Ustanowienie "Krzyża Zasługi".

USTAWA
z dnia 23 czerwca 1923 r.
o ustanowieniu "Krzyża Zasługi".

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:
Art.  1. 1

Ustanawia się "Krzyż Zasługi" celem odznaczania osób, które od chwili wskrzeszenia Państwa Polskiego położyły względem niego lub jego obywateli zasługi, spełniając czyny, nie leżące w zakresie ich zwyczajnych obowiązków, a przynoszących znaczną korzyść Państwu lub poszczególnym obywatelom.

W czasie wojny, celem nagrodzenia czynów męstwa i odwagi dokonanych nie bezpośrednio w walce z nieprzyjacielem oraz zasług położonych względem Państwa lub jego obywateli w warunkach szczególnie niebezpiecznych, może być nadany "Krzyż Zasługi z Mieczami", którego odznaki nosi się przed odpowiadającymi mu odznakami "Krzyża Zasługi

Art.  2. 2

Zasadniczą odznaką "Krzyża Zasługi" jest krzyż czteroramienny o średnicy 40 mm., zawieszony na wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi; między ramionami pęki promieni, w środku tarcza z literami R. P., otoczona wiankiem z ornamentacją. Odwrotna strona gładka, w środku wytłoczony Nr. porządkowy. "Krzyż Zasługi" nosi się na wstążce amarantowej z niebieskiemi prążkami wzdłuż brzegów, na lewej piersi po krajowych orderach i odznakach, otrzymanych za czyny bojowe.

Stopnie oraz odznaki "Krzyża Zasługi z Mieczami" są takie same, jak "Krzyża Zasługi" z tą zmianą, że między krzyżem a wstążką, umieszczone są dwa skrzyżowane miecze złote, srebrne lub bronzowe, zależnie od stopnia.

Art.  3.

"Krzyż Zasługi" dzieli się na trzy stopnie. Odznaki tegoż w poszczególnych stopniach są:

a)
krzyż złoty, średnicy 40 mm., zawieszony na złotym wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi, średnicy 20 mm. czerwono emaljowany, ze złotami krawędziami; w środku w otoku z czerwonej emalji i złotego wianka z ornamentacją, biała tarcza ze złotemi literami R. P. Między ramionami złota promienie. Odwrotna strona gładka, złota; w środku wytłoczony Na porządkowy;
b)
krzyż srebrny, średnicy 40 mm., zawieszony na srebrnym wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi średnicy 20 mm., czerwono emaljowany, ze srebrnemi krawędziami; w środku w otoku z czerwonej emalji i srebrnego wianka z ornamentacją, biała tarcza ze srebrnemi literami R. P. Między ramionami srebrne promienie. Odwrotna strona gładka, srebrna; w środku wytłoczony № porządkowy;
c)
krzyż bronzowy, średnicy 40 mm., matowy, zawieszony na bronzowem kółku średnicy 20 mm.; w środku bronzowa tarcza z literami R. P., otoczona bronzowym wieńcom laurowym. Między ramionami promienie z bronzu. Kanty krzyża, wieniec, promienie, kulki i litery polerowane. Odwrotna strona gładka, w środku wytłoczony № porządkowy.

Szerokość wstążki przy wszystkich stopniach wynosi 40 mm.

Art.  4. 3

Odznaczenie "Krzyżem Zasługi" może być udzielone tej samej osobie w każdym stopniu czterokrotnie w niemniejszych, jak roczne odstępach czasu.

Nadanie po raz drugi, trzeci i czwarty zaznacza się nałożeniem na wstążkę posiadanego już "Krzyża Zasługi" jednego, dwuch, względnie trzech okuć w kształcie gładkim, matowej listewki ze złota, srebra, względnie bronzu, z polerowanemi krawędziami, szerokości 5 mm.

Wzór rysunkowy "Krzyża Zasługi", "Krzyża Zasługi z Mieczami", okuć, mieczy na baretce i wstążki - ustala się jak w załączniku.

Art.  5.

Złoty "Krzyż Zasługi" nadaje Prezydent Rzeczypospolitej. Nadanie następuje na przedstawienie Prezesa Rady Ministrów, na podstawie wniosków poszczególnych Ministrów, każdego w zakresie jego działania.

Srebrny oraz bronzowy "Krzyż Zasługi" nadaje Prezes Rady Ministrów na wniosek poszczególnych Ministrów, każdego w zakresie jego działania. Cudzoziemcom "Krzyż Zasługi" nadaje Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych, przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów.

Odnośnie do każdego nadania Prezes Rady Ministrów zarządza przygotowanie dyplomu, wydanie odznak i ogłoszenie w gazecie urzędowej.

Art.  6.

Odznaczeni "Krzyżem Zasługi" otrzymują oprócz Krzyża dyplom, stwierdzający jego nadanie z wyszczególnieniem czynu, za jaki został nadany.

Art.  7.

Odznaczony "Krzyżem Zasługi" winien zwrócić do Skarbu rzeczywiste koszty wykonania odznak. Przepis ten nie dotyczy cudzoziemców.

Rada Ministrów może na wniosek Prezesa Rady Ministrów zwalniać od obowiązku zwrotu kosztów w całości lub w części także i obywateli polskich.

Wysokość kosztów nadania "Krzyża Zasługi" ustanawia Rada Ministrów na wniosę!-; Prezesa Rady Ministrów.

Wszystkie wydatki, związane z nadawaniem "Krzyża Zasługi", przewyższające wpływy za odznaki, pokrywa Skarb.

Wszelkie pisma i dokumenty, w sprawach "Krzyża Zasługi" nie podlegają obowiązkowi opłaty skarbowej.

Art.  8. 4

Przepisy dotyczące "Krzyża Zasługi" stosuje się do "Krzyża. Zasługi z Mieczami" z następującymi zmianami:

a)
prawo nadawania "Krzyża Zasługi z Mieczami" żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych i armii sprzymierzonych, przysługuje Naczelnemu Wodzowi.;
b)
odznaczenie "Krzyżem Zasługi z Mieczami" może być udzielone tej samej osobie w każdym stopniu czterokrotnie bez żadnych ograniczeń co do czasu.;
c)
koszty wykonania odznaki "Krzyża Zasługi z Mieczami" ponosi Skarb Państwa, a odznaczeni otrzymują ją bezpłatnie.
Art.  9. 5

Wykonanie niniejszej ustawy poleca się Prezesowi Rady Ministrów.

Art.  10. 6

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

do ustawy z dnia 23 czerwca 1923 r. o ustanowieniu "Krzyża Zasługi" - (Dz. U. R. P. № 62 poz. 458).
..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

1 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
2 Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
3 Art. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
4 Art. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 4 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
5 Art. 9 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
6 Art. 10 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1923.62.458

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Ustanowienie "Krzyża Zasługi".
Data aktu: 23/06/1923
Data ogłoszenia: 23/06/1923
Data wejścia w życie: 23/06/1923