Zasady ustalania kosztów uzasadnionych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA DO SPRAW CEN
z dnia 31 grudnia 1982 r.
w sprawie zasad ustalania kosztów uzasadnionych.

Na podstawie art. 4 ust. 12 oraz art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach (Dz. U. Nr 7, poz. 52) zarządza się, co następuje:
§  1. 1
Kosztami uzasadnionymi produkcji towarów i świadczenia usług są koszty obliczone według zasad określonych w § 2-5. Kosztami uzasadnionymi przy kalkulowaniu cen robót budowlanych są koszty określone na podstawie przepisów odrębnych.
§  2. 2
Koszty uzasadnione stanowią podstawę do sporządzania kalkulacji na potrzeby ustalania cen urzędowych i regulowanych, kalkulację sporządza się według obowiązujących w jednostce gospodarki uspołecznionej zasad ewidencji i kalkulacji kosztów, z uwzględnieniem niniejszych zasad.
§  3.
1.
Przy obliczaniu poszczególnych elementów kosztów bezpośrednich należy uwzględniać:
1)
w zakresie materiałów (bezpośrednich):
a)
zużycie w ilościach określonych w normach zakładowych,
b)
straty technologiczne nie wyższe niż określone w normach zakładowych,
c)
zmniejszenie zużycia materiałów z tytułu odpadków użytkowych (np. żelastwa użytkowego, złomu metali i innych surowców wtórnych),
d)3
ceny: urzędowe lub regulowane, a w ich braku ceny umowne, potwierdzone fakturami (rachunkami); w razie zakupu towaru po różnych cenach, cena zakupu może być odpowiednio uśredniona.
2)
w zakresie płac:
a)
normy zakładowe czasowe pracochłonności, skorygowane o średni procent ich wykonania, przemnożone przez przeciętną faktyczną stawkę wynagrodzenia za 1 godzinę - z podziałem na poszczególne operacje technologiczne lub ich grupy oraz operacje maszynowe i ręczne, albo
b)
normy zakładowe czasowe dla poszczególnych operacji technologicznych, przemnożone przez stawkę godzinową, odpowiadającą kategorii zaszeregowania tych operacji, zgodną z taryfikatorem - z podziałem na poszczególne operacje technologiczne lub ich grupy oraz operacje maszynowe i ręczne,

oraz wyszczególnienie narzutów do płac bezpośrednich (tytuły, stawki procentowe, kwoty narzutów), które na podstawie odrębnych przepisów zaliczane są do kosztów bezpośrednich,

3)
w zakresie innych kosztów bezpośrednich (specjalnych) - wyszczególnienie tych kosztów, z podaniem dla każdej pozycji kwoty oraz sposobu obliczenia,
4)
w zakresie kosztów usunięcia wad towarów ujawnionych w przedsiębiorstwie i poza nim, w tym także w ramach udzielonych gwarancji - koszty w wysokości określonej w normach technologicznych, a w braku norm - w wysokości połowy procentowego wskaźnika tych kosztów, wynikającego z rzeczywistego wykonania w roku ubiegłym.
2.
Normy zakładowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, nie mogą być wyższe od wskaźników rzeczywiście osiąganych przy produkcji zbliżonych towarów. W razie braku zakładowych norm zużycia materiałów i norm czasu pracy do kalkulacji przyjmuje się wielkości szacunkowe, z tym że założone wskaźniki wykorzystania materiałów (strat, zaników produkcyjnych), wydajności pracy itp. nie mogą być gorsze od wskaźników rzeczywiście osiąganych przy produkcji zbliżonych towarów.
3.
Koszty specjalne (przygotowanie nowej produkcji i wartości narzędzi i przyrządów specjalnych), o których mowa w ust. 1 pkt 3, powinny być w całości rozliczone w ciągu lat trzech lub - gdy uzasadnia to długotrwałość produkcji i wysokość kosztu - lat pięciu, a jeśli przewidywany okres produkcji jest krótszy niż trzy lata - w okresie, w którym faktycznie produkcja będzie wykonywana.
§  4.
1. 4
Przy obliczaniu kosztów pośrednich stosuje się - w zakresie kosztów wydziałowych i ogólnozakładowych (ogólnych) - stawki narzutów ustalone na podstawie kwot kosztów faktycznie poniesionych w ubiegłym roku, z tym że podstawę, do której te koszty są doliczane (np. płace bezpośrednie), należy określić przy założeniu pełnej obsady stanowisk roboczych i rzeczywistej zmianowości pracy.
2. 5
(skreślony).
3.
Jeżeli koszty zakupu i sprzedaży nie są uwzględnione w kosztach bezpośrednich, narzuty tych kosztów przyjmuje się w wysokości rzeczywistego wskaźnika z roku ubiegłego.
4. 6
Jeżeli w stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost kosztów pośrednich z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa, spowodowany podwyższeniem:
1)
cen surowców, materiałów, półfabrykatów oraz wyrobów i części kooperacyjnych, wytwarzanych w kraju bądź importowanych,
2)
stawek taryfowych przewozowych oraz energetycznych,
3) 7
amortyzacji w wyniku zmiany stawek oraz przeceny majątku trwałego,
4)
stawek podatków (obciążających koszty),
5)
składek na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, producent może podwyższyć narzuty (stawki narzutów) uwzględniane w kalkulacji ceny nie więcej, niż to wynika ze wzrostu kosztów z wymienionych wyżej przyczyn.
§  5.
1.
Przy opracowywaniu kalkulacji kosztu własnego produkcji maszyn, urządzeń oraz innych towarów, których produkcja:
1)
podejmowana jest w nowych zakładach,
2)
opiera się na zakupionej licencji na nowe towary,
3)
wymaga uruchomienia nowych linii technologicznych,

przez koszt ten należy rozumieć koszt produkcji opanowanej technicznie, tj. średni koszt własny produkcji obliczony jako iloraz sumy przewidywanych kosztów i projektowanej (przewidywanej) ilości produkcji:

-
dla całego okresu produkcji towaru, jeśli okres ten nie przekracza 3 lat,
-
dla 3 lat, jeśli przewiduje się produkcję towaru w okresie dłuższym niż 3 lata.
2.
Przepis ust. 1 dotyczy również innych towarów, w których obowiązek opracowania kalkulacji kosztów produkcji opanowanej technicznie określony został odrębnymi przepisami.
§  6.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1983 r.
1 § 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1983 r. (Dz.U.84.3.19) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.
2 § 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1983 r. (Dz.U.84.3.19) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.40.320) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 grudnia 1988 r.

3 § 3 ust. 1 pkt 1 lit. d) zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.40.320) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 grudnia 1988 r.
4 § 4 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 17 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.40.320) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 grudnia 1988 r.
5 § 4 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 17 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.40.320) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 grudnia 1988 r.
6 § 4 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1983 r. (Dz.U.84.3.19) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.
7 § 4 ust. 4 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 17 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.40.320) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 grudnia 1988 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1983.1.10

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Zasady ustalania kosztów uzasadnionych.
Data aktu: 31/12/1982
Data ogłoszenia: 18/01/1983
Data wejścia w życie: 18/01/1983, 01/01/1983