Wycofanie z obiegu marki niemieckiej na obszarze województwa białostockiego.

DEKRET
POLSKIEGO KOMITETU WYZWOLENIA NARODOWEGO
z dnia 23 października 1944 r.
o wycofaniu z obiegu marki niemieckiej na obszarze województwa białostockiego.

Na podstawie ustawy Krajowej Rady Narodowej z dnia 15 sierpnia 1944 r. o tymczasowym trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 1, poz. 3) - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego postanawia a Prezydium Krajowej Rady Narodowej zatwierdza, co następuje:
Art.  1.

Z dniem 28 października 1944 r. marka niemiecka (Reichsmark, Rentenmark i inne rodzaje marek) przestaje być obiegowym środkiem płatniczym na obszarach wyzwolonych, wchodzących w skład województwa białostockiego.

Art.  2.

Niemiecki bilon metalowy pozostawia się do odwołania w obiegu po kursie 1 fenig - 1 grosz.

Art.  3.

W terminie do dnia 20 listopada 1944 r. urzędy skarbowe oraz komunalne kasy oszczędności przeprowadzą wymianę marek niemieckich typu Reichsmark na złotowe bilety skarbowe - emitowane na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 24 sierpnia 1944 r., o emitowaniu biletów skarbowych (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 11) po kursie 1 marka = 1 złoty.

Art.  4.
§  1.
Prawo do wymiany służy osobom, które w dniu zgłoszenia się do wymiany mają ukończonych lat 18 i do dnia wyzwolenia spod okupacji niemieckiej zamieszkiwały na obszarze województwa białostockiego.
§  2.
Osoby, zgłaszające się do wymiany, udowodnić winny tożsamość i zamieszkanie obowiązującym w czasie okupacji na tym terenie dowodem osobistym i zaświadczeniem o zamieszkaniu.
§  3.
Upoważnia się wojewodę białostockiego do udzielania w wypadkach wyjątkowych zezwoleń na wymianę osobom, nie mogącym ze względu na okoliczności wojną wywołane, stwierdzić tożsamości i zamieszkania wymienionym w § 2 dowodem osobistym i zaświadczeniem.
Art.  5.
§  1.
Wymianie podlega kwota do wysokości 300 marek na jedną osobę, pozostała zaś kwota przyjęta będzie do depozytu, na co wydany zostanie kwit depozytowy. Do depozytu przyjmowane będą marki typu Reichsmark i Rentenmark.

Przedkładać do wymiany i depozytu wolno tylko pieniądze, stanowiące własność zgłaszającego i to tylko w jednej instytucji wymienno-depozytowej (urzędach skarbowych względnie komunalnych kasach oszczędności na terenie województwa białostockiego), w art. 3 niniejszego dekretu, przewidzianej.

§  2.
Kto wbrew postanowieniom § 1 złoży do wymiany i ewentualnie do depozytu marki niemieckie:
a)
nie stanowiące jego własności lub
b)
w różnych instytucjach wymienno-depozytowych,

podlega karze więzienia do lat pięciu. Ponadto sąd orzeka przepadek kwot złożonych do wymiany i ewentualnie do depozytu, przy czym w razie podjęcia już przez sprawcę kwot, podlegających przepadkowi, sąd nakaże ściągnięcie ich z majątku skazanego.

Art.  6.

Kierownik Resortu Gospodarki Narodowej i Finansów może na warunkach przezeń określonych zezwolić w drodze wyjątku instytucjom samorządowym, społecznym i kulturalnym na wymianę marek na złotowe bilety skarbowe do pełnej wysokości przedstawionej do wymiany kwoty, o ile kwoty te stanowią ich własne fundusze.

Art.  7.

Wykonanie niniejszego dekretu porucza się Kierownikowi Resortu Gospodarki Narodowej i Finansów.

Art.  8.

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1944.9.43

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Wycofanie z obiegu marki niemieckiej na obszarze województwa białostockiego.
Data aktu: 23/10/1944
Data ogłoszenia: 25/10/1944
Data wejścia w życie: 25/10/1944