Wykaz prac wykonywanych przez nauczycieli w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz szczegółowe zasady wypłacania dodatku za te prace.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 26 września 1983 r.
w sprawie wykazu prac wykonywanych przez nauczycieli w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz szczegółowych zasad wypłacania dodatku za te prace.

Na podstawie art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 187, Nr 31, poz. 214 i z 1983 r. Nr 5, poz. 33) zarządza się, co następuje:
§  1.
Wykaz prac, których wykonywanie przez nauczycieli stanowi podstawę do przyznania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, oraz oznaczenie stopnia szkodliwości zawiera załącznik do zarządzenia.
§  2.
Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, zwany dalej "dodatkiem", przysługuje nauczycielom wykonującym pracę w warunkach określonych w załączniku, jeżeli:
1)
stężenia lub natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia przekraczają najwyższe dopuszczalne normy lub niemożliwe jest zachowanie innych higienicznych norm pracy oraz
2)
praca wykonywana jest w tych warunkach przez co najmniej 40 godzin w miesiącu.
§  3.
Dodatek przyznaje się na podstawie wyników badania środowiska pracy, przeprowadzonych przez jednostkę upoważnioną do tego rodzaju badań, stwierdzających, że praca jest wykonywana w warunkach, o których mowa w § 2.
§  4.
Dodatek przyznaje się na okres przejściowy do czasu poprawy warunków pracy przez wyeliminowanie lub ograniczenie szkodliwości uzasadniających przyznanie dodatku.
§  5.
Decyzję o przyznaniu lub cofnięciu dodatku w razie zmiany warunków pracy wydaje organ właściwy do ustalenia wynagrodzenia nauczyciela.
§  6.
Szkoły i placówki zatrudniające nauczycieli prowadzą wykazy stanowisk pracy, na których przyznane zostały nauczycielom dodatki, oraz ewidencję czasu pracy tych nauczycieli.
§  7.
1.
Dodatek wypłaca się miesięcznie z dołu za czas faktycznego wykonywania pracy, z którą dodatek jest związany, oraz za okresy:
1)
urlopu macierzyńskiego,
2)
urlopu wypoczynkowego,
3)
choroby trwającej nie dłużej niż 3 miesiące,
4)
niewykonywania pracy z innych przyczyn, za które to okresy przysługuje wynagrodzenie jak za urlop wypoczynkowy.
2.
Dodatek przysługuje także, mimo czasowej nieobecności w pracy, jezeli nauczyciel przepracował w danym miesiącu co najmniej 40 godzin w warunkach szkodliwych dla zdrowia.
§  8.
Tracą moc:
1)
zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 sierpnia 1972 r. w sprawie dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia dla nauczycieli w resorcie zdrowia i opieki społecznej oraz nauczycieli szkół zorganizowanych w zakładach społecznych służby zdrowia oraz w zakładach leczniczo-opiekuńczych (Dz. Urz. MZiOS z 1972 r. Nr 8, poz. 82 i z 1981 r. Nr 6, poz. 24),
2)
zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 lipca 1974 r. w sprawie wykazu prac wykonywanych przez nauczycieli i nauczycieli akademickich w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych oraz zasad wypłacania dodatku za te prace (Monitor Polski z 1974 r. Nr 29, poz. 176 i z 1978 r. Nr 11, poz. 41) w zakresie dotyczącym nauczycieli.
§  9.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 sierpnia 1982 r.

ZAŁĄCZNIK

WYKAZ PRAC, KTÓRYCH WYKONYWANIE PRZEZ NAUCZYCIELI STANOWI PODSTAWĘ DO PRZYZNANIA DODATKU ZA PRACĘ W WARUNKACH SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA

Stopień szkodliwości Lp. Rodzaj pracy Przykłady występowania czynnika szkodliwego
1 2 3 4
I 1 Praca w temperaturze efektywnej powyżej 25oC lub poniżej 10oC wynikającej z procesu technologicznego hutnictwo, obsługa pieców ceramicznych, piekarniczych, cieplarni itp., chłodnictwo, browarnictwo itp.
I 2 Prace w środowisku mokrym o wilgotności względnej powietrza przekraczającej 80% lub bezpośrednim kontakcie z wodą pralnie, farbiarnie, garbarnie itp.
I 3 Prace narażające na działanie substancji szkodliwych, z wyjątkiem substancji o działaniu kumulującym różne prace badawcze i dydaktyczne oraz malarnie, lakiernie, galwa nizernie itp.
I 4 Spawanie elektryczne i gazowe
I 5 Prace przy wykonywaniu leków w narażeniu na promieniowanie nadfioletowe apteki, laboratoria, pracownie galenowe półprzemysłowe i przemysłowe wykonywanie leków
I 6 Prace narażające na działanie pyłów nie zwłókniających tkanki płucnej prace w kontakcie z pyłami pochodzenia organicznego, a także niektórych metali i tworzyw syntetycznych pozbawionych działania toksycznego i alergizującego
II 7 Prace narażające na szkodliwe działanie miejscowej wibracji prostowanie blach, nitowanie, szlifiernie, narzędzia pneumatyczne ręczne narzędzia o napędzie mechanicznym itp.
II 8 Prace narażające na szkodliwe działanie hałasu spowodowanego procesem technologicznym hałas prace przy urządzeniach wytwarzających
II 9 Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, wynikającym z procesu technologicznego prace w kesonach, komorach ciśnieniowych itp.
II 10 Prace narażające na działanie substancji toksycznych o charakterze kumulującym różne prace badawcze i dydaktyczne
II 11 Prace narażające na działanie pyłów wywołujących zwłóknienie tkanki płucnej prace w kontakcie z pyłami zawierającymi krystaliczną krzemionkę, np. pył kwarcowy, piasek, azbest, mika, talk, cement itp.
III 12 Prace narażające na działanie promieniowania jonizującego obsługa aparatów rentgenowskich, defektoskopów, praca przy otwartych źródłach promieniowania itp.
III 13 Prace w polu elektromagnetycznym wysokiej częstotliwości w zakresie 0,1-300 000 MHz w strefie zagrożenia piece indukcyjne, radar, aparatura fizykoterapeutyczna, urządzenia nadawcze telewizyjne itp.
III 14 Prace związane z narażeniem na kontakt z materiałem zakaźnym lub zakaźnie chorymi ludźmi lub zwierzętami weterynaria, mikrobiobiologia, laboratoria analityczne, oddziały zakaźne itp.
III 15 Prace pod ziemią górnictwo

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1983.33.183

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Wykaz prac wykonywanych przez nauczycieli w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz szczegółowe zasady wypłacania dodatku za te prace.
Data aktu: 26/09/1983
Data ogłoszenia: 12/10/1983
Data wejścia w życie: 12/10/1983, 01/08/1982