Domy bankowe i kantory wymiany na obszarze Ziemi Wileńskiej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SKARBU
z dnia 30 listopada 1922 r.
w przedmiocie domów bankowych i kantorów wymiany na obszarze Ziemi Wileńskiej.

Na mocy art. 13 ustawy z dn. 23 marca 1920 r. o nadzorze nad przedsiębiorstwami bankowemi i kantorami wymiany (Dz. U. R. P. № 30 poz. 175) i rozporządzania Rady Ministrów z dnia 11 września 1922 r. w przedmiocie rozciągnięcia na Ziemię Wileńską mocy obowiązującej ustawy z dnia 23 marca 1920 r. o nadzorze nad przedsiębiorstwami bankowemi i kantorami wymiany (Dz. U. R. P. № 78 poz. 713) zarządza się co następuje:
§  1.
Osoby, pragnące uzyskać koncesję na otwarcie i prowadzenie domu bankowego lub kantoru wymiany powinny złożyć w Ministerstwie Skarbu odpowiednie podanie.

Podanie to winno zawierać:

1)
imię i nazwisko petenta, jego zawód i stale miejsce zamieszkania,
2)
projektowane brzmienie firmy przedsiębiorstwa i wskazanie miejsca jego siedziby,
3)
wysokość kapitału zakładowego,
4)
rodzaj i zakres operacji.
§  2.
Koncesji udzielać się będzie tylko pełnoletnim i nieposzlakowanym obywatelom Rzeczypospolitej; w tym celu do podania wyżej wymienionego należy załączyć:
1)
świadectwo władzy policyjnej stałego miejsca zamieszkania petenta, że jest on obywatelem polskim i liczy przynajmniej 21 lat życia,
2)
świadectwo o niekaralności i nieznajdowania się petenta pod sądem lub śledztwem,
3)
świadectwo właściwego sądu okręgowego, że petent nie ma ogłoszonej upadłości,
4)
dowód fachowego uzdolnienia do prowadzenia zamierzonego przedsiębiorstwa,
5)
dowód, że projektowany kapitał zakładowy został w gotówce lub polskich papierach procentowych złożony do miejscowej kasy skarbowej do depozytu na rachunek Ministerstwa Skarbu.
§  3.
Jeżeli dom bankowy lub kantor wymiany ma powstać pod postacią spółki firmowej (jawnej) lub komandytowej - to do podania wymienionego w § 1 powinien być dołączony wierzytelny odpis umowy spółki. W tym wypadku przepisy zawarte w ust. 1-3 §. 2, dotyczą również wszystkich spólników osobiście odpowiedzialnych.
§  4.
Wszystkie domy bankowe i kantory wymiany na obszarach w § 14 niniejszego rozporządzenia wymienionych, czynne przed dniem ogłoszenia niniejszego rozporządzenia, nie mogą nadal istnieć prawnie.

Właściciele takich przedsiębiorstw, o ile pragną prowadzić je nadal na warunkach określonych powyżej wskazaną ustawą, powinni złożyć w Ministerstwie Skarbu podanie zawierające:

1)
brzmienie firmy przedsiębiorstwa, dokładny adres siedziby głównej i oddziałów,
2)
imię i nazwisko właściciela,
3)
wysokość kapitału zakładowego i kapitałów zapasowych przedsiębiorstwa,
4)
rodzaj i zakres prowadzonych operacji.

Do powyższego podania należy dołączyć:

a)
wierzytelny wyciąg z rejestru handlowego,
b)
dowody, stwierdzające czas powstania i istnienia przedsiębiorstwa,
c)
bilans za r. 1921 oraz miesięczne bilanse surowe za miesiące 1922 r., które upłynęły do dnia wniesienia podania,
d)
dokładny wykaz zatrudnionych w przedsiębiorstwie zarządzających, prokurentów i innych pracowników, oraz dokumenty ich dotyczące, a wyszczególnione w art. 2 ust. 1-4 niniejszego rozporządzenia,
e)
oryginały lub uwierzytelnione odpisy dokumentów, na których podstawie przedsiębiorstwo było dotychczas czynne.

Osoby, których przedsiębiorstwa były już czynne w dniu ogłoszenia niniejszego rozporządzenia, winny udowodnić bilansem posiadanie minimalnego kapitału zakładowego, wymaganego w myśl § 5 niniejszego rozporządzenia.

§  5.
Najmniejszą wysokość kapitału zakładowego (art. 3 ust. 2 powołanej ustawy oraz § 1 ust. 3 i § 4 ust. 3 niniejszego rozporządzenia) określa się:
dla miast: W sumie marek polskich
dla domów bankowych dla kantorów wymiany
Wilna 500.000 250.000
Święcian, Oszmiany. Brasławia 300.000 150.000
dla wszystkich innych miast 200.000 100.000
§  6.
Koncesja upoważnia do prowadzenia tylko jednego przedsiębiorstwa; dla każdego oddziału uzyskać należy osobną koncesję w myśl warunków ustawy z dnia 23 marca 192.0 r., oraz niniejszego rozporządzenia jak dla samoistnego przedsiębiorstwa.
§  7.
Przedsiębiorstwa, czynne przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, powinny podanie o koncesję wnieść do Ministerstwa Skarbu najpóźniej przed upływem jednego miesiąca od dnia ogłoszenia niniejszego rozporządzenia. Przedsiębiorstwa, które w powyższym terminie takiego podania nie złożą, mają obowiązek przystąpienia do likwidacji swoich interesów i zamknięcia przedsiębiorstwa w terminie przewidzianym w § 10 ust. 2 i 3 niniejszego rozporządzenia.
§  8.
Przedsiębiorstwa istniejące, które w terminie przepisanym w § 7 złożyły podania o koncesję na dalsze ich prowadzenie, mogą być czynne dalej, aż do czasu rozstrzygnięcia podania przez Ministerstwo Skarbu (§ 9).
§  9.
Na wniesione podanie każdy petent otrzyma rezolucję pisemną. Petenci, których podania będą uwzględnione, powinni w przeciągu dwóch tygodni od daty zawiadomienia złożyć w miejscowej kasie skarbowej specjalną opłatę w złocie w stosunku 1% od kapitału zakładowego w monetach złotych wartości imiennej, obliczając wartość tychże monet według tabeli załączonej do art. 2 rozporządzenia Ministra Skarbu i Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 20 lutego 1920 r. w sprawie płacenia cła od niektórych towarów w złocie (Dz. U. R. P. № 19 poz. 98) oraz kaucję, przewidzianą w art. 6 ustawy z dnia 23 marca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 30 poz. 175). Po złożeniu właściwych tego dowodów petent na ich podstawie otrzyma stanowczą koncesję, zdeponowany zaś kapitał zakładowy zostanie mu zwrócony.

Kaucję składać można w gotówce lub polskich państwowych papierach procentowych, należy zaś wnieść ją do miejscowej kasy skarbowej do depozytu Ministerstwa Skarbu.

Przedsiębiorstwom istniejącym, które już uiściły opłatę w złocie przy uzyskaniu koncesji od b. władz Litwy Środkowej, może być ta opłata przy wydaniu nowej koncesji zaliczoną, W tym wypadku do podania o nową koncesję załączyć należy dowody na wpłacone złoto za koncesję, wydaną przez b. władze Litwy Środkowej.

§  10.
Petenci, których podania będą odrzucone, mają obowiązek w ciągu 14 dni po doręczeniu im rezolucji odmownej (§ 9) odebrać w Ministerstwie Skarbu załączniki do podań.

Właściciele istniejących domów bankowych, którzy nie otrzymają zatwierdzenia koncesji, mają obowiązek w przeciągu czterech miesięcy od daty orzeczenia o odmowie zlikwidować swoja przedsiębiorstwo i zamknąć je. Istniejące kantory wymiany, których koncesji nie zatwierdzono, powinny być zamknięte w przeciągu jednego miesiąca od daty orzeczenia o odmowie.

Terminy te nie mogą być odraczane.

Likwidacja, lub zwinięcie przedsiębiorstwa, nie-przeprowadzone we właściwym terminie, pociąga za sobą odpowiedzialność w myśl art. 10 ustawy z dn. 23 marca 1920 r.

§  11.
Ustanowienie prokury lub pełnomocnictwa do zarządzania domem bankowym lub kantorem wymiany, oraz wybór członków zarządu takiego przedsiębiorstwa, o ile ono zostanie zorganizowane w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podlega zatwierdzeniu Ministra Skarbu.
§  12.
Domy bankowe obowiązane są:
1)
przedstawiać do Ministerstwa Skarbu bilanse roczne i miesięczne: roczne-najpóźniej w terminie 3-miesięcznym po zamknięciu roku operacyjnego, miesięczne zaś w terminie 15-dniowym po upływie ostatniego miesiąca,
2)
ogłaszać bilanse roczne w terminie przewidzianym dla składania ich w Ministerstwie Skarbu (ust. 1) w "Monitorze Polskim",
3)
wywieszać bilanse roczne i miesięczne w lokalu przedsiębiorstwa (centrali i oddziałach) na widocznem miejscu.
§  13.
W lokalach domów bankowych i kantorów wymiany należy na widocznem miejscu wywieszać dzienne kursy giełdowe.

Każdemu klijentowi należy przy operacjach wymienionych wydawać kwit z wyszczególnieniem sumy, kursu i daty tranzakcji.

§  14.
Rozporządzenie niniejsze obowiązuje na obszarze powiatów: wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego, trockiego i brasławskiego Ziemi Wileńskiej i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Jednocześnie tracą moc obowiązującą wszelkie rozporządzenia w przedmiocie domów bankowych i kantorów wymiany, które na tych obszarach obowiązywały.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1922.116.1057

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Domy bankowe i kantory wymiany na obszarze Ziemi Wileńskiej.
Data aktu: 30/11/1922
Data ogłoszenia: 30/12/1922
Data wejścia w życie: 30/12/1922