Rozporządzenie 2024/1038 zmieniające rozporządzenie (UE) 2023/915 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów toksyn T-2 i HT-2 w żywności

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2024/1038
z dnia 9 kwietnia 2024 r.
zmieniające rozporządzenie (UE) 2023/915 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów toksyn T-2 i HT-2 w żywności
(Tekst mający znaczenie dla EOG)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 315/93 z dnia 8 lutego 1993 r. ustanawiające procedury Wspólnoty w odniesieniu do substancji skażających w żywności 1 , w szczególności jego art. 2 ust. 3,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W rozporządzeniu Komisji (UE) 2023/915 2  ustalono najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w żywności.

(2) Toksyny T-2 i HT-2 są mikotoksynami wytwarzanymi przez różne gatunki Fusarium. Toksyna T-2 jest szybko metabolizowana, w wyniku czego powstaje szereg produktów, z których najważniejszym metabolitem jest toksyna HT-2.

(3) W 2011 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności ("Urząd") przyjął opinię naukową dotyczącą ryzyka dla zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego związanego z obecnością toksyn T-2 i HT-2 w żywności i paszy 3 . Urząd ustalił grupowe tolerowane dzienne pobranie (TDI) na poziomie 0,1 pg/kg masy ciała dla sumy toksyn T-2 i HT-2. Dokonane w oparciu o dostępne dane o występowaniu szacunkowe obliczenia chronicznego, związanego z dietą narażenia człowieka na sumę toksyn T-2 i HT-2 wykazały wartości leżące poniżej grupowego TDI dla populacji wszystkich grup wiekowych i nie stanowią w związku z tym bezpośredniego powodu do obaw związanych ze zdrowiem.

(4) Z uwzględnieniem wniosków zawartych w opinii naukowej z 2011 r., przyjęto zalecenie Komisji 2013/165/UE 4  w celu zebrania większej ilości danych na temat toksyn T-2 i HT-2 w zbożach i produktach zbożowych, lepszego zrozumienia corocznej zmienności występowania oraz uzyskania większej ilości informacji na temat wpływu przetwarzania żywności (np. gotowania) i czynników agronomicznych na obecność toksyn T-2 i HT-2.

(5) W 2017 r. Urząd przyjął opinię naukową w sprawie stosowności ustanowienia grupowej wartości orientacyjnej bezpiecznej dla zdrowia w odniesieniu do toksyn T-2 i HT-2 oraz ich zmodyfikowanych postaci 5 . Ustalono grupową ostrą dawkę referencyjną (ARfD) wynoszącą 0,3 pg/kg masy ciała dla sumy toksyn T-2 i HT-2 oraz ich zmodyfikowanych postaci. Ponadto ustanowiono grupowe TDI dla sumy toksyn T-2 i HT-2 oraz ich zmodyfikowanych postaci wynoszące 0,02 pg/kg masy ciała i zastępujące poprzednie grupowe TDI wynoszące 0,1 pg/kg masy ciała.

(6) Również w 2017 r. Urząd opublikował sprawozdanie naukowe na temat narażenia z dietą ludzi i zwierząt na toksyny T-2 i HT-2 6 . Oszacowania dotyczące ostrego narażenia z dietą zawarte w tym sprawozdaniu nie wskazywały na przekroczenie określonej przez Urząd grupowej ARfD. Niektóre scenariusze chronicznego narażenia z dietą przekroczyły jednak grupowe TDI u niemowląt, małych dzieci i innych dzieci, a przy wysokim narażeniu również u nastolatków, co wskazuje na potencjalne zagrożenie dla zdrowia.

(7) W celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia publicznego należy zatem ustanowić najwyższe dopuszczalne poziomy obecności w żywności toksyn T-2 i HT-2 z uwzględnieniem najnowszych danych o ich występowaniu. Ponieważ jednak dostępne są bardzo ograniczone dane o występowaniu zmodyfikowanych postaci toksyn T-2 i HT-2 i nie ma rutynowych metod ich analizy, najwyższe dopuszczalne poziomy ustala się obecnie jedynie dla sumy toksyn T-2 i HT-2.

(8) W celu zapewnienia stosowania dobrych praktyk rolniczych, które pozwolą zminimalizować obecność toksyn T-2 i HT-2 w zbożach, ważne jest ustanowienie ich najwyższego dopuszczalnego poziomu dla nieprzetworzonych zbóż. Ponieważ nieprzetworzony owies przed mieleniem lub przed użyciem w produktach zbożowych wprowadzanych do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego jest wprowadzany do obrotu z łuską, najwyższy dopuszczalny poziom toksyn T-2 i HT-2 w nieprzetworzonych ziarnach owsa powinien mieć zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren owsa wraz z łuską, nawet jeśli łuska jest niejadalna.

(9) Ponieważ poziomy występowania toksyn T-2 i HT-2 są najwyższe w ziarnach owsa, ważne jest podjęcie dodatkowych starań w celu dalszego obniżenia obecności toksyn T-2 i HT-2 w ziarnach owsa oraz poinformowanie Komisji o poczynionych postępach i nowych danych o ich występowaniu, aby w przyszłości obniżyć najwyższy dopuszczalny poziom toksyn T-2 i HT-2 w ziarnach owsa i produktach z ziaren owsa.

(10) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2023/915.

(11) Należy przewidzieć okres przejściowy dla żywności wprowadzonej do obrotu zgodnie z prawem przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia, z uwagi na fakt, że niektóre środki spożywcze objęte niniejszym rozporządzeniem mają długi okres przydatności do spożycia.

(12) Aby umożliwić podmiotom gospodarczym przygotowanie się do nowych przepisów wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem, należy ustanowić rozsądny termin rozpoczęcia stosowania nowych najwyższych dopuszczalnych poziomów.

(13) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

W rozporządzeniu (UE) 2023/915 wprowadza się następujące zmiany:

1)
w art. 8 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

"5. Państwa członkowskie i zainteresowane strony przekazują Komisji do dnia 1 stycznia 2028 r. wyniki przeprowadzonych badań i informacje o postępach poczynionych w stosowaniu środków zapobiegawczych w celu zmniejszenia zanieczyszczenia owsa i produktów z owsa toksynami T-2 i HT-2.

Państwa członkowskie i zainteresowane strony regularnie zgłaszają Urzędowi dane dotyczące występowania toksyn T-2 i HT-2 w owsie i produktach z owsa.";

2)
w załączniku I wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem do niniejszego rozporządzenia.
Artykuł  2

Środki >spożywcze wymienione w załączniku, które zostały zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu przed dniem 1 lipca 2024 r., mogą pozostać w obrocie do upływu ich daty minimalnej trwałości lub terminu ich przydatności do spożycia.

Artykuł  3

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 lipca 2024 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 9 kwietnia 2024 r.

ZAŁĄCZNIK

W sekcji 1 (Mikotoksyny) załącznika I do rozporządzenia (UE) 2023/915 dodaje się pozycję 1.9 (Toksyny T-2 i HT-2) w brzmieniu:
"1.9 Toksyny T-2 i HT-2 Najwyższy dopuszczalny poziom (^g/kg) Uwagi
Suma toksyn T-2 i HT-2 Dla sumy toksyn T2 i HT-2 najwyższe dopuszczalne poziomy odnoszą się do dolnych granic stężeń, które są obliczane przy założeniu, że wszystkie wartości poniżej granicy oznaczalności wynoszą zero.
1.9.1 Nieprzetworzone ziarna zbóż, z wyjątkiem produktów wymienionych w pkt 1.9.1.1, 1.9.1.2, 1.9.1.3 i 1.9.1.4 50 Z wyjątkiem nieprzetworzonych ziaren kukurydzy przeznaczonych do mielenia na mokro oraz z wyjątkiem ryżu.

Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren zbóż wprowadzonych do obrotu tuż przed przetwarzaniem wstępnym (6).

1.9.1.1 Nieprzetworzone ziarna jęczmienia browarnego 200 Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren jęczmienia browarnego wprowadzonych do obrotu tuż przed przetwarzaniem wstępnym (6).
1.9.1.2 Nieprzetworzone ziarna jęczmienia inne niż ziarna jęczmienia browarnego 150 Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren jęczmienia wprowadzonych do obrotu tuż przed przetwarzaniem wstępnym (6).
1.9.1.3 Nieprzetworzone ziarna kukurydzy i nieprzetworzone ziarna pszenicy durum 100 Z wyjątkiem nieprzetworzonych ziaren kukurydzy, w przypadku których jest oczywiste (np. przez oznakowanie lub miejsce przeznaczenia), że są przeznaczone do stosowania tylko w procesie mielenia na mokro (produkcji skrobi).

Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren kukurydzy i nieprzetworzonych ziaren pszenicy durum wprowadzonych do obrotu tuż przed przetwarzaniem wstępnym (6).

1.9.1.4 Nieprzetworzone ziarna owsa z niejadalną łuską 1 250 Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do nieprzetworzonych ziaren owsa z łuską wprowadzonych do obrotu tuż przed przetwarzaniem wstępnym (6).

Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do ziaren owsa wraz z niejadalną łuską.

1.9.2 Zboża wprowadzane do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego, z wyjątkiem produktów wymienionych w pkt 1.9.2.1 i 1.9.2.2 20 Z wyjątkiem ryżu.
1.9.2.1 Owies wprowadzany do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego 100
1.9.2.2 Jęczmień, kukurydza i pszenica durum wprowadzane do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego 50
1.9.3 Produkty mielenia zbóż z wyjątkiem produktów wymienionych w pkt 1.9.3.1 i 1.9.3.2 20 Z wyjątkiem produktów mielenia ryżu.
1.9.3.1 Produkty mielenia owsa (w tym otręby owsiane) 100
1.9.3.2 Otręby ze zbóż innych niż owies i produkty mielenia kukurydzy 50
1.9.4 Wyroby piekarnicze z wyjątkiem produktów wymienionych w pkt 1.9.5, makarony, przekąski zbożowe i śniadaniowe przetwory zbożowe z wyjątkiem produktów wymienionych w pkt 1.9.6, 1.9.7 i 1.9.8 20 Z wyjątkiem produktów z ryżu.

W tym małe wyroby piekarnicze.

Makaron oznacza makaron (suchy) o zawartości wody ok. 12 %.

1.9.5 Wyroby piekarnicze zawierające co najmniej90 % produktów mielenia owsa 100 Z wyjątkiem produktów z ryżu. W tym małe wyroby piekarnicze.
1.9.6 Płatki owsiane 100
1.9.7 Płatki śniadaniowe składające się w co najmniej 50 % z otrębów zbożowych, produktów mielenia ziaren owsa, produktów mielenia ziaren kukurydzy, całych ziaren owsa, ziaren jęczmienia, ziaren kukurydzy lub ziaren pszenicy durum, oraz składające się w mniej niż 40 % z produktów mielenia ziaren owsa i całych ziaren owsa 50
1.9.8 Płatki śniadaniowe składające się w co najmniej 50 % z otrębów zbożowych, produktów mielenia ziaren owsa, produktów mielenia ziaren kukurydzy, całych ziaren owsa, ziaren jęczmienia, ziaren kukurydzy lub ziaren pszenicy durum, oraz składające się w co najmniej 40 % z produktów mielenia ziaren owsa i całych ziaren owsa 75
1.9.9 Żywność dla dzieci i przetworzona żywność na bazie zbóż dla niemowląt i małych dzieci (3) 10 Z wyjątkiem produktów z ryżu.

Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do suchej masy (5) produktu wprowadzonego do obrotu.

1.9.10 Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci (3) 10 Z wyjątkiem produktów z ryżu.

Najwyższy dopuszczalny poziom ma zastosowanie do suchej masy (5) produktu wprowadzonego do obrotu."

1 Dz.U. L 37 z 13.2.1993, s. 1.
2 Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/915 z dnia 25 kwietnia 2023 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w żywności oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 (Dz.U. L 119 z 5.5.2023, s. 103).
3 Opinia naukowa w sprawie zagrożeń dla zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego związanych z obecnością toksyn T-2 i HT-2 w żywności i paszy (Dziennik EFSA 2011;9(12):2481. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2011.2481).
4 Zalecenie Komisji 2013/165/UE z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie obecności toksyn T-2 i HT-2 w zbożach i produktach zbożowych (Dz.U. L 91 z 3.4.2013, s. 12).
5 Opinia naukowa w sprawie stosowności ustanowienia grupowej wartości orientacyjnej bezpiecznej dla zdrowia dla toksyn T2 i HT2 oraz ich zmodyfikowanych postaci (Dziennik EFSA 2017;15(1):4655. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2017.4655).
6 Sprawozdanie naukowe na temat narażenia ludzi i zwierząt z dietą na toksynę T-2 i HT-2 (Dziennik EFSA 2017;15(8):4972. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2017.4972).

Zmiany w prawie

Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 30.04.2024
Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024