Turcja-Polska. Konwencja osiedleńcza. Ankara.1931.08.29.

KONWENCJA OSIEDLEŃCZA

między Polską a Turcją,

podpisana w Ankarze, dnia 29 sierpnia 1931 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 10 marca 1932 r. - Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 326).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu dwudziestym dziewiątym sierpnia tysiąc dziewięćset trzydziestego pierwszego roku została podpisana w Ankarze między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Tureckiej konwencja osiedleńcza wraz z protokółem podpisania o następującem brzmieniu dosłownem:

KONWENCJA

osiedleńcza między Polską a Turcją.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z jednej strony

i

PREZYDENT REPUBLIKI TURECKIEJ

z drugiej strony

uznawszy, że dla rozwoju stosunków gospodarczych między obu krajami, jako też dla uregulowania warunków osiedlenia obywateli polskich w Turcji i obywateli tureckich w Polsce - pożytecznem jest zastąpić konwencję zawartą w Lozannie dnia 23 lipca 1923 r. przez nową konwencję osiedleńczą, mianowali swymi odnośnymi pełnomocnikami a mianowicie: (pominięto),

KTÓRZY, po okazaniu sobie wzajemnie swych pełnomocnictw uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  I.

Obywatelom jednej z Wysokich Umawiających się Stron przysługuje na terytorjum drugiej Strony prawo osiedlania się, przebywania, wyjazdu i przyjazdu, przenoszenia się z miejsca na miejsce, a także swobodnego opuszczania tego terytorjum z zastrzeżeniem zastosowania się do ustaw i przepisów obowiązujących lub które będą obowiązywać.

Rozumie się jednak, że postanowienia powyższe nie naruszają w niczem praw przyznanych każdej z Wysokich Umawiających się Stron do normowania imigracji zapomocą ustaw.

Artykuł II.

Każda z Wysokich Umawiających się Stron zastrzega sobie prawo zakazania obywatelom drugiej Strony, w drodze zarządzeń indywidualnych, przebywania lub osiedlania się na jej terytorjum lub wysiedlania ich stosując się do ustaw i przepisów obowiązujących w stosunku do wszystkich cudzoziemców.

Artykuł  III.

Obywatele jednej z Wysokich Umawiających się Stron będą korzystali na terytorjum drugiej Strony, stosując się do praw i rozporządzeń kraju, z traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego co do prawa posiadania, nabywania, wynajmowania wszelkich ruchomości i nieruchomości i rozporządzania niemi w dowolny sposób przyczem rozumie się, że będą mogli oni nabywać tylko to mienie, nabycie którego przez cudzoziemców jest dopuszczone na zasadzie ustaw krajowych.

W wypadkach przewidzianych w ustępie poprzednim nie będą mogli podlegać podatkom, opłatom lub ciężarom jakiegokolwiek bądź rodzaju innym lub większym aniżeli te, które są lub będą stosowane do krajowców.

Będzie im dozwolone również swobodne wywożenie swego mienia lub wogóle towarów, stosując się do ustaw i przepisów krajowych. Nie będą oni podlegali w tej sprawie żadnemu innemu ograniczeniu, ani żadnym opłatom innym lub większym aniżeli te, którym podlegaliby w podobnych okolicznościach obywatele kraju najbardziej uprzywilejowanego lub któreby się od nich należały.

Artykuł IV.

Obywatele jednej z Wysokich Umawiających się Stron korzystać będą na terytorjum Strony drugiej, stosując się do ustaw i rozporządzeń krajowych z traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego, o ile chodzi o prawo wykonywania handlu, przemysłu, rzemiosł i zawodów, których wykonywanie nie jest lub nie byłoby według prawa krajowego zastrzeżone wyłącznie dla krajowców.

Artykuł  V.

Obywatele każdej z Wysokich Umawiających się Stron nie będą płacić na terytorjum Strony drugiej za siebie i za swoje mienie a także za wykonywanie wszelkiego rodzaju handlu, przemysłu, rzemiosła i zawodu żadnego podatku, opłaty lub ciężaru jakiegokolwiek bądź rodzaju innych lub większych aniżeli te, które są pobierane od krajowców bez względu na to na czyj rachunek są one pobierane.

Postanowienia niniejszej konwencji nie stanowią przeszkody do pobierania w danym wypadku opłat odnoszących się do pobytu cudzoziemców, jak również do formalności ich rejestracji. Sprawa ta podlegać będzie zasadzie traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Artykuł VI.

Spółki akcyjne i inne spółki handlowe włączając spółki przemysłowe i finansowe, towarzystwa ubezpieczeniowe i transportowe, które mają siedzibę na terytorjum jednej z Wysokich Umawiających się Stron, a które istnieją legalnie, zgodnie z ustawodawstwem tej ostatniej, będą uznane przez drugą Stronę, jako istniejące legalnie, o ile nie zdążają do nieuczciwego celu.

Spółki powyższe będą mogły, stosując się do ustaw i przepisów drugiego kraju obowiązujących lub które będą obowiązywać o ile ustawodawstwo tego ostatniego przewiduje obowiązek uzyskania zezwolenia, po otrzymaniu tegoż, osiedlać się na terytorjum tego kraju, zakładać filje, oddziały lub ajencje, oraz występować przed sądami jako powód lub strona pozwana.

Działalność tych spółek, założonych zgodnie z ustawodawstwem jednej z Wysokich Umawiających się Stron, o ile odbywa się na terytorjum drugiej, podlegać będzie ustawom i przepisom tejże. Nie będą one traktowane, co do ich działalności, mniej korzystnie aniżeli spółki narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Odnośnie wszystkiego, co się tyczy opieki prawnej i sądowej ich mienia, korzystać będą w drugim kraju, z takiego samego traktowania, jak spółki krajowe.

Spółki jednej z Wysokich Umawiających się Stron, jako też ich filje, oddziały i ajencje, nie będą podlegały na terytorjum drugiego kraju, co do ceł, opłat i podatków, większemu obciążeniu skarbowemu aniżeli to, któremu podlegają spółki narodu najbardziej uprzywilejowanego. Rozumie się, że będą one obowiązane uiszczać opłaty, należne za otrzymanie aktów koncesyjnych i rejestracyjnych dla spółek cudzoziemskich i składać kaucje, przewidziane przez ustawy. Będą one podlegały świadczeniom lub rekwizycjom wojskowym tylko w tej mierze i na warunkach, przewidzianych dla spółek krajowych.

Co się tyczy podatków od kapitału, dochodów i zysków, każda z Wysokich Umawiających się Stron, będzie opodatkowywała spółki drugiej Strony zależnie od rodzaju podatków, jedynie w stosunku do części aktywów spółki, inwestowanej na jej terytorjum, do majątków jakie te spółki na niem posiadają, do zysków jakie spółki te otrzymują na niem lub do interesów jakie tam prowadzą.

Spółki te będą mogły na tych samych warunkach co spółki narodu najbardziej uprzywilejowanego, stosując się do ustaw kraju nabywać majątek ruchomy wszelkiego rodzaju. Będzie to miało zastosowanie zgodnie z artykułem 3, przy nabywaniu nieruchomości potrzebnych do działalności spółki, rozumiejąc, w tym wypadku, że nabycie nie stanowi samego celu spółki.

Artykuł  VII.

Obywatele jednej z Wysokich Umawiających się Stron nie będą podlegać, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, na terytorjum drugiej Strony, żadnej służbie wojskowej ani żadnej kontrybucji, czyto w gotówce, czy w naturze, przeznaczonej do zastąpienia osobistej służby wojskowej.

Z wyjątkiem świadczeń i rekwizycyj nałożonych tak w czasie wojny, jak w czasie pokoju na krajowców, które stosowane będą do obywateli drugiej Strony na takich samych warunkach jak do krajowców za zwrotem odszkodowań przewidzianych przez odnośne ustawodawstwo. Nie będą wymagane od obywateli drugiej Strony żadne inne świadczenia, jak tylko te, które stanowią opłatę lub podatek ustanowiony zgodnie z ustawami, na rzecz Państwa lub jego działów administracyjnych. Postanowienie to stosowane będzie również do spółek jednej ze Stron, znajdujących się na terytorjum Strony drugiej.

Obywatele jednej ze Stron zwolnieni będą na terytorjum Strony drugiej od wykonania jakichkolwiek obowiązujących funkcyj sądowych, administracyjnych lub komunalnych z wyjątkiem tych wypadków gdy prawo stanowi inaczej.

Obywatele, jak również spółki jednej z Wysokich Umawiających się Stron będą mogli, na terytorjum drugiej Strony, być wywłaszczeni z majątku, lub pozbawieni czasowo prawa użytkowania ich majątków, jedynie dla celów prawnie uznanej użyteczności publicznej i po uprzednim zapłaceniu słusznego odszkodowania, stosownie do procedury, ustalonej przez ustawodawstwo miejscowe.

Artykuł VIII.

Obywatele jednej z Wysokich Umawiających się Stron będą mieli, na terytorjum drugiej stosując się do ustaw krajowych, wolny dostęp do sądów, tak w celu ubiegania się o swoje prawa, jako też w celu ich obrony w instancjach sądowych wszystkich stopni, ustanowionych przez prawo. Będą mogli używać we wszystkich instancjach adwokatów i agentów wszystkich klas, upoważnionych przez ustawy krajowe i będą korzystali pod wszystkiemi temi względami z tych samych praw i dogodności, które są lub będą udzielone krajowcom. Spółki, wymienione w ustępie pierwszem artykułu VI, będą korzystały, w sprawach sądowych, z tych samych praw, co i obywatele.

Wszelkie kwestje dotyczące kaucji judicatum solvi, bezpłatnej pomocy sądowej, wykonywania wyroków sądowych i doręczania aktów sądowych, zastrzeżone są w specjalnej konwencji, mającej być zawartą między Wysokiemi Umawiającemi się Stronami.

Do czasu zawarcia tej konwencji, wszystkie te sprawy regulowane będą przez ustawodawstwo miejscowe.

Artykuł  IX.

Rząd Polski, do którego należy prowadzenie spraw zagranicznych Wolnego Miasta Gdańska, na mocy artykułu 104 Traktatu Wersalskiego i artykułów 2 i 6 konwencji, podpisanej w Paryżu 9 listopada 1920, między Rzecząpospolitą Polską a Wolnem Miastem Gdańskiem, zastrzega sobie prawo oświadczenia, że Wolne Miasto jest Umawiającą się Stroną w niniejszej konwencji i że przyjmuje ono zobowiązania i nabywa prawa z niej wynikające.

Artykuł X.

Wysokie Umawiające się Strony uznają, że konwencja osiedleńcza, podpisana między Niemi w Lozannie, 23 lipca 1923 roku, przestanie obowiązywać począwszy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji.

Artykuł  XI.

Konwencja niniejsza zawarta jest na trzy lata.

Będzie ona ratyfikowana i wejdzie w życie w trzydzieści dni po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych, która będzie miała miejsce w Warszawie.

O ile konwencja nie zostanie wymówiona na dwanaście miesięcy przed jej wygaśnięciem, będzie ona przedłużona w drodze milczącej zgody, przyczem każda ze Stron zastrzega sobie prawo wymówienia jej w każdej chwili, z tem że konwencja wygaśnie w dwanaście miesięcy od chwili wymówienia.

Na dowód czego, wyżej wskazani Pełnomocnicy oby Stron należycie upoważnieni w tym celu, podpisali niniejszą konwencję i opatrzyli ją swemi pieczęciami.

Sporządzone w dwóch egzemplarzach w Ankarze, dnia 29 sierpnia 1931.

PROTOKÓŁ PODPISANIA

W chwili przystąpienia do podpisania konwencji, Pełnomocnicy zgodzili się na następujące postanowienia:

Do artykułu I.

Postanowienia artykułu pierwszego nie naruszają w niczem stosowania przez jedną z Wysokich Umawiających się Stron do obywateli drugiej Wysokiej Umawiającej się Strony przepisów, dotyczących cudzoziemców, które są lub będą obowiązujące u tej ostatniej, z zastrzeżeniem stosowania w tym względzie klauzuli narodu największego uprzywilejowania.

Do artykułu IV.

W razie gdyby w przyszłości jedna z Wyskich Umawiających się Stron przyznała obywatelom Państwa trzeciego jakikolwiek przywilej w zakresie wykonywania zawodów i rzemiosł, zastrzeżonych dla jej obywateli, przywilej ten, z wyjątkiem wypadków przyznanych indywidualnie - rozciągnięty zostanie jednocześnie i bez ich żądania na obywateli drugiej Strony.

Strony nie będą mogły powoływać się na klauzulę narodu najbardziej uprzywilejowanego w celu uzyskania przyznania swym obywatelom praw, nabytych na mocy aktów międzynarodowych, zawartych przed podpisaniem niniejszej konwencji.

W razie, gdyby nowa ustawa zastrzegająca jakiekolwiek zawody lub rzemiosła krajowcom przyznała prawa nabyte dla wykonywania tych zawodów lub rzemiosł traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego, przewidziane w ust. I będzie mogło być żądane w stosunku do tych praw nabytych, dla obywateli każdej z Wysokich Umawiających się Stron jedynie wtedy, jeżeli ci obywatele rzeczywiście wykonywali wymienione zawody lub rzemiosła przez przeciąg czasu i na warunkach przewidzianych przez ustawy.

Do artykułu VI.

Wobec postanowień artykułu VI, Wysokie Umawiające się Strony nie zamierzają wyłączać spółek polskich, wykonywujących swe główne tranzakcje w Turcji od stosowania artykułu XV ustawy tureckiej z dnia 30 listopada 1330 (1914).

Ustęp poprzedni nie odnosi się do filij i oddziałów banków polskich, mających swoją siedzibę w Polsce.

Protokół niniejszy stanowi część integralną konwencji osiedleńczej. Będzie on ratyfikowany wraz z tą konwencją i wejdzie w życie tego samego dnia co i ona.

Ankara, 29 sierpnia 1931.

Zaznajomiwszy się z powyższą konwencją i protokółem podpisania, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nich postanowień; oświadczamy, że są one przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

NA DOWÓD CZEGO, wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 31 maja 1932 r.

• Identyfikator: Dz.U.1934.3.7
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Turcja-Polska. Konwencja osiedleńcza. Ankara.1931.08.29.
• Data aktu: 29/08/1931
• Data ogłoszenia: 12/01/1934
• Data wejścia w życie: 15/01/1934