Przedmiot sprawowanej przez związki zawodowe kontroli społecznej nad działalnością placówek handlu detalicznego i zakładów żywienia zbiorowego podległych Ministerstwu Handlu Wewnętrznego.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA HANDLU WEWNĘTRZNEGO
z dnia 16 czerwca 1953 r.
w przedmiocie sprawowanej przez związki zawodowe kontroli społecznej nad działalnością placówek handlu detalicznego i zakładów żywienia zbiorowego podległych Ministerstwu Handlu Wewnętrznego.

W celu usprawnienia zaopatrzenia ludności w towary i podniesienia na wyższy poziom kultury obsługi mas pracujących Sekretariat Centralnej Rady Związków Zawodowych w porozumieniu z Ministerstwem Handlu Wewnętrznego i Centralnym Związkiem Spółdzielczym powziął w dniu 16 stycznia 1953 r. uchwałę w sprawie powierzenia radom zakładowym i miejscowym kontroli społecznej nad działalnością placówek handlowych i zakładów żywienia zbiorowego. Kontrola społeczna w znacznej mierze przyczyni się do polepszenia działalności placówek handlowych i dopomoże pracownikom handlowym w usprawnieniu ich pracy. Przy radach zakładowych i miejscowych wybierane są społeczne komisje kontroli zaopatrzenia, których zadaniem będzie sprawowanie systematycznej kontroli i opieki nad placówkami handlu detalicznego i zakładami żywienia zbiorowego.
Dla zabezpieczenia należytej realizacji powyższej uchwały w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych zarządza się, co następuje:

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

§  1.
Placówki handlu detalicznego i żywienia zbiorowego podlegają kontroli społecznej, sprawowanej przez związki zawodowe, zwanej w dalszym ciągu "kontrolą społeczną".
§  2.
Organizację kontroli społecznej ustala Centralna Rada Związków Zawodowych.
§  3.
Szczegółowy zakres działania oraz tryb postępowania kontroli społecznej w ramach określonych niniejszym zarządzeniem ustala Centralna Rada Związków Zawodowych.

Rozdział  II.

Zakres działania kontroli społecznej.

§  4.
Do zakresu działania kontroli społecznej stosownie do powołanej na wstępie uchwały Centralnej Rady Związków Zawodowych należy:
1)
w odniesieniu do placówek handlu detalicznego:
a)
kontrolowanie, czy placówki handlu detalicznego są należycie i terminowo zaopatrywane w artykuły pierwszej potrzeby oraz czy zapotrzebowują odpowiednie ilości i asortymenty towarów, zgodnie z potrzebami ludności,
b)
czuwanie nad właściwym i zgodnym z obowiązującymi przepisami przechowywaniem i sprzedażą masy towarowej,
c)
systematyczne sprawdzanie prawidłowości działania wag i odważników oraz innych przyrządów do mierzenia, a także terminowości ich cechowania,
d)
czuwanie, aby towary sprzedawane nabywcom miały pełną wagę i miarę,
e)
sprawdzanie, czy sprzedawane towary nie są zepsute lub uszkodzone,
f)
kontrolowanie, czy przy ewentualnym otrzymaniu towarów niepełnowartościowych z wadami produkcyjnymi stosowane jest postępowanie reklamacyjne zgodne z obowiązującymi przepisami,
g)
kontrolowanie, czy w przypadkach zepsucia, zniszczenia lub częściowego zniszczenia towaru sporządzane są protokoły strat i czy towar zepsuty lub zniszczony usuwany jest ze sklepów zgodnie z przepisami, aby nie stanowił ewentualnego źródła nadużyć,
h)
kontrolowanie, czy są umieszczone na widocznym miejscu cenniki oraz ceny na próbkach towarów,
i)
kontrolowanie, czy nie pobiera się wyższych cen od ustalonych, czy nie sprzedaje się towarów niższego gatunku po cenach wyższego gatunku,
j)
zapobieganie i zwalczanie wszelkich form spekulacji,
k)
czuwanie nad sprawnością obsługi i właściwym stosunkiem personelu do kupujących,
l)
kontrolowanie, czy nie odmawia się sprzedaży towarów przeznaczonych do sprzedaży i czy nie ukrywa się ich przed kupującymi,
m)
kontrolowanie, czy nie zachodzą przypadki samozaopatrywania się personelu wbrew obowiązującym przepisom,
n)
kontrolowanie, czy sprzedaż towarów odbywa się w ilościach określonych obowiązującymi przepisami lub normami zwyczajowymi,
o)
dopilnowywanie, czy są przestrzegane obowiązujące przepisy sanitarne,
p)
kontrolowanie, czy personel placówek spożywczych i mięsnych posiada karty okresowego badania lekarskiego i czy personel w przepisanych okresach poddaje się badaniu lekarskiemu,
r)
czuwanie, aby opakowania (tara) nie pozostawały w salach sprzedaży, zanieczyszczając sklep i utrudniając poruszanie się klientów, lecz aby opakowania terminowo zwracane były dostawcom lub do magazynu opakowań,
s)
kontrolowanie, czy są prowadzone książki życzeń i zażaleń oraz czy, jak i w jakim czasie są załatwiane uwagi zamieszczane w tych książkach, a w szczególności uwagi dotyczące usunięcia braków i niedociągnięć;
2)
w odniesieniu do placówek żywienia zbiorowego:
a)
kontrolowanie sprawności i kultury obsługi konsumentów,
b)
kontrolowanie terminowości dostaw i jakości towarów,
c)
czuwanie nad należytym przechowywaniem zapasów w magazynach ze szczególnym uwzględnieniem ich przydatności do produkcji,
d)
czuwanie, aby potrawy były przygotowywane według obowiązujących receptur,
e)
kontrolowanie jakości i wagi wydawanych potraw,
f)
dopilnowywanie przestrzegania obowiązujących cen,
g)
czuwanie nad wykonywaniem zarządzeń dotyczących rozszerzenia asortymentu potraw,
h)
kontrolowanie higieny sporządzanych potraw, czystości personelu oraz warunków sanitarnych urządzeń i pomieszczeń,
i)
kontrolowanie, czy personel posiada karty okresowego badania lekarskiego i czy personel w przepisanych okresach poddaje się badaniu lekarskiemu,
j)
kontrolowanie, czy są prowadzone książki życzeń i zażaleń oraz czy, jak i w jakim czasie są załatwiane uwagi zamieszczane w tych książkach, a w szczególności uwagi dotyczące usunięcia braków i niedociągnięć,
k)
kontrolowanie, czy i jak są wykorzystywane odpadki produkcyjne i pokonsumpcyjne,
l)
dopilnowywanie wykonywania obowiązujących zarządzeń wydanych przez Ministerstwo Handlu Wewnętrznego.

Rozdział  III.

Postępowanie kontrolne.

§  5.
Kontrolerzy społeczni przed rozpoczęciem kontroli powinni okazać kierownikowi placówki lub zastępującej go osobie legitymację służbową bądź dowód osobisty wraz z zaświadczeniem upoważniającym do przeprowadzenia kontroli, wystawionym przez właściwą organizację związkową i opatrzonym pieczęcią tejże organizacji. W zaświadczeniach powinien być uwidoczniony numer sklepu kontrolowanego.
§  6.
Dokonywanie kontroli powinno odbywać się w miarę możności w obecności kierownika placówki lub zastępującej go osoby.
§  7.
Przy dokonywaniu kontroli kontrolerzy społeczni mają prawo przeglądania ksiąg i dokumentów, dokonywania oględzin pomieszczeń i rzeczy oraz żądania składania ustnych i pisemnych wyjaśnień.
§  8.
1.
Z przeprowadzonej kontroli - w przypadku stwierdzenia uchybień, niedociągnięć, przekroczeń i nadużyć - kontrolerzy społeczni sporządzają protokół. Protokół należy przedstawić do podpisu kierownikowi placówki lub zastępującej go osobie oraz odpowiedzialnemu sprzedawcy, o ile ujawnione przekroczenia i niedociągnięcia dotyczą jego osoby. Osoby te mają prawo wnieść do protokołu swoje uwagi i wyjaśnienia.
2.
Każda kontrola powinna być wpisana do książki kontroli, znajdującej się w kontrolowanej placówce.

Rozdział  IV.

Postępowanie pokontrolne.

§  9.
1.
W wyniku przeprowadzonej kontroli kontrola społeczna kieruje wnioski w przedmiocie usprawnienia pracy zarówno do kontrolowanej placówki, jak również do jednostki nad nią nadrzędnej.
2.
Kontrola społeczna może również kierować do jednostki nadrzędnej nad placówką kontrolowaną wnioski o pociągnięcie do odpowiedzialności służbowej pracowników, którzy dopuścili się przekroczeń obowiązujących przepisów o sprzedaży oraz uchybień w obsługiwaniu kupujących.
3.
Kontrolowane placówki oraz jednostki nad nimi nadrzędne, do których wpłynęły wnioski, wymienione w ust. 1 i 2, obowiązane są rozpatrzyć je niezwłocznie i o sposobie ich załatwienia zawiadomić wnioskodawcę najdalej w ciągu 14 dni od daty ich otrzymania.

Rozdział  V.

Współdziałanie wydziałów handlu prezydiów rad narodowych z kontrolą społeczną związków zawodowych.

§  10.
Zobowiązuje się wydziały handlu prezydiów rad narodowych do udzielania pomocy organizacjom związków zawodowych przy ustalaniu przez nie przydziałów placówek handlu detalicznego i żywienia zbiorowego w celu sprawowania kontroli społecznej oraz do powiadamiania o tych przydziałach jednostek nadrzędnych nad przydzielonymi placówkami.

Rozdział  VI.

Współdziałanie Państwowej Inspekcji Handlowej z kontrolą społeczną związków zawodowych.

§  11.
Państwowa Inspekcja Handlowa współdziała z kontrolą społeczną przez:
a)
udzielanie informacji co do kierunku i metodyki pracy kontroli społecznej,
b)
uczestniczenie w naradach, na których będą omawiane sprawozdania z pracy kontrolerów społecznych, oraz w odprawach szkoleniowych, zorganizowanych przez okręgowe rady związków zawodowych na szczeblu wojewódzkim i powiatowym.
§  12.
1.
Państwowa Inspekcja Handlowa może włączać aktyw kontrolerów społecznych do przeprowadzanych poważniejszych prac kontrolnych wynikających z zadań Państwowej Inspekcji Handlowej. W sprawach tych kontrolerzy społeczni stanowią pomocniczy aktyw Państwowej Inspekcji Handlowej, która nadzoruje, przeprowadza instruktaże i podsumowuje pracę kontrolerów społecznych.
2.
Dla zapewnienia właściwego doboru oraz ilości aktywu kontrolerów społecznych, niezbędnego do przeprowadzenia wymienionych w ust. 1 prac, organy Państwowej Inspekcji Handlowej uzgadniają organizację, tematykę oraz terminy z właściwymi instancjami związkowymi.
3.
Główny Inspektor Państwowej Inspekcji Handlowej na wniosek terenowych organów Państwowej Inspekcji Handlowej, uzgodniony z odpowiednimi instancjami związkowymi, wyróżniać będzie najbardziej aktywnych kontrolerów społecznych dyplomami uznania.
§  13.
Szczegółowe zasady współdziałania określi zarządzenie Głównego Inspektora Państwowej Inspekcji Handlowej, wydane w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych.

Rozdział  VII.

Przepisy końcowe.

§  14.
Zobowiązuje się organizacje naczelne uspołecznionego aparatu detalicznego oraz żywienia zbiorowego do wydania odpowiednich zarządzeń wewnętrznych zapewniających ścisłe przestrzeganie zawartych w niniejszym zarządzeniu przepisów.
§  15.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 16 czerwca 1953 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1953.A-72.874

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Przedmiot sprawowanej przez związki zawodowe kontroli społecznej nad działalnością placówek handlu detalicznego i zakładów żywienia zbiorowego podległych Ministerstwu Handlu Wewnętrznego.
Data aktu: 16/06/1953
Data ogłoszenia: 06/08/1953
Data wejścia w życie: 06/08/1953, 16/06/1953