Bankowa kontrola niektórych rozliczeń pieniężnych.

UCHWAŁA NR 555
PREZYDIUM RZĄDU
z dnia 11 sierpnia 1954 r.
w sprawie bankowej kontroli niektórych rozliczeń pieniężnych.

W celu dalszego pogłębienia bankowej kontroli obrotu pieniężnego Prezydium Rządu uchwala, co następuje:
§  1.
1.
Rozliczenia pieniężne uczestników obrotu bezgotówkowego grupy uspołecznionej, wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 lipca 1949 r. o obowiązku uczestniczenia w obrocie bezgotówkowym (Dz. U. z 1949 r. Nr 41, poz. 294 oraz z 1950 r. Nr 44, poz. 402), z jednostkami gospodarki nie uspołecznionej, nie będącymi uczestnikami obrotu bezgotówkowego oraz osobami fizycznymi, powinny być przeprowadzane w formie gotówkowej.
2.
Rozliczenia, o których mowa w ust. 1, mogą być przeprowadzane w formie bezgotówkowej wyłącznie w przypadkach uzasadnionych okolicznościami rozrachunku, które określi Prezes Narodowego Banku Polskiego.
3.
Zobowiązuje się Ministra Finansów do wydania, w oparciu o art. 9 powołanej w ust. 1 ustawy, zarządzenia zwalniającego uczestników obrotu bezgotówkowego grupy uspołecznionej od obowiązku regulowania w formie bezgotówkowej rozrachunków z jednostkami gospodarki nie uspołecznionej, nie będącymi uczestnikami obrotu bezgotówkowego i osobami fizycznymi.
§  2.
Gotówkowe środki pieniężne na pokrycie zobowiązań z tytułu:
1)
delegacji służbowych,
2)
zapłaty za usługi,
3)
zakupu towarów i materiałów

wypłacane będą przez banki i gminne kasy spółdzielcze wyłącznie w granicach ustalonych przez Prezydium Rządu w planie kasowym Narodowego Banku Polskiego.

§  3.
1.
Dyspozycje pieniężne uczestników obrotu bezgotówkowego grupy uspołecznionej z tytułu rozliczeń z jednostkami gospodarki nie uspołecznionej i osobami fizycznymi oraz z jednostkami uspołecznionego handlu komisowego na sumy przekraczające 900 zł będą przez banki wykonywane po złożeniu w banku przez jednostkę dysponującą dwóch egzemplarzy oświadczenia zawierającego:
1)
określenie tytułu i wysokości należności oraz ceny jednostkowej i podstawy jej ustalenia,
2)
określenie odbiorcy należności,
3)
uzasadnienie potrzeby dokonania zamówienia w jednostkach gospodarki nie uspołecznionej, u osób fizycznych lub w jednostkach uspołecznionego handlu komisowego oraz stwierdzenie, że transakcja zgodna jest z przepisami o dostawach, usługach i robotach.
2.
Oświadczenie powinno opierać się o dokumentację przewidzianą obowiązującymi w tym zakresie przepisami, którą jednostki dysponujące obowiązane są przedstawić na żądanie banku, oraz powinno być zaopatrzone podpisami kierownika i głównego (starszego) księgowego jednostki dysponującej.
3.
Przy rozliczeniach z tytułu dostaw dokonywanych przez osoby nie podlegające obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatków obrotowego i dochodowego oświadczenie powinno być uzupełnione dokumentem, na podstawie którego ustalono cenę jednostkową (cennik, szacunek komisji lub rzeczoznawcy).
§  4.
1.
Przy rozliczeniach na kwoty:
1)
od 3.000 zł do 15.000 zł - w zakresie dostaw,
2)
od 15.000 zł do 60.000 zł - w zakresie usług i robót

oświadczenia składane w banku przez jednostki budżetowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki gospodarcze oraz spółdzielnie powinny być potwierdzone przez ich bezpośrednie jednostki nadrzędne.

2.
Przy rozliczeniach przekraczających kwoty wymienione w ust. 1 oświadczenia powinny być potwierdzone przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych lub centralne organy spółdzielczości.
3.
Właściwi ministrowie i kierownicy urzędów centralnych mogą ustanawiać dla kontrolowanych i nadzorowanych jednostek wymaganie zyskiwania potwierdzeń władz nadrzędnych w przypadkach rozliczeń na kwoty niższe od wymienionych w ust. 1.
4.
Potwierdzenie oświadczenia przez jednostkę nadrzędną nie jest wymagane, jeżeli jednostka dysponująca przedstawi w banku dokument stwierdzający zgodę odpowiedniej jednostki nadrzędnej (ust. 1, 2 i 3) na dokonanie zamówienia będącego podstawą rozliczeń z jednostkami gospodarki nie uspołecznionej, osobami fizycznymi i jednostkami uspołecznionego handlu komisowego.
§  5.
1.
Bank może żądać od jednostek wymienionych w § 1 ust. 1 wszelkich wyjaśnień, uzasadniających wysokość ceny i konieczność udzielenia zamówienia jednostce gospodarki nie uspołecznionej lub osobie fizycznej albo jednostce uspołecznionego handlu komisowego, jak również przedstawiać swe uwagi jednostkom zainteresowanym i ich jednostkom nadrzędnym. Jednostki te obowiązane są zawiadomić bank o zajętym stanowisku w ciągu dwóch tygodni od dnia otrzymania uwag.
2.
W przypadkach zasadniczych zastrzeżeń ze strony banku co do legalności i słuszności gospodarczej wypłaty - o ile podstawą dokonania wypłaty nie jest oświadczenie potwierdzone przez właściwego ministra lub kierownika urzędu centralnego (§ 4 ust. 2 i 3) - bank ma prawo wstrzymania wypłaty do czasu uzyskania dostatecznych wyjaśnień ze strony jednostek nadrzędnych.
§  6.
1.
Oświadczenia, o których mowa w § 3 ust. 1, nie są wymagane w przypadkach rozliczeń z tytułu:
1)
wszelkich należności wynikających z umowy o pracę bądź stosunku służbowego i to zarówno objętych, jak i nie objętych planami funduszu płac (np. koszty przejazdów i przeniesień, diety) oraz wynikających z umowy o dzieło i umowy zlecenia, jeżeli jako kontrahent występuje osoba fizyczna niepodlegająca obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatków obrotowego i dochodowego, jak również wszelkich należności wynikających z umów o przeniesienie prawa autorskiego,
2)
ubezpieczeń społecznych, stypendiów oraz umów ubezpieczeniowych i odszkodowań z tytułu poniesionych strat,
3)
wylosowanych obligacji pożyczek państwowych oraz wygranych krajowej loterii pieniężnej,
4)
wypłaty oszczędności oraz pożyczek udzielanych drobno- i średniorolnym chłopom i innym osobom fizycznym oraz rzemieślnikom,
5)
wszelkich należności zasądzonych wyrokiem sądowym, zwrotu kaucji i wadiów, należności za przymusowe świadczenia na cele ogólnogospodarcze,
6)
zobowiązań rzemieślniczych spółdzielni pomocniczych wobec ich członków, wynikających ze statutowej działalności spółdzielni,
7)
podziału czystej nadwyżki i zwrotu udziałów członkowskich w spółdzielniach,
8)
zakupu od gospodarstw rolnych, rybnych i hodowlanych artykułów wytworzonych w tych gospodarstwach oraz skupu artykułów i przedmiotów wszelkiego rodzaju, prowadzonego przez jednostki posiadające odpowiednie upoważnienia właściwych organów nadrzędnych,
9)
należności za usługi transportowe świadczone przez przewoźników nie uspołecznionych,
10)
zobowiązań jednostek uspołecznionego handlu komisowego wobec komitentów,
11)
odszkodowań za przejmowane na własność Państwa gospodarstwa rolne niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowane,
12)
odszkodowań za przymusowo wykupione nieczynne maszyny przemysłowe,
13)
innych rozliczeń określonych przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
2.
W przypadkach wymienionych w ust. 1 dyspozycje pieniężne będą wykonywane przez banki z zachowaniem szczególnych przepisów o bankowej kontroli jednostek gospodarczych.
§  7.
Prezes Narodowego Banku Polskiego wyda szczegółową instrukcję regulującą tryb bankowej kontroli rozliczeń pieniężnych objętych niniejszą uchwałą.
§  8.
1.
Zobowiązuje się wszystkich ministrów i kierowników urzędów centralnych do wydania zarządzeń mających na celu:
1)
ograniczenie do wyjątkowych przypadków udzielania przez podległe im jednostki zamówień na dostawy, usługi i roboty jednostkom gospodarki nie uspołecznionej i osobom fizycznym oraz dokonywanych przez te jednostki zakupów w jednostkach uspołecznionego handlu komisowego,
2)
wprowadzenie ścisłej kontroli legalności i celowości zamówień, o których mowa w pkt 1.
2.
Zobowiązuje się Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła do wydania zarządzeń zabezpieczających należytą kontrolę legalności prowadzonego przez spółdzielnie pracy skupu przedmiotów używanych oraz odprzedaży tych przedmiotów jednostkom gospodarki uspołecznionej.
§  9.
Postanowienia niniejszej uchwały nie dotyczą rolniczych spółdzielni produkcyjnych.
§  10.
Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1954.83.961

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Bankowa kontrola niektórych rozliczeń pieniężnych.
Data aktu: 11/08/1954
Data ogłoszenia: 08/09/1954
Data wejścia w życie: 08/09/1954