Wykonywanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie wołyńskiem, poleskiem, nowogródzkiem, wileńskiem i we wschodniej części województwa białostockiego.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA REFORM ROLNYCH

z dnia 14 lutego 1927 r.

w sprawie wykonywania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie wołyńskiem, poleskiem, nowogródzkiem, wileńskiem i we wschodniej części województwa białostockiego, wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

Na mocy art. 62 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie wołyńskiem, poleskiem, nowogródzkiem, wileńskiem i we wschodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. № 10, poz. 75) zarządza się co następuje:

Do działu I. Postanowienia ogólne.

Do art. 4.

§ 1. Przedstawiciele dziedzin władnących wybierają pełnomocników tylko z pośród siebie. Odwołanie pełnomocników następuje przez powzięcie uchwały o wyborze nowych pełnomocników z ważnością tej uchwały od chwili dołączenia odwołanym jej odpisu.

Do art. 5.

§ 2. Przepisy § 1 stosują się analogicznie do pełnomocników właścicieli lub posiadaczy dziedzin służebnych, całkowicie lub częściowo rozparcelowanych albo pozostających w podzielnem posiadaniu.

Do art. 8.

§  3.

1. Osobie, której prawa ujawnione są w dziale III lub IV wykazu hipotecznego albo w rejestrze wieczystym nieruchomości ziemskiej, z której wydziela się wynagrodzenie za służebności, należy doręczać odpisy tylko tych orzeczeń, które zapadną po zażądaniu przez tą osobę doręczania odpisów orzeczeń.

2. Ogłoszenie zawiadomienia o zamierzonem wydzieleniu gruntów winno być dokonane nie później, jak na miesiąc przed przewidywanym terminem powzięcia orzeczenia, zatwierdzającego umowę lub projekt.

3. 1 Ogłoszenia, przewidziane w cz. 2, uskutecznia przy umownem znoszeniu służebności powiatowy - urząd ziemski a przy przymusowem znoszeniu służebności okręgowy urząd "ziemski".

Do art. 12.

§ 4. 2 (skreślony).

Do działu II. Znoszenie służebności w trybie umownym.

Do art. 16.

§ 5. Jeżeli na mocy urnowy wynagrodzenie za służebności ma być wydzielone z użytków, posiadanych przez drobnych dzierżawców rolnych, to upoważniony do występowania w rozumieniu art. 5 i 17 właściciel, lub posiadacz dziedziny służebnej winien złożyć w powiatowym urzędzie ziemskim oprócz umowy również podanie o usunięcie powyższych dzierżawców w razie zatwierdzenia umowy. Do podania winno być dołączone zobowiązanie z podpisem, uwierzytelnionym notarjalnie lub przez państwową władzę administracyjną, iż w razie zatwierdzenia umowy drobnym dzierżawcom wzamian za dotychczas posiadane działki będą wydzielone użytki, ściśle określone w zobowiązaniu co do swego położenia, obszaru i granic.

§  6.

1. 3 Przed zatwierdzeniem umowy komisarz ziemski lub jego zastępca zbada na gruncie, czy działki, wyznaczone w zobowiązaniu dla drobnych dzierżawców, odpowiadają pod względem wartości rolniczej dotychczas posiadanym przez nich działkom"; w cz. 2 tegoż paragrafu po wyrazie: "orzeczenia" dodaje się wyrazy: "powiatowego urzędu ziemskiego lub po wydaniu orzeczenia ostatecznego.

2. Po uprawomocnieniu się orzeczenia, zatwierdzającego umowę, powiatowy urząd ziemski zarządzi, w jakim terminie i na jakie działki drobni dzierżawcy winni się przenieść, a w razie nieprzeniesienia się ich w wyznaczonym terminie-wykona swe zarządzenia w trybie art. 51 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.

Do art. 17.

§ 7. Roczno posiadanie jest wymagane przy umownem znoszeniu służebności tylko wtedy, gdy właściciel dziedziny służebnej nie przedstawi wyraźnych dowodów swego prawa własności.

Do art. 18.

§ 8. Z żądaniem zezwolenia na wyrąb drzewostanu na obszarach leśnych lub na zmianę użytkowania gruntów poleśnych, wydzielonych jako wynagrodzenie za znoszone służebności, należy zwrócić się do właściwej władzy ochrony lasów tylko w tym przypadku, gdy taki wyrąb albo zmiana użytkowania jest przewidziana w umowie o zniesienie służebności.

Do art. 19.

§  9.

1. Celem uzyskania zatwierdzenia i wykonania umowy należy złożyć w powiatowym urzędzie ziemskim, właściwym dla dziedzin władnących, następujące dokumenty:

a) oryginał lub odpis umowy, uwierzytelniony przez notarjusza, przez urząd gminny lub przez państwową władzę administracyjną;

b) gdy przedstawicieli dziedzin władnących jest więcej jak trzech - oryginał lub uwierzytelniony przez urząd gminny odpis uchwały, wskazanej w art. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.;

c) poświadczoną przez urząd gminny listą osób, które były właścicielami lub posiadaczami samodzielnych gospodarstw, znoszących swe służebności, w chwili powzięcia uchwały o wyborze pełnomocników albo w chwili zawarcia umowy - gdy osoby te nie mogły powziąć takiej uchwały, ponieważ jest ich nie więcej niż trzy;

d) urzędowy akt lub dokument, dotyczący uwłaszczenia włościan (akt nadawczy, akt wykupu i t. p.), albo inny dokument urzędowy, który udowadnia, że w urzędowym akcie lub dokumencie uwłaszczeniowym były ujawnione uprawnienia służebnościowe;

e) dowód prawa własności względnie posiadania dziedziny służebnej w rozumieniu art. 5 i 17 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. (wyciąg z działu II wykazu hipotecznego lub z rejestru wieczystego, odpowiednie zaświadczenie wydziału hipotecznego lub starszego notarjusza, akt notarjalny, prawomocny wyrok sądowy i t. p.); gdy dziedzina służebna jest całkowicie rozparcelowana lub znajduje się w posiadaniu drobnych rolników, albo gdy jest częściowo rozparcelowana i wynagrodzenie za służebności wyznacza się z części rozparcelowanej, to zamiast dowodu prawa własności należy złożyć tylko uwierzytelniony przez urząd gminny odpis uchwały, przewidzianej w cz. 4 art. 5, oraz zaświadczoną przez urząd gminny listą wszystkich osób, posiadających w powyższem rozumieniu tę dziedzinę lub rozparcelowaną cześć w chwili powzięcia uchwały, z wyszczególnieniem czasu posiadania;

f) wyciąg z działu I i III-go wykazu hipotecznego lub z rejestru wieczystego dziedziny służebnej, obejmujący obciążenia służebnościowe, powstałe w wyniku uwłaszczenia włościan;

g) sporządzony przez wydział hipoteczny lub przez starszego notarjusza wykaz osób, których prawa są zapisane w dziale III i IV wykazu hipotecznego lub w rejestrze wieczystym nieruchomości, z której ma być wydzielone wynagrodzenie za służebności, z wymienieniem prawnie obranego przez te osoby miejsca zamieszkania, o ile ono jest ujawnione w aktach, na które wykaz lub rejestr powołuje się.

2. Powiatowy urząd ziemski może zwolnić strony od złożenia wymienionych w cz. l dokumentów, z wyjątkiem oznaczonych w pp. a i b, jeżeli dostarczenie ich uzna za zbędne.

§ 10. Jeżeli samodzielne gospodarstwo lub dziedzina służebna należy do kilku współwłaścicieli albo współposiadaczy, to oprócz dokumentów, wyszczególnionych w § 9, należy złożyć przewidziane w cz. 4 art. 3 i w cz. 2 art. 5 stwierdzenie wyboru lub starszeństwa.

§ 11. W przypadku, przewidzianym w art. 11 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r., wyciągi z działu I, II i III-go lub z rejestru wieczystego oraz przewidziane w p. g § 9 wykazy mogą być zastąpione zaświadczeniem wydziału hipotecznego lub starszego notariusza, stwierdzającem wydzielenie poszczególnych jednostek z dziedziny służebnej oraz wymieniającem imiona i nazwiska właścicieli tych jednostek, jak również imiona i nazwiska osób, ujawnionych w dziale III i IV wykazu hipotecznego lub w rejestrze wieczystym tej jednostki, z której wydziela się wynagrodzenie ze służebności.

§  12.

1. Przy zastosowaniu przepisu art. 8 koniecznem jest przedłożenie wskazanej w tym przepisie zgody-na piśmie z uwierzytelnionym podpisem.

2. W razie wyznaczenia wynagrodzenia w użytkach, znajdujących się w posiadaniu drobnych dzierżawców rolnych, musi być złożone zobowiązanie, o którem mowa w § 5.

§ 12a. 4

1. Sprzeciwy, o których mowa w cz. 1 art. 21, mogą być zgłaszane w ciągu dni 14 od dnia złożenia do powiatowego urzędu ziemskiego umowy (art. 19).

2. Rozprawa może być przeprowadzona na miejscu albo też w. siedzibie powiatowego urzędu ziemskiego.

Rozprawą kieruje komisarz ziemski lub jego zastępca.

Orzeczenie wydaje urzędnik kierujący rozprawą.

Orzeczenie winno być w miarę możności wydane bezpośrednio po ukończeniu rozprawy.

O rozprawie, jak i o ustnem ogłoszeniu sentencji orzeczenia winien być sporządzony protokół.

Zresztą maja analogiczne zastosowanie przepisy §§ 7, 8, 9, 11 (z wyłączeniem zdania ostatniego) i 18 rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 12 marca 1924 r. wydanego w porozumieniu z Ministrami: Sprawiedliwości, Rolnictwa i Dóbr Państwowych oraz Spraw Wewnętrznych w sprawie wykonania ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisji ziemskich (Dz. U, R. P. Nr . 28, poz. 281).

3. W razie zaskarżenia uchwały (art. 7 i p, b § 9) termin dwumiesięczny, przewidziany w cz. 2 art. 21, liczy się od dnia otrzymania przez powiatowy urząd ziemski odpisu orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej co do skarg na uchwałę.

4. Za wadę przedłożonej do zatwierdzenia umowy uważane będzie również:

a) niezaopatrzenie jej dokumentami, wyszczególnionemi w §§ 9, 10, 11 i 12,

b) niedołączenie pisemnego dowodu, przewidzianego w zdaniu pierwszem, art. 8,

c) niedołączenie decyzji właściwej władzy ochrony lasów, przewidzianej w art. 18.

5. Wyszczególnione powyższe wady winna usunąć strona interesowana; jeżeli jednak strona nie przedłoży pisemnej zgody - osób wymienionych w art. 8 albo decyzji władz ochrony lasów, to wówczas wady umowy spowodowane brakiem tych dokumentów winny usunąć urzędy ziemskie w sposób przewidziany w art. 8 i w zdaniu pierwszem cz. 4 art. 18.

W tym przypadku bieg terminu, przewidzianego w zdaniu końcowem cz. 3 art. 21, rozpoczyna się od dnia następującego po dniu usunięcia przez urzędy ziemskie wymienionych wyżej wad.

Do działu III. Znoszenie służebności w trybie przymusowym.

Do art. 22.

§  13.

1. Jeżeli przy wdrożeniu postępowania zniesienia służebności w trybie przymusowym powiatowy urząd ziemski stwierdzi, że zaginęły urzędowe akty i dokumenty, dotyczące istnienia służebności, a. na podstawie innych przedłożonych przez strony urzędowych dokumentów nie może. być udowodniony fakt, że w urzędowych aktach i dokumentach uwłaszczeniowych były ujawnione uprawnienia służebnościowe, wówczas celem ustalenia tego faktu komisarz ziemski winien po zawezwaniu stron przeprowadzić na gruncie protokolarne zbadanie stosunków służebnościowych z wysłuchaniem oświadczeń stron.

2. Równocześnie komisarz ziemski przeprowadzi badanie co do ścisłego określenia postaci służebności (gromadzkie, grupowe, czy indywidualne; pastwiskowe na polach ornych, łąkach, czy w lesie; leśne - opałowe, budulcowe, czy zbierania ściółki i t. p.) i ich rozciągłości (ilość sztuk bydła, sztuk drzewa; rozmiary i gatunek drzewa; obszar, na którym poszczególna służebność może być prawnie wykonywana; nazwa, położenie i granice tego obszaru i t. p.).

3. W przypadku zgodnego stwierdzenia przez strony postaci i rozciągłości służebności protokół musi być podpisany przez obie strony.

§  14.

1. Po przeprowadzeniu dochodzeń, wymienionych w poprzednim paragrafie, powiatowy urząd ziemski prześle akta sprawy do okręgowego urzędu ziemskiego z wnioskiem o uznanie istnienia służebności, ściśle określonych co do postaci i rozciągłości, lub o umorzenie postępowania zniesienia służebności.

2. Okręgowy urząd ziemski po zbadaniu całego materjału dochodzeniowego wnosi sprawą na jawne posiedzenie okręgowej komisji ziemskiej.

§ 15. Przepisy §§ 13 i 14 w zakresie określenia postaci i rozciągłości służebności mają analogiczne zastosowanie w razie niejasności treści urzędowych aktów i dokumentów uwłaszczeniowych lub wpisów hipotecznych albo wpisów w rejestrze wieczystym.

Do art. 25.

§ 16. Wynagrodzenie, wyznaczone całkowicie lub częściowo w gotowiźnie, obciąża poszczególne gospodarstwa dziedziny służebnej, należącej do drobnych rolników, w procentowym stosunku, jaki zachodzi miedzy wielkością wchodzącej w skład gospodarstwa części obszaru, na którym służebności mogą być prawnie wykonywane, a wielkością całego tego obszaru.

§ 17. O tem, czy dane grunty są niezbędne dla celów obrony Państwa, decyduje każdorazowo Ministerstwo Spraw Wojskowych. Okręgowe urzędy ziemskie w tych przypadkach, gdy projektowane do wydzielenia grunty leżą w promieniu 5 klm. od miejsc zakwaterowania garnizonów wojskowych lub w odległości do 3 klm. od granicy większego objektu ćwiczebnego lub fortyfikacyjnego, zwrócą się z odnośnem zapylaniem do właściwego Dowództwa Okręgu Korpusu. Nieotrzymanie odpowiedzi na to pytanie w ciągu 4 tygodni od daty jego wysłania będzie uważane za stwierdzenie, że dane grunty nie są niezbędne dla celów obrony Państwa.

Do art. 26.

§ 18. Przewidziany w art. 26 miesięczny termin do wskazania działek zastępczych dla drobnych dzierżawców rolnych powiatowy urząd ziemski wyznaczy dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia, zatwierdzającego projekt zniesienia służebności.

Do art. 30.

§  19.

1. 5 Strona, żądająca zniesienia służebności w trybie przymusowym, winna do odnośnego podania dołączyć dokumenty, wymienione w pp. b, c, d, e, f i g cz. 1 § 9 niniejszego rozporządzenia; jednak dołączenie wskazanych w p.p. b lub e odpisów uchwał jest zależne od tego, czy z żądaniem występują pełnomocnicy dziedzin władnących, czy też dziedziny służebnej, rozparcelowanej lub pozostającej w podzielnem posiadaniu. Wymieniony w p. g § 9 wykaz ma dotyczyć osób, których prawa są zapisane w dziale III i IV wykazu hipotecznego lub w rejestrze wieczystym dziedziny służebnej.

2. Przepisy cz. 2 § 9 oraz §§ 10 i 11 niniejszego rozporządzenia mają analogiczne zastosowanie i przy postępowaniu w trybie przymusowym.

§  20.

1. Za wdrożenie postępowania przymusowego zniesienia służebności uznaje się przeprowadzenie przez komisarza ziemskiego lub jego zastępcę dochodzenia na gruncie. Wyniki dochodzenia winny być ustalone protokolarnie ze szczególnem uwzględnieniem ścisłego określenia postaci i rozciągłości wszystkich służebności, które mają być zniesione na całej dziedzinie służebnej.

2. Gdy w toku dochodzenia strony zawrą umowę o zniesienie służebności lub dojdą do porozumienia w tym przedmiocie, co komisarz ziemski lub jego zastępca winien ustalić w protokóle, który w tym przypadku zastąpi umowę, to bieg przymusowego postępowania ulegnie zawieszeniu i bada zastosowane przepisy, dotyczące postępowania zniesienia służebności w trybie umownym.

Do art. 31.

§ 21. Jeżeli jako wynagrodzenie za służebności nadają się obszary leśne bez zmiany ich użytkowania i bez uprzedniego wyrębu drzewostanu na tych obszarach, to powiatowy urząd ziemski zwróci się do właściwej władzy ochrony lasów tylko z żądaniem ustalenia, czy dane obszary posiadają cechy ochronne.

Do art. 32.

§ 22. Dla dziedzin władnących poszczególnej wsi (miasteczka, miasta) tworzy się odrębną komisję oszacowania służebności.

§  23.

1. Komisja oszacowania służebności bierze pod uwagę wnioski, złożone przez osoby, które są upoważnione do występowania w postępowaniu zniesienia służebności ze strony dziedzin władnących i służebnej. Za zgodą przewodniczącego osoby te mogą być obecne na posiedzeniach komisji.

2. Posiedzenie komisji zwołuje przewodniczący, zawiadamiając członków o dniu i miejscu posiedzenia w trybie przepisu p. e art. 9 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. Uchwały zapadają na naradach poufnych zwykłą większością głosów. Obradami kieruje przewodniczący.

3. Każda czynność komisji, z wyjątkiem narady, winna być zaprotokołowana z wyszczególnieniem wniosków stron i rzeczoznawców oraz danych, któremi powodowała się komisja przy opracowaniu projektu.

Do art. 35.

§ 21. Przed przystąpieniem do opracowania projektu komisja oszacowania służebności zaznajamia się z protokółem, sporządzonym stosownie do przepisu § 20, zebranemi przez powiatowy urząd ziemski dokumentami, zawierającemi ścisłe określenie postaci i rozciągłości służebności, z normami wynagrodzenia, przewidzianemi za tego rodzaju służebności w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r., oraz ze zgłoszonemi wnioskami stron, a gdy strony są obecne, skłania je do umownego zniesienia służebności.

§ 25. Komisję oszacowania służebności rozwiązuje przewodniczący po wydaniu przez komisja ziemskie ostatecznego orzeczenia.

Do art. 41.

§ 26. Za chwile, rozpoczęcia opracowania w rozumieniu art. 41 uznaje się datę protokółu, stwierdzającego rozpoczęcie prac komisji oszacowania służebności lub komisarza ziemskiego nad opracowaniem projektu.

Do art. 43.

§ 27. Przed okazaniem projektu winny być wykonane odnośne prace miernicze. Mierniczego wyznaczy okręgowy urząd ziemski.

Do działu IV. Podział wynagrodzenia.

Do art. 48.

§ 28. Odpis umotywowanego orzeczenia komisarza ziemskiego o zatwierdzeniu projektu podziału ze wskazaniem trybu i terminu wniesienia sprzeciwu - doręcza się stosownie do przepisu p.p. a i b cz. 1 oraz cz. 2 art. 9 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.

Do działu VI. Wykonanie orzeczeń.

Do art. 51.

§ 29. 6 (skreślony).

Do działu VII. Przepisy końcowe.

§ 30. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie równocześnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. (Dz. U. R. P.№ 10, poz. 75).

1 § 3 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.921) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.

2 § 4 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.921) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.

3 § 6 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.921) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.

4 § 12a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.921) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.

5 § 19 ust. 1 zmieniony przez obwieszczenie Ministrów Reform Rolnych i Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 1927 r. o sprostowaniu błędu (Dz.U.27.64.572).

6 § 29 skreślony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.921) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.

• Identyfikator: Dz.U.1927.14.110
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wykonywanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie wołyńskiem, poleskiem, nowogródzkiem, wileńskiem i we wschodniej części województwa białostockiego.
• Data aktu: 14/02/1927
• Data ogłoszenia: 23/02/1927
• Data wejścia w życie: 25/02/1927