Niektóre przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu Państwa.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 24 października 1934 r.
o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 15 marca 1934 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr. 28, poz. 221) postanawiam co następuje:

CZĘŚĆ  I.

PRZEPISY MATERJALNE.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1. 

Do zbrodni i występków oraz kar i środka zabezpieczającego, przewidzianych w rozporządzeniu niniejszem, stosuje się przepisy części ogólnej kodeksu karnego, jeżeli przepisy dalsze nie stanowią inaczej.

Art.  2. 

Działanie nie jest bezprawne wtedy tylko, gdy podjęto je za zezwoleniem udzielonem:

a)
przez Ministra Spraw Wojskowych lub upoważnione przez niego organa państwowe - w związku z wykonywaniem zadań ochrony bezpieczeństwa Państwa Polskiego;
b)
przez właściwą władzę naczelną lub upoważnione przez nią organa podległe - w związku z wykonywaniem innych zadań państwowych.
Art.  3. 

Sąd może, obok kary więzienia, wymierzyć przy skazaniu za występek popełniony umyślnie - grzywnę do 100.000 złotych, za zbrodnię zaś - do wysokości nieograniczonej.

Art.  4. 
§  1. 
W razie skazania na karę śmierci lub na karę ponad rok więzienia za przestępstwo popełnione umyślnie, sąd orzeka utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych, a jeżeli zachodzi nadużycie zawodu lub niezdolność do wykonywania zawodu, określone w art. 48 § 1 lit. a) lub b) kodeksu karnego - nadto utratę prawa wykonywania zawodu.
§  2. 
Jeżeli skazany otrzymał zapłatę za popełnienie przestępstwa, sąd orzeka, jako karę dodatkową, przepadek zapłaty lub jej równowartości.
Art.  5. 
§  1. 
W razie skazania za przestępstwo popełnione umyślnie na karę ponad rok więzienia, sąd zarządza, jako środek zabezpieczający, rozciągnięcie nad skazanym dozoru policyjnego na czas od roku do lat 5.
§  2. 
Rozciągnięcie dozoru policyjnego pociąga za sobą skutki następujące: a) powiatowa władza administracji ogólnej może oddanemu pod dozór policyjny zabronić pobytu w pewnych okręgach lub miejscowościach, albo też wyznaczyć mu miejsce pobytu z tym skutkiem, że wydalenie się z wyznaczonej miejscowości dopuszczalne jest tylko za jej zezwoleniem; b) oddany pod dozór policyjny obowiązany jest zawiadomić powiatową władzę administracji ogólnej w ciągu 6 godzin o zmianie mieszkania lub miejsca pobytu; c) przesyłki pocztowe, wysyłane przez oddanego pod dozór policyjny lub do niego nadchodzące, mogą być przeglądane przez powiatową władzę administracji ogólnej; d) powiatowa władza administracji ogólnej może nakazać oddanemu pod dozór policyjny, aby w terminach oznaczonych zgłaszał się do niej lub do określonej jednostki policyjnej i składał wyjaśnienia co do swych zajęć, trybu życia i środków utrzymania; e) powiatowa władza administracji ogólnej może celem stwierdzenia prawdziwości zeznań oddanego pod dozór wkroczyć o każdej porze do jego mieszkania.
Art.  6. 
§  1. 
W przypadkach, określonych w art. 24 § 2 i 29 § 2 kodeksu karnego, sąd nie może zastosować nadzwyczajnego złagodzenia kary, ani uwolnienia od kary.
§  2. 
Przepisów o warunkowem zawieszeniu wykonania kary nie stosuje się w sprawach o przestępstwa popełnione umyślnie.
Art.  7. 

Powiatowa władza administracji ogólnej może wydalić z granic Państwa cudzoziemca, skazanego za przestępstwo, określone w rozporządzeniu niniejszem.

Art.  8. 

Państwo sprzymierzone pozostaje w czasie wojny pod ochroną przepisów rozporządzenia niniejszego narówni z Państwem Polskiem.

Art.  9. 
§  1. 
Tajemnicę państwową stanowią wiadomości, dokumenty lub inne przedmioty, które z powodu ich treści lub jakości należy ze względu na dobro Państwa Polskiego zachować w tajemnicy przed rządem państwa obcego, choćby nawet zarządzenia, normujące czynności służbowe, nie uznawały ich za tajne, albo choćby zachowanie ich w tajemnicy przed pewnem gronem osób było niemożliwe.
§  2. 
Informację wojskową stanowią wiadomości, dokumenty lub inne przedmioty, które, nie będąc tajemnicą państwową, dotyczą jednak wojskowej obrony Państwa lub jego sił zbrojnych.
§  3. 
Przez rząd państwa obcego rozumieć należy także osoby, działające w interesie tego rządu.

Rozdział  II.

Przepisy szczególne.

Art.  10. 
§  1. 
Kto ujawnia innej osobie tajemnicę państwową,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Jeżeli ujawniona tajemnica państwowa dotyczy wojskowej obrony Państwa lub jego sił zbrojnych,

sprawca podlega karze więzienia do lat 10.

§  3. 
Jeżeli sprawca ujawnia tajemnicę państwową rządowi obcego państwa, albo działa w celu narażenia na niebezpieczeństwo wojskowej obrony Państwa lub jego sił zbrojnych,

podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5.

§  4. 
Jeżeli czyn, określony w § 3, spowodował wielką szkodę dla bezpieczeństwa Państwa, albo popełniony został w czasie wojny,

sprawca podlega karze więzienia dożywotniego lub karze śmierci.

§  5. 
Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,

podlega darze więzienia do lat 2 lub aresztu do lat 2.

Art.  11. 

Kto, mając sobie powierzoną z tytułu swego stanowiska tajemnicę państwową, dopuszcza przez niedbalstwo do jej ujawnienia, albo do zniszczenia lub zagubienia przedmiotów, zawierających taką tajemnicę,

podlega karze więzienia do lat 2 lub aresztu do lat 2.

Art.  12. 
§  1. 
Kto udziela rządowi obcego państwa informacji wojskowej,

podlega karze więzienia do lat 10.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny,

podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5.

§  3. 
Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,

podlega karze więzienia do lat 2 lub aresztu do lat 2.

Art.  13. 
§  1. 
Kto udziela rządowi obcego państwa wiadomości, dokumentów lub innych przedmiotów, w szczególności z zakresu stosunków politycznych, dyplomatycznych lub gospodarczych Państwa Polskiego, które mogą być użyteczne temu państwu na wypadek wojny z Państwem Polskiem albo w nieprzyjaznych dla Państwa Polskiego działaniach lub zamierzeniach,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny,

podlega karze więzienia do lat 10.

Art.  14. 
§  1. 
Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa, określonego w art. 10, 12 lub 13,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Jeżeli sprawca miał na celu ujawnienie tajemnicy państwowej rządowi obcego państwa, albo działał w celu narażenia na niebezpieczeństwo wojskowej obrony Państwa lub jego sił zbrojnych, albo też popełnił czyn, określony w § 1, podczas wojny,

podlega karze więzienia do lat 10.

§  3. 
Nie podlega karze, kto wziąwszy udział w przygotowaniu, doniesie o niem władzy, powołanej do ścigania przestępstw, zanim władza dowiedziała się o przygotowaniu i zanim wynikły jakiekolwiek ujemne skutki dla Państwa. Z bezkarności nie korzysta, kto doprowadził do podjęcia czynności przygotowawczych.
Art.  15. 
§  1. 
Kto gromadzi wiadomości, dokumenty lub inne przedmioty, stanowiące tajemnicę państwową, albo też stara się je uzyskać lub z niemi zapoznać,

podlega karze więzienia do lat 3.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny,

podlega karze więzienia do lat 5.

Art.  16. 
§  1. 
Kto porozumiewa się z inną osobą w celu popełnienia przestępstwa, określonego w art. 10, 12 lub 13,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny,

podlega karze więzienia do lat 10.

§  3. 
Nie podlega karze, kto wziąwszy udział w porozumieniu, doniesie o niem władzy, powołanej do ścigania przestępstw, zanim władza dowiedziała się o porozumieniu i zanim wynikły jakiekolwiek ujemne skutki dla Państwa. Z bezkarności nie korzysta, kto doprowadził do powstania takiego porozumienia.
Art.  17. 
§  1. 
Kto udziela pomocy w działalności wywiadowczej osobie, działającej w interesie rządu obcego państwa,

podlega, jeżeli czyn nie stanowi pomocy do przestępstwa zagrożonego karą cięższą, karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny,

podlega karze więzienia do lat 10,

Art.  18. 
§  1. 
Kto publicznie rozpowszechnia informację wojskową, której rozpowszechnianie może zagrażać interesom Państwa, albo co do której wydany został zakaz rozpowszechniania,

podlega karze aresztu do lat 2 i grzywny, albo jednej z tych kar.

§  2. 
Jeżeli sprawca popełnił czyn, określony w § 1, w czasie wojny lub mobilizacji,

podlega karze aresztu do lat 3 i grzywny.

§  3. 
Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,

podlega karze aresztu do 6 miesięcy lub grzywny.

Art.  19. 
§  1. 
Kto w celu ujawnienia innej osobie lub udzielenia rządowi państwa obcego podrabia albo przerabia dokumenty lub inne przedmioty, które w razie autentyczności stanowiłyby tajemnicę państwową lub informację wojskową, albo takie podrobione lub przerobione dokumenty lub inne przedmioty uzyskuje,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Tej samej karze podlega, kto ujawnia innej osobie podrobione lub przerobione dokumenty lub inne przedmioty, określone w § 1, albo udziela ich rządowi państwa obcego.
Art.  20. 
§  1. 
Kto wprowadza władzę polską w błąd przez udzielenie jej fałszywych wiadomości, albo dostarczenie podrobionych lub przerobionych dokumentów lub innych przedmiotów, mających znaczenie dla bezpieczeństwa Państwa Polskiego,

podlega karze więzienia do lat 5.

§  2. 
Tej samej karze podlega, kto, oddając usługi wywiadowcze władzy polskiej, wprowadza ją w błąd przez zatajenie przed nią okoliczności istotnej z działalności swej w stosunku do rządu państwa obcego.
Art.  21. 
§  1. 
Kto, utrzymawszy w chwili, gdy można szkodzie zapobiec, wiarogodną wiadomość o zamierzonem przestępstwie, określonem w art. 10, 12, 13, 14, 16, 17, 19 lub 20, zaniecha zawiadomienia o tem władzy, powołanej do ścigania przestępstw,

podlega karze więzienia do lat 3.

§  2. 
Nie podlega karze, kto zaniecha zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialnością karną, grożącą jemu samemu lub jego najbliższym. To samo dotyczy duchownego, któremu wiadomość powierzona została w związku z wykonywaniem czynności duszpasterskich.
Art.  22. 

Kto rozpowszechnia wiadomości o postępowaniu karnem, choćby już ukończonem, w sprawie o zbrodnię lub występek, określone w rozporządzeniu niniejszem,

podlega karze więzienia do roku lub aresztu do roku.

Art.  23. 

Kto:

a)
przedostaje się do budowli lub urządzeń wojskowych, do których wstęp jest wzbroniony;
b)
wykracza przeciwko zarządzeniom władzy, mającym na celu zapobieżenie ujawnieniu lub rozpowszechnieniu tajemnic państwowych lub informacyj wojskowych;
c)
wykracza przeciwko przepisom o meldowaniu osób w obszarze warownym lub w rejonie umocnionym;
d)
wykracza przeciwko ograniczeniom lub zobowiązaniom, wynikającym z art. 5 § 2,

podlega karze aresztu do 3 miesięcy i grzywny do 3.000 złotych, albo jednej z tych kar,

CZĘŚĆ  II.

PRZEPISY PROCESOWE.

Art.  24. 

Postępowanie w sprawach o zbrodnie i występki, określone w rozporządzeniu niniejszem, odbywa się według przepisów kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy dalsze nie stanowią inaczej.

Art.  25. 

Sprawy o zbrodnie i występki, określone w rozporządzeniu niniejszem, nie podlegają rozpoznaniu łącznie ze sprawami o inne przestępstwa.

Art.  26. 

Uwierzytelnione odpisy z akt sprawy można otrzymywać tylko za zezwoleniem Naczelnego Prokuratora.

Art.  27. 

Wybór obrońcy podlega zatwierdzeniu przez prezesa sądu, o czem należy uprzedzić oskarżonego przy doręczeniu aktu oskarżenia. Odmowa zatwierdzenia wyboru nie wymaga uzasadnienia.

Art.  28. 
§  1. 
Czynności oskarżyciela publicznego spełnia prokurator sądu apelacyjnego.
§  2. 
Prokurator może już w toku dochodzenia żądać zabezpieczenia grożącej oskarżonemu grzywny przez zajęcie całego majątku, jaki oskarżony posiada i jaki mu później przypadnie. W przedmiocie zabezpieczenia rozstrzyga na posiedzeniu niejawnem sąd apelacyjny, do którego właściwości sprawa należy. Na postanowienie w tym przedmiocie służy zażalenie.
Art.  29. 
§  1. 
Śledztwo prowadzi sędzia, którego, na wniosek prokuratora, prezes sądu apelacyjnego wyznacza dla danej sprawy bądź z pośród sędziów śledczych, czynnych w okręgu danego sądu apelacyjnego, bądź z pośród sędziów śledczych do spraw wyjątkowego znaczenia, czynnych w danym sądzie apelacyjnym.
§  2. 
Na postanowienie sędziego śledczego o wszczęciu śledztwa nie służy zażalenie.
§  3. 
Zażalenia na postanowienia i czynności sędziego śledczego rozstrzyga sąd apelacyjny.
Art.  30. 
§  1. 
Sprawy o zbrodnie i występki, określone w rozporządzeniu niniejszem, należą w pierwszej instancji do właściwości sądu apelacyjnego.
§  2. 
Sąd apelacyjny orzeka w składzie trzech sędziów według przepisów o postępowaniu przed sądem okręgowym.
§  3. 
Przeciwko aktowi oskarżenia nie służy prawo wniesienia sprzeciwu.
§  4. 
Oskarżony obowiązany jest zawsze stawić się do sądu osobiście.
§  5. 
Przerwa rozprawy może trwać najwyżej dni trzydzieści.
§  6. 
Oskarżony obowiązany jest złożyć doręczony mu odpis aktu oskarżenia do akt sprawy najpóźniej przed udaniem się sądu na naradę. O niewykonaniu tego obowiązku czyni się wzmiankę w protokóle rozprawy.
§  7. 
Sąd może zarządzić. ogłoszenie wyroku przy drzwiach zamkniętych, jeżeli uzna to celem ścisłego zachowania tajemnicy za niezbędne ze względu na bezpieczeństwo Państwa.
§  8. 
Orzeczenie co do rozciągnięcia nad przestępcą dozoru policyjnego sąd umieszcza w wyroku.
§  9. 
Poza przypadkami określonemi w art. 466 kodeksu postępowania karnego, zażalenie służy nadto na postanowienie sądu apelacyjnego o umorzeniu sprawy z powodów, wymienionych w art. 287 lit. a) - c) kodeksu postępowania karnego.
Art.  31. 

Oskarżony lub jego obrońca obowiązany jest złożyć doręczony mu odpis wyroku z uzasadnieniem do akt sprawy najpóźniej przed uprawomocnieniem się wyroku sądu apelacyjnego, a gdy założył kasację - najpóźniej przed udaniem się Sądu Najwyższego na naradę. O niewykonaniu tego obowiązku czyni się wzmiankę w osobnym protokóle, albo gdy odbywa się rozprawa kasacyjna - w protokóle z tej rozprawy.

Art.  32. 
§  1. 
Od wyroku sądu apelacyjnego strony mogą zakładać kasacje do Sądu Najwyższego.
§  2. 
Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację od wyroku skazującego na karę śmierci najpóźniej w ciągu miesiąca od chwili wpłynięcia akt sprawy do tego sądu.
§  3. 
Przepis art. 30 § 7 stosuje się w postępowaniu przed Sądem Najwyższym.
Art.  33. 
§  1. 
Sprawy o wykroczenia, określone w art. 23 rozporządzenia niniejszego, należą do właściwości władz administracyjnych.
§  2. 
Sprawy te należą jednak do właściwości sądów wojskowych, jeżeli wykroczenie popełniła osoba podlegająca sądownictwu wojskowemu.

CZĘŚĆ  III.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE.

Art.  34. 
§  1. 
Sprawy, w których akt oskarżenia wpłynął do sądu przed dniem wejścia w życie rozporządzenia niniejszego, toczą się do końca według przepisów dotychczasowych.
§  2. 
Sprawy, które toczyły się w postępowaniu doraźnem przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 1934 r. o całkowitem uchyleniu postępowania doraźnego (Dz. U. R. P. Nr. 94, poz. 852), podlegają rozpoznaniu według przepisów części II rozporządzenia niniejszego.
§  3. 
Postępowanie wznowione w sprawie, rozpoznanej według przepisów dotychczasowych, toczy się według przepisów rozporządzenia niniejszego.
Art.  35. 
Art. 
31 lit. b) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. o postępowaniu doraźnem (Dz. U. R. P. Nr. 33, poz. 315) w brzmieniu nadanem mu przez art. 24 pkt. 2 przepisów wprowadzających kodeks karny i prawo o wykroczeniach z dnia 11 lipca 1932 r. (Dz. U. R. P. Nr. 60, poz. 573) otrzymuje brzmienie następujące:

"b) w art. 10 §§ 1 - 4, art. 12 §§ 1 - 2, art. 13, art. 14 § 2 i art. 16 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa (Dz. U. R. P. Nr. 94, poz. 851)".

Art.  36. 

Do wykonania postanowienia sądu, wydanego na podstawie art. 28 § 2 rozporządzenia niniejszego, stosuje się odpowiednio przepisy art. VII § 1 pkt. 1), 3) i 4) przepisów wprowadzających prawo o sądowem postępowaniu egzekucyjnem (Dz. U. R. P. z 1932 r. Nr. 93, poz. 804).

Art.  37. 
§  1. 
Z dniem wejścia w życie rozporządzenia niniejszego tracą moc przepisy, dotyczące przedmiotów unormowanych w rozporządzeniu niniejszem.
§  2. 
W szczególności traci moc obowiązującą rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 16 lutego 1928 r. o karach za szpiegostwo i niektóre inne przestępstwa przeciw Państwu (Dz. U. R. P. Nr. 18, poz. 160).
§  3. 
Jeżeli przepisy dotychczasowe powołują przepisy karne uchylonego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o karach za szpiegostwo i niektóre inne przestępstwa przeciw Państwu (Dz. U. R. P. Nr. 18, poz. 160) lub odsyłają ogólnie do tego rozporządzenia, - należy stosować odpowiednio rozporządzenie niniejsze.
Art.  38. 

Wykonanie rozporządzenia niniejszego porucza się Ministrowi Sprawiedliwości oraz innym ministrom, każdemu stosownie do jego zakresu działania.

Art.  39. 

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obwiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024