Upoważnienie osób, uprawiających działki ziemi na cudzych gruntach na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego, do czasowego użytkowania uprawianych przez nich gruntów i zajętych pomieszczeń.

USTAWA
z dnia 27 stycznia 1922 r.
w przedmiocie upoważnienia osób, uprawiających działki ziemi na cudzych gruntach na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego, do czasowego użytkowania uprawianych przez nich gruntów i zajętych pomieszczeń. *

Art.  1.

Osoby, które na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego użytkują w chwili wejścia w życie niniejszej ustawy, bez zawartej umowy z właścicielem lub osobą, prawa jego przedstawiającą, działki cudzych gruntów, znajdujące się poza obrębem miast, mają prawo użytkowania tych działek do 31 października 1922 r. dla gruntów pod okopowiznami i łąk, oraz do 31 sierpnia 1922 r. dla wszelkich innych gruntów.

Art.  2.

Osoby, wymienione w art. 1 niniejszej ustawy, mają prawo pozostawania do 31 października 1922 r. w dotychczas zajmowanych przez siebie cudzych pomieszczeniach, znajdujących się poza obrębem miast na wymienionym w art. 1 obszarze, jednakże tylko w rozmiarach niezbędnie potrzebnych dla siebie, swej rodziny, własnego inwentarza i zebranych własnych plonów, o ile dzierżyciele ci nie posiadają własnych pomieszczeń, lub o ile właściciel nie odda w ich użytkowanie innych odpowiednich pomieszczeń.

Właściciele zabudowań, użytkowanych przez Osoby, wymienione w art. 1 niniejszej ustawy, winni w każdym razie otrzymać niezbędne pomieszczenie we własnych zabudowaniach dla siebie, swej rodziny, własnego inwentarza i własnych plonów.

Art.  3.

Całkowite wynagrodzenie dla właściciela za grunty i pomieszczenia, użytkowane przez osoby, wymienione w art. 1 niniejszej ustawy, ma być płatne w gotówce i nie może przekraczać za cały czas ubiegły do 31 października 1921 r. za jedną dziesięcinę użytkowanego gruntu, niezależnie od rodzaju i czasu użytkowania, sumy, równającej się przeciętnej cenie rynkowej w danej miejscowości w grudniu 1921 r. za 80 kg. żyta, zaś za-czas od 1 listopada 1921 r. do 31- października 1922 r. - sumy, równającej się przeciętnej cenie rynkowej w danej miejscowości w sierpniu 1922 r. za 100 kg. żyta.

Wszelkie dokonane na rzecz właściciela świadczenia będą zaliczone na poczet sum, przypadających właścicielowi zgodnie z ustępem pierwszym niniejszego artykułu, przyczem świadczenia, dokonane w naturze, będą od należności, określonej w kilogramach żyta, potrącone, świadczenia zaś, dokonane w gotówce, będą zaliczone i potrącone w takiej ilości zboża, jaką według ocen, istniejących w momencie dokonanej wpłaty, reprezentowały.

O ile umówione między osobami, wymieniona-mi w art. 1 niniejszej ustawy, a właścicielami wynagrodzenie za użytkowanie gruntów i pomieszczeń przekracza granice, określone w artykule 3, umowa taka jest nieważna w części, dotyczącej wynagrodzenia.

Powracający do swych siedzib po 1 listopada 1920 r. właściciele gospodarstw o obszarze, nieprzekraczającym 40 ha ogólnej przestrzeni, mają prawo do otrzymania przypadającego. im wynagrodzenia w naturze.

Art.  4.

Wykonanie wyroków o eksmisję w sprawach, objętych działaniem niniejszej ustawy, ulega zawieszeniu do terminów, wskazanych w art. 1 i 2.

Art.  5.

Przepisy ustawy niniejszej nie mają zastosowania do osób:

1)
które po 1 stycznia 1921 r. rozpoczęły uprawę działek, lub zajęły pomieszczenia wbrew wyraźnej woli obecnego na miejscu właściciela, bądź osoby, prawa jego przedstawiającej,
2)
które dewastują zajmowane budynki, sady i urządzenia gospodarcze lub eksploatują wnętrze ziemi bez osobnego uprawnienia,
3)
które po wejściu w życie tej ustawy dopuszczą się względem właścicieli, lub osób, ich prawa przedstawiających, czynów, karanych przez prawo karne, i
4)
które nie zapłacą do 1 kwietnia 1922 r. wynagrodzenia, określonego w art. 3 niniejszej ustawy, za czas użytkowania do 31 października 1921 r.
Art.  6.

Wszelkie spory, wynikające ze stosowania niniejszej ustawy, będą rozstrzygane w pierwszej instancji przez właściwe sądy pokoju.

Art.  7.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Rolnictwa i Dóbr Państwowych.

Art.  8.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.

* Z dniem 25 października 1922 r. użytkownicy, władający dziełkami ziemi na cudzych gruntach na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i gmin: białowieskiej, masiewskiej oraz suchopolskiej powiatu bielskiego województwa białostockiego na podstawie niniejszej ustawy, nie mogą być usunięci z pomieszczeń, przez nich zajmowanych, do dn. 1 kwietnia 1923 r. pomimo wygaśnięcia ich uprawnień z dniem 31 sierpnia względnie 31 października 1922 r. Ponadto moc obowiązującą niniejszej ustawy rozciąga się na wszystkie powiaty, podległe Delegatowi Generalnemu Rządu w Wilnie. zgodnie z art. 1 i 2 noweli z dnia 23 września 1922 r. do ustawy z dnia 27 stycznia 1922 r. w przedmiocie upoważnienia osób, uprawiających działki ziemi na cudzych gruntach na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego, do czasowego użytkowania uprawianych przez nich gruntów i zajętych pomieszczeń (Dz. U. R. P. Nr 10 poz. 68). (Dz.U.22.90.832).

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1922.10.68

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Upoważnienie osób, uprawiających działki ziemi na cudzych gruntach na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego, do czasowego użytkowania uprawianych przez nich gruntów i zajętych pomieszczeń.
Data aktu: 27/01/1922
Data ogłoszenia: 17/02/1922
Data wejścia w życie: 17/02/1922