Wprowadzenie jednolitego mianownictwa chorób i przyczyn zgonów.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH
z dnia 12 maja 1932 r.
o wprowadzeniu jednolitego mianownictwa chorób i przyczyn zgonów.

Na podstawie art. 2 p. 23 oraz art. 10 zasadniczej ustawy sanitarnej z dnia 19 lipca 1919 r. (Dz. P. P. P. Nr. 63, poz. 371) zarządza się co następuje:
§  1.
Sprawozdania o zachorowaniach i przyczynach zgonów, do których składania w myśl istniejących przepisów są obowiązane związki samorządowe lub instytucje, utrzymujące szpitale, winny być sporządzane z zachowaniem mianownictwa, podanego w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
§  2.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Jednoczę śnie traci moc obowiązującą rozporządzenie z dnia 8 czerwca 1922 r. (Dz. U. R. P. Nr. 48, poz. 431).

ZAŁĄCZNIK 

MIANOWNICTWO CHORÓB I PRZYCZYN ZGONÓW.

I. Choroby zakaźne i pasorzytnicze.
1/1 Dur brzuszny.
2/1 Dury rzekome (paratyfusy).
3/2 Dur osutkowy (plamisty).
4/17 Dur powrotny.
5/17 Gorączka maltańska (falista).
6/3 Ospa:
a. ospa naturalna, właściwa (vera)
b. ospianka (alastrim),
c. bliżej nieoznaczona.
7/4 Odra.
8/5 Płonica.
9/6 Krztusiec.
10/7 Błonica.
11/8 Grypa (influenca):
a. z powikłaniami płucnemi.
b. bez zaznaczenia powikłań płucnych
12/17 Cholera.
13/9 Czerwonka:
a. pełzakowa,
b. prątkowa,
c. bliżej nieoznaczona lub wynikła z innych przyczyn.
14/10 Dżuma (mór):
a. dymienicza,
b. płucna,
c. posocznicza,
d. bliżej nieoznaczona.
15/17 Róża.
16/17 Zapalenie ostre przednich rogów rdzenia i zapalenie ostre substancji szarej mózgu (porażenie rdzeniowe u dzieci, paraliż dziecięcy).
17/17 Śpiączka i nagminne zapalenie mózgowia.
18/17 Nagminne zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych (drętwica karku).
19/17 Nosacizna i tylczak.
20/17 Krosta złośliwa (czarna) i wąglik.
21/17 Wścieklizna.
22/17 Tężec.
23/11 Gruźlica narządów oddechowych (w tem gruczołów tchawiczo-oskrzelowych).
24/12 Gruźlica opon mózgowych i układu nerwowego ośrodkowego.
25/12 Gruźlica jelit i otrzewnej (w tem gruczołów krezkowych i pozaotrzewnowych).
26/12 Gruźlica kręgosłupa.
27/12 Gruźlica kości i stawów (z wyłączeniem kręgosłupa).
28/12 Gruźlica skóry i tkanki podskórnej.
29/12 Gruźlica układu chłonnego (z wyłączeniem gruczołów tchawiczo - oskrzelowych, krezkowych i pozaotrzewnowych).
30/12 Gruźlica narządów moczopłciowych.
31/12 Gruźlica innych narządów.
32/12 Gruźlica rozsiana:
a. ostra,
b. przewlekła,
c. bliżej nieoznaczona.
33/17 Trąd.
34/13 Kiła:
a. wrodzona,
b. nabyta,
c. bliżej nieoznaczona.
35/17 Rzeżączka i inne choroby weneryczne.
36/14 Zakażenie ropne i posocznicze (nieporodowe):
a. posocznica,
b. ropnica,
c. zgorzel gazowa.
37/17 Żółta, febra.
38/15 Zimnica (malarja):
a. gorączka zimnicza,
b. charłactwo zimnicze.
39/16 Inne choroby, wywoływane przez pierwotniaki pasorzytnicze.
40/16 Choroba tęgoryjcowa (robacza).
41/16 Bąblowiec:
a. wątroby,
b. innych narządów.
42/16 Inne choroby wywoływane przez robaki.
43/17 Grzybice.
44/17 Inne choroby zakaźne i pasorzytnicze.
II. Rak i inne nowotwory.
45/18 Rak i inne nowotwory złośliwe jamy ustnej i gardła.
46/18 Rak i inne nowotwory złośliwe przewodu pokarmowego i otrzewnej:
a. przełyku,
b. żołądka i dwunastnicy,
c. kiszki prostej,
d. wątroby i dróg żółciowych,
e. trzustki,
f. otrzewnej,
g. innych narządów.
47/18 Rak i inne nowotwory złośliwe narządów oddechowych.
48/18 Rak i inne nowotwory złośliwe macicy.
49/18 Rak i inne nowotwory złośliwe innych narządów płciowych kobiecych.
50/18 Rak i inne nowotwory złośliwe sutka.
51/18 Rak i inne nowotwory złośliwe narządów moczopłciowych męskich.
52/18 Rak i inne nowotwory złośliwe skóry.
53/18 Rak i inne nowotwory złośliwe innych narządów lub narządów nieoznaczonych (w tem moczowych u kobiet).
54/19 Nowotwory niezłośliwe:
a. narządów płciowych kobiecych,
b. innych narządów.
55/19 Nowotwory bez określenia ich charakteru złośliwego lub niezłośliwego:
a. narządów płciowych kobiecych,
b. innych narządów.
III. Choroby gośćcowe, odżywiania, gruczołów o wydzielaniu wewnętrznem i inne ogólne.
56/20 Gościec stawowy ostry (gorączkowy).
57/21 Gościec przewlekły, zapalenie stawów.
58/21 Dna (artretyzm, podagra).
59/22 Cukrzyca.
60/23 Gnilec (skorbut):
a. gnilec dziecięcy (choroba Barlowa),
b. gnilec.
61/23 Beriberi.
62/23 Rumień lombardzki (Pellagra).
63/23 Krzywica.
64/23 Zmięknienie kości (osteomalacia).
65/25 Choroby przysadki mózgowej.
66/24 Choroby gruczołu tarczowego (tarczycy) i gruczołów przytarczycznych:
a. wole zwykłe,
b. wole wytrzeszczowe (choroba Basedowa),
c. obrzęk śluzowaty i kretynizm,
d. tężyczka,
e. inne.
67/25 Choroby grasicy.
68/25 Choroby nadnerczy (chór. Addisona), nie oznaczone jako gruźlicze.
69/25 Inne choroby ogólne.
IV. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych.
70/27 Skaza krwotoczna:
a. plamice krwiste pierwotne,
b. krwawiączka (haemophilia).
71/26 Niedokrwistość:
a. niedokrwistość złośliwa postępująca,
b. inne postacie niedokrwistości.
72/27 Białaczki - właściwa i rzekome:
a. białaczka właściwa,
b. białaczki rzekome.
73/27 Choroby śledziony.
74/27 Inne choroby krwi i narządów krwiotwórczych.
V. Zatrucie wyskokowe i zatrucie przewlekłe.
75/28 Zatrucie wyskokowe przewlekłe i ostre.
76/29 Zatrucia przewlekłe innemi ciałami organicznemi:
a. zawodowe,
b. inne.
77/29 Zatrucia przewlekłe ciałami mineralnemu: a. zawodowe,
b. inne.
VI. Choroby układu nerwowego i narządów zmysłów.
78/36 Zapalenie mózgu (nienagminne):
a. ropień mózgu,
b. inne.
79/30 Zapalenie opon mózgowych zwykłe.
80/31 Wiąd rdzenia.
81/36 Inne choroby rdzenia.
82/32 Krwotok mózgowy, zator i zakrzep mózgowy:
a. krwotok mózgowy,
b. zator lub zakrzep mózgowy,
c. porażenie połowicze i inne porażenia bez oznaczenia przyczyny.
83/33 Porażenie ogólne postępujące.
84/34 Schizofrenja i inne postacie chorób psychicznych:
a. schizofrenia,
b. inne postacie chorób psychicznych.
85/35 Padaczka.
86/36 Drgawki u dzieci do lat 5-ciu.
87/36 Inne choroby układu nerwowego:
a. pląsawica (chorea),
b. zapalenie nerwu,
c. drżączka poraźna (paralysis agitans),
d. stwardnienie rozsiane (mózgu i rdzenia-sclerosis disseminata),
e. inne.
88/37 Choroby narządu wzroku.
89/37 Choroby ucha i zatoki sutkowej:
a. zapalenie ucha,
b. inne.
VII. Choroby narządów krążenia.
90/38 Zapalenie osierdzia.
91/39 Zapalenie wsierdzia ostre.
92/40 Zapalenie wsierdzia przewlekłe, w tem choroby zastawek (wady serca).
93/41 Choroby mięśnia sercowego:
a. zapalenie mięśnia sercowego ostre,
b. zapalenie przewlekłe i zwyrodnienie mięśnia sercowego,
c. nie oznaczone bliżej choroby mięśnia sercowego.
94/42 Choroby tętnic wieńcowych i dusznica bolesna.
95/43 Inne choroby serca:
a. choroby funkcjonalne serca,
b. inne, nieoznaczone bliżej.
96/44 Tętniak z wyłączeniem tętniaka serca.
97/45 Miażdżyca tętnic, z wyłączeniem tętnic wieńcowych.
98/45 Zgorzel:
a. starcza,
b. inne.
99/46 Inne choroby tętnic.
100/46 Choroby żył (żylaki, krwawica, zapalenie żył i t. p.).
101/46 Choroby układu chłonnego, zapalenie naczyń chłonnych i inne.
102/46 Zaburzenia samoistne ciśnienia krwi.
103/46 Inne choroby narządów krążenia.
VIII. Choroby narządów oddechowych.
104/50 Choroby jamy nosowej i jej przydatków.
105/50 Choroby krtani.
106/47 Zapalenie oskrzeli:
a. ostre,
b. przewlekłe,
c. bliżej nieoznaczone.
107/48 Odoskrzelowe zapalenie płuc, w tem nieżyt oskrzelików.
108/48 Zapalenie płuc płatowe.
109/48 Zapalenie płuc bliżej nieoznaczone.
110/49 Zapalenie opłucnej.
111/50 Nawał, przekrwienie, zator, zawał krwotoczny i zakrzep płucny.
112/50 Dychawica (astma oskrzelowa).
113/50 Rozedma płuc.
114/50 Inne choroby narządów oddechowych z wyłączeniem gruźlicy:
a. śródmiąższowe zapalenie płuc przewlekłe, w tem choroby zawodowe narządów oddechowych,
b. inne, w tem zgorzel płuc.
IX. Choroby narządów trawienia.
115/58 Choroby jamy ustnej, jej przydatków, gardła i migdałków (w tem wyrosłe adenoidalne).
116/58 Choroby przełyku.
117/51 Wrzód żołądka lub dwunastnicy:
a. żołądka,
b. dwunastnicy.
118/58 Inne choroby żołądka (z wyłączeniem raka).
119/52 Biegunka i zapalenie jelit u dzieci poniżej 2 lat.
120/53 Biegunka, zapalenie jelit i owrzodzenie jelit (w wieku 2 lat i wyżej):
a. biegunka, zapalenie jelit,
b. owrzodzenie jelit.
121/54 Zapalenie wyrostka robaczkowego.
122/55 Przepuklina, niedrożność jelit:
a. przepuklina,
b. niedrożność jelit.
123/58 Inne choroby jelit.
124/56 Marskość wątroby:
a. wyskokowa,
b. nieoznaczona jako wyskokowa,
125/57 Inne choroby wątroby (w tem zanik żółty).
126/57 Kamica żółciowa.
127/57 Inne choroby woreczka i dróg żółciowych.
128/58 Choroby trzustki.
129/58 Zapalenie otrzewnej, bez oznaczenia przyczyny.
X. Choroby narządów moczowych i płciowych.
130/59 Zapalenie nerek ostre.
131/59 Zapalenie nerek przewlekłe.
132/59 Zapalenie nerek bliżej nieoznaczone.
133/60 Inne choroby nerek, miedniczek i moczowodów (z wyłączeniem chorób nerek, związanych z ciążą):
a. zapalenie miedniczek,
b. inne.
134/61 Kamienie dróg moczowych:
a. kamienie nerek i górnych dróg moczowych,
b. kamienie pęcherza,
c. kamienie dróg moczowych bliżej nieoznaczone.
135/62 Choroby pęcherza moczowego (z wyłączeniem nowotworów) ;
a. zapalenie pęcherza,
b. inne.
136/63 Choroby cewki moczowej, ropnie moczowe i inne;
a. zwężenie cewki moczowej,
b. inne.
137/64 Choroby gruczołu krokowego.
138/65 Choroby narządów płciowych męskich, nieoznaczone jako weneryczne.
139/65 Choroby narządów płciowych żeńskich, nieoznaczone jako weneryczne:
a. jajnika, jajowodu i przymacicza (tkanki przymacicznej parametrium),
b. macicy,
c. sutka,
d. inne.
XI. Choroby ciąży, porodu i stanu połogowego.
140/68 Poronienie z zakażeniem.
141/66 Poronienie bez wzmianki o zakażeniu (w tem z krwotokiem).
142/66 Ciąża pozamaciczna.
143/66 Inne choroby ciąży (z wyłączeniem krwotoków).
144/67 Krwotok porodowy:
a. łożysko przodujące,
b. inne krwotoki porodowe.
145/68 Posocznica i zakażenie połogowe (nie przy poronieniu):
a. posocznica i ropnica połogowa,
b. tężec połogowy.
146/69 Białkomocz i rzucawka porodowa.
147/69 Inne postacie zatrucia krwi (toxaemia) podczas ciąży.
148/70. Bolesny obrzęk uda, zator i śmierć nagła podczas połogu (nieoznaczone jako posocznicze):
a. bolesny obrzęk uda i zakrzep,
b. zator i śmierć nagła.
149/70 Inne przypadłości porodu.
150/70 Inne choroby i choroby bliżej nieoznaczone okresu połogowego.
XII. Choroby skóry i tkanki podskórnej.
151/71 Czyrak.
152/71 Ropnica, ropień gorący.
153/71 Inne choroby skóry, jej przydatków i tkanki podskórnej.
XIII. Choroby kości i narządów ruchu.
154/72 Zapalenie szpiku kostnego zakaźne ostre.
155/72 Inne choroby kości (niegruźlicze).
156/72 Choroby stawów i innych narządów ruchu:
a. stawów (z wyłączeniem gruźlicy i gośćca),
b. innych narządów ruchu.
XIV. Wady rozwojowe wrodzone.
157/73 Wady rozwojowe wrodzone (z wyłączeniem urodzeń martwych):
a. wodogłowie wrodzone,
b. rozszczepienie kręgosłupa i przepuklina oponowa,
c. wady rozwojowe wrodzone serca,
d. potworność (potwory),
e. inne.
XV. Choroby okresu niemowlęctwa.
158/74 Wątłość wrodzona.
159/75 Przedwczesne urodzenie (z wyłączeniem urodzeń martwych).
160/76 Następstwa aktu porodowego (z wyłączeniem urodzeń martwych):
a. przy zastosowaniu cięcia cesarskiego,
b. bez wzmianki o zastosowaniu cięcia cesarskiego.
161/77 Inne choroby okresu niemowlęctwa:
a. niedodma,
b. żółtaczka noworodków,
c. twardzina i inne.
XVI. Choroby okresu starości.
162/78 Starość.
a. z otępieniem starczem,
b. bez wzmianki o otępieniu starczem.
XVII. Śmierć gwałtowna i przypadkowa.
163/79 Samobójstwo przez zażycie trucizny stałej lub płynnej albo substancji żrącej.
164/79 Samobójstwo przez zatrucie się gazami trującemi.
165/79 Samobójstwo przez powieszenie się lub zadzierzgnięcie.
166/79 Samobójstwo przez utopienie się.
167/79 Samobójstwo przez postrzelenie się.
168/79 Samobójstwo zapomocą narzędzi tnących lub kłujących.
169/79 Samobójstwo przez rzucenie się z wysokości.
170/79 Samobójstwo przez zmiażdżenie.
171/79 Inne rodzaje samobójstwa.
172/80 Dzieciobójstwo (do 1 roku):
a. bezpośrednio po urodzeniu,
b. inne, przed upływem roku.
173/80 Zabójstwo z broni palnej (osób w wieku 1 r. i wyżej).
174/80 Zabójstwo zapomocą narzędzi tnących lub kłujących (osób w wieku 1 r. i wyżej).
175/80 Inne rodzaje zabójstwa osób w wieku 1 r. i wyżej.
176/81 Ukąszenia zwierząt jadowitych.
177/81 Zatrucie środkami spożywczemi.
178/81 Przypadkowe zatrucie gazem trującym.
179/81 Przypadkowe zatrucie ostre z wyłączeniem zatrucia gazem trującym.
180/81 Oparzenie w następstwie pożaru.
181/81 Oparzenie przypadkowe z wyłączeniem pożaru.
182/81 Uduszenie mechaniczne przypadkowe.
183/81 Utonięcie przypadkowe.
184/81 Uraz przypadkowy z postrzału (z wyłączeniem ran na wojnie).
185/81 Uraz przypadkowy narzędziem tnącem albo kłującem (z wyłączeniem ran na wojnie).
186/81 Uraz przypadkowy przez upadek, zgniecenie, zasypanie.
187/81 Kataklizm (wszelkie przypadki śmierci w następstwie kataklizmu żywiołowego).
188/81 Uszkodzenia, zadane przez zwierzęta.
189/81 Głód i pragnienie.
190/81 Śmierć wskutek zmarznięcia.
191/81 Porażenie cieplne i słoneczne.
192/81 Rażenie piorunem.
193/81 Inne przypadki porażenia prądem elektrycznym.
194/81 Inne nieszczęśliwe wypadki:
a. ciała obce,
b. inne.
195/82 Śmierć gwałtowna, której rodzaj (wypadek, zabójstwo, samobójstwo) nie jest oznaczony.
196/83 Urazy na wojnie.
197/83 Egzekucje osób cywilnych przez armję wojującą.
198/84 Egzekucje z wyroku sądowego.
XVIII. Śmierć z przyczyny nieoznaczonej.
199/85 Śmierć nagła.
200/85 Przyczyny niewymienione lub źle oznaczone.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1932.48.452

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wprowadzenie jednolitego mianownictwa chorób i przyczyn zgonów.
Data aktu: 12/05/1932
Data ogłoszenia: 07/06/1932
Data wejścia w życie: 07/06/1932