Plan Odbudowy Gospodarczej.

USTAWA

z dnia 2 lipca 1947 r.

o Planie Odbudowy Gospodarczej. ^*

DZIAŁ  I.

POSTANOWIENIA WSTĘPNE.

Art.  1. 

1. Ustala się Narodowy Plan Gospodarczy na lata 1947-1949, pod nazwą "Plan Odbudowy Gospodarczej", który w niniejszej ustawie będzie nazywany "Planem".

2. Postanowienia niniejszej ustawy, dotyczące roku 1947, stanowią Narodowy Plan Gospodarczy na ten rok.

Art.  2. 

Przedmiotem Planu są zadania i środki ich osiągnięcia w zakresie produkcji, inwestycji, konsumcji, zatrudnienia, gospodarki materiałowej, obrotu towarowego z zagranicą, gospodarki finansowej oraz wzrostu i podziału dochodu narodowego.

DZIAŁ  II.

PODSTAWOWE ZADANIE PLANU.

Art.  3. 

Podstawowym zadaniem gospodarstwa narodowego w okresie 1947-1949 jest podniesienie stopy życiowej pracujących warstw ludności powyżej poziomu przedwojennego.

Art.  4. 

Osiągnięcie zadania, o którym mowa w art. 3, nastąpi drogą:

a) utrwalenia ustroju i przebudowy struktury społeczno-gospodarczej kraju;

b) wyrównania szkód wojennych;

c) scalenia Ziem Odzyskanych z resztą kraju, z wszechstronnym wykorzystaniem w gospodarstwie narodowym szerokiego wybrzeża morskiego;

d) rozszerzenia udziału kraju w gospodarstwie światowym;

e) powrotu do kraju Polaków, którzy znaleźli się poza jego granicami w związku z wojną 1939-1945, jak również tych, którzy opuścili kraj dla celów zarobkowych;

f) obniżenia kosztów własnych produkcji dóbr i usług oraz wzrostu wydajności czynników produkcji.

Art.  5. 

Utrwalenie ustroju i przebudowy struktury społeczno-gospodarczej kraju nastąpi drogą zwiększenia udziału przemysłu i usług w ogólnej produkcji, tworząc podstawy do zwiększenia zatrudnienia rezerw pracy na wsi przez intensyfikację produkcji rolnej i zajęcia uboczne, do późniejszej całkowitej likwidacji przeludnienia rolniczego i do pełnego wykorzystania sił roboczych w mieście.

Art.  6. 

Wyrównanie szkód powojennych dokonywane będzie w sposób odpowiadający zamierzeniom w zakresie odbudowy gospodarstwa narodowego, tworzenia podstaw do zmian w jego strukturze i wielkości w następnych okresach narodowych planów gospodarczych oraz z uwzględnieniem zabezpieczenia majątku narodowego przed dalszą dekapitalizacją.

Art.  7. 

1. Scalenie Ziem Odzyskanych z resztą kraju nastąpi przez dalsze osadnictwo na Ziemiach Odzyskanych i sharmonizowanie całości aparatu produkcyjnego kraju w zakresie rolnictwa, przemysłu i usług.

2. Dla wykorzystania wybrzeża morskiego stworzone będą warunki do:

a) zwiększenia udziału kraju w handlu światowym oraz rozwoju żeglugi morskiej i przybrzeżnej;

b) powstawania i rozwoju przemysłu przetwórczego i usług, związanych z morzem i portami;

c) zwiększenia udziału zawodów, związanych z pracą na wybrzeżu i na morzu, w strukturze zawodowej kraju.

Art.  8. 

Dla zwiększenia udziału kraju w gospodarstwie światowym dążyć się będzie do zwiększenia obrotów towarowych z zagranicą oraz uzyskania zagranicznych kredytów na odbudowę gospodarstwa narodowego.

Art.  9. 

Prowadzić się będzie dalszą akcję osadniczą oraz polepszać warunki osadnictwa i zatrudnienia dla Polaków powracających do kraju, a w szczególności stworzy się warunki powrotu dla dawnej emigracji zarobkowej.

Art.  10. 

1. Obniżenie kosztów własnych produkcji dóbr i usług nastąpi poprzez właściwą organizację produkcji, podniesienie wydajności maszyn i pracy ludzkiej oraz oszczędną gospodarkę materiałową.

2. Realizowanie zasady oszczędnej gospodarki materiałowej następować będzie drogą wprowadzenia w życie systemu norm użycia środków produkcji i normatywów środków obrotowych.

DZIAŁ  III.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE PRODUKCJI.

ROZDZIAŁ  1.

Rolnictwo.

Art.  11. 

W rolnictwie stworzone zostaną warunki umożliwiające:

a) osiągnięcie w r. 1949 średniego wskaźnika produkcji na głowę ludności co najmniej 110, przyjmując przeciętną z lat 1936-1938 za 100;

b) osiągnięcie w końcu 1948 r. samowystarczalności w zakresie podstawowych artykułów żywnościowych jedynie z wyjątkiem mleka i tłuszczu;

c) pokrywanie w większym stopniu zapotrzebowania na surowce przemysłowe pochodzenia rolniczego;

d) podjęcie w r. 1947 eksportu niektórych artykułów rolniczych i stopniowy jego rozwój.

Art.  12. 

W dziedzinie przebudowy struktury ludnościowej i agrarnej nastąpi:

a) zbliżenie do najwłaściwszego stopnia zagęszczenia ludności rolniczej w drodze zakończenia akcji repatriacyjnej, dalszej migracji wewnętrznej i kształtowania odpływu ludności ze wsi do miast i przemysłu;

b) dalsza realizacja reformy rolnej przez rozparcelowanie co najmniej 60% użytków przeznaczonych na parcelację z istniejącego zapasu ziemi, dalsze nadawanie tytułu własności, scalenie około 460.000 ha, prawna regulacja obrotu ziemią i dziedziczenia dla zahamowania zbytniego rozdrabniania gospodarstw;

c) dalsza odbudowa gospodarstw zniszczonych i zabudowa nowopowstałych, z zapewnieniem szczególnej opieki nad gospodarstwami powstałymi z osadnictwa i reformy rolnej;

d) stopniowy rozwój prac w zakresie melioracji podstawowych oraz na obszarach objętych akcją przebudowy ustroju rolnego również w zakresie melioracji szczegółowych.

Art.  13. 

W dziedzinie produkcji roślinnej i zwierzęcej nastąpi:

a) likwidacja odłogów w rolniczym roku gospodarczym 1948/49;

b) przemiana przedwojennej struktury zasiewów na korzyść roślin przemysłowych i pastewnych oraz stopniowe upowszechnienie zmianowania i rejonizacji produkcji, przy czym w stosunku do gospodarstw chłopskich stosowane będą środki dla zwiększenia powierzchni pod uprawy specjalne i szlachetniejsze;

c) zwiększenie udziału artykułów zwierzęcych w ogólnej produkcji rolniczej;

d) rozwój rybołówstwa śródlądowego i morskiego.

Art.  14. 

W dziedzinie zaopatrzenia w podstawowe środki produkcji nastąpi:

a) zwiększenie zaspokojenia potrzeb nawozowych gospodarstw rolnych drogą dalszej rozbudowy przemysłu nawozowego (art. 28) oraz importu; przystąpi się do poszukiwania własnych złóż soli potasowych;

stworzone zostaną warunki do zużycia nawozów sztucznych pod plon 1949 r. w wysokości ponad 1 milion ton;

b) zwiększenie zaspokojenia potrzeb w zakresie siły pociągowej drogą podjęcia krajowej produkcji traktorów (art. 28) oraz importu traktorów i koni;

stworzone zostaną warunki do osiągnięcia w roku 1949 siły pociągowej, odpowiadającej liczbie 13,7 koni na 100 ha ziemi uprawnej;

c) dalsza rozbudowa przemysłu maszyn i narzędzi rolniczych (art. 28) przy zachowaniu warunków standaryzacji fabrykatu;

d) stopniowa mechanizacja rolnictwa na podstawie indywidualnego i zespołowego użytkowania maszyn.

Art.  15. 

W zakresie zadań wymienionych w art. 13 i 14 dążyć się będzie do osiągnięcia:

		1947	1948	1949
A. W zakresie produkcji roślinnej w normalnych warunkach klimatycznych:
Powierzchni zasiewów ogółem	tys. ha	12.400	14.100	14.800
" " zbóż	" "	7.400	8.625	9.160
" uprawy ziemniaków	" "	2.000	2.300	2.400
" " buraków cukrowych	" "	200	220	238
" " roślin oleistych	" "	58	80	100
" " roślin włóknistych	" "	47	70	80
" " nasion i sadzeniaków kwalifikowanych*)	" "	60	80	110
Plonów z ha żyta	q	9,9	10,6	11,2
" " " pszenicy	"	10,2	11,0	11,8
" " " ziemniaków	"	115	118	120
" " " buraków cukrowych	"	170	175	180
Zbiorów pszenicy	tys. ton	1.040	1.408	1.628
" żyta	" "	3.910	4.860	5.488
" ziemniaków	" "	23.000	27.140	28.800
" buraków cukrowych	" "	3.400	3.850	4.280
" roślin oleistych	" "	40	64	90
" włókna lnu i konopi	" "	12	20	26
B. W zakresie produkcji zwierzęcej:
Pogłowia koni ogółem	tys. szt.	2.000	2.290	2.470
" " roboczych	" "	1.560	1.780	1.920
" bydła ogółem	" "	4.300	4.730	5.200
" krów	" "	3.000	3.270	3.600
" świń	" "	5.300	8.000	9.000
" owiec	" "	825	950	1.100
Produkcji mleka ogółem	mil. l.	3.900	4.600	5.400
" " przeciętnie na krowę	l.	1.300	1.400	1.500
Produkcji mięsa wołowego	tys. ton	63,7	74,3	81,0
" " wieprzowego	" "	381,6	592,0	685,0
" " ogółem	" "	445,3	666,3	766,0
" tłuszczu handlowego wieprzowego	" "	84,0	129,6	150,0
" wełny	" "	1,3	1,5	1,7
" jaj	mil. szt.	1.920	2.560	3.200
Połowów ryb morskich	tys. ton	45,0	65,0	83,0
" " słodkowodnych	" "	9,0	15,0	21,0
C. W zakresie zaopatrzenia w podstawowe środki produkcji:
Zużycia nawozów sztucznych - czystego składnika	tys. ton	142	179	250
Zaopatrzenia w maszyny i narzędzia rolnicze w cenach z r. 1937	mil. zł	34,5	45,0	54,5
Siły pociągowej w przeliczeniu na konie	tys. szt.	1.640	1.890	2.000
Produkcji surowicy przeciwróżycowej i przewciwpomorowej w cenach z r. 1946	mil. zł	99,0	132,0	150,0

*) Łącznie z obsiewami.

Art.  16. 

W zakresie odbudowy Ziem Odzyskanych dążyć się będzie do osiągnięcia następującego udziału tych ziem w ogólnej produkcji rolniczej kraju (art. 15):

		1947	1948	1949
Powierzchni zasiewów ogółem	tys. ha	3.100	3.700	4.000
" " pszenicy	" "	320	370	380
" " żyta	" "	820	1.045	1.200
" upraw roślin oleistych	" "	16	28	40
" " " włóknistych	" "	12	22	25
" " ziemniaków	" "	440	520	570
" " buraków cukrowych	" "	60	75	88
Pogłowia koni	tys. szt.	380	480	550
Pogłowia bydła ogółem	" "	750	900	1.050
Pogłowia krów	" "	500	610	730
Pogłowia świń	" "	900	1.700	2.200

Art.  17. 

W dziedzinie usług, służących podnoszeniu produkcji rolniczej nastąpi:

a) rozbudowa szkolnictwa rolniczego (art. 66);

b) rozszerzenie zasięgu i zakresu działania przysposobienia rolniczego;

c) zorganizowanie aparatu fachowej i społecznej obsługi wsi oraz rozbudowa aparatu spółdzielczego, służącego potrzebom gospodarki wiejskiej;

d) zorganizowanie i zagospodarowanie państwowych przedsiębiorstw produkcyjnych i obsługujących rolnictwo poprzez działalność w zakresie ośrodków kultury rolnej, produkcji nasion, gospodarki traktorowej i hodowli zwierząt zarodowych;

e) rozbudowa aparatu służącego potrzebom ochrony roślin i zwierząt przed chorobami i szkodnikami.

Art.  18. 

W dziedzinie innych środków polityki gospodarczej i organizacji rolnictwa, aniżeli wymienione w art. 12, 13, 14 i 17, nastąpi:

a) kształtowanie cen artykułów rolnych i obciążeń gospodarstw wiejskich, stwarzające podstawy rentowności gospodarki (art. 89, ust. 2 lit. a) oraz zapewniające konieczne przesunięcia w strukturze wewnętrznej produkcji rolniczej (art. 89, ust. 2 lit. c);

b) w specjalnych przypadkach popieranie finansowe, w szczególności poprzez premiowanie oraz ulgi podatkowe - zarówno z tytułu ogólnych osiągnięć ilościowych w określonych działach produkcji rolniczej, jak i osiąganych wyników jakościowych;

c) kontraktowanie niektórych upraw;

d) ochrona prawna dla podniesienia jakości i wielkości produkcji;

e) rozbudowa i przebudowa przemysłu rolnego;

f) rozbudowa systemu ubezpieczeń w rolnictwie;

g) upowszechnienie zajęć ubocznych i przemysłu ludowego;

h) ostateczne zorganizowanie i sharmonizowanie państwowego aparatu, służącego potrzebom administracyjnym, planowania i technicznym.

ROZDZIAŁ  2.

Leśnictwo.

Art.  19. 

1. Zachowana będzie zasada najwyższej produktywności i ciągłości gospodarstwa leśnego oraz realizowane będzie stopniowe podnoszenie lesistości kraju.

2. Zostaną stworzone warunki dla:

a) produktywizacji istniejącego potencjału zasobów leśnych oraz przemysłu drzewnego przez:

1) racjonalizację metod eksploatacji lasów oraz transportu drewna;

2) unowocześnienie i koncentrację przemysłu drzewnego;

3) rozszerzenie zakresu przemysłowego użytkowania lasów i rozbudowę nowych gałęzi przemysłu chemiczno-drzewnego;

4) podniesienie wydajności przemysłów leśnych;

b) odbudowy gospodarstwa leśnego przez:

1) zalesienie zrębów wojennych, niektórych gruntów rolnych i nieużytków oraz stałe i pełne odnawianie zrębów bieżących;

2) zabiegi mające na celu pielęgnowanie lasów;

3) tymczasowe urządzenie lasów;

4) regulację prawną zagospodarowania lasów niepaństwowych;

c) ochrony lasów przed szkodnictwem leśnym;

d) równoległego uwzględnienia - obok zadań gospodarczych - również i zadań gospodarstwa leśnego w zakresie kultury i zdrowia publicznego.

Art.  20. 

Do roku 1949 nastąpi:

1) zalesienie ogólnej powierzchni 290.000 ha, a w tej liczbie - prócz zrębów bieżących - 128.000 ha zrębów wojennych, oraz 22.000 ha nieużytków, niektórych gruntów rolnych i wydm morskich;

2) przeprowadzenie melioracji leśnych na powierzchni 9.000 ha;

3) podwyższenie zdolności przetwórczej zakładów przemysłu drzewnego do 2 mil. m³ tarcicy oraz 25 tys. m² sklejek;

4) podwyższenie wskaźnika wartości produkcji zakładów przemysłu drzewnego w r. 1949 do 270, przyjmując wartość w r. 1946 za 100;

5) podwyższenie w r. 1949 wskaźnika produkcji płyt spilśnionych do 220, przyjmując rok 1949 za 100;

6) podwyższenie w r. 1949 wskaźnika produkcji chemiczno-drzewnej ponad 200, przyjmując rok 1946 za 100;

7) powiększenie udziału lasów Ziem Odzyskanych w wartości ogólnej produkcji przemysłowo-leśnej do około 45%.

ROZDZIAŁ  3.

Przemysł.

Art.  21. 

Produkcja dóbr konsumcyjnych będzie podniesiona w zakresie dóbr powszechnego użytku, a przede wszystkim podstawowych artykułów przemysłu spożywczego, artykułów włókienniczych, przemysłu odzieżowego, obuwia, leków i artykułów domowego użytku.

Art.  22. 

Przesuwanie się pierwszeństwa produkcji dóbr konsumcyjnych na dobra wytwórcze będzie dokonywane w miarę realizacji Planu w końcowym jego okresie.

Art.  23. 

Produkcja dóbr wytwórczych będzie podniesiona:

a) dla umożliwienia rozwoju wytwórczości, zaspokajającej potrzeby konsumcyjne, oraz wytwórczości na eksport;

b) dla usprawnienia transportu;

c) w zakresie dóbr o krótkim okresie wytwarzania i szybkich efektach produkcyjnych;

d) w przemyśle hutniczym, energetyce, w przemyśle maszyn i ciężkich konstrukcji - w zakresie przyczyniającym się do przezwyciężania wąskich przekrojów i umożliwiającym wyrównanie szkód wojennych w ramach całości Planu i z uwzględnieniem możliwości importowych.

Art.  24. 

W ramach gospodarki publicznej dążyć się będzie do koncentracji produkcji w zakładach najlepiej wyposażonych technicznie i najtaniej produkujących - z uwzględnieniem założeń polityki osiedleńczej danego okręgu terytorialnego. W szczególności dotyczy to tych gałęzi przemysłu, których zdolność produkcyjna nie może być w pełni wykorzystana z powodu braku surowców lub materiałów pomocniczych.

Art.  25. 

Technika produkcji zostanie oparta na:

a) zastosowaniu zasad naukowej organizacji pracy;

b) wprowadzeniu metod produkcji taśmowej oraz stopniowej mechanizacji wewnętrznego transportu i automatyzacji procesów produkcyjnych;

c) rozwoju wynalazczości krajowej i badań naukowo-technicznych oraz wyzyskaniu doświadczeń i wynalazczości zagranicznej;

d) wykorzystaniu materiałów zastępczych;

e) systematyzacji programów produkcyjnych i ustaleniu właściwej współpracy pomiędzy poszczególnymi zespołami w zakresie półfabrykatów, surowców i artykułów technicznych.

Art.  26. 

Zmniejszenie kosztów własnych produkcji i obniżenie wydatków nieprodukcyjnych nastąpi przez:

a) oszczędności i zastosowanie norm zużycia energii, paliw, surowców, półfabrykatów i materiałów pomocniczych;

b) rozwinięcie akcji pełnego wykorzystania wszelkiego rodzaju surowców odpadkowych i złomu;

c) opracowanie i wprowadzenie w życie norm zatrudnienia celem likwidowania przerostów zatrudnienia;

d) rozszerzenie obowiązku stosowania technicznych norm wydajności pracy;

e) podniesienie kwalifikacji fachowych robotników, inżynierów, techników i personelu technicznego.

Art.  27. 

Równolegle z powiększeniem ilości produkowanych dóbr dążyć się będzie do podnoszenia ich jakości.

Art.  28. 

1. W gospodarce publicznej:

A. Ustala się wartość produkcji przemysłowej:

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1939	mild. zł	9,8	12,3	14,9
w cenach z r. 1946	mild. zł	307,8	395,7	485,1

B. Wzrost wartości produkcji przemysłowej w cenach z r. 1946 wyniesie w r. 1949 około 140% w porównaniu do 1946 r.

C. Ustala się produkcję ważniejszych artykułów przemysłowych:

Przemysł paliw i energetyczny

		1947	1948	1949
Węgiel kamienny	mil. ton	57,5	67,5	77,5
Koks	" "	4,3	5,8	6,8
Ropa naftowa	tys. ton	135,0	155,0	195,0
Gaz płynny i gazolina	" "	5,0	12,0	16,0
Energia elektryczna	mild. kWh	6,8	7,4	8,4

Przemysł hutniczy

		1947	1948	1949
Ruda żelazna	tys. ton	600	700	850
Surówka żelazna *w przeliczeniu na martenowską)	" "	995	1.200	1.300
Stal surowa	" "	1.423	1.750	2.000
Odlewy stalowe	" "	33	33	33
Wyroby walcowane	" "	1.100	1.125	1.300
Ruda cynku	" "	744	928	1.022
Cynk	" "	80	90	110
Blacha cynkowa	" "	32,6	38,5	50,5
Ołów	" "	9,6	15,0	20,0

Przemysł metalowy

		1947	1948	1949
Obrabiarki do metali i drzewa	tys. szt.	4,2	6,0	6,4
Maszyny i narzędzia rolnicze	tys. ton	27,3	33,6	39,8
Parowozy	sztuk	200	270	300
Wagony towarowe	tys. szt.	12,0	15,0	16,6
Samochody ciężarowe	" "	-	0,2	3,0
Ciągniki	" "	0,3	1,2	2,0
Motocykle	" "	1,0	4,0	6,0
Kotły i zbiorniki	tys. ton	4,3	5,7	8,8
Narzędzia do obróbki metali	" "	1,3	1,6	1,7
Gwoździe	" "	26,5	31,5	39,5
Rowery	tys. szt.	60	110	130

Przemysł elektrotechniczny

		1947	1948	1949
Aparaty i narzędzia elektryczne	ton	45	60	75
Sprzęt rozdzielczy wysokiego i niskiego napięcia	"	500	615	995
Kable	tys. ton	5,0	6,5	9,8
Akumulatory	" "	1,0	1,2	1,7
Żarówki	mil. szt.	10,5	19,5	22,0
Aparaty telefoniczne	tys. szt.	55	110	138

Przemysł chemiczny

		1947	1948	1949
Azotniak	tys. ton	116,8	160,0	180,0
Saletrzak	" "	66,5	202,0	245,8
Superfosfat	" "	263,3	310,5	340,9
Kwas siarkowy	" "	176,0	246,0	276,0
Karbid (bez używanego na nawozy sztuczne)	" "	40,0	50,0	60,0
Barwniki	" "	1,6	1,8	2,0
Elektrody węglowe	" "	10,0	15,5	25,5
Soda kaustyczna	" "	30,0	65,0	80,0
Soda kalcynowana	" "	113,0	180,0	200,0
Mydła różne	" "	15,5	19,8	45,9
Węglopochodne	" "	526,7	712,9	781,9

Przemysł włókienniczy

		1947	1948	1949
Przędza bawełniana	tys. ton	68,0	85,0	109,0
Tkaniny bawełniane	mil. m	270,0	330,0	400,0
Przędza wełniana	tys. ton	28,0	38,6	51,9
Tkaniny wełniane	mil. m	32,0	45,0	60,0
Przędza lniana	tys. ton	9,2	10,0	11,0
Tkaniny lniane	mil. m	25,5	30,0	36,0
Przędza jutowa	tys. ton	13,5	15,9	17,5
Jedwab sztuczny	" "	5,3	8,6	12,0
Tkaniny jedwabne	mil. m	16,0	18,0	20,0
Włókna cięte	tys. ton	7,2	9,6	20,0
Włókna syntetyczne	ton	5,0	20,0	100,0
Wyroby dziane	tys. ton	5,8	8,5	13,0

Przemysł skórzany

		1947	1948	1949
Skóry twarde	tys. ton	9,2	9,6	14,0
Skóry miękkie	mil. m2	1,8	3,5	3,5
Obuwie skórzane mechaniczne	mil. par	3,3	3,6	4,0
Pasy transmisyjne	tys. ton	0,45	0,46	0,50

Przemysł papierniczy

		1947	1948	1949
Celuloza	tys. ton	90,0	105,0	115,0
Miazga drzewna	" "	10,2	112,0	116,0
Papier	" "	200,0	230,0	250,0
Tektura	" "	30,8	34,9	37,4
Zeszyty	mil. szt.	110,0	120,0	140,0

Przemysł materiałów budowlanych

		1947	1948	1949
Cement	mil. ton	1,5	1,7	2,0
Cegła	mil. szt.	514,3	666,0	937,9
Gips palony	tys. ton	22,0	45,0	70,0
Wapno palone	mil. ton	0,5	0,8	0,8
Szkło taflowe	mil. m2	11,0	12,4	12,4
Papa dachowa	" "	32,0	35,0	41,0
Porcelana	tys. ton	7,4	10,8	13,4

Przemysł drzewny

		1947	1948	1949
Meble różne	tys. szt.	890	1.079	1.160
Meble seryjne	tys. kompl.	9,0	12,2	15,3

Przemysł spożywczy

		1947	1948	1949
Cukier	tys. ton	442,0	520,0	600,0
Olej surowy	" "	32,0	43,0	55,0
Margaryna	" "	8,0	16,0	26,0
Konserwy mięsne i rybne	" "	6,5	16,0	24,3
Piwo	mil. hl	1,0	1,2	1,3
Cukierki i czekolada	tys. ton	10,1	11,1	11,8
Przetwory ziemniaczane (w latach kampanijnych 1947/48, 1948/49 i 1949/50)	" "	28,0	42,0	63,0

Wyroby monopolowe

		1947	1948	1949
Sól	tys. ton	332,0	342,0	356,0
Papierosy	mild. szt.	12,0	15,1	17,2
Zapałki	mil. pud.	715,0	715,0	750,0
Spirytus surowy 100°	mil. l	70,0	100,0	105,0

2. W gospodarce spółdzielczej stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

A. Wartości produkcji przemysłowej:

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1937	mild. zł	0,6	0,9	1,1

B. W roku 1949 wzrostu wartości produkcji przemysłowej w cenach z r. 1946 o około 230% w porównaniu do r. 1946.

3. W gospodarce prywatnej stworzone zostaną warunki do osiągnięcia wartości produkcji przemysłowej i rzemieślniczej:

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1937	mild. zł	2,1	2,4	2,8

Art.  29. 

1. W gospodarce publicznej:

A. Ustala się wartość produkcji przemysłowej na Ziemiach Odzyskanych (art. 28):

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1937	mild. zł	2,3	3,0	3,8
w cenach z r. 1946	" "	69,6	93,9	121,7

B. Ustala się produkcję ważniejszych artykułów przemysłowych

Przemysł paliw i energetyczny

		1947	1948	1949
Węgiel kamienny	mil. ton	19,1	24,1	28,5
Koks	" "	2,1	2,8	3,9
Energia elektryczna	mild. kWh	2,5	2,8	3,2

Przemysł hutniczy

		1947	1948	1949
Surówka żelaza (w przeliczeniu na martenowską)	tys. ton	264,0	367,0	367,0
Stal	" "	282,0	390,0	450,0
Odlewy stalowe	" "	9,8	11,3	11,8

Przemysł metalowy

		1947	1948	1949
Wagony towarowe	tys. szt.	10,2	13,1	14,3
Cysterny	" "	0,4	0,7	0,7
Obrabiarki do metali i drzewa	" "	0,6	0,7	0,8

Przemysł elektrotechniczny

		1947	1948	1949
Aparaty telefoniczne	tys. szt.	5,5	12,0	18,0
Odbiorniki radiowe	" "	27,0	40,0	80,0

Przemysł chemiczny

		1947	1948	1949
Kwas siarkowy	tys. ton	44,3	90,3	108,3
Superfosfat	" "	57,9	71,4	85,2
Elektrody węglowe	" "	10,0	15,5	25,5

Przemysł włókienniczy

		1947	1948	1949
Tkaniny bawełniane	mil. m	54,0	66,0	80,0
Tkaniny wełniane	" "	2,9	4,1	5,4
Tkaniny lniane	" "	13,6	16,3	22,0
Włókna syntetyczne	ton	5,0	20,0	100,0

Przemysł skórzany

		1947	1948	1949
Skóry twarde	tys. ton	2,0	3,0	4,9
Skóry miękkie	mil. m2	0,15	0,31	0,55

Przemysł papierniczy

		1947	1948	1949
Celuloza	tys. ton	19,0	30,0	33,0
Papier	" "	76,0	85,0	95,0
Tektura	" "	20,0	22,0	25,0

Przemysł materiałów budowlanych

		1947	1948	1949
Cement	mil. ton	0,3	0,4	0,4
Gips palony	tys. ton	10,0	20,0	20,0
Wapno palone	mil. ton	0,2	0,5	0,5
Szkło taflowe	mil. ton2	4,2	5,5	5,5

Przemysł spożywczy

		1947	1948	1949
Cukier	tys. ton	133,0	177,0	22,0
Olej surowy	" "	4,0	7,0	9,0
Margaryna	" "	6,0	13,0	15,0
Konserwy mięsne i rybne	" "	0,5	1,8	2,8
Piwo	mil. hl	0,40	0,46	0,49
Cukierki i czekolada	tys. ton	1,4	2,0	2,3
Przetwory ziemniaczane (w 89/49 i 1949/50)	" "	7,0	12,0	21,0

Wyroby monopolowe

		1947	1948	1949
Papierosy	mild. szt.	0,8	0,8	0,8
Zapałki	mil. pud.	271,7	271,7	300,0
Spirytus surowy 100°	mil. l	15,7	15,7	15,7

2. W gospodarce spółdzielczej stworzone zostaną warunki do osiągnięcia wartości produkcji przemysłowej na Ziemiach Odzyskanych:

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1937	mild. zł	0,17	0,28	0,35

3. W gospodarce prywatnej stworzone zostaną warunki do osiągnięcia w przemyśle prywatnym i rzemiośle na Ziemiach Odzyskanych wartości produkcji:

		1947	1948	1949
w cenach z r. 1937	mild. zł	0,25	0,31	0,44

ROZDZIAŁ  4.

Usługi.

Art.  30. 

Dążyć się będzie do stopniowego wzrostu produkcji usług celem przygotowania w następnym narodowym planie gospodarczym pełnego i powszechnego zaspokojenia potrzeb wiążących się z rozwojem produkcji i konsumcji.

Komunikacja.

Art.  31. 

1. W zakresie komunikacji kolejowej zapewnione zostaną:

a) podwyższenie w r. 1949 wskaźnika przewozu osób do 109, a tonażu przewozów towarowych do 160, przyjmując rok 1938 za 100;

b) powiązanie w istniejącym systemie kolejowym Ziem Odzyskanych z resztą kraju;

c) przygotowanie aparatu kolejowego do wykonania zadań tranzytu do i z krajów basenu naddunajskiego;

d) wzmożenie napraw parowozów i wagonów, zapewniające ciągłość ruchu;

e) podstawy elektryfikacji węzła warszawskiego i górnośląskiego.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

A. W zakresie taboru kolejowego:

		1947	1948	1949
a) parowozów w ruchu	tys. szt.	3,6	4,2	4,8
b) wagonów towarowych w ruchu	" "	132,0	145,0	160,0
c) wagonów osobowych w ruchu	" "	6,0	7,5	9,0

B. W zakresie przewozów:

		1947	1948	1949
a) przewożonych osób	mil.	225,0	232,0	247,0
b) osobo-kilometrów	mild.	13,0	12,0	11,2
c) przewożonych towarów	mil. ton	84,0	100,0	120,0
d) tono-kilometrów	mild.	29,1	32,5	36,0

C. W zakresie robót drogowych:

		1947	1948	1949
a) odbudowa linii kolejowych	tys. km	0,5	1,0	1,0
b) odbudowa mostów stałych i prowizorycznych	tys. m	15,0	22,2	23,0

Art.  32. 

1. W zakresie komunikacji samochodowej nastąpi:

a) na terenach dostatecznie obsługiwanych przez koleje uruchamianie w niezbędnych przypadkach linii na krótkie odległości o charakterze lokalnym;

b) na terenach słabo obsługiwanych przez koleje uruchamianie linii - nawet na większe odległości;

c) w miastach zniszczonych, a w szczególności w Warszawie, uruchamianie komunikacji osobowej;

d) rozbudowa warsztatów reparacyjnych i produkcji części zamiennych zapewniająca stałość komunikacji samochodowej.

2. Stworzone będą warunki do osiągnięcia w zakresie parku samochodowego:

		1947	1948	1949
a) samochodów ciężar. na chodzie	tys. szt.	30,4	34,4	44,4
b) samochodów osobowych	" "	16,9	18,9	20,9

Art.  33. 

1. W zakresie dróg kołowych nastąpi:

a) stopniowe poprawianie istniejącej sieci drogowej celem całkowitego powstrzymania w r. 1949 jej niszczenia;

b) odbudowa mostów stałych na najważniejszych szlakach;

c) częściowa przebudowa nawierzchni najbardziej zniszczonych dróg.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

		1947	1948	1949
a) odbudowy dróg zniszczonych	tys. km	1,0	1,6	1,9
b) odbudowy mostów drogowych	tys. m	8,2	15,4	14,7

Art.  34. 

1. W zakresie komunikacji lotniczej:

a) nastąpi wzrost przewozów przy powiększeniu taboru lotniczego w granicach najniezbędniejszych potrzeb;

b) dążyć się będzie do włączenia linii krajowych do międzynarodowego układu linii lotniczych;

c) odbudowane będą najważniejsze dla ruchu zagranicznego lotniska.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia następujących wyników:

		1947	1948	1949
a) osobo-kilometrów	mil.	28,5	60,0	72,0
b) tono-kilometrów	"	4,0	7,5	10,5

Art.  35. 

1. W zakresie żeglugi śródlądowej nastąpi przede wszystkim rozszerzenie żeglugi na Odrze i doprowadzenie w r. 1949 tego szlaku do zdolności przewozowej 5 milionów ton w obu kierunkach.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

		1947	1948	1949
a) jednostek pływających	szt.	190	450	900
b) tonażu	tys. ton	84,0	195,0	292,0
c) przewożonych towarów	mil. ton	1,56	2,26	2,84

Art.  36. 

1. W okresie Planu nastąpi przystosowanie portów do rosnących potrzeb obrotu towarowego z zagranicą, a w zakresie floty morskiej powiększenie stanu przede wszystkim floty rybackiej dla połowów przybrzeżnych i dalekomorskich.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

A. W zakresie taboru:

		1947	1948	1949
a) jednostek pływających	szt.	49	50	60
b) tonażu jedn. pływających	tys. DWT	220,7	223,2	254,2
c) przewożonych towarów	mil. ton	1,2	2,0	2,6

B. W zakresie zdolności przeładunkowej portów:

		1947	1948	1949
Gdynia - Gdańsk	mil. ton	10,7	15,8	19,0
Szczecin	" "	2,0	4,5	7,0

Łączność

Art.  37. 

1. W zakresie poczty i telekomunikacji nastąpi:

a) wzmożenie ilościowe i usprawnienie usług pocztowo-telekomunikacyjnych w kraju, z zagranicą i ze statkami na morzu;

b) odbudowa urządzeń pocztowo-telekomunikacyjnych i radio-komunikacyjnych oraz pocztowego taboru kolejowego i samochodowego.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

		1947	1948	1949
a) placówek pocztowych w ilości		4.466	4.800	5.030
b) przesyłek pocztowych na jednego mieszkańca	szt.	25	32	41
c) abonentów telefonicznych	tys.	142,0	160,0	185,0
d) rozmów telefonicznych na jednego mieszkańca		14	16	19

Art.  38. 

1. W zakresie radiofonizacji nastąpi:

a) udostępnienie usług radia szerokim warstwom ludności przez rozbudowę radiofonii przewodowej i bezprzewodowej w miastach i na wsi;

b) rozszerzenie zasięgu radiostacji w kraju i częściowo na zagranicę przez podniesienie ich mocy.

2. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia:

		1947	1948	1949
a) radioodobiorników	mil. szt.	0,6	0,8	1,0
b) aparatów i punktów odbiorczych na tysiąc mieszkańców	szt.	27	35	43

Wymiana towarowa

Art.  39. 

1. W zakresie aparatu wymiany towarowej nastąpi dostosowanie do potrzeb obrotu przez zmiany w budowie sieci rozdzielczej oraz przez usprawnienie przedsiębiorstw, budowę technicznych urządzeń handlowych i szkolenie kadr.

2. Nastąpi uporządkowanie aparatu handlowego oraz ustalenie zasad organizacji hurtu i detalu przy dostosowaniu się przedsiębiorstw handlowych państwowych, spółdzielczych i prywatnych do planu zbytu.

Art.  40. 

1. Doprowadzi się do usunięcia handlu pokątnego oraz stworzone zostaną warunki do ograniczenia handlu okrężnego i jarmarcznego przez rozwój aparatu handlowego i organizację domów towarowych i hal targowych.

2. Dążyć się będzie do eliminacji nadmiernych kosztów pośrednictwa oraz zapewnienia przestrzegania ustalonych cen i marż.

Art.  41. 

Na rok 1948 sporządzony zostanie plan sieci handlowej oraz zbytu w przekroju podmiotowym, przedmiotowym i terytorialnym (art. 39 ust. 2).

DZIAŁ  IV.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE INWESTYCJI.

Art.  42. 

1. Ogólna suma inwestycji w okresie Planu, po uwzględnieniu dopływu środków zagranicznych, będzie stanowić około 20% dochodu narodowego.

2. Suma inwestycji w poszczególnych latach Planu nie może być większa, niż na to pozwala stan rozporządzalnych czynników produkcji oraz sprawność aparatu wykonawczego w zakresie reglamentacji spożycia.

Art.  43. 

1. W okresie początkowym Planu niedokonania zaległa renowacja istniejącego aparatu produkcyjnego nie będzie w zasadzie objęta planami inwestycyjnymi, o ile plan produkcyjny tego nie wymaga.

2. W końcowym okresie Planu zaległe renowacje w zakładach produkcyjnych będą stopniowo włączane do planów inwestycyjnych, z uwzględnieniem przewidywanego planu produkcyjnego w następnym narodowym planie gospodarczym.

Art.  44. 

1. W początkowym okresie Planu inwestycje zapobiegną zmniejszaniu się wartości kapitału wytwórczego w niektórych gałęziach gospodarstwa narodowego z tym, że z zakończeniem okresu Planu dekapitalizacja zostanie całkowicie wstrzymana.

2. Plan inwestycyjny w roku 1949 będzie obejmować nowe inwestycje, wynikające z zadań produkcyjnych początkowego okresu następnego narodowego planu gospodarczego.

3. Nowe inwestycje podejmowane będą tylko w przypadkach konieczności uzupełnienia struktury gospodarczej przy zastosowaniu przepisów dekretu z dn. 2.IV.1946 r. o planowanym zagospodarowaniu przestrzennym kraju (Dz. U. R. P. Nr 16, poz. 109).

Art.  45. 

Przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze i prywatne korzystać będą z kredytów inwestycyjnych zgodnie z hierarchią potrzeb i zasadami ustalonymi w Planie (art. 94 i 98).

Art.  46. 

1. Inwestycje w rolnictwie będą podejmowane z uwzględnieniem zasad, zawartych w art. 12, 13 i 14, według kryterium wielkości produkcji i szybkości efektu produkcyjnego.

2. Spośród inwestycji prywatno-gospodarczych zapewnione będzie pierwszeństwo inwestycjom w zakresie inwentarza żywego i martwego.

3. Inwestycje w kapitale budowlanym prowadzone będą według zasad art. 51.

4. Inwestycje zwiększające kapitał ziemi będą obejmować tylko wydatki związane z wykonaniem reformy rolnej, usuwaniem przyczyn i skutków klęsk żywiołowych i koniecznymi zalesieniami.

5. Inwestycje w zakresie obrotu artykułami rolnymi będą obejmować odbudowę urządzeń z uzupełnieniami, wynikającymi ze zmian w strukturze wsi oraz potrzeb eksportu.

Art.  47. 

1. Inwestycje przemysłowe podejmowane będą:

a) w poszczególnych gałęziach przemysłu według kryterium produkcyjności, wynikającego z planu produkcyjnego (art. 21 i 23);

b) w poszczególnych zakładach produkcyjnych według kryteriów wielkości produkcji, szybkości efektu produkcyjnego i obniżenia kosztów produkcji.

2. Inwestycje przemysłowe będą obejmować w zasadzie odbudowę zakładów, których kapitał został tylko częściowo zniszczony.

3. Odbudowa zakładów, których kapitał w budynkach i instalacjach został zniszczony powyżej 50% dawnej wartości, może być podjęta tylko w przypadkach uzasadnionych.

4. Inwestycje elektryfikacyjne obejmować będą odbudowę zniszczeń oraz nowe urządzenia, wynikające z koniecznych uzupełnień na Ziemiach Odzyskanych, jak również ze strukturalnego wzrostu zapotrzebowania energii.

Art.  48. 

1. Inwestycje w komunikacji i łączności będą obejmować usprawnienie ruchu na istniejącej sieci komunikacyjnej, pocztowej, telekomunikacyjnej i w portach drogą odbudowy taboru, warsztatów naprawczych oraz urządzeń technicznych, podnoszących przelotność szlaków komunikacyjnych.

2. Inwestycje komunikacyjne będą obejmować rozbudowę istniejącej sieci tylko w nielicznych przypadkach uzupełnienia jej w związku z nową strukturą komunikacyjną i gospodarczą kraju.

3. Inwestycje w zakresie radiofonizacji będą obejmować budowę rozgłośni centralnej oraz budowę radiostacji i urządzeń, rozciągających zasięg radia na cały kraj i częściowo na zagranicę.

Art.  49. 

W zakresie gospodarki na wybrzeżu morskim inwestycje będą obejmować:

a) odbudowę portów pierwszej klasy, to jest Gdyni, Gdańska i Szczecina, przy czym podstawowe urządzenia tych portów zostaną w zasadzie ukończone w r. 1949;

b) częściowe i prowizoryczne zabezpieczenie nabrzeży w pozostałych portach, prócz portów I klasy, oraz przygotowawcze roboty zabezpieczające wzdłuż całego wybrzeża;

c) powiększenie stanu floty morskiej, w szczególności floty rybackiej dla połowów przybrzeżnych i dalekomorskich;

d) zwiększenie możliwości remontowych stoczni oraz przystosowanie ich w ograniczonym zakresie do budowy taboru morskiego i rzecznego.

Art.  50. 

Inwestycje w zakresie aparatu wymiany towarowej będą zmierzać drogą budowy koniecznych urządzeń technicznych do dostosowania tego aparatu do rosnących potrzeb wymiany oraz do zmniejszenia jej kosztów.

Art.  51. 

1. Inwestycje w zakresie budownictwa stworzą warunki umożliwiające osiedlom wykonywanie ich podstawowych funkcji produkcyjnych i usługowych. Będą one skoncentrowane przede wszystkim w ośrodkach najbardziej zniszczonych i najważniejszych dla struktury gospodarczej, a zwłaszcza w Warszawie oraz na Ziemiach Odzyskanych. Inwestycje budowlane powinny umożliwić rozwój produkcji przemysłowej, zagospodarowanie odłogów rolnych na terenie całego kraju oraz stworzyć warunki dla dalszego osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych.

2. Inwestycje budowlane będą obejmować w zasadzie jedynie remonty i odbudowę budynków przy maksymalnym wykorzystaniu obiektów o najmniejszym na danym terenie stopniu zniszczenia. W okresie Planu powinno nastąpić zabezpieczenie wszystkich przewidzianych do odbudowy obiektów zniszczonych, przy czym nakłady na inwestycje budowlane - łącznie z przeprowadzaną jednocześnie właściwą konserwacją obiektów eksploatowanych - zapewnią w końcu okresu Planu powstrzymanie procesów dekapitalizacji w zakresie budownictwa.

3. Inwestycje budowlane podejmowane będą według kryteriów szybkości efektu produkcyjnego oraz znaczenia ich dla produkcji.

4. Rozwiązanie zagadnienia mieszkaniowego w zakresie budowlanym przez wyrównanie różnic pomiędzy poszczególnymi rejonami i ośrodkami kraju nastąpi w okresie następnego narodowego planu gospodarczego.

5. Inwestycje budowlane będą pokrywać potrzeby na poziomie standartów minimalnych, w szczególności:

a) w zakresie zagadnienia mieszkaniowego będą zabezpieczać warstwom pracującym mieszkanie, umożliwiające ciągłą działalność produkcyjną, przy czym podjęta będzie seryjna produkcja domków z elementów prefabrykowanych;

b) w zakresie użyteczności publicznej oraz budownictwa administracyjnego będą odpowiadały poziomowi mieszkaniowemu i możliwościom zaspokajania zasadniczych potrzeb społecznych;

c) w zakresie odbudowy zniszczonych gospodarstw rolnych i budowy nowych - inwestycje, wykonywane przy pomocy Państwa, obejmą budowę jednego budynku gospodarczo-mieszkalnego w gospodarstwie;

d) w zakresie służby zdrowia umożliwią skuteczną walkę z chorobami społecznymi oraz realizację opieki nad matką i dzieckiem.

Art.  52. 

Dla wykonania zadań Planu z zakresu zdrowia, opieki społecznej, nauki i kultury dokonane będą konieczne nakłady inwestycyjne.

Art.  53. 

Ustala się następujący orientacyjny rozdział nakładów inwestycyjnych w końcowym okresie Planu w poszczególnych gałęziach gospodarstwa narodowego:

przemysł	49,8%
inne produkcyjne	34,2%
budownictwo mieszkaniowe	7,2%
zdrowie, opieka społeczna, oświata i kultura	6,4%
różne	2,4%

DZIAŁ  V.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE KONSUMCJI DÓBR MATERIALNYCH ORAZ ZDROWIA, OPIEKI SPOŁECZNEJ, OŚWIATY I NAUKI.

ROZDZIAŁ  1.

Postanowienia ogólne.

Art.  54. 

1. Wzrost zatrudnienia oraz odpowiednia polityka płac i cen zapewnią podnoszenie konsumcji dóbr materialnych i niematerialnych, proporcjonalnie do wzrastającego dochodu narodowego.

2. Dążyć się będzie do wyrównania nieuzasadnionych różnic w poziomie i jakości konsumcji pomiędzy poszczególnymi grupami i warstwami społecznymi oraz różnymi częściami kraju.

ROZDZIAŁ  2.

Konsumcja dóbr materialnych.

Art.  55. 

1. Stworzone zostaną warunki do osiągnięcia w r. 1948 w większości artykułów konsumowanych poziomu przedwojennego.

2. Dążyć się będzie do stałego podnoszenia jakości artykułów konsumowanych.

3. Dążyć się będzie do poprawy struktury wyżywienia dla zapewnienia w codziennym odżywianiu niezbędnych ilości odpowiedniego rodzaju środków odżywczych, koniecznych dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju organizmu ludzkiego.

4. Zaopatrzenie reglamentowane ludności będzie stopniowo znoszone w miarę dostatecznej podaży dóbr nim objętych.

System reglamentowanego zaopatrzenia będzie utrzymany w uzasadnionych przypadkach celem rozszerzenia konsumcji pewnych dóbr.

Art.  56. 

Stworzone zostaną warunki w zakresie produkcji, obrotu towarowego i rozdziału oraz transportu, umożliwiające konsumcję:

A. Podstawowych artykułów żywnościowych na głowę ludności rocznie:

		1947	1948	1949
Przetworów zbożowych	kg	159	161	164
Strączkowych	"	1	2	3
Ziemniaków	"	240	220	200
Warzyw i owoców	"	59	85	113
Cukru	"	12	15	18
Mięsa, ryb i jaj	"	22	33	42
Tłuszczów	"	6	8	10
Mleka	l	111	131	154
Soli	kg	8,9	8,9	8,9

B. Podstawowych artykułów przemysłowych na głowę ludności rocznie:

		1947	1948	1949
Tkanin bawełnianych	m	8,8	10,8	12,8
" wełnianych	"	1,2	1,6	2,0
" jedwabnych	"	0,6	0,7	0 ,7
" lnianych	"	0,4	0,5	0,6
Wyrobów dzianych	szt.	1,2	1,9	2,9
Skóry twardej	kg	0,4	0,4	0,6
Skóry miękkiej	dm2	8	15	15
Artykułów gospodarstwa domowego (na zespoły mieszkalne):
mebli	szt.	0,2	0,2	0,2
naczyń stołowych i kuchennych	kg	1,8	2,6	2,9
naczyń emaliowanych	"	0,8	0,9	0,9
Papieru	kg	8,2	9,4	10,1
Węgla opałowego	"	349	365	393
Zapałek	pud.	28	29	30
Papierosów	szt.	517	649	736
Środków do prania	kg	1,6	1,6	2,7

C. Podstawowych artykułów zaopatrzenia kobiet w ciąży, matek karmiących, niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym:

		1947	1948	1949
Mleka (w ramach ogólnych ilości wynikających z ust. A)	mil. l	800	816	823
Odżywek witaminowych	tys. ton	31,4	33,0	33,3
Wyprawek dla niemowląt	tys. kompl.	525	570	575
Mydła (w ramach ogólnych ilości wynikających z ust. B) "środki do prania")	tys. ton	1,6	1,7	1,7
Wybranych artykułów sprzętu pierwszej potrzeby dla niemowląt	tys. kompl.	230	230	230

ROZDZIAŁ  3.

Zdrowie i opieka społeczna.

Art.  57. 

W zakresie zdrowia i opieki społecznej głównym zadaniem w okresie Planu będzie walka z chorobami społecznymi, stworzenie właściwych warunków dla zwiększenia przyrostu naturalnego oraz produktywizacja osób korzystających z opieki społecznej.

Art.  58. 

1. Wzrost realnych płac oraz odpowiednia polityka ubezpieczeń i opieki społecznej zapewnią stopniową poprawę warunków zakładania rodzin oraz wychowania dzieci.

2. Jednocześnie dla realizacji celu, wskazanego w ust. 1, zostaną w okresie Planu wykonane następujące zadania:

a) rozszerzenie opieki lekarskiej nad kobietą ciężarną i matką karmiącą oraz niemowlętami zapewni w poradniach około 4,5 miliona badań lekarskich rocznie, a w domach porodowych pomieszczenie dla 8 tysięcy matek rocznie,

b) kuchnie mleczne będą wydawać do 60 milionów porcji mleka i odżywek rocznie;

c) zapewni się dostawę artykułów potrzebnych do zaopatrzenia niemowląt i dzieci (art. 56 ust. C);

d) zapewni się opiekę dzieciom matek pracujących w godzinach ich pracy;

e) sieć świetlic zapewni miejsca dla 160 tysięcy dzieci, a ogrody jordanowskie dla 25 tysięcy dzieci;

f) zapewni się organizację kolonii i półkolonii oraz dziecińców dla 1,4 miliona dzieci i młodzieży;

3. Opiekę zamkniętą zapewni się przede wszystkim sierotom i półsierotom z okresu wojny.

4. Zakłady zamknięte opieki nad dzieckiem w r. 1949 pomieszczą do 85 tysięcy dzieci.

Art.  59. 

1. W stosunku do osób korzystających z opieki społecznej, w szczególności do inwalidów, zastosowany będzie program stopniowego wciągnięcia tych osób do procesów produkcyjnych.

2. W r. 1949 ilość warsztatów szkoleniowych doprowadzona zostanie do 500, co umożliwi przeszkolenie do 8 tys. osób rocznie w samych warsztatach.

3. Warsztaty przemysłowe i ośrodki rolne będą prowadzone nie tylko dla celów szkolenia, ale również jako zarobkowe placówki wytwórcze, zatrudniające osoby korzystające z opieki społecznej.

Art.  60. 

Dla rozszerzenia zasięgu opieki zapobiegawczo-leczniczej i podniesienia jej wydajności nastąpi:

a) zwiększenie w r. 1949 przelotności szpitali do 1,6 miliona chorych rocznie;

b) zwiększenie w r. 1949 ilości usług w poradniach ogólnych do 10 milionów porad rocznie.

Art.  61. 

Dla stworzenia podstaw skutecznej walki z chorobami społecznymi nastąpi rozbudowa potrzebnych urządzeń, a w szczególności wzrośnie w r. 1949:

a) ilość świadczeń usług w poradniach przeciwgruźliczych do 8 milionów porad i zabiegów rocznie;

b) przelotność roczna sanatoriów przeciwgruźliczych do 50 tys. chorych rocznie;

c) ilość świadczeń w poradniach przeciwwenerycznych do 5,8 miliona porad i zabiegów rocznie.

Art.  62. 

1. W zakresie ubezpieczeń społecznych nastąpi racjonalizacja świadczeń i rozszerzenie zasięgu osobowego ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia rodzinnego i na przypadek macierzyństwa.

2. Wartość świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych wzrastać będzie równolegle z wzrostem ogólnego funduszu płac.

3. Wysokość zaopatrzeń emerytalnych oraz rent ubezpieczeń społecznych winna wzrosnąć do poziomu odpowiadającego właściwemu stosunkowi pomiędzy zaopatrzeniami emerytalnymi lub rentami i płacami grup pracujących.

ROZDZIAŁ  4.

Oświata i nauka.

Art.  63. 

Stworzone zostaną warunki zapewniające realizację pierwszego etapu zamierzonej reformy szkolnictwa i wychowania.

Art.  64. 

1. W zakresie kształcenia w szkołach powszechnych zostaną stworzone warunki do:

a) pomieszczenia w r. 1949 wszystkich dzieci w wieku szkolnym w szkołach podstawowych zorganizowanych i urządzonych w sposób zapewniający skuteczność nauczania;

b) zapewnienia większości dzieci po ukończeniu 5 klas dostępu do szkół zbiorczych pełnozorganizowanych (siedmioletnich);

c) stopniowego wprowadzenia szkoły 8-letniej - w miarę rozporządzania odpowiednią ilością izb i nauczycieli.

2. W końcowym roku Planu osiągnięte zostaną następujące wyniki:

a) powszechne szkoły podstawowe tys. 23

w tym na Ziemiach Odzyskanych" 6,8

b) dzieci w szkołach powszechnych mil. 3,8

Art.  65. 

Szkolnictwo średnie ogólnokształcące oraz zawodowe typu zasadniczego zapewni dopływ do pracy bądź do specjalnych studiów następujących ilości wychowanków:

		1947	1948	1949
a) ze szkół średnich ogólnokształcących	tys.	16,0	17,5	19,5
b) ze szkół zawodowych typu zasadniczego	"	30,8	36,8	47,5

Art.  66. 

1. Celem możliwie najszybszego i najlepszego zaspokojenia potrzeb wszystkich gałęzi gospodarstwa narodowego szkolenie zawodowe w okresie Planu oprze się na:

a) kształceniu w 2-3-letnich szkołach zawodowych dokształcających, organizowanych częściowo przy warsztatach pracy;

b) kształceniu na kursach dokształcających, prowadzonych przede wszystkim przy warsztatach pracy lub przez zakłady kształcenia zawodowego;

c) masowym przyuczaniu przy warsztatach pracy.

2. Stworzone zostaną warunki pozwalające wyszkolić zawodowo następujące ilości:

		1947	1948	1949
a) w szkołach i na kursach przemysłowych i rzemieślniczych:
uczniów	tys.	250,0	277,0	296,0
w tym absolwentów	"	54,5	57,5	52,0
b) w szkołach i na kursach rolniczych uczniów	"	30,0	70,0	110,0
w tym absolwentów	"	19,0	45,0	63,0
c) w szkołach i na kursach handlowo- administracyjno-spółdzielczo- gospodarczo-usługowych:
uczniów	"	22,7	24,0	25,0
w tym absolwentów	"	`16,0	19,0	20,0

Art.  67. 

1. Dla osiągnięcia najlepszych wyników i oszczędności w wydatkach dążyć się będzie - odpowiednio do możliwości skupienia sił naukowych oraz rozporządzalnych pomieszczeń i pomocy naukowych - do specjalizacji poszczególnych szkół wyższych i akademickich oraz do koncentracji badań naukowych w określonych zakładach.

2. Zostaną stworzone warunki umożliwiające studia oraz ich ukończenie:

		1947		1948		1949
		stud.	w tym absolw.	stud.	w tym absolw.	stud.	w tym absolw.
a) studia wyższe	tys.	8,5	0,7	12,0	2,5	15,0	3,5
b) studia akademickie	"	68,0	3,5	72,0	4,3	74,0	7,0

Art.  68. 

1. Wszelka działalność naukowa będzie organizowana i popierana niezależnie od stopnia jej praktycznej użyteczności, z zapewnieniem jednak szczególnej opieki nad badaniami naukowymi, nastawionymi na osiągnięcie szybkich praktycznych wyników dla postępu wiedzy, kultury i techniki.

2. Celem uzyskania najlepszych wyników zapewni się wszelkim badaniom i pracom naukowym pełną koordynację i jednolitość planowania.

DZIAŁ  VI.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ.

Art.  69. 

1. Gospodarka materiałowa obejmować będzie w zasadzie surowce, półfabrykaty, materiały pomocnicze do produkcji, środki produkcji i ważniejsze artykuły powszechnego spożycia, a przede wszystkim materiały deficytowe, to jest wymagające szczególnej oszczędności w gospodarowaniu.

2. Zapotrzebowania materiałowe ustalane będą na podstawie norm zużycia i zapasów.

3. Rozdział artykułów objętych bilansami materiałowymi, a przede wszystkim artykułów deficytowych, zaspokajać będzie potrzeby gospodarki publicznej, spółdzielczej i prywatnej, zgodnie z hierarchią potrzeb ustaloną w Planie, z uwzględnieniem zdolności produkcyjnej danego rodzaju gospodarki.

Art.  70. 

Odpowiednio do stopnia wykonania planu produkcji oraz przywozu dążyć się będzie do rozdziału artykułów, objętych gospodarką materiałową, na podstawie załączonych bilansów materiałowych: paliw, żelaza i stali, cynku i blachy cynkowej, drewna i materiałów budowlanych, surowców włókienniczych, tkanin, skór, papieru, surowców chemicznych, ziemiopłodów, mięsa i tłuszczów, cukru.

Art.  71. 

Stworzone zostaną warunki umożliwiające zestawione w załączniku zużycie na jednego mieszkańca towarów wymienionych w art. 70.

DZIAŁ  VII.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE ZATRUDNIENIA.

Art.  72. 

W wyniku wzrostu produkcji i inwestycji nastąpi wzrost zatrudnienia osiągający pełne wykorzystanie sił roboczych poza rolnictwem.

Art.  73. 

Przez odpowiednią politykę płac i ogólne warunki pracy oraz życia osiągnie się niezbędny napływ sił roboczych z rolnictwa i niektórych gałęzi usług do przemysłu, a w szczególności do górnictwa węglowego.

Art.  74. 

Dla robotników rolnych na Ziemiach Odzyskanych stworzone zostaną warunki pracy umożliwiające stałe zagospodarowanie i rozwój ośrodków kultury rolnej, jak również zagospodarowanie majątków przeznaczonych na akcję parcelacyjno-osadniczą.

Art.  75. 

W zakładach pracy stworzone zostaną warunki umożliwiające zastępowanie robotników wykwalifikowanych robotnikami przyuczonymi oraz zwiększanie udziału kobiecych sił roboczych w czynnościach zawodowych, wykonywanych dotychczas przez mężczyzn.

Art.  76. 

Oszczędne i racjonalne gospodarowanie siłami roboczymi zostanie zapewnione przez:

a) ustalanie norm zatrudnienia w zakładach pracy;

b) usunięcie przerostów w działach pracy, nie związanych bezpośrednio z produkcją;

c) likwidację w zakładach pracy tych działów pracy, których istnienie nie znajduje uzasadnienia gospodarczego bądź społecznego;

d) ograniczenie zatrudnienia w usługach, a w szczególności w handlu, w granicach konieczności, wynikających z potrzeb obrotu i właściwej organizacji pracy.

Art.  77. 

Dążyć się będzie do przekształcenia struktury zatrudnienia ludności w wieku zdolnym do pracy (15-59 lat) dla osiągnięcia następującego stanu zatrudnienia:

Ogółem		1947	1948	1949
W rolnictwie
w całym kraju	mil.	7,3	7,2	7,1
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	1,2	1,3	1,4
Poza rolnictwem
w całym kraju	"	4,3	4,7	5,2
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	1,0	1,2	1,4
W poszczególnych rodzajach gospodarki
W gospodarce publicznej
w całym kraju	mil.	2,7	2,9	3,1
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,8	0,9	1,0
W gospodarce spółdzielczej
w całym kraju	mil.	0,4	0,5	0,7
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,2	0,3	0,4
W gospodarce prywatnej
w całym kraju	mil.	8,5	8,5	8,5
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	1,2	1,3	1,4
W poszczególnych gałęziach gospodarki publicznej
W rolnictwie i leśnictwie
w całym kraju	mil.	0,38	0,37	0,35
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,15	0,15	0,14
W przemyśle i odbudowie
w całym kraju	mil.	1,18	1,31	1,44
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,34	0,40	0,46
W komunikacji
w całym kraju	mil.	0,51	0,53	0,54
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,19	0,20	0,21
W handlu i kredycie
w całym kraju	mil.	0,03	0,04	0,05
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,01	0,01	0,01
W służbie publicznej
w całym kraju	mil.	0,38	0,38	0,38
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,08	0,08	0,08
W oświacie, służbie zdrowia i ubezpieczeniach społecznych
w całym kraju	mil.	0,25	0,27	0,30
w tym na Ziemiach Odzyskanych	"	0,06	0,07	0,09

DZIAŁ  VIII.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE OBROTU TOWAROWEGO Z ZAGRANICĄ.

Art.  78. 

1. Obrót towarowy z zagranicą będzie kształtowany zgodnie z zadaniami wynikającymi z Planu.

2. Dążyć się będzie do:

a) zwiększenia obrotu towarowego z zagranicą celem i w sposób zapewniający najwyższe osiągalne korzyści dla gospodarstwa narodowego;

a) rozwoju eksportu celem stworzenia równowagi bilansu płatniczego, zabezpieczając jednak gospodarce artykuły produkcji krajowej, zgodnie z hierarchią potrzeb ustaloną w Planie (art. 70);

c) uzyskania kredytów zagranicznych na import, a przede wszystkim na import surowców i żywności w początkowym okresie Planu, oraz na import artykułów inwestycyjnych w całym okresie Planu.

3. W obrocie towarowym z zagranicą zapewniony zostanie udział gospodarki publicznej, spółdzielczej i prywatnej.

Art.  79. 

1. Eksport w początkowym okresie Planu będzie obejmować przede wszystkim węgiel.

Dążyć się będzie stale do znacznego rozszerzenia udziału w eksporcie innych artykułów obok węgla.

2. Dopuszczony będzie eksport deficytowych (art. 69 ust. 1) artykułów droższych celem zapewnienia importu artykułów tańszych zaspokajających te same potrzeby konsumcyjne.

3. Dążyć się będzie do zabezpieczenia na przyszłość rynków zbytu dla przetworów przemysłu rolnego, artykułów hodowlanych, nasion oraz wybranych przemysłowych artykułów konsumcyjnych.

Art.  80. 

1. W początkowym okresie Planu utrzymany będzie import deficytowych (art. 69 ust. 1) artykułów żywnościowych, który w dalszym okresie ograniczony zostanie do pewnych ilości artykułów innych stref klimatycznych.

2. Import artykułów gotowych będzie stopniowo zmniejszany na rzecz rosnącego importu surowców i dóbr inwestycyjnych.

3. W okresie Planu następować będzie wzrost importu dóbr inwestycyjnych o długim procesie wytwórczym, których produkcja nie jest przewidziana w planie produkcyjnym, a których import okaże się konieczny dla wykonania Planu.

DZIAŁ  IX.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE GOSPODARKI FINANSOWEJ.

Art.  81. 

Polityka finansowa umożliwi planowane uruchomienie produkcji i inwestycji, harmonizując elementy finansowe z możliwościami materiałowymi.

Art.  82. 

1. W r. 1947 zapewnione zostanie skoordynowane wykonanie budżetu, planu inwestycyjnego i rozdziału kredytów obrotowych.

2. Na r. 1948 sporządzony zostanie w oparciu o plany finansowo-gospodarcze poszczególnych działów gospodarstwa narodowego ogólny plan gospodarki finansowej, stanowiący integralną część Planu.

3. Dążyć się będzie do osiągnięcia następujących wyników w zakresie pokrycia wydatków w gospodarce finansowej:

		1947	1948	1949
a) przychody budżetowe	mild. zł	173,8	177,5	220,0
b) sprzedaż majątku państwowego	mild. zł	8,0	8,0	8,0
c) kredyty wewnętrzne	mild. zł	61,0	74,8	96,8

Art.  83. 

1. Wyeliminowane będzie niebezpieczeństwo inflacji przez maksymalny wysiłek aparatu gospodarczego, a w szczególności aparatu skarbowego, oraz przez mobilizację niezbędnych środków finansowych.

2. Przeprowadzona zostanie stabilizacja kursu złotego w stosunku do walut zagranicznych.

Art.  84. 

1. Równowaga budżetowa Państwa będzie utrzymana w całym okresie Planu.

2. W zakresie budżetów publicznych, poza budżetem Państwa, a w szczególności budżetów samorządowych, podjęte będą wysiłki do stopniowego równoważenia wpływów i wydatków oraz nastąpi włączenie gospodarki finansowej samorządów do ogólnego planu gospodarki finansowej.

3. W zakresie organizacji finansowania inwestycji, produkcji i obrotu nastąpi ustalenie form działania aparatu kredytowego, zapewniające możliwie najwyższą sprawność techniczną.

DZIAŁ  X.

ZADANIA GŁÓWNE PLANU W ZAKRESIE WZROSTU I PODZIAŁU DOCHODU NARODOWEGO.

Art.  85. 

1. Ogólna wartość całej produkcji dóbr i usług w gospodarstwie narodowym będzie stopniowo wzrastać.

2. Dążyć się będzie w zakresie dochodu narodowego brutto do osiągnięcia:

A. W roku 1949 do dochodu narodowego o około 13% wyższego w stosunku do r. 1938.

		1947	1948	1949
B. Dochodu narodowego w cenach z r. 1937	mild. zł	12,5	16,5	20,1
a) rolnictwo, rybołówstwo, lasy	" "	3,7	4,7	5,2
b) przemysł, rzemiosło	" "	5,0	6,9	8,5
c) usługi	" "	3,8	4,9	6,4

		1947	1948	1949
C. Dochodu narodowego na głowę ludności w cenach z r. 1937	zł	547	717	860

Art.  86. 

1. Podział dochodu narodowego dokonywany będzie według kryteriów:

a) dających pierwszeństwo pracy przed innymi czynnikami produkcji;

b) zapewniających równomierny udział społeczeństwa w korzyściach płynących z odbudowy gospodarczej kraju, ze szczególnym uwzględnieniem wzrostu stopy życia pracowników fizycznych i umysłowych;

c) uniemożliwiających nadmierne zyski.

2. Realny dochód szerokich warstw pracujących zostanie podniesiony przez odpowiednią politykę płac i cen.

Art.  87. 

Dążyć się będzie do usunięcia rażących dysproporcji w podziale dochodu narodowego przez zmiany struktury gospodarczej i politykę podatkową oraz przez normalizację stosunków w zakresie obrotów wewnętrznych.

Art.  88. 

1. Dążyć się będzie do co najmniej proporcjonalnego wzrostu ogólnego funduszu płac w stosunku do wzrostu konsumowanej części dochodu narodowego.

2. Stworzone zostaną warunki do:

a) stosowania we wszystkich gałęziach pracy uzasadnionych gospodarczo systemów płacy, powodujących wzrost wydajności pracy, przy jednoczesnym obniżaniu kosztów własnych;

b) przestrzegania zasady jednakowego wynagradzania za analogiczną pracę, wykonywaną w podobnych warunkach, a tym samym usunięcia w płacach rozpiętości, nieuzasadnionych gospodarczo, a krzywdzących społecznie;

c) wprowadzenia mierników wynagrodzeń za pracę dla różnych zawodów w oparciu o wymagane kwalifikacje, konieczny wysiłek, warunki, w jakich praca jest wykonywana, oraz zakres odpowiedzialności;

d) wykorzystania polityki płac dla urzeczywistnienia specjalnych założeń polityki zatrudnienia;

e) zastąpienia płacą gotówkową systemu częściowego wynagradzania za pracę świadczeniami w naturze tam, gdzie jest on dotychczas stosowany;

f) powszechnego i jednolitego stosowania zasadniczych świadczeń socjalnych (art. 62).

3. Dążyć się będzie do stworzenia jak najlepszych warunków pracy drogą zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, do rozbudowy wczasów oraz do szerokiego udostępnienia usług kulturalnych.

Art.  89. 

1. a) Stopniowo usuwany będzie system cen podwójnych.

b) Ceny różniczkowe na ten sam artykuł będą ustalane w tych przypadkach, gdy zróżnicowanie cen dla różnych kategorii odbiorców konieczne jest dla realizacji specjalnych postulatów polityki społeczno-gospodarczej.

W szczególności stosowane mogą być ceny różniczkowe w przypadkach:

1) gdy ten sam artykuł może służyć do zaspokajania potrzeb różnych rzędów,

2) potrzeby zapewnienia szerokim warstwom oraz dla odbudowy biologicznej narodu pewnego minimum artykułów powszechnej konsumcji po cenach ulgowych,

3) konieczności stosowania z motywów socjalnych zwolnień od opłat konsumcyjnych niektórych artykułów powszechnego użytku.

2. a) System cen artykułów rolnych stworzy podstawy dla rentowności gospodarki wiejskiej;

b) dążyć się będzie do stworzenia korzystniejszego aniżeli w latach przedwojennych stosunku cen artykułów rolnych do cen handlowych artykułów przemysłowych nabywanych przez rolników;

c) dążyć się będzie do stosunkowo korzystniejszych dla rolników, wśród innych artykułów rolniczych, cen roślin przemysłowych i artykułów hodowlanych ze szczególną preferencją cen mleka, płaconych producentom rolnym.

3. a) System cen artykułów przemysłowych produkowanych w gospodarce państwowej, w związku z planowanym poziomem kosztów produkcji, zapewni rentowność przemysłowi państwowemu jako całości i umożliwi udział w finansowaniu planu inwestycyjnego;

b) poza przypadkami cen różniczkowych - dążyć się będzie do wyznaczania cen w gospodarce publicznej na poziomie zapewniającym pokrycie kosztów produkcji i zrównoważenie podaży z popytem;

c) odchylenia od zasad wskazanych w pkt b) mogą być stosowane:

1) o ile cele społeczno-gospodarcze szczególnej wagi nakazują ustalenie ceny poniżej kosztów produkcji,

2) o ile system kontroli cen zapewni - przy danym stanie podaży i popytu oraz organizacji aparatu - realne utrzymanie wyznaczonej ceny.

DZIAŁ  XI.

POSTANOWIENIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI W RAMACH GOSPODARKI PUBLICZNEJ, SPÓŁDZIELCZEJ I PRYWATNEJ.

ROZDZIAŁ  1.

Gospodarka publiczna.

Art.  90. 

1. Przepisy rozporządzeń i zarządzeń, wydanych na podstawie obowiązujących ustaw w celu wykonania Planu, stanowią normy działalności w gospodarce planowej.

2. Plany gospodarki publicznej przewidywać będą zaspokojenie potrzeb gospodarki: publicznej, spółdzielczej i prywatnej według hierarchii potrzeb ustalonej w Planie.

ROZDZIAŁ  2.

Gospodarka spółdzielcza.

Art.  91. 

Działalność w ramach gospodarki spółdzielczej rozwija się na podstawie własnego jej planu sporządzonego i wykonywanego w ramach obowiązujących przepisów.

Art.  92. 

1. Gospodarka spółdzielcza stanie się głównym i decydującym czynnikiem w zakresie wymiany między wsią a miastem.

W r. 1949 gospodarka spółdzielcza dysponować będzie w dziedzinie obsługi wsi siecią punktów handlowych około 13.500, z których około 3.000 będzie się mieścić na terenie osiedli miejskich.

2. Gospodarka spółdzielcza stanie się ważnym czynnikiem w zakresie zaopatrzenia ludności miejskiej w dobra konsumcyjne.

W r. 1949 gospodarka spółdzielcza dysponować będzie siecią około 11.500 sklepów, obsługujących wyłącznie miasta.

Nastąpi rozbudowa sieci sklepów branżowych i organizowane będą domy towarowe.

3. Gospodarka spółdzielcza współdziałać będzie w zaopatrzeniu i zbycie wytworów warsztatów rzemieślniczych i chałupniczych oraz rozwinie inicjatywę w kierunku organizacji drobnej wytwórczości.

W poszczególnych gałęziach produkcji dóbr i usług, a przede wszystkim w przemyśle budowlanym, organizowane będą spółdzielnie pracy.

4. Gospodarka spółdzielcza stanie się ważnym czynnikiem w budownictwie i organizowaniu użytkowania mieszkań.

5. Gospodarka spółdzielcza rozszerzy się na inne rodzaje działalności, poza dotychczas prowadzoną, w zakresie zaspokajania potrzeb gospodarczych i społecznych szerokich warstw ludności.

Art.  93. 

1. Gospodarka spółdzielcza, obejmując gałęzie przemysłu podlegające przekazaniu jej na podstawie ustawy z dnia 3.I.1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 17), wykona plan przewidziany dla tych gałęzi niniejszą ustawą.

2. Gospodarka spółdzielcza spełni zadania w zakresie obsługi indywidualnych gospodarstw rolnych, przypadające jej w dziedzinie produkcji i przetwórstwa w wyniku wykonania reformy rolnej.

Art.  94. 

1. Finansowanie działalności spółdzielni będzie oparte w zasadzie o ich środki własne oraz o krótkoterminowe kredyty bankowe, przyznawane w ramach hierarchii potrzeb ustalonej w Planie.

2. Spółdzielnie podejmować będą inwestycje w znacznej części ze środków własnych, a ponadto korzystać będą z kredytów średnio- i długoterminowych zgodnie z hierarchią potrzeb ustaloną w Planie.

Art.  95. 

Gospodarka spółdzielcza dążyć będzie do rozbudowy na Ziemiach Odzyskanych, celem doprowadzenia stanu sieci i organizacji aparatu do analogicznego udziału w gospodarstwie narodowym, jak w reszcie kraju.

ROZDZIAŁ  3.

Gospodarka prywatna.

Art.  96. 

1. Gospodarka prywatna rozwijać się będzie w ramach obowiązującego ustawodawstwa, w szczególności według założeń i na podstawie warunków ustalonych w niniejszej ustawie i wydanych na jej podstawie rozporządzeń i zarządzeń.

2. Ogólna stabilizacja warunków gospodarczych oraz wykonanie ustawy z dnia 3.I.1946 r. o zakładaniu nowych przedsiębiorstw i popieraniu inicjatywy prywatnej w przemyśle i handlu (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 18) i art. 4 ustawy z dn. 3.I.1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 17), a także dekretu z dnia 6.XII.1946 r. o przekazywaniu przez Państwo mienia nierolniczego na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. R. P. Nr 71, poz. 389) - zapewnią warunki rozwoju przedsiębiorczości prywatnej i wykorzystanie jej doświadczeń produkcyjnych i organizacyjnych.

3. Gospodarka rolna oparta będzie na silnych, zdrowych i zdolnych do wydatnej produkcji gospodarstwach zgodnie z zasadami ustalonymi dekretami z dnia 6.IX.1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1945 r. Nr 3, poz. 13) i z dnia 6.IX.1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych (Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 279).

Art.  97. 

Stworzone zostaną warunki zapewniające szczególną opiekę i pomoc Państwa:

a) w tych dziedzinach gospodarki, które zorganizowane w postaci drobnych przedsiębiorstw dają najlepsze wyniki gospodarcze dzięki elastycznemu i bezpośredniemu udziałowi prywatnego właściciela w działalności gospodarczej, a w szczególności przemysłowej wytwórczości precyzyjnej;

b) prywatnej wytwórczości uzupełniającej i pomocniczej dla przemysłu państwowego;

c) pionierskiej działalności w nowych działach produkcji;

d) działalności prywatnej w zakresie budownictwa mieszkaniowego;

e) eksportowej działalności przedsiębiorców prywatnych;

f) działalności przedsiębiorców prywatnych na Ziemiach Odzyskanych.

Art.  98. 

1. Finansowanie działalności przedsiębiorców prywatnych będzie przede wszystkim oparte o ich środki własne oraz o krótkoterminowe kredyty bankowe, przyznawane w ramach hierarchii potrzeb ustalonej w Planie.

2. Przedsiębiorcy prywatni będą mogli korzystać z kredytów średnio- i długoterminowych według hierarchii potrzeb ustalonej w Planie, w zasadzie jednakże pod warunkiem odpowiedniego wkładu własnych środków pieniężnych w daną inwestycję.

Art.  99. 

Stworzone zostaną warunki dla osiągnięcia przez rzemiosło w r 1949 produkcji dóbr i usług na głowę ludności co najmniej na poziomie przedwojennym drogą:

a) skierowania młodzieży, w szczególności młodzieży wiejskiej, do rzemiosła;

b) nowoczesnego szkolenia kadr rzemieślniczych;

c) wytwarzania potrzebnych dla rzemiosła maszyn i narzędzi oraz importu tych maszyn i niezbędnych surowców z zagranicy.

DZIAŁ  XII.

POSTANOWIENIA KOŃCOWE.

Art.  100. 

Wykonanie niniejszej ustawy porucza się Prezesowi Rady Ministrów i zainteresowanym ministrom.

Art.  101. 

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 1947 r.

ZAŁĄCZNIK

Bilanse materiałowe

		1947	1948	1949
Węgiel kamienny i krykiety
Wydobycie i produkcja	tys. ton	58.200	68.200	78.300
Zużycie razem	" "	41.200	45.000	48.600
zużycie techniczne kopalń	" "	6.300	7.700	8.800
przemysł	" "	20.300	21.500	22.700
komunikacja	" "	6.500	7.200	7.900
opał	" "	8.100	8.600	9.200
Wywóz	" "	17.000	23.200	29.700
Produkty naftowe i paliwa płynne
Przychód razem	tys. ton	574	630	714
pozostałość z poprzedniego roku	" "	178	64	18
produkcja z ropy krajowej	" "	117	140	176
produkcja z ropy importowanej	" "	111	175	184
benzol, gazolina i inne	" "	35	74	122
import produktów gotowych	" "	133	177	214
Zużycie razem	" "	510	612	714
cele drogowe	" "	217	261	304
cele przemysłowe	" "	75	90	105
cele rolnicze	" "	123	148	173
cele konsumcyjne	" "	35	41	48
rezerwa manipulacyjna	" "	60	72	84
Pozostałość na koniec roku	" "	64	18	-
Ruda żelazna - w wadze Fe
Wydobycie	tys. ton	200	233	283
Zużycie	" "	950	1.097	1.220
Niedobór	" "	750	864	937
Surówka
Produkcja	tys. ton	960	1.100	1.225
Remanenty	" "	40	-	-
Zużycie	" "	914	1.100	1.225
przemysł hutniczy	" "	834	1.018	1.135
inne przemysły	" "	80	82	90
Nadwyżka	" "	86	-	-
Stal surowa
Produkcja	tys. ton	1.456	1.783	2.033
wlewki	" "	1.423	1.750	2.000
odlewy stalowe	" "	33	33	33
Zużycie wlewków	" "	1.300	1.536	1.745
Nadwyżka stali (wlewków)	" "	93	214	255
Wyroby walcowane
Produkcja	tys. ton	1.000	1.125	1.300
Zużycie razem	" "	1.040	1.295	1.550
inwestycje i remonty	" "	590	730	925
przetwórstwo	" "	450	565	625
Wywóz	" "	50	30	30
Niedobór	" "	90	200	280
Cynk z produkcji pierwotnej
Produkcja	tys. ton	80,0	90,0	110,0
Zużycie razem	" "	62,0	71,0	87,0
do produkcji blachy	" "	34,0	40,3	52,6
do produkcji cynku rafinowanego	" "	8,2	9,4	11,0
cynk do celów innych	" "	20,4	21,3	23,4
Wywóz	" "	17,4	19,0	23,0
Blacha cynkowa
Produkcja	tys. ton	32,6	38,5	50,5
Zużycie razem	" "	20,6	22,5	28,5
na inwestycje i remonty	" "	14,6	15,5	19,5
na przetwórstwo	" "	6,0	7,0	9,0
Wywóz	" "	12,0	16,0	22,0
Drewno (grubizna)
Produkcja	mil. m2	11,0	11,0	11,0
Zużycie razem	" "	11,1	13,0	15,0
na inwestycje i remonty	" "	4,4	5,4	6,5
na przetwórstwo i eksploatację	" "	3,7	4,4	5,3
na opał	" "	3,0	3,2	3,2
Niedobór	" "	0,1	2,0	4,0
Cement
Produkcja	mil. ton	1,5	1,7	2,0
Zużycie	" "	1,2	1,5	1,8
Wywóz	" "	0,3	0,2	0,2
Szkło taflowe
Produkcja	mil. m2	11,0	12,4	12,4
Zużycie	" "	8,0	7,5	7,2
Wywóz	" "	3,0	4,9	5,2
Bawełna
Zużycie	tys. ton	85	92	115
Przywóz	" "	85	92	115
Wełna prana
Produkcja	tys. ton	0,6	0,7	0,9
Zużycie	" "	15,0	20,0	26,0
Przywóz	" "	14,4	19,3	25,1
Tkaniny bawełniane
Produkcja	mil. m	270,0	330,0	400,0
Zużycie	" "	220,0	270,0	320,0
Wywóz	" "	50,0	60,0	80,0
Tkaniny wełniane
Produkcja	mil. m	32,0	45,0	60,0
Zużycie	" "	28,0	38,0	48,0
Wywóz	" "	4,0	7,0	12,0
Tkaniny łykowe
Produkcja	mil. m.	52,0	60,0	74,0
Zużycie	" "	28,0	30,0	36,0
Wywóz	" "	24,0	30,0	38,0
Tkaniny jedwabne
Produkcja	mil. m	16,0	28,0	20,0
Zużycie	" "	14,3	15,5	17,0
Wywóz	" "	1,7	2,5	3,0
Skóry surowe - w wadze skór solonych
Produkcja	tys. ton	10,0	11,0	12,0
Zużycie razem	" "	36,4	42,7	50,0
do produkcji skór twardych	" "	20,0	21,0	30,0
" " " miękkich	" "	11,0	19,4	20,0
" odtworzenia zapasu w przerobie	" "	5,4	2,3	-
Niedobór	" "	26,4	31,7	38,0
Skóry twarde
Produkcja	tys. ton	9,2	9,6	14,0
Zużycie	" "	10,7	9,6	14,0
Przywóz (skóra podeszwowa)	" "	1,5	-	-
Skóry miękkie
Produkcja	tys. m2	1.838	3.460	3.460
Zużycie	" "	1.838	3.460	3.460
Papier
Produkcja	tys. ton	200	230	250
Zużycie	" "	191	219	236
Wywóz	" "	9	11	14
Kwas siarkowy
Produkcja	tys. ton	176	246	276
Zużycie	" "	176	246	276
Karbid
Produkcja	tys. ton	130	164	200
Zużycie	" "	130	164	200
Kauczuk
a) naturalny
Zużycie	tys. ton	1,0	1,3	1,4
Przywóz	" "	1,0	1,3	1,4
b) syntetyczny
Zużycie	" "	4,0	4,9	5,3
Przywóz	" "	4,0	4,9	5,3
c) z regeneracji
Zbiór w ilości potrzebnej dla zużycia	" "	0,9	2,0	2,2
Pszenica, żyto, jęczmień		1946/7	1947/8	1948/9
Zbiór ogółem	tys. ton	4.055,2	5.931,0	7.477,6
Zużycie	" "	4.903,2	6.087,0	7.322,6
Niedobór	" "	848,0	156,0	-
Nadwyżka	" "	-	-	155,0
Ziemniaki
Zbiór ogółem	tys. ton	18.709	23.000	27.140
Zużycie	" "	18.709	22.916	27.051
Nadwyżka	" "	-	84	89
Mięso różne ogółem
Produkcja	tys. ton	230,9	445,4	666,3
Zużycie	" "	282,0	440,8	583,8
Niedobór	" "	51,1	-	-
Nadwyżka	" "	-	4,6	82,5
Tłuszcze zwierzęce i roślinne
Produkcja	tys. ton	85,2	111,9	170,7
Zużycie	" "	143,6	185,7	198,5
Niedobór	" "	58,4	73,8	27,8
Cukier
Produkcja	tys. ton	375	442	520
Zużycie	" "	275	342	420
Nadwyżka	" "	100	100	100

Zużycie towarów na jednego mieszkańca rocznie

		1947	1948	1949
Węgiel kamienny	kg	1.776	1.931	2.077
Produkty naftowe i paliwa płynne	"	21,9	26,2	30,5
Ruda żelazna - w wadze Fe	"	40,9	47,0	52,1
Surówka	"	39,3	47,2	52,3
Stal surowa	"	58,7	67,3	75,9
Wyroby walcowane	"	44,8	55,9	66,2
Cynk z produkcji pierwotnej	"	2,6	3,0	3,7
Blacha cynkowa	"	0,8	0,9	1,2
Drewno (grubizna)	m3	0,47	0,55	0,64
Cement	kg	51,7	64,3	76,9
Szkło taflowe	m2	0,34	0,32	0,31
Bawełna	kg	3,6	3,9	4,9
Wełna prana	"	0,6	0,8	1,1
Tkaniny bawełniane	m	9,4	11,5	13,6
Tkaniny wełniane	"	1,2	1,6	2,0
Tkaniny łykowe	"	1,2	1,3	1,5
Tkaniny jedwabne	"	0,62	0,67	0,73
Skóry surowe	kg	1,5	1,8	2,1
Skóry twarde	"	0,45	0,41	0,59
Skóry miękkie	m2	0,08	0,14	0,14
Papier	kg	8,2	9,4	10,1
Kwas siarkowy	"	7,5	10,6	11,7
Karbid	"	5,6	7,0	8,5
Kauczuk	"	0,25	0,34	0,38
Pszenica, żyto, jęczmień	"	211,3	261,3	312,9
Ziemniaki	"	806,4	983,5	1.156,0
Mięso różne ogółem	"	12,2	18,9	24,9
Tłuszcze zwierzęce i roślinne	"	6,2	7,9	8,5
Cukier	"	11,8	14,6	17,9

* Z dniem 1 stycznia 1949 r. ustawa traci moc na podstawie art 154 ust. 2 ustawy z dnia 31 marca 1949 r. o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1949 (Dz.U.49.26.189), jednakże w zakresie zadań, nie uregulowanych w powołanej ustawie, a objętych niniejszą ustawą, stosuje się jej postanowienia dotyczące 1949 r., jeżeli nie są one sprzeczne z postanowieniami powołanej ustawy z 31 marca 1949 r.

• Identyfikator: Dz.U.1947.53.285
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Plan Odbudowy Gospodarczej.
• Data aktu: 02/07/1947
• Data ogłoszenia: 16/08/1947
• Data wejścia w życie: 01/01/1947, 16/08/1947