Ustanowienie "Krzyża Zasługi".

USTAWA
z dnia 23 czerwca 1923 r.
o ustanowieniu "Krzyża Zasługi".

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:
Art.  1. 1

Ustanawia się "Krzyż Zasługi" celem odznaczania osób, które od chwili wskrzeszenia Państwa Polskiego położyły względem niego lub jego obywateli zasługi, spełniając czyny, nie leżące w zakresie ich zwyczajnych obowiązków, a przynoszących znaczną korzyść Państwu lub poszczególnym obywatelom.

W czasie wojny, celem nagrodzenia czynów męstwa i odwagi dokonanych nie bezpośrednio w walce z nieprzyjacielem oraz zasług położonych względem Państwa lub jego obywateli w warunkach szczególnie niebezpiecznych, może być nadany "Krzyż Zasługi z Mieczami", którego odznaki nosi się przed odpowiadającymi mu odznakami "Krzyża Zasługi

Art.  2. 2

Zasadniczą odznaką "Krzyża Zasługi" jest krzyż czteroramienny o średnicy 40 mm., zawieszony na wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi; między ramionami pęki promieni, w środku tarcza z literami R. P., otoczona wiankiem z ornamentacją. Odwrotna strona gładka, w środku wytłoczony Nr. porządkowy. "Krzyż Zasługi" nosi się na wstążce amarantowej z niebieskiemi prążkami wzdłuż brzegów, na lewej piersi po krajowych orderach i odznakach, otrzymanych za czyny bojowe.

Stopnie oraz odznaki "Krzyża Zasługi z Mieczami" są takie same, jak "Krzyża Zasługi" z tą zmianą, że między krzyżem a wstążką, umieszczone są dwa skrzyżowane miecze złote, srebrne lub bronzowe, zależnie od stopnia.

Art.  3.

"Krzyż Zasługi" dzieli się na trzy stopnie. Odznaki tegoż w poszczególnych stopniach są:

a)
krzyż złoty, średnicy 40 mm., zawieszony na złotym wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi, średnicy 20 mm. czerwono emaljowany, ze złotami krawędziami; w środku w otoku z czerwonej emalji i złotego wianka z ornamentacją, biała tarcza ze złotemi literami R. P. Między ramionami złota promienie. Odwrotna strona gładka, złota; w środku wytłoczony Na porządkowy;
b)
krzyż srebrny, średnicy 40 mm., zawieszony na srebrnym wieńcu z wytłoczonemi liśćmi laurowemi średnicy 20 mm., czerwono emaljowany, ze srebrnemi krawędziami; w środku w otoku z czerwonej emalji i srebrnego wianka z ornamentacją, biała tarcza ze srebrnemi literami R. P. Między ramionami srebrne promienie. Odwrotna strona gładka, srebrna; w środku wytłoczony № porządkowy;
c)
krzyż bronzowy, średnicy 40 mm., matowy, zawieszony na bronzowem kółku średnicy 20 mm.; w środku bronzowa tarcza z literami R. P., otoczona bronzowym wieńcom laurowym. Między ramionami promienie z bronzu. Kanty krzyża, wieniec, promienie, kulki i litery polerowane. Odwrotna strona gładka, w środku wytłoczony № porządkowy.

Szerokość wstążki przy wszystkich stopniach wynosi 40 mm.

Art.  4. 3

Odznaczenie "Krzyżem Zasługi" może być udzielone tej samej osobie w każdym stopniu czterokrotnie w niemniejszych, jak roczne odstępach czasu.

Nadanie po raz drugi, trzeci i czwarty zaznacza się nałożeniem na wstążkę posiadanego już "Krzyża Zasługi" jednego, dwuch, względnie trzech okuć w kształcie gładkim, matowej listewki ze złota, srebra, względnie bronzu, z polerowanemi krawędziami, szerokości 5 mm.

Wzór rysunkowy "Krzyża Zasługi", "Krzyża Zasługi z Mieczami", okuć, mieczy na baretce i wstążki - ustala się jak w załączniku.

Art.  5.

Złoty "Krzyż Zasługi" nadaje Prezydent Rzeczypospolitej. Nadanie następuje na przedstawienie Prezesa Rady Ministrów, na podstawie wniosków poszczególnych Ministrów, każdego w zakresie jego działania.

Srebrny oraz bronzowy "Krzyż Zasługi" nadaje Prezes Rady Ministrów na wniosek poszczególnych Ministrów, każdego w zakresie jego działania. Cudzoziemcom "Krzyż Zasługi" nadaje Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych, przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów.

Odnośnie do każdego nadania Prezes Rady Ministrów zarządza przygotowanie dyplomu, wydanie odznak i ogłoszenie w gazecie urzędowej.

Art.  6.

Odznaczeni "Krzyżem Zasługi" otrzymują oprócz Krzyża dyplom, stwierdzający jego nadanie z wyszczególnieniem czynu, za jaki został nadany.

Art.  7.

Odznaczony "Krzyżem Zasługi" winien zwrócić do Skarbu rzeczywiste koszty wykonania odznak. Przepis ten nie dotyczy cudzoziemców.

Rada Ministrów może na wniosek Prezesa Rady Ministrów zwalniać od obowiązku zwrotu kosztów w całości lub w części także i obywateli polskich.

Wysokość kosztów nadania "Krzyża Zasługi" ustanawia Rada Ministrów na wniosę!-; Prezesa Rady Ministrów.

Wszystkie wydatki, związane z nadawaniem "Krzyża Zasługi", przewyższające wpływy za odznaki, pokrywa Skarb.

Wszelkie pisma i dokumenty, w sprawach "Krzyża Zasługi" nie podlegają obowiązkowi opłaty skarbowej.

Art.  8. 4

Przepisy dotyczące "Krzyża Zasługi" stosuje się do "Krzyża. Zasługi z Mieczami" z następującymi zmianami:

a)
prawo nadawania "Krzyża Zasługi z Mieczami" żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych i armii sprzymierzonych, przysługuje Naczelnemu Wodzowi.;
b)
odznaczenie "Krzyżem Zasługi z Mieczami" może być udzielone tej samej osobie w każdym stopniu czterokrotnie bez żadnych ograniczeń co do czasu.;
c)
koszty wykonania odznaki "Krzyża Zasługi z Mieczami" ponosi Skarb Państwa, a odznaczeni otrzymują ją bezpłatnie.
Art.  9. 5

Wykonanie niniejszej ustawy poleca się Prezesowi Rady Ministrów.

Art.  10. 6

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

do ustawy z dnia 23 czerwca 1923 r. o ustanowieniu "Krzyża Zasługi" - (Dz. U. R. P. № 62 poz. 458).
..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

1 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
2 Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
3 Art. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
4 Art. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 4 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
5 Art. 9 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.
6 Art. 10 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 19 października 1942 r. (Dz.U.42.9.19) zmieniającego nin. ustawę z dniem 20 listopada 1942 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1923.62.458

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Ustanowienie "Krzyża Zasługi".
Data aktu: 23/06/1923
Data ogłoszenia: 23/06/1923
Data wejścia w życie: 23/06/1923