Wykonanie postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy.

PISMO OKÓLNE
PREZESA RADY MINISTRÓW
z dnia 5 maja 1950 r.
w sprawie wykonania postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy.

W związku z uchwaleniem przez Sejm Ustawodawczy ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) i powzięciem przez Radę Ministrów uchwały z dnia 5 maja 1950 r. w przedmiocie określenia przypadków usprawiedliwiających nieobecność w pracy oraz warunków i trybu usprawiedliwienia tej nieobecności, proszę Ob. Ob. Ministrów, aby przy wykonywaniu postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy kierowali się następującymi wytycznymi:
1.
W odniesieniu do pracy w dnie świąteczne i w godzinach nadliczbowych, postanowienia ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy znajdą zastosowanie w tych wyjątkowych przypadkach, w których praca taka zostanie, z uwagi na konieczną potrzebę zakładu pracy i po porozumieniu się z zakładowym przedstawicielstwem związkowym, zarządzona przez kierownictwo zakładu pracy;
2.
Postanowienia ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy nie będą stosowane do uczniów Szkół Przysposobienia Przemysłowego. Jednakże Prezes Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego ogłosi regulamin dyscyplinarny uczniów Szkół Przysposobienia Przemysłowego, który we właściwy sposób zapewni dyscyplinę pracy w tych szkołach, w szczególności w zakresie obowiązku regularnego uczęszczania uczniów tych szkół na praktyczne zajęcia w zakładach pracy;
3.
Pracownik odbywający porządkową karę przeniesienia na stanowisko niżej zaszeregowane lub sądową karę pozostawania przy pracy dotychczas wykonywanej z potrąceniem części zarobku, może być w okresie odbywania tych kar zwolniony z pracy przez kierownictwo zakładu jedynie w przypadkach, gdy konkretne warunki pracy w danym zakładzie (np. brak możności dalszego zatrudniania pracownika) takie zwolnienie uczynią koniecznym. Przypominam, że art. 9 ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy wyklucza w okresie odbywania tych kar możność rozwiązania umowy o pracę lub umowy służbowej na skutek wypowiedzenia dokonanego przez pracownika;
4.
Od orzeczenia kierownika zakładu pracy o nałożeniu kary porządkowej ukaranemu nie przysługuje odwołanie do władzy nadrzędnej ani do Sądu Pracy, jednakże władza bezpośrednio nadrzędna winna z własnej inicjatywy lub na wniosek prokuratora - wystosowany w trybie wykonywania nadzoru ogólnego - uchylić orzeczenie w przypadku, gdy wydane ono zostało z przekroczeniem lub przy niezachowaniu przez kierownika zakładu pracy przepisów ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy, a w szczególności postanowień określających wysokość i rodzaj kary i tryb postępowania;
5.
Do czasu wydania instrukcji Prezesa Rady Ministrów o kontroli obecności pracowników o nienormowanym czasie pracy (§ 8 uchwały Rady Ministrów z dnia 5 maja 1950 r. w przedmiocie określenia przypadków usprawiedliwiających nieobecność w pracy oraz warunków i trybu usprawiedliwienia nieobecności) Ob. Ob. Ministrowie zalecą wszystkim pracownikom, nie wyłączając kierowników zakładów pracy, rozpoczynanie pracy z reguły w godzinach ustalonych dla ogółu pracowników danego zakładu pracy, względnie oddziału, wydziału lub biura, przy uwzględnieniu przypadków uzasadnionych szczególnym rozkładem dnia pracy tych pracowników;
6.
Przy wydawaniu decyzji, wynikających z postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy, kierownicy zakładów pracy winni posługiwać się wyłącznie formularzami, które należy w każdym zakładzie pracy (Ministerstwie, CZP, Dyrekcji Okręgowej, Zjednoczeniu itp.) wykonywać we własnym zakresie według wzorów Nr 1 do 8, dołączonych do niniejszego pisma okólnego.

ZAŁĄCZNIK 

Wzór nr 1.

Decyzja o usprawiedliwieniu nieobecności.

Nazwa zakładu pracy instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

DECYZJA

Na podstawie art. 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) po wysłuchaniu wyjaśnień Ob. .................... oraz po zasięgnięciu dołączonej na piśmie opinii rady zakładowej (delegata) - przedstawiciela zarządu zakładowej organizacji związkowej i mając na względzie, że ..................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

uznaje się opuszczenie pracy - części dnia pracy, wynoszącej .......... minut - *) przez wyżej wymienionego w dniu (dniach) .................... za usprawiedliwione.

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

*) niepotrzebne skreślić.

Wzór nr 2.

Decyzja o ukaraniu karą porządkową.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

DECYZJA

Na podstawie art. 1, 5 ust. 1 pkt 3), 6 i 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168), po wysłuchaniu wyjaśnień Ob. .................... i po zabiegnięciu dołączonej na piśmie opinii rady zakładowej (delegata) - przedstawiciela zarządu zakładowej organizacji związkowej - *) uznaje się opuszczenie pracy - części dnia pracy, wynoszącej .......... minut - *) przez Ob. .................... w dniu .................... za nieusprawiedliwione i mając na względzie nieusprawiedliwione opuszczenie pracy - części dnia pracy - *) przez wyżej wymienionego również w dniach*) .................... wymierza się mu karę porządkową:

1)...............................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

Wymierzenie kary podlega wpisaniu do akt osobowych pracownika.

Odpis decyzji należy doręczyć Ob. .................... oraz podać do wiadomości pracowników przez ogłoszenie w sposób .................................................................

..................................................................................................................................

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

*) niepotrzebne skreślić.

1) Uwaga: Karami porządkowymi są:

a) nagana z ostrzeżeniem, b) potrącenie z należnego wynagrodzenia - za każdy dzień opuszczony bez usprawiedliwienia - przeciętnego zarobku za jeden lub dwa dni pracy, c) przeniesienie na pracę niżej zaszeregowaną na okres nie dłuższy niż miesiąc.

Przy wymiarze kar porządkowych należy stosować postanowienia ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy, a w szczególności postanowienia art. 6 ustawy, a w odniesieniu do opuszczonej części dnia pracy, postanowienia § 6 uchwały Rady Ministrów z dnia 5 maja 1950 r. w przedmiocie określenia przypadków usprawiedliwiających nieobecność w pracy oraz warunków i trybu usprawiedliwienia nieobecności.

Wzór nr 3.

Decyzja o skierowaniu sprawy do Sądu.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

DECYZJA

Na podstawie art. 1 i 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) po wysłuchaniu wyjaśnień Ob. .................... i po zasięgnięciu dołączonej na piśmie opinii rady zakładowej (delegata) - przedstawiciela zarządu zakładowej organizacji związkowej - uznaje się opuszczenie pracy - części dnia pracy - *) przez Ob. .................... w dniu .................... za nieusprawiedliwione i mając na względzie nieusprawiedliwione opuszczenie pracy - części dnia pracy - przez wyżej wymienionego również w dniach .................... postanawia się wystąpić z wnioskiem do Sądu Grodzkiego o rozpoznanie powyższej sprawy.

Odpis decyzji należy podać do wiadomości pracowników przez .................... oraz przesłać Prokuratorowi .................... do wiadomości.

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

*) niepotrzebne skreślić.

Wzór nr 4.

Wniosek do Sądu.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

Do Sądu Grodzkiego

w ..............................

WNIOSEK

Na podstawie art. 7 i 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) wnoszę o rozpoznanie sprawy Ob. .................... pracownika .................... zatrudnionego w charakterze .................... zamieszkałego(ej) w .................... urodzonego(ej) w .................... syna (córki) .................... który(a) złośliwie i uporczywie naruszał(a) dyscyplinę pracy przez to, że w dniach .................... opuścił(a) pracę - część dnia pracy - *) bez usprawiedliwienia.

Na zasadzie art. 8 ust. 2 i art. 15 lit. a) wyżej powołanej ustawy sprawa podlega rozpoznaniu przez Sąd Grodzki, a wniosek niniejszy zastępuje akt oskarżenia.

Dowody:

1.
Odpisy poprzednich decyzji o ukaraniu karami porządkowymi wraz z odpisami opinii Rady Zakładowej lub Zakładowych Organizacji Związkowych,
2.
Zaświadczenie z miejsca pracy o nieusprawiedliwionej nieobecności w dniach .................... (4 lub więcej dni kolejno),
3.
Wyjaśnienie pracownika (lub odpis protokołu przesłuchania pracownika),
4.
...................................................................................................................

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

.......... załączniki.

Odpis wniosku otrzymuje

Prokurator w ....................

*) niepotrzebne skreślić.

Wzór nr 5.

Opinia rady zakładowej.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

Do

Ob. Kierownika

........................

OPINIA

Rada Zakładowa - przedstawiciel zarządu Związku Zawodowego*) .................... wypowiada się za uznaniem opuszczenia pracy - części dnia pracy - przez Ob. .................... w dniu .................... za usprawiedliwione, za nieusprawiedliwione*), gdyż ...............................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

*) niepotrzebne skreślić.

Wzór nr 6.

Stwierdzenie nienagannej pracy w ciągu roku.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

Do

Ob. ....................

Na podstawie art. 11 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) w porozumieniu z radą zakładową (delegatem) - przedstawicielem zarządu zakładowej organizacji związkowej stwierdza się, że Ob. .................................................................................

......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

w ciągu roku ubiegłego pracował nienagannie i wobec tego zarządza się wykreślenie w aktach wyżej wymienionego wszelkich adnotacji o karach porządkowych, nałożonych na niego za naruszenie dyscypliny pracy.

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

Wzór nr 7.

Zaświadczenie o nienagannej pracy w ciągu roku, dla przedstawienia Sądowi Grodzkiemu.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

ZAŚWIADCZENIE

Na podstawie art. 11 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168) w porozumieniu z radą zakładową (delegatem) - przedstawicielem zarządu zakładowej organizacji związkowej stwierdza się, że Ob. ..................................................................................

.......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

w ciągu roku ubiegłego pracował nienagannie i wobec tego uprawniony jest do wystąpienia z wnioskiem do Sądu Grodzkiego o zatarcie w rejestrze skazanych skazania za naruszenie postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy.

Zaświadczenie niniejsze wydaje się na żądanie pracownika.

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

Wzór nr 8.

Wytknięcie lub nagana z § 6 cytowanej niżej uchwały Rady Ministrów.

Nazwa zakładu pracy - instytucji - urzędu

...................., dnia .................... 195... r.

DECYZJA

Na podstawie art. 1, 5 ust. 1 pkt 3), 6 i 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy (Dz. U. R. P. Nr 20, poz. 168), § 6 uchwały Rady Ministrów z dnia 5 maja 1950 r. w przedmiocie określenia przypadków usprawiedliwiających nieobecność w pracy oraz warunków i trybu usprawiedliwienia nieobecności, po wysłuchaniu wyjaśnień Ob. ...............................................................

.......................................................................................................................................

i po zasięgnięciu dołączonej na piśmie opinii rady zakładowej (delegata) - przedstawiciela zarządu zakładowej organizacji związkowej*) - uznaje się opuszczenie przez Ob. .......................................................................................................................

.......................................................................................................................................

........................................................................................................................................

w dniu .................... - części dnia pracy, wynoszącej .......... minut - za nieusprawiedliwione - i mając na względzie nieusprawiedliwione opuszczenie pracy - część dnia pracy - przez wyżej wymienionego również w dniach ....................*) udziela się Ob. .................... wytknięcia - nagany -*) z adnotacją w jego aktach osobowych.

Kierownik Zakładu Pracy - Instytucji - Urzędu -

*) niepotrzebne skreślić.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1950.A-66.775

Rodzaj: Pismo okólne
Tytuł: Wykonanie postanowień ustawy o socjalistycznej dyscyplinie pracy.
Data aktu: 05/05/1950
Data ogłoszenia: 12/06/1950
Data wejścia w życie: 12/06/1950