Zasady tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania tymi rezerwami.

UCHWAŁA Nr 168
RADY MINISTRÓW
z dnia 11 grudnia 1989 r.
w sprawie zasad tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania tymi rezerwami.

W celu umożliwienia aktywnego oddziaływania na rynek wewnętrzny, realizacji szczególnie ważnych zadań gospodarczych oraz zapewnienia wykonywania zadań obronnych i mobilizacyjnych w gospodarce narodowej - w związku z art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1988 r. Nr 30, poz. 207 oraz z 1989 r. Nr 20, poz. 104, Nr 29, poz. 154 i Nr 34, poz. 178) Rada Ministrów uchwala, co następuje:
§  1.
1.
Rezerwy państwowe paliw, surowców, materiałów, artykułów żywnościowych, maszyn i urządzeń oraz innych wyrobów, zwanych dalej "artykułami", stanowią specjalne, wyodrębnione zapasy służące zapewnieniu realizacji gospodarczych i obronnych zadań w gospodarce narodowej.
2.
Rezerwy państwowe służą w szczególności:
1)
eliminowaniu lub łagodzeniu skutków zakłóceń w zaopatrzeniu produkcji i rynku, wynikłych z nieprzewidzianych okoliczności,
2)
realizacji zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa,
3)
kształtowaniu polityki w wymianie towarowej w powiązaniu z koniunkturą cen na rynkach zagranicznych.
§  2.
Rezerwy państwowe dzieli się na:
1)
rezerwy państwowe gospodarcze,
2)
rezerwy państwowe specjalistyczne.
§  3.
1.
Rezerwy państwowe gospodarcze są przeznaczone do:
1)
funkcjonowania podstawowych działów gospodarki narodowej oraz na cele związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa,
2)
osłony rynku przed nieprzewidzianymi zakłóceniami i eliminowania lub łagodzenia skutków tych zakłóceń,
3)
realizacji aktywnej polityki zaopatrzeniowej w powiązaniu z sytuacją na rynkach zagranicznych.
2.
W rezerwach państwowych gospodarczych wyodrębnia się stany zastrzeżone, służące celom określonym w ust. 1 pkt 1 i 2.
3. 1
Rezerwy państwowe gospodarcze tworzy Minister Rynku Wewnętrznego, z wyjątkiem rezerw państwowych produktów rolnych oraz półproduktów i artykułów żywnościowych, które tworzy Prezes Agencji Rynku Rolnego.
4. 2
Zadania w zakresie tworzenia i gospodarowania rezerwami państwowymi gospodarczymi realizuje Główny Zarząd Rezerw Państwowych, nadzorowany przez Ministra Rynku Wewnętrznego oraz Agencja Rynku Rolnego.
§  4.
1.
Rezerwy państwowe specjalistyczne są przeznaczone do realizacji zadań obronnych w gospodarce narodowej oraz na potrzeby mobilizacyjne Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w czasie osiągania stanu gotowości obronnej państwa.
2.
Rezerwy państwowe specjalistyczne tworzą:
1)
materiałowe rezerwy w przemyśle - Ministrowie Przemysłu oraz Transportu, Żeglugi i Łączności,
2)
rezerwy materiałów wybuchowych - Minister Przemysłu,
3)
rezerwy komunikacyjne - Ministrowie: Transportu, Żeglugi i Łączności, Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych oraz Przemysłu,
4)
rezerwy służby zdrowia - Minister Zdrowia i Opieki Społecznej,
5)
rezerwy górnictwa i energetyki - Minister Przemysłu,
6)
rezerwy agregatów prądotwórczych - Ministrowie: Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Zdrowia i Opieki Społecznej, Transportu, Żeglugi i Łączności oraz Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej,
7)
rezerwy urządzeń i materiałów do budowy zapasowych ujęć wody pitnej - Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych,
8) 3
rezerwy artykułów żywnościowych - Prezes Agencji Rynku Rolnego.
§  5.
W uzasadnionych przypadkach rezerwy państwowe specjalistyczne mogą tworzyć również ministrowie nie wymienieni w § 4 na podstawie decyzji Prezydium Rządu.
§  6.
1. 4
Rezerwy państwowe gospodarcze są tworzone na podstawie planu ustalanego przez Prezydium Rządu na wniosek Ministra Rynku Wewnętrznego oraz Prezesa Agencji Rynku Rolnego stosownie do przepisu § 3 ust. 3..
2.
Plan, o którym mowa w ust. 1, określa:
1)
stany zastrzeżone (stany minimalne) artykułów przeznaczonych zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 i 2,
2)
zadania zgromadzenia artykułów, dla których nie wyodrębnia się stanów zastrzeżonych lub przekraczające te stany,
3)
środki finansowe na realizację zadań rzeczowych określonych w pkt 1 i 2.
§  7.
1.
Zadania rzeczowe w zakresie rezerw państwowych specjalistycznych (z uwzględnieniem rozmieszczenia) ustalają ministrowie tworzący te rezerwy, w porozumieniu odpowiednio z Ministrami Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych.
2. 5
Limity środków finansowych na tworzenie i utrzymywanie rezerw państwowych specjalistycznych ustala Prezydium Rządu na wniosek Ministra Rynku Wewnętrznego z ministrami tworzącymi te rezerwy.oraz na wniosek Prezesa Agencji Rynku Rolnego w odniesieniu do rezerw, o których mowa w § 4 ust. 2 pkt 8
§  8.
1. 6
Gospodarka finansowa w zakresie rezerw państwowych gospodarczych jest prowadzona przez Główny Zarząd Rezerw Państwowych w formie gospodarstwa pomocniczego, a przez Agencję Rynku Rolnego - zgodnie z zasadami obowiązującymi zakłady budżetowe.
2.
Z budżetu centralnego są pokrywane wydatki:
1) 7
na wzrost środków obrotowych gospodarstwa pomocniczego oraz zakładu budżetowego, stosownie do wzrostu rezerw gospodarczych, określonego w planie, o którym mowa w § 6,
2)
związane z kosztami utrzymania rezerw państwowych gospodarczych.
3.
Rezerwy państwowe specjalistyczne oraz koszty ich tworzenia i utrzymywania są finansowane ze środków budżetowych w ramach limitu wydatków obronnych, w trybie określonym przez Ministra Finansów dla finansowania zadań gospodarki narodowej w zakresie obronności.
§  9.
1.
Rezerwy państwowe gospodarcze objęte stanami zastrzeżonymi (stanami minimalnymi) mogą być zwalnianie, w formie sprzedaży, w sytuacji zagrożeń realizacji szczególnie ważnych zadań gospodarczych oraz w razie powstania innych nadzwyczajnych okoliczności.
2. 8
Decyzję o zwolnieniu rezerw, o których mowa w ust. 1, podejmuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Rynku Wewnętrznego oraz Prezesa Agencji Rynku Rolnego, zaopiniowany przez Ministra Obrony Narodowej lub Ministra Spraw Wewnętrznych, jeżeli zwolnienie obejmowałoby stany zastrzeżone dla Sił Zbrojnych.
3.
Decyzja, o której mowa w ust. 2, określa jednocześnie termin i sposób odbudowy rezerw oraz przeznaczenie wpływów uzyskanych w wyniku zwolnienia rezerw.
§  10.
1. 9
Decyzję o zwolnieniu rezerw państwowych gospodarczych nie wymienionych w § 9 podejmują odpowiednio Minister Rynku Wewnętrznego lub Prezes Agencji Rynku Rolnego.
2.
Zakup i sprzedaż artykułów, o których mowa w ust. 1, odbywa się na warunkach swobodnie zawieranych umów, z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego, polityki zaopatrzeniowej i kształtowania się cen na rynkach zagranicznych.
§  11.
1.
Główny Zarząd Rezerw Państwowych może operatywnie tworzyć rezerwy ponad ustalenia planu, o którym mowa w § 6.
2. 10
Zadania, o których mowa w ust. 1, są finansowane z dochodów Głównego Zarządu Rezerw Państwowych oraz Agencji Rynku Rolnego.
3. 11
Przy sprzedaży artykułów, o których mowa w ust. 1, mogą być pobierane dodatkowe opłaty z tytułu kosztów zakupu, magazynowania i sprzedaży rezerw, stanowiące dochody Głównego Zarządu Rezerw Państwowych oraz Agencji Rynku Rolnego.
§  12.
Artykuły zgromadzone w rezerwach państwowych gospodarczych mogą być wykorzystywane do transakcji koniunkturalnych w handlu zagranicznym.
§  13.
1.
Rezerwy państwowe specjalistyczne mogą być okresowo wykorzystywane w formie zwolnień zwrotnych w razie zagrożenia realizacji szczególnie ważnych zadań gospodarczych lub związanych z realizacją zadań na rzecz Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz powstania innych nadzwyczajnych okoliczności (klęski żywiołowe).
2.
Zwolnienia zwrotne z rezerw, o których mowa w ust. 1, następują w formie umowy sprzedaży, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w § 15.
3.
Koszty związane ze zwolnieniem zwrotnym artykułów z rezerw państwowych specjalistycznych ponosi jednostka gospodarcza korzystająca ze zwolnienia
§  14.
Decyzję o zwolnieniu zwrotnym z rezerwy państwowych specjalistycznych podejmują:
1)
minister tworzący określone rezerwy - do wysokości 30% stanu rezerw danego artykułu na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, a w przypadku pracującego systemowo sprzętu trwałego użytku z rezerw komunikacyjnych oraz z rezerw górnictwa i energetyki - na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy,
2)
Ministrowie Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych, na wniosek właściwego ministra - jeżeli zwolnienie zwrotne ma być udzielone w ilości lub na okres przekraczający określone w pkt 1 uprawnienia ministra tworzącego rezerwy.
§  15.
1.
Ministrowie wymienieni w § 4 ust. 2 pkt 3 są upoważnieni do nieodpłatnego zwolnienia sprzętu zgromadzonego w rezerwach komunikacyjnych:
1)
w uzgodnieniu z Ministrami Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych - dla szkolenia obronnego jednostek organizacyjnych resortu,
2)
na wniosek Ministrów Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych - na cele szkoleniowe wojska i jednostek resortu spraw wewnętrznych.
2.
Ministrowie, którzy nadzorują jednostki organizacyjne wykorzystujące okresowo sprzęt na cele szkoleniowe, zapewnią jego zwrot do rezerw państwowych specjalistycznych w pełnej sprawności technicznej oraz w stanie umożliwiającym dalsze składowanie.
§  16.
1.
Ministrowie, o których mowa w § 14 pkt 1, są obowiązani zawiadamiać Ministrów Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych o podjętych decyzjach w sprawie zwolnień zwrotnych lub zwolnień na cele szkoleniowe z rezerw specjalistycznych.
2.
W razie powstania szczególnie ważnych okoliczności uzasadniających przesunięcie ustalonego terminu zwrotu zwolnionych rezerw państwowych specjalistycznych, decyzję podejmuje organ upoważniony do decyzji o zwolnieniu - z zachowaniem trybu i zasad określonych w § 14.
§  17.
1.
Zwolnienia bezzwrotne artykułów z rezerw państwowych specjalistycznych ministrowie tworzący te rezerwy po uzgodnieniu odpowiednio z Ministrami Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych ujmują w planach rocznych tych rezerw.
2.
W razie konieczności dokonania nieplanowanego zwolnienia bezzwrotnego z rezerw państwowych specjalistycznych, decyzje podejmują odpowiednio Ministrowie Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych na wniosek ministra tworzącego te rezerwy.
§  18.
Dysponowanie rezerwami państwowymi w czasie osiągania stanu gotowości obronnej państwa następuje na zasadach i w trybie określonych przez Komitet Obrony Kraju.
§  19.
Magazynowanie rezerw państwowych, okresowa wymiana (odświeżanie) i konserwacja są odpłatne i stanowią zadania obligatoryjne.
§  20.
Ogólne stany i rozmieszczenie rezerw państwowych specjalistycznych oraz stany zastrzeżone w rezerwach państwowych gospodarczych stanowią tajemnicę państwową.
§  21.
1. 12
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z Ministrami: Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Rynku Wewnętrznego oraz Prezesem Agencji Rynku Rolnego wprowadzi sprawozdawczość z gromadzenia rezerw państwowych specjalistycznych.
2. 13
Informacje dotyczące ruchu i stanów rezerw państwowych gospodarczych, dla których wyodrębnia się stany zastrzeżone, Minister Rynku Wewnętrznego oraz Prezes Agencji Rynku Rolnego składają co kwartał Prezesowi Rady Ministrów.
§  22. 14
Przez użyte w uchwale określenie "ministrowie" rozumie się również kierowników urzędów centralnych, Prezesa Agencji Rynku Rolnego oraz terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej, jeżeli pełnią funkcję organów założycielskich przedsiębiorstw.
§  23.
Traci moc uchwała nr 169 Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 1984 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania tymi rezerwami.
§  24.
Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1990 r.
1 § 3 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
2 § 3 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit.b) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
3 § 4 ust. 2 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
4 § 6 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
5 § 7 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
6 § 8 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
7 § 8 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. b) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
8 § 9 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
9 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
10 § 11 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 8 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
11 § 11 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 8 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
12 § 21 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 9 lit. a) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
13 § 21 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 9 lit. b) uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.
14 § 22 zmieniony przez § 1 pkt 10 uchwały nr 211 z dnia 22 grudnia 1990 r. (M.P.90.49.376) zmieniającego nin. uchwałę z dniem 29 grudnia 1990 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1989.41.329

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Zasady tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania tymi rezerwami.
Data aktu: 11/12/1989
Data ogłoszenia: 15/12/1989
Data wejścia w życie: 01/01/1990