Grecja-Polska. Traktat przyjaźni, koncyljacyjny i arbitrażowy. Warszawa.1932.01.04.

TRAKTAT

przyjaźni, koncyljacyjny i arbitrażowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Grecką

podpisany w Warszawie, dn. 4 stycznia 1932 r.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem i wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu czwartym stycznia tysiąc dziewięćset trzydziestego drugiego roku podpisany został w Warszawie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Greckiej traktat przyjaźni, koncyljacyjny i arbitrażowy z dołączonym do niego protokółem dodatkowym o następującym brzmieniu dosłownym:

TRAKTAT PRZYJAŹNI,

koncyljacyjny i arbitrażowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Grecką.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

i

PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ

Powodując się dobremi stosunkami przyjaźni które szczęśliwie łączą ich odnośne narody;

szczerze pragnąc zapewnić w drodze postępowania pokojowego załatwienie sporów, które mogłyby powstać między ich krajami;

stwierdzając, że poszanowanie praw, ustalonych przez traktaty lub wynikających z prawa narodów, jest obowiązujące dla trybunałów międzynarodowych;

uznając, że prawa przysługujące każdemu Państwu mogą być zmienione tylko za jego zgodą;

uważając, że szczere przestrzeganie, pod auspicjami Ligi Narodów, postępowania pokojowego pozwala osiągnąć załatwienie wszystkich sporów międzynarodowych;

oceniając wysoko zawarte w rezolucji z dn. 26 września 1928 r. i zwrócone do wszystkich państw zalecenie Zgromadzenia Ligi Narodów zawierania konwencyj o pokojowem załawianiu sporów międzynarodowych;

zdecydowali urzeczywistnić w traktacie swój wspólny zamiar i wyznaczyli na swych Pełnomocników: (pominięto),

którzy, po wymianie swych odnośnych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Rozdział  I.

Artykuł  pierwszy.

Wysokie Strony Umawiające się oświadczają uroczyście imieniem swoich ludów, że potępiają uciekanie się do wojny celem załatwienia sporów międzynarodowych i wyrzekają się jej jako narzędzia polityki narodowej w ich wzajemnych stosunkach.

Artykuł  2.

Wysokie Strony Umawiające się uznają, że załatwianie lub rozstrzyganie wszystkich sporów bądź zatargów bez względu na ich naturę lub pochodzenie, które mogłoby powstać między Niemi, winno być osiągane zawsze tylko zapomocą środków pokojowych.

Artykuł  3.

Szczera przyjaźń i stałe dobre porozumienie, które szczęśliwie istnieje między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Grecką zostają utoczyście potwierdzone.

Rozdział  II.

O pokojowem postępowaniu wogóle.

Artykuł  4.

1. Spory wszelkiego rodzaju, które powstałyby między Wysokiemi Stronami Umawiającymi się, a które nie mogłyby być rozstrzygnięte w zwykłej drodze dyplomatycznej we właściwym terminie, przekazane będą na warunkach ustalonych przez niniejszy traktat, do załatwienia w drodze arbitrażowej lub sądowej, po uprzednim, obowiązkowem lub dowolnem, stosownie do wypadku, odwołaniu się do postępowania koncyljacyjnego.

2. Zobowiązanie to stosuje się tylko do tych sporów, które powstałyby po ratyfikacji niniejszego traktatu, z powodu sytuacyj bądź faktów późniejszych od tej ratyfikacji.

3. Spory, dla których rozstrzygnięcia jest lub będzie przewidziane specjalne postępowanie przez inne obowiązujące między Stronami konwencje, będą załawiane zgodnie z postanowieniami tych konwencyj.

Artykuł  5.

1. Jeżeli chodzi o spór, którego przedmiot według ustawodawstwa wewnętrznego jednej ze Stron, podlega kompetencji władz sądowych lub administracyjnych, wówczas Strona ta będzie mogła sprzeciwić się poddaniu sporu tego rozmaitym procedurom przewidzianym przez niniejszy traktat, zanim władza kompetentna nie wyda ostatecznego orzeczenia we właściwym terminie.

2. Strona, która w tym wypadku zechce odwołać się do procedur przewidzianych przez niniejszy traktat, winna powiadomić o swoim zamiarze Stronę drugą w ciągu jednego roku, począwszy do daty wydania wspomnianego orzeczenia.

Rozdział  III.

O postępowaniu sądowem.

Artykuł  6.

1. Wszystkie spory, mające za przedmiot pewne prawo powoływane przez jedną z Wysokich Stron Umawiających się, a zaprzeczane przez drugą, będą przekazywane do osądzenia Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej lub, o ile jedna z dwóch Stron tego zażąda, Trybunałowi Rozjemczemu, jak to jest przewidziane niżej.

2. Rozumie się, że wspomniane wyżej spory obejmują zwłaszcza te, o których mowa w artykule 36 Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  7.

Jeżeli spór zostanie wniesiony do Trybunału Rozjemczego, zgodnie z postanowieniami art. 6, al. 1, Strony ułożą zapis w których ustalą przedmiot sporu, wybór arbitrów i postępowanie jakie ma być stosowane. W braku dostatecznych wskazówek lub bliższego określenia w zapisie, stosowane będą w potrzebnej mierze postanowienia Konwencji Haskiej z dnia 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

Artykuł  8.

1. Przy sporach przewidzianych w art. 6, Strony będą mogły za wspólną zgodą, zanim rozpoczną wogóle postępowanie w Stałym Trybunale Sprawiedliwości Międzynarodowej lub wszelkie postępowanie rozjemcze, odwołać się do postępowania koncyljacyjnego, przewidzianego przez niniejszy traktat.

2. W razie odwołania się do koncyljacji i niepowodzenia tego postępowania, żadna ze Stron nie będzie mogła wnieść sporu przed Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej lub żądać utworzenia Trybunału Rozjemczego, wspomnianego w art. 7 przed upływem jednego miesiąca licząc od chwili ukończenia prac Komisji Koncyljacyjnej.

Rozdział  IV.

O koncyljacji.

Artykuł  9.

Wszelkie spory między Stronami, inne aniżeli te, które są przewidziane w art. 6 i z zastrzeżeniem postanowień art. 4, będą poddane obowiązkowo postępowaniu koncyljacyjnemu zanim będą mogły stać się przedmiotem postępowania arbitrażowego.

Artykuł  10.

Strony wymienione w poprzednim artykule wnoszone będą do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, utworzonej przez Strony w ciągu sześciu miesięcy po wejściu w życie niniejszego traktatu.

Artykuł  11.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna składać się będzie z pięciu członków. Każda ze Stron zamianuje po jednym członku, który będzie ogół być wybrany z pośród jej obywateli. Trzej inni komisarze będą wybrani, za wspólną zgodą z pośród obywateli mocarstw trzecich; winni oni należeć do różnych narodowości, nie posiadać miejsca zwykłego swego pobytu na terytorjum Stron, ani pozostawać w ich służbie. Z pośród nich Strony wyznaczą przewodniczącego Komisji.

2. Komisarze będą mianowani na trzy lata. Będą oni mogli być obierani ponownie. Dopóki postępowanie nie jest wszczęte, każda Strona będzie mogła zawsze dokonać zastąpienia komisarza, mianowanego przez Nią. Będzie Ona miała również prawo cofnąć swoją zgodę na mianowanie przewodniczącego.

3. Wakanse, któreby się otworzyły wskutek śmierci, dymisji lub z jakiejkolwiek innej przeszkody, będą obsadzone w terminie jak najkrótszym w trybie ustalonym dla nominacyj.

Artykuł  12.

Jeżeli mianowanie komisarzy, mających być wyznaczonymi wspólnie, nie nastąpi w terminie przewidzianym w art. 10, zadanie dokonania niezbędnych nominacyj powierzone będzie trzeciemu Mocarstwu wybranemu przez Strony za wspólną zgodą lub, w razie nieosiągnięcia tej zgody, Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie proszony o dokonanie tych mianowiań.

Artykuł  13.

1. Sprawy będą wnoszone do Stałej Komisji Koncyljacyjnej w drodze podania skierowanego do przewodniczącego przez obydwie Strony, działające za wspólną zgodą, lub w braku jej, przez jedną bądź przez drugą Stronę.

2. Podanie, po wyłożeniu pokrótce przedmiotu sporu, zawierać będzie wezwanie do Komisji o podjęcie wszelkich zarządzeń mogących doprowadzić do pojednania.

3. O ile podanie pochodzi od jednej tylko Strony, będzie ono niezwłocznie podane przez tę Stronę do wiadomości Stronie drugiej.

Artykuł  14.

1. W ciągu 15 dni licząc od daty, w której jedna ze Stron wniosła spór do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, każda ze Stron będzie mogła, w celu zbadania tego sporu zastąpić swego komisarza przez osobę posiadającą specjalną kompetencję w danej sprawie.

2. Strona, która skorzysta z tego prawa, powiadomi niezwłocznie o tem drugą Stronę; ta ostatnia będzie miała możność w tym wypadku postąpić w ten sam sposób w terminie 15 dni licząc od daty, w której zawiadomienie do niej nadeszło.

Artykuł  15.

O ile Strony nie ułożą się inaczej, Stała Komisja Koncyljacyjna będzie się zbierała w miejscu wyznaczonem przez jej przewodniczącego; miejsce to nie będzie mogło wszakże, znajdować się na terytorjum żadnej ze Stron.

Artykuł  16.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna będzie miała za zadanie wyjaśniać kwestje sporne, zbierać w tym celu wszelkie pożyteczne informacje i usiłować pojednać Strony.

2. Po zbadaniu sprawy Komisja sformułuje w sprawozdaniu propozycje w celu załatwienia sporu.

Artykuł  17.

1. Postępowanie przed Stałą Komisją Koncyljacyjną będzie kontradyktoryjne.

2. Komisja sama ustali swoją procedurę, uwzględniając, z wyjątkiem odmiennych decyzyj powziętych jednogłośnie, postanowienia zawarte w III tytule Konwencji Haskiej z dnia 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

3. Obrady Komisji Koncyljacyjnej będą się toczyły przy drzwiach zamkniętych, o ile Komisja za zgodą Stron, nie zdecyduje inaczej.

4. Strony będą miały prawo mianować przy Komisji agentów, doradców i rzeczoznawców, którzy służyć będą równocześnie za pośredników między Niemi a Komisją, jak również żądać przesłuchania każdej osoby, której zeznanie wydałoby się im pożyteczne.

5. Komisja ze swej strony, będzie miała możność żądania wyjaśnień ustnych od agentów doradców lub rzeczoznawców obydwóch Stron jak również od wszystkich osób, których stawienie się przed nią, za zgodą ich Rządów, Komisja uznałaby za pożyteczne.

6. Strony zobowiązują się ułatwić prace Komisji Koncyljacyjnej, a w szczególności dostarczać jej w możliwie jak najszerszej mierze wszystkie pożyteczne dokumenty i informacje, oraz użyć wszystkich środków, któremi One rozporządzają, według ich ustawodawstwa, aby pozwolić Komisji przeprowadzać wezwania i przesłuchania świadków lub rzeczoznawców oraz wizje lokalne.

7. O ile Strony nie ułożą się inaczej, decyzje Komisji Koncyljacyjnej zapadają większością głosów i Komisja będzie mogła się wypowiedzeć co do istoty sporu tylko w obecności wszystkich jej członków.

Artykuł  18.

1. Komisja Koncyljacyjna przedstawi swoje sprawozdanie w cztery miesiące licząc od dnia swej pierwszej sesji, o ile Strony nie zgodzą się na skrócenie lub przedłużenie tego terminu.

2. Jeden egzeplarz sprawozdania wręczony będzie każdej ze Stron. Sprawozdanie nie będzie miało, ani co do przedstawienia faktów, ani co do względów prawnych, charakteru orzeczenia arbitrażowego.

3. Komisja Koncyljacyjna ustali okres czasu w ciągu którego Strony mają się wypowiedzieć w sprawie propozycyj o załatwieniu, zawartych w jej sprawozdaniu. Okres ten nie może przewyższyć dwóch miesięcy.

Artykuł  19.

1. Podczas trwania swych prac, każdy z komisarzy otrzymywać będzie wynagrodzenie, którego wysokość będzie ustalona za wspólną zgodą Stron i którego równą część poniesie każda Strona.

2. Koszty ogólne spowodowane działalnością Komisji Koncyljacyjnej podzielone będą w ten sam sposób.

Rozdział  V.

O postępowaniu arbitrażowem.

Artykuł  20.

Jeżeli, w ciągu miesiąca następującego po zamknięciu prac Stałej Komisji Koncyljacyjnej, Strony nie dojdą do porozumienia, lub w wypadku przewidzianym w art. 6, al. 1, sprawa wniesiona będzie do Trybunału Rozjemczego, utworzonego, o ile Strony nie ułożą się inaczej, w sposób wskazany niżej.

Artykuł  21.

Trybunał Rozjemczy składać się będzie z pięciu członków. Każda Strona zamianuje po jednym członku, który będzie mógł być wybrany z pośród jej obywateli. Dwaj inni arbitrzy i superarbiter będą wybrani za wspólną zgodą z pośród obywateli mocarstw trzecich; winni oni być różnych narodowości, nie mogą mieć miejsca swego zwykłego pobytu na terytorjum Stron, ani pozostawać w ich służbie.

Artykuł  22.

1. Jeżeli mianowanie członków Trybunału Rozjemczego nie nastąpi w ciągu 3 miesięcy licząc od chwili skierowania przez jedną ze Stron do drugiej żądania utworzenia Trybunału Rozjemczego, wówczas zadanie dokonania niezbędnych nominacyj powierzone będzie trzeciemu mocarstwu, wybieranemu przez Strony za wspólną zgodą.

2. Jeżeli w tej sprawie nie nastąpi porozumienie, każda Strona wyznaczy odrębne mocarstwo i nominacje będą dokonane wspólnie przez mocarstwa w ten sposób obrane.

3. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy nie nastąpi wyznaczenie tych dwóch mocarstw, lub, jeżeli wyznaczone mocarstwa nie zdołają dojść do porozumienia, wówczas Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie proszony w drodze podania jednej ze Stron, o dokonanie niezbędnych mianowań.

Artykuł  23.

1. Strony ułożą zapis określający przedmiot sporu i procedurę jaką należy stosować.

2. W braku dostatecznie ścisłych wskazówek w zapisie odnośnie do spraw wymienionych w poprzednim ustępie, będą miały zastosowanie, w potrzebnej mierze, postanowienia Konwencji Haskiej z dn. 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

Rozdział  VI.

Postanowienia ogólne.

Artykuł  24.

1. We wszystkich wypadkach, w których spór stanowi przedmiot postępowania arbitrażowego lub sądowego, zwłaszcza jeżeli kwestja z powodu której Strony są poróżnione, wynika z czynów już dokonanych lub które mają niebawem nastąpić, Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej orzekając zgodnie z art. 41 swego Statutu, lub Trybunał Rozjemczy wskażą w terminie możliwie najkrótszym, zarządzenia prowizoryczne, jakie mają być poczynione. Strony zobowiązane są zastosować się do nich.

2. Strony zobowiązują się powstrzymać się od wszelkiego zarządzenia, mogącego odbić się szkodliwie na wykonaniu decyzji sądowej lub arbitrażowej lub na porozumieniach zaproponowanych przez Komisję Koncyljacyjną i wogóle nie podejmować żadnej czynności, jakiegokolwiek bądź rodzaju, mogącej spotęgować lub rozszerzyć spór.

Artykuł  25.

Gdyby orzeczenie sądowe lub arbitrażowe stwierdzało że pewna decyzja powzięta lub zarządzenie nakazane przez jakąkolwiek władzę jednej ze Stron będących w sporze, jest całkowicie lub częściowo sprzeczną z prawem międzynarodowem i jeżeli prawo wewnętrzne tej Strony nie pozwalałoby wcale, bądź pozwalało w niedostatecznym tylko stopniu na uchylenie skutków tej decyzji lub tego zarządzenia, Stronie poszkodowanej będzie udzielone słuszne zadośćuczynienie innego rodzaju.

Artykuł  26.

Spory dotyczące interpretacji niniejszego traktatu będą poddane Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  27.

1. Niniejszy traktat będzie ratyfikowany i dokumenty ratyfikacyjne będą wymienione w Atenach w czasie najkrótszym. Wejdzie on w życie w 30-tym dniu po tej wymianie.

2. Traktat jest zawarty na przeciąg lat 5 licząc od daty wymiany ratyfikacyj.

3. Jeżeli traktat nie będzie wypowiedziany przynajmniej na sześć miesięcy przed upływem tego terminu, pozostaje on w mocy na nowy okres lat pięciu i tak dalej.

4. Postępowanie, które są w toku w chwili upłynięcia terminu traktatu, będą mimo wypowiedzenia traktatu przez jedną z Wysokich Stron Umawiających się prowadzone w dalszym ciągu aż do ich ukończenia.

NA DOWÓD CZEGO, wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszy traktat i wycisnęli na nim swe pieczęcie.

Sporządzono w Warszawie, dn. 4 stycznia 1932 r. w dwóch egzemplarzach.

PROTOKÓŁ DODATKOWY.

Na wypadek gdyby Polska ratyfikowała później klauzulę fakultatywną art. 36 Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, odwołanie się do Trybunału Rozjemczego, przewidzianego w art. 6 będzie mogło mieć miejsce tylko za wspólną zgodą Stron.

W braku takiej zgody Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej pozostaje kompetentny w sprawie wszystkich sporów do których odnosi się powyższa klauzula. Rozumie się, że zobowiązanie to, z wyjątkiem specjalnego odmiennego porozumienia między obydwiema Stronami, podlegać będzie tym samym zastrzeżeniom i będzie trwało tak długo, jak akces Grecji i Polski do klauzuli fakultatywnej art. 36 Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Warszawa, dn. 4 stycznia 1932.

Zaznajomiwszy się z powyższym traktatem uznaliśmy go i uznajemy za słuszny zarówno w całości jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadczamy, że jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywany.

NA DOWÓD CZEGO wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dn. 8 kwietnia 1932.

• Identyfikator: Dz.U.1932.66.614
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Grecja-Polska. Traktat przyjaźni, koncyljacyjny i arbitrażowy. Warszawa.1932.01.04.
• Data aktu: 04/01/1932
• Data ogłoszenia: 02/08/1932
• Data wejścia w życie: 01/08/1932