Podstawa wymiaru emerytury, rent i składek oraz wysokość składki na ubezpieczenie społeczne rzemieślników.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW SOCJALNYCH oraz MINISTRA HANDLU WEWNĘTRZNEGO I USŁUG
z dnia 18 grudnia 1973 r.
w sprawie podstawy wymiaru emerytury, rent i składek oraz wysokości składki na ubezpieczenie społeczne rzemieślników.

Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 8 czerwca 1972 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników (Dz. U. Nr 23, poz. 165) zarządza się, co następuje:
§  1.
1. 1
Podstawę wymiaru emerytury, rent i składek określonych w ustawie z dnia 8 czerwca 1972 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników (Dz. U. Nr 23, poz. 165), zwaną dalej "podstawą wymiaru", stanowią miesięcznie następujące kwoty:
Wielkość miejscowości wykonywania rzemiosła Dla rzemieślników wykonujących rzemiosła zaliczone do kategorii Dla osób współpracujących z rzemieślnikami
W strefie Miejscowość pierwszej

drugiej

1 2 3 4 5
I w gminie 1.200 1.500 1.000
II do 20 tys. mieszkańców, nie wchodząca w skład gminy 1.400 1.900 1.100
III powyżej 20 tys. do 50 tys. mieszkańców 1.800 2.300 1.200
IV powyżej 50 tys. do 150 tys. mieszkańców 2.200 2.800 1.400
V powyżej 150 tys. do 300 tys. mieszkańców 2.600 3.400 1.700
VI powyżej 300 tys. mieszkańców 3.000 4.000 2.000
2.
Rzemieślnikowi wykonującemu rzemiosło zaliczone do pierwszej kategorii, który z uwagi na uzyskiwanie niskich dochodów jest całkowicie zwolniony od opłaty skarbowej, można ustalić podstawę wymiaru w kwocie 1.200 zł miesięcznie; ustalenia podstawy wymiaru dokonuje oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej "oddziałem Zakładu", na wniosek izby rzemieślniczej i na czas oznaczony we wniosku.
3.
Dla osoby współpracującej z rzemieślnikiem, która nie ukończyła 18 lat życia, podstawę wymiaru stanowi połowa odpowiedniej kwoty określonej dla osób współpracujących (ust. 1).
4.
Wykaz rzemiosł zaliczonych do pierwszej kategorii zawiera załącznik nr 1 do rozporządzenia. Rzemiosła nie wymienione w tym załączniku zalicza się do kategorii drugiej.
§  2.
1.
Na wniosek izby rzemieślniczej uwzględniający rodzaj i miejsce wykonywania rzemiosła lub inne szczególne okoliczności oddział Zakładu może obniżać rzemieślnikowi - na czas oznaczony we wniosku - kwotę podstawy wymiaru określoną w § 1 ust. 1 lub 2, nie więcej jednak niż o 50%.
2.
Na wniosek rzemieślnika lub osoby współpracującej z rzemieślnikiem oddział Zakładu może podwyższyć kwotę podstawy wymiaru określoną w § 1 ust. 1, nie więcej jednak niż o 100%.
3.
Liczba rzemieślników z obniżoną kwotą podstawy wymiaru nie może przekraczać 10% liczby rzemieślników objętych ubezpieczeniem społecznym.
4. 2
Kwotę podstawy wymiaru obniża się lub podwyższa począwszy od miesiąca wskazanego w decyzji oddziału Zakładu, nie później jednak niż od miesiąca, w którym decyzja została wydana.
§  3.
1.
Podstawę wymiaru emerytury, renty inwalidzkiej i renty rodzinnej po rzemieślniku lub osobie współpracującej z rzemieślnikiem stanowi przeciętna miesięczna kwota (§ 1 ust. 1-3 oraz § 2 ust. 1 i 2) z okresu ostatnich:
1)
5 lat ubezpieczenia, jeżeli chodzi o emeryturę, albo
2)
3 lat ubezpieczenia, jeżeli chodzi o rentę.

W stosunku do osób, które złożyły wniosek o podwyższenie podstawy wymiaru (§ 2 ust. 2), okres ten wynosi odpowiednio 10 i 5 lat.

2.
Podstawę wymiaru renty rodzinnej po osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej stanowi kwota określona jako podstawa wymiaru tej emerytury lub renty inwalidzkiej.
3.
Jeżeli ubezpieczenie trwało krócej niż 5 lub 3 lata albo 10 lub 5 lat (ust. 1), podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna miesięczna kwota z faktycznego okresu ubezpieczenia.
§  4.
1.
Składka na ubezpieczenie społeczne dla rzemieślników i za osoby współpracujące z rzemieślnikami wynosi:
1)
13% podstawy wymiaru - od rzemieślników wykonujących rzemiosła wymienione w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia,
2)
16% podstawy wymiaru - od rzemieślników wykonujących pozostałe rzemiosła.
2.
Składkę na ubezpieczenie społeczne określoną w ust. 1 zmniejsza się o 3% podstawy jej wymiaru w stosunku do osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń społecznych zakładów służby zdrowia na podstawie innych tytułów niż wykonywanie rzemiosła lub pracy w rzemiośle.
§  5.
Końcówki kwot składek w groszach zaokrągla się do pełnego złotego w dół, gdy końcówka jest mniejsza niż 50 groszy, i w górę, gdy wynosi co najmniej 50 groszy.
§  6.
Ilekroć w innych przepisach o ubezpieczeniu społecznym mowa jest o rzemieślnikach lub zakładach rzemieślniczych świadczących usługi dla ludności lub rolnictwa - rozumie się przez to rzemieślników lub zakłady rzemieślnicze, wykonujących rzemiosła określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§  7.
Traci moc rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 15 grudnia 1972 r. w sprawie podstawy wymiaru emerytury, rent i składek oraz wysokości składki na ubezpieczenie społeczne rzemieślników (Dz. U. Nr 55, poz. 381).
§  8.
Na wniosek rzemieślnika ustalenie podstawy wymiaru składek w kwocie 1.200 zł miesięcznie (§ 1 ust. 2), podwyższenie podstawy wymiaru emerytury, rent i składek (§ 2 ust. 2) oraz zaliczenie do pierwszej kategorii rzemiosła (załącznik nr 1 do rozporządzenia) może nastąpić za okres działalności od dnia 1 stycznia 1973 r.
§  9.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1974 r.
ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

WYKAZ RZEMIOSŁ ZALICZONYCH DO PIERWSZEJ KATEGORII

- bednarstwo,

- brukarstwo,

- cerowanie i naprawa odzieży, obciąganie guzików, okrętkowanie,

- cholewkarstwo,

- ciesielstwo,

- czapnictwo,

- dekarstwo,

- dekatyzowanie,

- dziewiarstwo na drutach i szydełkach,

- fotografowanie,

- fryzjerstwo,

- garncarstwo,

- gorseciarstwo,

- gręplarstwo,

- hafciarstwo,

- introligatorstwo,

- kapelusznictwo męskie,

- kołodziejstwo,

- kominiarstwo,

- koronkarstwo,

- koszykarstwo,

- kowalstwo,

- krawiectwo damskie ciężkie miarowe,

- krawiectwo damskie lekkie,

- krawiectwo męskie miarowe,

- lutnictwo,

- maglowanie,

- manicure, pedicure,

- mereżkowanie, plisowanie,

- młynarstwo (usługowy przemiał i przerób zbóż),

- modniarstwo,

- mycie oraz smarowanie samochodów i motocykli oraz inne drobne usługi nie związane z ich naprawą,

- odgrzybianie budynków,

- omłoty zbóż,

- ortopedyka,

- pantoflarstwo i trepiarstwo,

- powroźnictwo,

- pranie pierza i puchu,

- pranie, prasowanie, prężenie firanek,

- prowadzenie stanic wodnych, domów wycieczkowych, schronisk turystycznych,

- prowadzenie ulicznych wag osobowych,

- prowadzenie zagród turystycznych, minicampingów, pól namiotowych,

- przemiał zbóż w wiatrakach i usługowe śrutowanie zbóż,

- repasacja pończoch,

- rękawicznictwo,

- rusznikarstwo,

- rymarstwo,

- rzeźbiarstwo w drewnie,

- sitarstwo,

- studniarstwo,

- szewstwo miarowe,

- szewstwo naprawkowe,

- szewstwo ortopedyczne,

- ślusarstwo usługowe,

- tartacznictwo,

- tokarstwo w drewnie,

- urządzanie i utrzymywanie zieleńców,

- usługi porządkowe (czyszczenie budynków i okien, sprzątanie wnętrz),

- wulkanizatorstwo,

- wydobywanie i przerób kamienia,

- wydobywanie oraz przerób gipsu, kamienia wapiennego i kredy,

- wydobywanie piasku, pospółki i żwiru,

- wypychanie ptaków,

- wyrób filców bitych,

- wytłaczanie oleju,

- wytwarzanie abażurów,

- wytwarzanie i naprawa galanterii z kości, rogu oraz surowców miejscowych i odpadowych,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów dętych,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów harmoniowych i fortepianowych,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów perkusyjnych,

- wytwarzanie mioteł, wyrobów z gałęzi, słomy,

- wytwarzanie opakowań z papieru i tektury,

- wytwarzanie pasmanterii,

- wytwarzanie waty z cukru,

- wytwarzanie wyrobów z kruszyw i surowców mineralnych,

- wytwarzanie wycinanek i ozdób z papieru,

- wytwarzanie wieńców i sztucznych kwiatów,

- zbieranie ziół,

- zduństwo,

- zegarmistrzostwo.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

WYKAZ RZEMIOSŁ, KTÓRYCH WYKONYWANIE UPRAWNIA DO OPŁACANIA 13% SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE RZEMIEŚLNIKÓW

- bednarstwo,

- betoniarstwo,

- bieliźniarstwo,

- blacharstwo,

- blacharstwo pojazdowe,

- brukarstwo,

- chemiczne czyszczenie i farbowanie,

- cholewkarstwo,

- ceramika szlachetna,

- ciesielstwo,

- czapnictwo,

- dekarstwo,

- dekatyzowanie,

- dziewiarstwo na drutach i szydełkach,

- elektromechanika,

- elektromechanika chłodnicza,

- fotografowanie,

- fryzjerstwo,

- garncarstwo,

- gorseciarstwo,

- gręplarstwo,

- hafciarstwo,

- instalatorstwo elektryczne,

- instalatorstwo gazowe,

- instalatorstwo sanitarne i ogrzewania,

- introligatorstwo,

- kapelusznictwo męskie,

- kilimiarstwo,

- kołodziejstwo,

- kominiarstwo,

- koronkarstwo,

- kosmetyka,

- koszykarstwo,

- kowalstwo,

- krawiectwo damskie lekkie, cerowanie i naprawa odzieży, obciąganie guzików, okrętkowanie, mereżkowanie, plisowanie,

- krawiectwo damskie ciężkie miarowe,

- krawiectwo męskie miarowe,

- kuchmistrzostwo,

- lakiernictwo pojazdowe,

- lutnictwo,

- maglowanie,

- malarstwo i tapeciarstwo,

- malowanie na tkaninach ręczne,

- manicure, pedicure,

- mechanika maszyn biurowych,

- mechanika pojazdowa,

- mechanika precyzyjna,

- młynarstwo (usługowy przemiał i przerób zbóż),

- modelarstwo,

- modniarstwo,

- murarstwo,

- mycie oraz smarowanie samochodów i motocykli oraz inne drobne usługi nie związane z ich naprawą,

- obsługa maszynowa produkcji rolniczej i ogrodniczej,

- odświeżanie i renowacja wyrobów futrzarskich,

- odświeżanie i renowacja wyrobów skórzanych,

- omłoty zbóż,

- optyka,

- organmistrzostwo,

- ortopedyka,

- parasolnictwo,

- posadzkarstwo,

- powroźnictwo,

- pozłotnictwo,

- pranie pierza i puchu,

- pranie, prasowanie, prężenie firanek,

- prowadzenie pensjonatów, moteli, zajazdów,

- prowadzenie stanic wodnych, domów wycieczkowych, schronisk turystycznych,

- prowadzenie ulicznych wag osobowych,

- prowadzenie zagród turystycznych, minicampingów, pól namiotowych,

- przemiał zbóż w wiatrakach i usługowe śrutowanie zbóż,

- repasacja pończoch,

- rękawicznictwo,

- rusznikarstwo,

- rymarstwo,

- rzeźbiarstwo w drewnie,

- stolarstwo,

- studniarstwo,

- szewstwo miarowe,

- szewstwo naprawkowe,

- szewstwo ortopedyczne,

- szklarstwo,

- szkutnictwo,

- sztukatorstwo,

- ślusarstwo usługowe,

- tapicerstwo,

- tartacznictwo,

- tele- i radiomechanika,

- tkactwo,

- tokarstwo w drewnie,

- urządzanie i utrzymywanie zieleńców,

- usługi dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji,

- usługi porządkowe (czyszczenie budynków i okien, sprzątanie wnętrz),

- usługi w zakresie utrzymania i pielęgnacji zwierząt,

- usługi w zakresie zwalczania szkodników roślin i zwierząt,

- usługowe ręczne malowanie szyldów,

- wędzenie ryb i mięsa usługowe,

- witrażownictwo,

- wulkanizatorstwo,

- wydobywanie i przerób kamienia,

- wydobywanie piasku, pospółki i żwiru,

- wypożyczanie sprzętu i garderoby,

- wypychanie ptaków,

- wytłaczanie oleju,

- wytwarzanie abażurów,

- wytwarzanie i naprawa galanterii z kości, rogu oraz surowców miejscowych i odpadowych,

- wytarzanie waty z cukru,

- wytwarzanie i naprawa wag,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów dętych,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów harmoniowych i fortepianowych,

- wytwarzanie i naprawa instrumentów perkusyjnych,

- wytwarzanie mioteł, wyrobów z gałęzi, słomy

- wytwarzanie wyrobów ceramicznych.

- wytwarzanie wycinanek i ozdób z papieru,

- wytwarzanie wieńców i sztucznych kwiatów,

- zbieranie ziół,

- zduństwo,

- zegarmistrzostwo

oraz inne rzemiosła nie wymienione w wykazie, jeżeli są prowadzone na podstawie potwierdzenia zgłoszenia wykonywania rzemiosła.

1 § 1 ust. 1 zmieniony przez pkt 2 lit. a) obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 lutego 1974 r. o sprostowaniu błędów (Dz.U.74.8.47).
2 § 2 ust. 4 zmieniony przez pkt 2 lit. b) obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 lutego 1974 r. o sprostowaniu błędów (Dz.U.74.8.47).

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1973.51.294

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Podstawa wymiaru emerytury, rent i składek oraz wysokość składki na ubezpieczenie społeczne rzemieślników.
Data aktu: 18/12/1973
Data ogłoszenia: 31/12/1973
Data wejścia w życie: 01/01/1974