Ochrona roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami.

USTAWA
z dnia 19 listopada 1956 r.
o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1.
1.
Ochronę roślin uprawnych przed szkodliwym działaniem chorób, szkodników i chwastów prowadzi się na zasadach określonych w ustawie.
2.
Przez rośliny rozumie się rośliny w stanie świeżym lub suchym, ich części, owoce i nasiona.
3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o przetworach, rozumie się przez to przetwory roślinne.
Art.  2.

W celu ochrony roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami mogą być stosowane następujące środki:

1)
wprowadzenie obowiązku niszczenia na określonym obszarze:
a)
roślin zarażonych i podejrzanych o zarażenie chorobą bądź opanowanych przez szkodniki i chwasty lub o to podejrzanych (rośliny zarażone i podejrzane),
b)
przetworów porażonych lub podejrzanych o porażenie przez szkodliwe dla roślin grzyby, bakterie, szkodniki i wirusy (przetwory zarażone i podejrzane),
c)
szkodników i chwastów,
d)
wszelkich przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów;
2)
wprowadzenie obowiązku wykonywania w określonym terminie czynności zapobiegających pojawieniu się i szerzeniu chorób, szkodników i chwastów, a w szczególności oczyszczania i odkażania gruntów na określonych obszarach;
3)
wprowadzenie obowiązku oczyszczania i odkażania roślin i przetworów zarażonych i podejrzanych, wszelkich pomieszczeń, w których znajdowały się rośliny i przetwory zarażone lub podejrzane, oraz wszelkich przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów;
4)
ograniczenie sposobów użytkowania roślin i przetworów zarażonych i podejrzanych;
5)
wprowadzenie zakazu lub nakazu stosowania niektórych sposobów oczyszczania i przerobu roślin zarażonych i podejrzanych oraz oczyszczania przetworów zarażonych;
6)
wprowadzenie na określonym obszarze zakazu przewożenia i przenoszenia roślin i przetworów, szkodników i chwastów oraz wszelkich przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów, bądź uzależnienie możności tego przewożenia i przenoszenia od dopełnienia określonych warunków;
7)
wprowadzenie obowiązku zaopatrywania przewożonych i przenoszonych roślin i przetworów, znajdujących się w obrocie, w świadectwa zdrowia i pochodzenia;
8)
wprowadzenie na obszarze całego Państwa lub w pewnych rejonach zakazu uprawiania roślin, które podlegają chorobom i opanowaniu przez szkodniki lub mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów, bądź uzależnienie możności uprawiania tych roślin od dopełnienia określonych warunków;
9)
wprowadzenie na obszarze całego Państwa lub w pewnych rejonach obowiązku uprawy niektórych roślin w związku z potrzebami ochrony roślin i obowiązku stosowania odrębnych terminów siewu, sprzętu, specjalnych stanowisk w płodozmianie lub innych środków agrotechnicznych;
10)
wprowadzenie obowiązku zawiadamiania organów administracji państwowej w określonym terminie o każdym przypadku pojawienia się chorób, szkodników i chwastów;
11)
wprowadzenie obowiązku bezpłatnego, indywidualnego lub zespołowego poszukiwania przez użytkowników gruntów roślin zarażonych chorobami, szkodników i chwastów;
12)
nałożenie na użytkowników gruntów obowiązku indywidualnego lub zespołowego brania udziału w zabiegach podejmowanych przez organy administracji państwowej w celu ochrony roślin; wykonanie tego obowiązku jest nieodpłatne, w szczególnych jednak przypadkach może być zarządzona odpłatność;
13)
wprowadzenie obowiązku odpłatnego użyczania aparatów i narzędzi pomocniczych, potrzebnych dla ochrony roślin;
14)
wprowadzenie obowiązku odpowiedniego oznaczania lub ogradzania miejsc, na których wystąpiły choroby, szkodniki lub chwasty.
Art.  3.
1.
W obrocie z zagranicą mogą być stosowane następujące środki ochrony roślin:
1)
wprowadzenie zakazu przywożenia (przynoszenia) z zagranicy, wywożenia (wynoszenia) za granicę oraz przewożenia przez obszar Państwa (tranzyt) roślin i przetworów zarażonych lub podejrzanych, żywych szkodników oraz nasion chwastów, a także wszelkich przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów;
2)
ustalenie warunków, jakim powinny odpowiadać zarówno rośliny i przetwory przywożone z zagranicy, wywożone za granicę i przewożone przez obszar Państwa (tranzyt), jak i ich opakowanie i sposób transportu;
3)
ustalenie warunków postępowania z roślinami i przetworami zarażonymi bądź podejrzanymi, dopuszczonymi w specjalnych przypadkach do wwozu, w szczególności uzależnienie dopuszczenia do wwozu od przeprowadzenia oczyszczenia, odkażenia lub przerobu;
4)
wprowadzenie obowiązku niszczenia roślin, przetworów i przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów;
5)
ustalenie w razie potrzeby:
a)
granicznych punktów celnych, przez które wyłącznie może odbywać się przewóz (przenoszenie) roślin, przetworów oraz przedmiotów mogących być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów,
b)
innych punktów celnych, w których będą przeprowadzane odprawy celne.
2.
Państwowe przedsiębiorstwa importujące mogą sprowadzać rośliny i ich przetwory tylko z tych krajów zagranicznych lub ich rejonów, na które Minister Rolnictwa wyrazi zgodę.
3.
Niezależnie od ogólnych środków ochrony roślin ustalonych dla obrotu z zagranicą (ust. 1) - Minister Rolnictwa przy wyrażeniu zgody, o której mowa w ust. 2, może określić trasę i warunki przewozu wewnątrz kraju oraz rejony, do których te rośliny i przetwory mogą być przywożone, jak również ustalić ograniczenia co do ich zużycia.
Art.  4.
1.
Środki ochrony roślin mające na celu:
1)
niedopuszczenie do przenikania do kraju z zagranicy lub z kraju za granicę chorób, szkodników i chwastów,
2)
lokalizację i likwidację chorób, szkodników i chwastów w razie przywleczenia ich z zagranicy lub występowania w poszczególnych rejonach kraju

- stanowią kwarantannę roślin.

2.
Kwarantanna roślin stosowana w związku z międzynarodowym obrotem roślinami i przetworami stanowi kwarantannę zewnętrzną, stosowana zaś w związku z obrotem wewnętrznym - kwarantannę wewnętrzną.
Art.  5.

Przy wprowadzeniu obowiązku ochrony roślin mogą być zarazem ustalone sposoby, jakimi obowiązek ten powinien być wykonywany (mechaniczne, agrotechniczne, biologiczne, chemiczne itp.).

Art.  6.
1.
Minister Rolnictwa ustala w drodze rozporządzeń:
1)
obowiązek stosowania odpowiednich środków ochrony roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami,
2)
zasady wykonywania obowiązku i tryb powoływania do jego wykonywania.
2.
W zakresie określonym w art. 3 Minister Rolnictwa wydaje rozporządzenia przewidziane w ust. 1 w porozumieniu z Ministrem Handlu Zagranicznego.
3.
Jeżeli choroby, szkodniki i chwasty oraz pozostałości środków chemicznych zastosowanych przy ich zwalczaniu zagrażają zdrowiu ludzkiemu, rozporządzenie przewidziane w ust. 1 wydają Ministrowie Rolnictwa i Zdrowia.
4.
Rozporządzenia te mogą być wydawane dla całego obszaru Państwa lub dla poszczególnych jego jednostek administracyjnych.
5.
Minister Rolnictwa może w drodze rozporządzenia upoważnić prezydia wojewódzkich rad narodowych do ustalania w drodze uchwały obowiązku określonego w ust. 1 pkt 1 w odniesieniu do wszystkich bądź też niektórych chorób, szkodników i chwastów, ustalając jednocześnie środki ochrony roślin, jakie mogą być stosowane.
Art.  7.

Minister Rolnictwa może w przypadkach wprowadzenia obowiązku stosowania środków ochrony roślin (art. 6):

1)
zezwalać zakładom, instytucjom i osobom prowadzącym badania naukowe na postępowanie odmienne od powszechnie obowiązującego w zakresie niezbędnym dla prowadzenia tych badań;
2)
określać szczególne sposoby stosowania środków ochrony roślin na gruntach będących we władaniu jednostek państwowych lub spółdzielczych.
Art.  8.
1.
Państwo ponosi koszty czynności i zabiegów określonych przez Ministra Rolnictwa, a podejmowanych przez organy administracji państwowej w celu ochrony roślin.
2.
W przypadkach szczególnego zagrożenia roślin przez choroby, szkodniki lub chwasty, albo masowego ich wystąpienia, Minister Rolnictwa może w rozporządzeniach (art. 6 ust. 1) zarządzić stosowanie środków ochrony roślin na obszarze całego Państwa lub w pewnych rejonach przez wyznaczone organy, w całości lub w części na koszt użytkowników gruntów.
3.
Koszty odkażania lub oczyszczania roślin i przetworów zarażonych ponosi w obrocie krajowym dostawca roślin i przetworów, a w obrocie zagranicznym instytucja, która udzieliła przedsiębiorstwu handlu zagranicznego zamówienia na sprowadzenie tych roślin i przetworów z zagranicy.
Art.  9.

Rada narodowa może przyznać stosowny zasiłek właścicielom bądź użytkownikom roślin lub gruntów, którzy ścisłym stosowaniem się do wydanych zarządzeń przyczynili się do opanowania chorób lub wytępienia szkodników i chwastów, ponosząc przy tym straty gospodarcze.

Rozdział  II.

Uprawnienia organów administracji państwowej i postępowanie.

Art.  10.

Minister Rolnictwa określa w drodze rozporządzenia uprawnienia państwowych organów służby kwarantanny i ochrony roślin w zakresie kontroli nad przestrzeganiem przepisów o ochronie roślin, zasady tej kontroli oraz tryb postępowania tych organów.

Art.  11.
1.
Wniesienie odwołania od decyzji wydanych przez organy administracji państwowej na podstawie ustawy oraz rozporządzeń i zarządzeń wykonawczych nie wstrzymuje wykonania tych decyzji. Przepis ten nie ma zastosowania do odwołań od orzeczeń karnych (art. 12).
2.
W przypadkach uzasadnionych organ administracji, który wydał decyzję, może wstrzymać jej wykonanie do czasu rozpatrzenia odwołania.

Rozdział  III.

Przepisy karne i końcowe.

Art.  12.
1.
Kto wykracza przeciwko przepisom rozporządzeń i zarządzeń wydanych na podstawie art. 3 i art. 6 podlega karze aresztu do 3 miesięcy i karze grzywny do 4.500 zł lub jednej z tych kar.
2.
Jako karę dodatkową można orzec przepadek nie podlegających zniszczeniu roślin, przetworów zarażonych lub podejrzanych oraz wszelkich przedmiotów, które mogą być rozsadnikami chorób, szkodników i chwastów.
3.
Orzekanie następuje w trybie określonym w przepisach o orzecznictwie karno-administracyjnym.
Art.  13.
1.
Tracą moc przepisy z dnia 19 listopada 1927 r. o zwalczaniu chorób roślin oraz tępieniu chwastów i szkodników roślin (Dz. U. z 1927 r. Nr 108, poz. 922, z 1932 r. Nr 67, poz. 622 i z 1937 r. Nr 21, poz. 131).
2.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych w zakresie ochrony roślin w obrocie z zagranicą zachowują moc dotychczasowe przepisy, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.
Art.  14.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1956.55.253

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Ochrona roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami.
Data aktu: 19/11/1956
Data ogłoszenia: 29/11/1956
Data wejścia w życie: 29/11/1956