Ustalenie wykazu chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej albo wskutek istotnego pogorszenia stanów chorobowych w związku z tymi właściwościami lub warunkami służby.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia 23 maja 1961 r.
w sprawie ustalenia wykazu chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej albo wskutek istotnego pogorszenia stanów chorobowych w związku z tymi właściwościami lub warunkami służby.

Na podstawie art. 17 ust. 3 dekretu z dnia 14 sierpnia 1954 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1958 r. Nr 23, poz. 98 i Nr 36, poz. 164, z 1959 r. Nr 14, poz. 75 oraz z 1961 r. Nr 6, poz. 39) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Inwalidztwo lub śmierć żołnierza albo inwalidy pozostaje w związku ze służbą wojskową, jeżeli spowodowane zostały wskutek:
1)
chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby - wymienionych w załączniku nr 1 do zarządzenia albo
2)
chorób, które powstały lub ujawniły się wskutek istotnego pogorszenia stanów chorobowych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby - wymienionych w załączniku nr 2 do zarządzenia.
2.
Za pozostające w związku ze służbą wojskową uważa się również określone w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin choroby zawodowe, które spowodowały inwalidztwo lub śmierć żołnierza w związku z wykonywaniem przez niego służby w jednostkach wojskowych lub w zakładach pracy, w których zatrudnienie naraża na chorobę zawodową.
§  2.
Jeżeli inwalidztwo lub śmierć nastąpiły przed dniem wejścia w życie zarządzenia, a związek inwalidztwa lub śmierci ze służbą wojskową nie mógł być uznany na podstawie przepisów dotychczasowych, uznanie tego związku na podstawie § 1 może nastąpić najwcześniej od dnia wejścia w życie zarządzenia:
1)
na wniosek zainteresowanego zgłoszony po tym dniu albo
2)
z urzędu przy przeprowadzaniu kontrolnych badań lekarskich inwalidów.
§  3.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1

WYKAZ CHORÓB POWSTAŁYCH W ZWIĄZKU ZE SZCZEGÓLNYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI LUB WARUNKAMI SŁUŻBY WOJSKOWEJ

Lp. Nazwa choroby Czynnik szkodliwy wywołujący chorobę W jakich rodzajach służb dana choroba przeważnie występuje
1 2 3 4
1. Zatrucie środkami chemicznymi lub gazami spalinowymi. Stała praca w bezpośredniej styczności ze szkodliwymi dla zdrowia środkami chemicznymi lub gazami spalinowymi. Personel latający wojsk lotniczych, służba chemiczna, motorzyści okrętowi, obsługa czołgów, kierowcy ciągników i samochodów, mechanicy, lakiernicy itp., obsługa motorów spalinowych, magazynierzy materiałów pędnych i smarów, dezynfektorzy.
2. Przewlekłe zapalenia skóry. Praca w bezpośredniej styczności ze związkami chemicznymi i drażniącymi. Pracownicy laboratoriów chemicznych i innych, pracownicy składnic środków chemicznych, personel techniczny mający stale i bezpośrednio do czynienia z drażniącymi i żrącymi środkami chemicznymi.
3. Uszkodzenia skóry (zapalenia, zaniki, owrzodzenia itp.) oraz uszkodzenia układu krwiotwórczego i innych narządów. Promienie rentgenowskie i związki ciał promieniotwórczych, promienie kosmiczne oraz prądy ultrawysokiej częstotliwości. Personel gabinetów rentgenowskich i fizykoterapeutycznych, osoby stykające się z ciałami promieniotwórczymi, personel latający wojsk lotniczych oraz żołnierze innych rodzajów wojsk i służb.
4. Choroby w następstwie urazów na tle różnic ciśnienia barometrycznego. Nagłe zmiany ciśnień, zwiększone lub zmniejszone ciśnienie, gwałtowne zmiany przyspieszenia. Nurkowie, personel łatający wojsk lotniczych, członkowie załóg okrętów podwodnych, pracownicy komór niskich ciśnień.
5. Upośledzenie słuchu w następstwie chorób ucha środkowego lub wewnętrznego. Stałe lub częste pozostawanie w zasięgu silnych hałasów lub gwałtowne zmiany ciśnienia barometrycznego. Artylerzyści, czołgiści, personel latający wojsk lotniczych, radiotelegrafiści, maszyniści okrętowi itp.
6. Choroby zakaźne (z wrotami zakażenia w obrębie dróg pokarmowych i oddechowych, krwiopochodne, skórne), robaczyce oraz grzybice wskutek styczności z materiałem zakaźnym, jeżeli brak dowodów, że źródło choroby znajdowało się poza warunkami służby. Stykanie się z nosicielami chorób zakaźnych, z materiałem zakaźnym lub chorymi zwierzętami. Żołnierze służby weterynaryjnej, służby zdrowia i innych, personel zakładów leczniczych, pracowni naukowo-badawczych i instytutów.
7. Choroby gałki ocznej (postępujące osłabienie ostrości wzroku, osłabienie rozróżniania barw oraz zmiany na dnie oka. Praca przy aparaturze radiolokacyjnej, oscylografach itp. wymagająca długotrwałego natężania wzroku. Żołnierze i personel zatrudniony przy aparaturze radiolokacyjnej, oscylografach itp.

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

WYKAZ CHORÓB, KTÓRE POWSTAŁY LUB UJAWNIŁY SIĘ WSKUTEK ISTOTNEGO POGORSZENIA STANÓW CHOROBOWYCH W ZWIĄZKU ZE SZCZEGÓLNYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI LUB WARUNKAMI SŁUŻBY WOJSKOWEJ

Lp. Nazwa choroby Czynnik szkodliwy wywołujący chorobę W jakich rodzajach służby dana choroba może wystąpić
1 2 3 4
1. Gruźlica. Długotrwała służba w warunkach trudnych (atmosferycznych, polowych), specjalnie niekorzystne warunki zakwaterowania sprzyjające zachorowaniu itp., jeżeli gruźlicę stwierdzono po pełnieniu służby przez okres co najmniej 6 miesięcy w tych warunkach. Żołnierze tych rodzajów wojsk i służb, które są narażone na szczególnie ciężkie warunki.
2. Choroba reumatyczna (ostry gościec stawowy), gościec przewlekle postępujący, zapalenie zesztywniające kręgosłupa, gościec zwyradniający, gościec tkanek miękkich oraz gośćcowe zmiany układu krążenia - nie ulegające poprawie po leczeniu w warunkach służby wojskowej. Długotrwała służba związana z pracą fizyczną, narażającą stale na urazy mechaniczne, oziębienia, ujemne wpływy atmosferyczne itp. Żołnierze tych rodzajów wojsk i służb, które często narażone są na styczność z czynnikiem szkodliwym.
3. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy oraz przewlekłe powtarzające się nieżyty żołądka lub jelit upośledzające stan odżywienia - nie poddające się wyleczeniu w warunkach służby wojskowej. Niemożność przestrzegania przez okres co najmniej 12 miesięcy higieny żywienia koniecznej dla wyleczenia tej choroby. Żołnierze wszystkich rodzajów wojsk i służb.
4. Podostre i przewlekłe zapalenie nerek nie poddające się wyleczeniu w warunkach służby wojskowej. Długotrwała ciężka praca fizyczna, częste przeziębienia, a zwłaszcza dłuższe oziębienie ustroju i działanie wilgoci. Uraz na okolicę nerek. Żołnierze tych rodzajów wojsk i służb, które często narażone są na styczność z czynnikiem szkodliwym.
5. Nerwice reaktywne, które wystąpiły w warunkach służby wojskowej. Ostre urazy psychiczne związane z warunkami służby wojskowej. Żołnierze wszystkich rodzajów wojsk i służb.
6. Choroby, do których powstania przyczynił się w sposób zasadniczy pobyt w niewoli, obozie koncentracyjnym lub innym miejscu odosobnienia przez nieprzyjaciela. Szczególne właściwości i warunki związane z pobytem w tych miejscach. Żołnierze wszystkich rodzajów wojsk i służb.

Zmiany w prawie

Co się zmieni w prawie dla osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku

Nowa grupa osób z niepełnosprawnością uprawnionych do świadczenia wspierającego, wyższe świadczenie pielęgnacyjne i zmiany organizacyjne w orzecznictwie o niezdolności do pracy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – to tylko niektóre zmiany w prawie, które będą dotyczyły osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Nowe terapie onkologiczne z refundacją

Od 1 stycznia 2026 r. będą refundowane 24 nowe terapie, w tym 9 onkologicznych, 15 nieonkologicznych i 8 terapii w chorobach rzadkich. Dla 585 terapii refundacja będzie kontynuowana. Nowe opcje leczenia zyskały osoby chore na chłoniaka grudkowego, chłoniaka Hodgkina, raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka przełyku i gruczolakoraka żołądka lub połączenia żołądkowo-przełykowego.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1961.45.205

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Ustalenie wykazu chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej albo wskutek istotnego pogorszenia stanów chorobowych w związku z tymi właściwościami lub warunkami służby.
Data aktu: 23/05/1961
Data ogłoszenia: 09/06/1961
Data wejścia w życie: 09/06/1961