Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników i na cele emerytalne oraz rozliczanie składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 17 grudnia 1975 r.
w sprawie opłacania składek na ubezpieczenie społeczne pracowników i na cele emerytalne oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy.

Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 1960 r. o zmianach właściwości w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, rent, zaopatrzeń i opieki społecznej (Dz. U. z 1960 r. Nr 20, poz. 119, z 1972 r. Nr 11, poz. 81 oraz z 1974 r. Nr 39, poz. 231 i Nr 47, poz. 280) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Rozporządzenie określa zasady, terminy i tryb opłacania składek oraz rozliczania należnych od zakładów pracy składek i wypłacanych przez zakłady pracy:
1)
zasiłków przysługujących w razie choroby i macierzyństwa,
2)
zasiłków rodzinnych,
3)
świadczeń emerytalnych.
2.
Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne określają odrębne przepisy.
§  2.
1.
Przepisy rozporządzenia stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, do wszystkich zakładów pracy i do osób fizycznych zatrudniających pracowników.
2.
Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do osób fizycznych zatrudniających pracowników wyłącznie w gospodarstwie domowym i przy obsłudze prywatnych domów mieszkalnych. Tryb i terminy opłacania przez te osoby składek na ubezpieczenie społeczne i na cele emerytalne regulują odrębne przepisy.
§  3.
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
zakład pracy - również osoby fizyczne zatrudniające pracowników, z wyjątkiem osób, o których mowa w § 2 ust. 2,
2)
oddział ZUS - oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwy ze względu na siedzibę zakładu pracy,
3)
składka - składkę na ubezpieczenie społeczne i składkę na cele emerytalne,
4)
świadczenia - świadczenia wypłacane przez zakłady pracy na podstawie przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, o ubezpieczeniu rodzinnym oraz o zaopatrzeniu emerytalnym i rentowym pracowników i ich rodzin,
5)
pracownik - pracownika w rozumieniu Kodeksu pracy oraz inną osobę, do której stosuje się przepisy wymienione w pkt 4.
§  4.
1.
W terminie 10 dni od zatrudnienia pierwszego pracownika należy dokonać zgłoszenia zakładu pracy w oddziale ZUS, podając w szczególności pełną nazwę zakładu pracy, jego adres, numer rachunku bankowego i numer statystyczny.
2.
O wszelkich zmianach danych wymienionych w ust. 1 oraz o likwidacji zakładu pracy należy niezwłocznie zawiadomić oddział ZUS.
§  5.
1.
Kwoty wypłaconych świadczeń, które podlegają pokryciu ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zakłady pracy zaliczają na poczet należnych składek.
2.
Nieprawnie wypłacone świadczenia obciążają zakład pracy i nie mogą być potrącane ze składek.
§  6.
1.
Zakłady pracy obowiązane są rozliczać co miesiąc składki i wypłacone pracownikom świadczenia podlegające pokryciu ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
2.
Rozliczenie składek i świadczeń następuje na podstawie deklaracji rozliczeniowej przedstawionej przez zakład pracy oddziałowi ZUS.
3.
Deklaracja rozliczeniowa powinna w szczególności zawierać:
1)
kwotę składek,
2)
listę ubezpieczonych, a jeżeli dotyczy nie uspołecznionych zakładów pracy - także imienny wykaz zatrudnionych pracowników,
3)
zestawienie wypłaconych przez zakład pracy świadczeń podlegających pokryciu ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
4)
zestawienie zasiłków chorobowych podlegających pokryciu z funduszu płac zakładu pracy.
4.
Wyrażone w groszach końcówki kwot składek i świadczeń zaokrągla się do pełnego złotego w dół, gdy końcówka jest mniejsza niż 50 groszy, i w górę, gdy wynosi co najmniej 50 groszy.
§  7.
1.
Państwowe i spółdzielcze zakłady pracy przesyłają - za pośrednictwem banków finansujących - deklarację rozliczeniową do oddziału ZUS w dniu, w którym pobierają środki w banku na wypłatę wynagrodzeń za pracę ostatecznie rozliczonych za dany miesiąc.
2.
Pozostałe zakłady pracy przesyłają deklarację rozliczeniową do oddziału ZUS w terminie do 10 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły.
3.
W uzasadnionych wypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych może ustalić dla poszczególnych zakładów pracy na ich wniosek inne terminy rozliczania składek i świadczeń.
§  8.
1.
Jeżeli zakład pracy nie nadesłał w obowiązującym terminie deklaracji rozliczeniowej lub obliczył błędnie kwotę składek albo gdy wyniki kontroli dają podstawę do zmiany obliczenia dokonanego przez zakład pracy, składki wymierza oddział ZUS.
2.
W ciągu miesiąca od otrzymania zawiadomienia o wymiarze składek zakład pracy może żądać sprostowania tego wymiaru, podając uzasadnienie swego żądania. W razie nieuwzględnienia żądania zakładu pracy oddział ZUS obowiązany jest wydać decyzję z pouczeniem o przysługujących środkach odwoławczych.
§  9.
1.
Zakłady pracy opłacają składki w terminie ustalonym do złożenia deklaracji.
2.
Jeżeli oddział ZUS nie ustalił innego terminu zapłaty należności wymierzonych w wyniku kontroli, zakład pracy obowiązany jest uregulować je w terminie płatności składek za ten miesiąc, w którym dokonano wymiaru.
3.
Od składek wpłaconych po obowiązującym terminie oddział ZUS wymierza odsetki lub dodatki za zwłokę w wysokości określonej odrębnymi przepisami.
§  10.
Jeżeli kwota świadczeń podlegających pokryciu ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest wyższa od kwoty należnych składek, oddział ZUS obowiązany jest zwrócić zakładowi pracy nadwyżkę w ciągu dwóch tygodni od daty otrzymania deklaracji rozliczeniowej.
§  11.
Jeżeli zakład pracy nie wypłacający świadczeń opłaci w terminie należne składki, zwolniony jest od złożenia deklaracji rozliczeniowej za miesiące, w których skład osobowy pracowników i ich zarobki nie uległy zmianie. Jednakże zakład pracy obowiązany jest złożyć deklarację rozliczeniową za grudzień każdego roku.
§  12.
Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 1959 r. w sprawie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz rozliczania zasiłków wypłacanych przez zakłady pracy (Dz. U. Nr 9, poz. 46).
§  13.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1976 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1975.45.239

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników i na cele emerytalne oraz rozliczanie składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy.
Data aktu: 17/12/1975
Data ogłoszenia: 29/12/1975
Data wejścia w życie: 01/01/1976