Domy bankowe i kantory wymiany na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego województwa białostockiego.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SKARBU
z dnia 5 grudnia 1921 r.
w przedmiocie domów bankowych i kantorów wymiany na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: białowieskiego, grodzieńskiego i wolkowyśkiego województwa białostockiego.

Na mocy art. 13 ustawy z dnia 23 marca 1920 r. o nadzorze nad przedsiębiorstwami bankowemi i kantorami wymiany (Dz. U. R. P. № 30, poz. 175) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 1921 r. w przedmiocie rozciągnięcia na województwa nowogródzkie, poleskie i wołyńskie oraz powiaty białowieski, grodzieński i wołkowyski województwa białostockiego mocy obowiązującej ustawy z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 71, poz. 478) zarządza się co następuje:
§  1. 
Osoby, pragnące uzyskać koncesje na otwarcie i prowadzenie domu bankowego lub kantoru wymiany, powinny złożyć w Ministerstwie Skarbu odpowiednie podanie.

Podanie to powinno zawierać:

1)
imię. i nazwisko petenta, jego zawód i stałe miejsce zamieszkania,
2)
projektowane brzmienie firmy przedsiębiorstwa i wskazanie miejsca jego siedziby,
3)
wysokość kapitału zakładowego,
4)
rodzaj i zakres operacji.
§  2. 
Koncesji udzielać się będzie tylko pełnoletnim i nieposzlakowanym obywatelom Rzeczypospolitej; w tym celu do podania powyżej wymienionego należy załączyć:
1)
świadectwo władzy policyjnej stałego miejsca zamieszkania petenta, że jest on obywatelem polskim i liczy przynajmniej 21 lat życia;
2)
świadectwo, że petent nie był sądownie karanym i nie znajduje się pod sądem lub śledztwem;
3)
świadectwo właściwego sądu okręgowego, że petent niema ogłoszonej upadłości;
4)
dowód fachowego uzdolnienia do prowadzenia zamierzonego przedsiębiorstwa;
5)
dowód, że projektowany kapitał zakładowy został w gotówce lub w polskich państwowych papierach procentowych złożony do polskiej krajowej Kasy pożyczkowej lub miejscowej Kasy Skarbowej do depozytu na rachunek Ministerstwa Skarbu.
§  3. 
Jeżeli dom bankowy lub kantor wymiany ma powstać pod postacią spółki firmowej (jawnej) lub komandytowej - to do podania wymienionego w art. 1 powinien być dołączony wierzytelny odpis umowy spółki. W tym wypadku przepisy, zawarte w ust. 1-3 § 2, dotyczą również wszystkich spólników osobiście odpowiedzialnych.
§  4. 
Wszystkie domy bankowe i kantory wymiany na obszarach w § 14 nin. rozp. wymienionych czynne przed dniem 19 lutego 1921 r. t. j. przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 lutego 1921 r. (Dz. U. R. P. № 11, poz. 93) na mocy koncesji wydanych przez b. "Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich i b. Zarząd Cywilny Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego" mogą nadal istnieć prawnie o ile otrzymają koncesją w myśl art. 12 ustawy z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 30, poz. 175). Właściciele takich przedsiębiorstw o ile pragną prowadzić je nadal na warunkach określonych ustawą o nadzorze nad przedsiębiorstwami bankowemi i kantorami wymiany z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 30, poz. 175), powinny złożyć w Ministerstwie Skarbu podanie zawierające:
1)
brzmienie firmy przedsiębiorstwa, dokładny adres siedziby głównej i oddziałów,
2)
imię i nazwisko właściciela,
3)
wysokość kapitału zakładowego i kapitałów zapasowych przedsiębiorstwa,
4)
rodzaj i zakres prowadzonych operacji.

Do powyższego podania należy dołączyć:

a)
wierzytelny wyciąg z rejestru handlowego,
b)
dowody stwierdzające czas powstania i istnienia przedsiębiorstwa,
c)
bilans za rok 1920 oraz miesięczne bilanse surowe za miesiąc 1921 r., które wpłynęły do dnia wniesienia podania,
d)
dokładny wykaz zatrudnionych w przedsiębiorstwie zarządzających prokurentów i innych pracowników oraz dokumenty ich dotycące a wyszczególnione w § 2 ust 1-4 niniejszego rozporządzenia,
e)
oryginały lub uwierzytelnione odpisy dokumentów na których podstawie przedsiębiorstwo było dotychczas czynne.

Od przedstawienia powyższych dokumentów wolne są te osoby, które już poprzednio złożyły je w Ministerstwie Skarbu. W tym wypadku w podaniu wskazać należy kiedy dokumenty te zostały złożone.

Osoby, których przedsiębiorstwa już były czynne w dniu ogłoszenia ustawy z dnia 4 lutego 1921 r. (Dz. U. R. P. № 16, poz. 93) winny udowodnić bilansem posiadanie minimalnego kapitału zakładowego, wymaganego w myśl § 5 niniejszego rozporządzenia.

§  5. 
Najmniejszą wysokość kapitału zakładowego art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 30, poz. 175) oraz § 1 ust 3 i § 4, ust. 3 niniejszego rozporządzenia określa się w sumie marek polskich.
dla miast dla domów bankowych dla kantorów wymiany
Grodna, Baranowicz, Brześcia n/Bugiem, Pińska, Kowla, Włodzimierza Woł., Łucka, Dubna, Równa i Ostryga 300.000 150.000
dal wszystkich innych miast 200.000 50.000
§  6. 
Koncesja upoważnia do prowadzenia tylko jednego przedsiębiorstwa. Dla każdego oddziału uzyskać należy osobną koncesję w myśl warunków ustawy z dnia 23 marca 1920 r. oraz niniejszego rozporządzenia-jak dla samoistnego przedsiębiorstwa.
§  7. 
Przedsiębiorstwa czynne przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 lutego 1921 r. powinny podanie o koncesję wnieść do Ministerstwa Skarbu najpóźniej przed upływem 1 miesiąca od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Przedsiębiorstwa, których podania w powyższym terminie nie będą złożone, mają obowiązek przystąpienia do likwidacji swoich interesów i zamknięcia przedsiębiorstw w terminie przewidzianym w § 10 ust 2 i 3 niniejszego rozporządzenia.
§  8. 
Przedsiębiorstwa istniejące, które w terminie przepisanym w § 7 niniejszego rozporządzenia złożyły podania o koncesje na dalsze ich prowadzenie, mogą być czynne dalej, aż do czasu rozstrzygnięcia podania przez Ministerstwo Skarbu (art. 9).
§  9. 
Na wniesione podanie każdy petent otrzyma rezolucje pisemną. Petenci, których podania będą uwzględnione powinni w przeciągu 2 tygodni od daty zawiadomienia, złożyć w polskiej krajowej Kasie pożyczkowej lub w miejscowej kasie skarbowej specjalną opłatę, w złocie w stosunku 1% od kapitału zakładowego, najmniej jednak w sumie 1000 mk. w monetach złotych wartości imiennej, obliczając wartość tychże monet według tabeli załączonej do art. 2 rozporządzenia Ministra Skarbu i Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 20 lutego 1920 r. w sprawie płacenia cła od niektórych towarów w złocie (Dz. U. R. P. № 19 z dn. 1 marca 1920 r. poz. 98) - oraz kaucją przewidzianą w art. 6 ustawy z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 30 z 1920 r. poz. 175). Po złożeniu właściwych tego dowodów petent na ich podstawie otrzyma stanowczą koncesję, zdeponowany-kapitał zakładowy zaś zostanie mu zwrócony.

Kaucję składać można w gotówce lub w polskich państwowych papierach procentowych, należy zaś wnieść ją do polskiej krajowej Kasy pożyczkowej lub do miejscowej kasy skarbowej do depozytu Ministerstwa Skarbu.

§  10. 
Petenci, których podania będą odrzucone, mają obowiązek w ciągu 14 dni po doręczeniu im rezolucji odmownej (art. 9) odebrać w Ministerstwie Skarbu załączniki do ich podań.

Właściciele istniejących domów bankowych, którzy nie otrzymają zatwierdzenia koncesji, mają obowiązek w przeciągu 4 miesięcy od daty orzeczenia o odmowie zlikwidować swoje przedsiębiorstwa i zamknąć je.

Istniejące, kantory wymiany, których koncesji nie zatwierdzono, powinny być zamknięte w przeciągu 1 miesiąca od daty orzeczenia o odmowie.

Terminy te nie mogą być odraczane.

Likwidacja lub zwinięcie przedsiębiorstwa, nie przeprowadzone we właściwym terminie pociąga za sobą odpowiedzialność w myśl art. 10 ustawy Z dnia 23 marca 1920 r.

§  11. 
Ustanowienia prokury lub pełnomocnictwa do zarządzania domem bankowym albo kantorem wymiany oraz wybór członków zarządu takiego przedsiębiorstwa, o ile ono zostanie zorganizowane w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega zatwierdzeniu Ministra Skarbu.
§  12. 
Domy bankowe obowiązane są:
1)
przedstawiać do Ministerstwa Skarbu bilanse roczne i miesięczne:

roczne - najpóźniej w terminie 3-miesięcznym po zamknięciu roku operacyjnego, miesięcznie zaś w terminie 15-dniowym po upływie ostatniego miesiąca,

2)
ogłaszać bilanse roczne W terminie przewidzianym dla składania ich w Ministerstwie Skarbu (ust. 1) w Monitorze Polskim,
3)
wywieszać bilanse roczne i miesięczne w lokalu przedsiębiorstwa (centrali i oddziałach) na widocznem miejscu.
§  13. 
W lokalach domów bankowych i kantorów wymiany należy na widocznem miejscu wywieszać dzienne kursy giełdowe.

Każdemu klijentowi należy przy operacjach wymiennych wydawać kwit z wyszczególnieniem sumy, kursu i daty tranzakcji.

§  14. 
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i obowiązuje na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego województwa białostockiego.

Jednocześnie tracą moc obowiązującą wszelkie rozporządzenia w przedmiocie domów bankowych i kantorów wymiany, które na tych obszarach dotychczas obowiązywały.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1922.2.10

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Domy bankowe i kantory wymiany na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego województwa białostockiego.
Data aktu: 05/12/1921
Data ogłoszenia: 14/01/1922
Data wejścia w życie: 14/01/1922