Wykonanie dekretu o deponowaniu i wymianie banknotów Banku Emisyjnego w Polsce.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SKARBU W POROZUMIENIU Z MINISTRAMI: OBRONY NARODOWEJ, ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ I SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 6 stycznia 1945 r.
w sprawie wykonania dekretu o deponowaniu i wymianie banknotów Banku Emisyjnego w Polsce.

Na podstawie art. 7 dekretu z dnia 6 stycznia 1945 r. o deponowaniu i wymianie banknotów Banku Emisyjnego w Polsce (Dz. U. R. P. Nr 1, poz. 2) zarządzam, co następuje:
§  1.
W celu przeprowadzenia wymiany banknotów "krakowskich" dzieli się ich posiadaczy na następujące grupy:
a)
do grupy 1-szej należą przedsiębiorstwa bankowe;
b)
do grupy 2-ej należą osoby prawne prawa publicznego, przedsiębiorstwa państwowe lub będące pod zarządem państwowym oraz przedsiębiorstwa stanowiące własność związków samorządowych;
c)
do grupy 3-ciej należą instytucje samorządowe, społeczne, religijne, kulturalne, oświatowe, związki i stowarzyszenia dobroczynne oraz wydawnictwa;
d)
do grupy 4-tej należą zakłady rzemieślnicze, zatrudniające oprócz członków rodziny nie więcej niż jednego pracownika oraz przedsiębiorstwa posiadające karty rejestracyjne na rok 1944 według działów: Ic, IIc, Vabc, VII, VIII, X, XI;
e)
do grupy 5-tej należą zakłady rzemieślnicze, zatrudniające oprócz członków rodziny więcej niż jednego pracownika, spółdzielnie oraz przedsiębiorstwa z wyjątkiem objętych lit. a), b), c), d);
f)
do grupy 6-tej należą osoby wojskowe w służbie czynnej;
g)
do grupy 7-ej należą wszystkie inne osoby fizyczne, nie będące właścicielami przedsiębiorstw lub zakładów objętych lit. d) i e).
§  2.
1)
W dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia winni wszyscy posiadacze banknotów "krakowskich" grupy 1-szej, 2-ej i 3-ej sporządzić protokóły, stwierdzające faktycznie posiadaną w kasie na ten dzień sumę gotówki z wyszczególnieniem odrębnie sumy w banknotach "krakowskich" i sumy w biletach skarbowych z napisem "Narodowy Bank Polski".
(2)
Protokóły te podpiszą:
a)
w przedsiębiorstwach bankowych - dyrektor i druga osoba upoważniona do działania w imieniu tych instytucyj oraz kasjer,
b)
w innych przedsiębiorstwach i instytucjach - dwie osoby upoważnione do działania w imieniu tych przedsiębiorstw lub instytucyj i kasjer.
(3)
Protokóły te winny być złożone tego samego dnia we właściwym urzędzie skarbowym. Równocześnie prześle grupa 1-sza i 2-ga uwierzytelnione odpisy protokółów Ministrowi Skarbu, grupa 3-cia - właściwemu komisarzowi wojewódzkiemu.
§  3.
W czasokresie od 10 stycznia 1945 r. do 28 lutego 1945 r. wszyscy posiadacze banknotów "krakowskich" winni je złożyć jednorazowo w całości:
a)
grupy: 1-sza, z wyjątkiem przedsiębiorstw bankowych w wymienionych w załączniku do niniejszego rozporządzenia, 2-ga, 3-cia, 4-ta i 5-ta we właściwych urzędach skarbowych;
b)
grupa 7-a - w przedsiębiorstwach bankowych wymienionych w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
(2)
Sposób i tryb wymiany na rzecz grupy 6-tej określi zarządzenie Ministra Skarbu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej.
§  4.
Składać wolno tylko pieniądze, stanowiące własność zgłaszającego i to tylko w jednej instytucji (§ 3).
§  5.
1)
Przedsiębiorstwa bankowe nie wymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia składają Ministrowi Skarbu podania (§ 6) o wymianę złożonej przez nie kwoty w banknotach "krakowskich", zgodnie ze sporządzonym protokółem (§ 2).

Urzędy skarbowe dokonają na rzecz tych przedsiębiorstw wymiany na podstawie zezwolenia Ministra Skarbu.

(2)
Każde przedsiębiorstwo bankowe wymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia dokona samo wymiany posiadanej zgodnie ze sporządzonym protokółem (§ 2) kwoty w banknotach "krakowskich" na bilety skarbowe z napisem "Narodowy Bank Polski", znajdujące się w danym przedsiębiorstwie na rachunku Skarbu Państwa i przedłoży rozliczenie ministrowi Skarbu do zatwierdzenia.
§  6.
(1)
Posiadacze zaliczeni do grupy 2-giej składają Ministrowi Skarbu za pośrednictwem swych władz nadzorczych podania o wymianę.

Do podania należy załączyć:

a)
odpis protokółu o którym mowa w § 2,
b)
oświadczenie podającego o stanie jego wkładów bankowych na rachunkach polskich na dzień ogłoszenia dekretu.
(2)
Posiadaczom tym urzędy skarbowe wymienią sumy określone przez Ministra i Skarbu.
§  7.
(1)
Posiadacze zaliczeni do grupy 3-ciej składają podania z załącznikami, o których mowa w § 6, właściwemu komisarzowi wojewódzkiemu.
(2)
Urzędy skarbowe wymienią posiadaczom zaliczonym do grupy 3-ciej, sumę określoną przez komisarza wojewódzkiego.
§  8.
Posiadaczom zaliczonym do grupy 4-ej urzędy skarbowe wymienią równocześnie ze złożeniem banknotów "krakowskich" sumę do wysokości złotych 2.000,- (dwa tysiące).
§  9.
Posiadaczom zaliczonym do grupy 5-tej urzędy skarbowe wymienią równocześnie ze złożeniem banknotów krakowskich sumy określone przez komisje dla spraw wymiany banknotów "krakowskich".
§  10.
(1)
Przewidziana w art. 4 dekretu komisja wydaje decyzję w przedmiocie podlegającej wymianie kwoty na podstawie podania z załączeniem oświadczenia, o którym mowa w § 6 ust. 1 lit. b);
(2)
Komisja przy rozpatrywaniu tych podań i oznaczaniu wysokości podlegającej wymianie kwoty kieruje się przede wszystkim zasadą celowości z punktu widzenia gospodarki narodowej.
(3)
Komisja może zezwolić na wymianę najwyżej 50% złożonej sumy. Przedłożone podania komisja rozstrzyga większością głosów.
§  11.
Przed rozstrzygnięciem odwołania od decyzji komisji, przewidzianej w art. 4 dekretu, komisarz wojewódzki zasięga opinii komisji, w skład której wchodzą:
a)
dyrektor izby skarbowej jako przewodniczący,
b)
przedstawiciel wojewódzkiej rady narodowej,
c)
przedstawiciel wydziału przemysłowo-handlowego urzędu wojewódzkiego.
§  12.
(1)
Posiadaczom zaliczonym do grupy 7-mej wymienia się równocześnie ze złożeniem banknotów "krakowskich" sumę do wysokości złotych 500.- (pięćset złotych).
(2)
Osoby fizyczne uprawnione do wymiany winny udowodnić swoją tożsamość zaświadczeniem o zamieszkaniu i dowodem osobistym lub ważną legitymacją służbową.
(3)
W wypadkach, gdy z powodu okoliczności wywołanych wojną nie można stwierdzić tożsamości i zamieszkania w sposób w ust. (2) określony, starosta powiatowy, a w miastach wydzielonych prezydent miasta upoważniony jest do wydania zaświadczenia, zastępującego dokumenty w tym ustępie wymienione.
§  13.
Na złożone a nie wymienione banknoty "krakowskie" urzędy skarbowe i przedsiębiorstwa bankowe wydawać będą kwity depozytowe.
§  14.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 10 stycznia 1945 r.

ZAŁĄCZNIK 

Województwo Lubelskie.

Biała Podlaska

Komunalna Kasa Oszczędności pow. bialskiego,

Bank Spółdzielczo-Gospodarczy Sp. z o. o.

Biłgoraj

Komunalna Kasa Oszczędności pow. biłgorajskiego,

Bank "Społem".

Chełm

Komunalna Kasa Oszczędności pow. chełmskiego,

Bank "Społem".

Hrubieszów

Komunalna Kasa Oszczędności pow. hrubieszowskiego,

Bank "Społem",

Kraśnik

Komunalna Kasa Oszczędności pow. janowskiego,

Bank "Społem".

Krasnystaw

Bank "Społem".

Lubartów

Komunalna Kasa Oszczędności pow. lubelskiego oddział główny w Lubartowie,

Bank Spółdzielczy.

Lublin

Bank Gospodarstwa Krajowego,

Państwowy Bank Rolny,

Bank Handlowy w Warszawie,

Komunalna Kasa Oszczędności pow. lubelskiego,

Centralna Kasa Spółek Rolniczych,

Bank "Społem",

Kasa Przemysłowców i Rolników Lubelskich,

Towarzystwo Kredytowe Miejskie.

Łuków

Komunalna Kasa Oszczędności pow. łukowskiego,

Bank "Społem".

Międzyrzec

Komunalna Kasa Oszczędności pow. radzyńskiego oddział w Międzyrzecu,

Radzyń

Komunalna Kasa Oszczędności pow. radzyńskiego,

Siedlce

Komunalna Kasa Oszczędności Związku Międzykomunalnego w Siedlcach,

Bank "Społem".

Tomaszów Lubelski

Komunalna Kasa Oszczędności pow. tomaszowskiego,

Bank "Społem".

Włodawa

Bank "Społem".

Zamość

Komunalna Kasa Oszczędności pow. zamojskiego,

Centralna Kasa Spółdzielcza z nieogr. odp.

Województwo Rzeszowskie.

Brzozów

Komunalna Kasa Oszczędności pow. brzozowskiego,

Bank Spółdzielczy.

Dynów

Bank Spółdzielczy.

Jarosław

Komunalna Kasa Oszczędności pow. jarosławskiego,

Bank Spółdzielczy.

Kolbuszowa

Komunalna Kasa Oszczędności pow. kolbuszowskiego,

Bank Spółdzielczy.

Krosno

Komunalna Kasa Oszczędności pow. krośniańskiego.

Łańcut

Komunalna Kasa Oszczędności pow. łańcuckiego,

Powszechny Bank Spółdzielczy.

Nisko

Komunalna Kasa Oszczędności pow. niżańskiego,

Bank Spółdzielczy im. Stefczyka;

Przemyśl

Miejska Kasa Oszczędności,

Bank Mieszczański,

Ukraińska "Szczadnycia".

Przeworsk

Komunalna Kasa Oszczędności pow. przeworskiego,

Powszechny Bank Spółdzielczy.

Rozwadów

Komunalna Kasa Oszczędności pow. tarnobrzeskiego oddział w Rozwadowie.

Rzeszów

Bank Gospodarstwa Krajowego,

Komunalna Kasa Oszczędności pow. rzeszowskiego,

Centralna Kasa Spółek Rolniczych Agentura w Rzeszowie,

Bank Województwa Rzeszowskiego.

Sanok

Komunalna Kasa Oszczędności miasta Sanoka

Bank "Społem".

Strzyżów

"Komunalna Kasa Oszczędności m. Strzyżowa,

Bank Spółdzielczy im. Stefczyka.

Tarnobrzeg

Bank Spółdzielczy.

Województwo Warszawskie.

Garwolin

Komunalna Kasa Oszczędności pow. garwolińskiego.

Mińsk Mazowiecki

Komunalna Kasa Oszczędności pow. mińskiego.

Ostrów Mazowiecki

Bank Ludowy Sp. z o. o.

Sokołów Podlaski

Kasa Stefczyka.

Węgrów

Komunalna Kasa Oszczędności pow. węgrowskiego

Bank "Społem".

Województwo Kieleckie.

Sandomierz

Komunalna Kasa Oszczędności pow. sandomierskiego,

Bank Spółdzielczy Ziemi Sandomierskiej.

Województwo Krakowskie.

Mielec

Komunalna Kasa Oszczędności pow. mieleckiego,

Bank Spółdzielczy z nieogr. odp.

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1945.1.3

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wykonanie dekretu o deponowaniu i wymianie banknotów Banku Emisyjnego w Polsce.
Data aktu: 06/01/1945
Data ogłoszenia: 06/01/1945
Data wejścia w życie: 10/01/1945