Dyrektywa 90/269/EWG w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników

DYREKTYWA RADY

z dnia 29 maja 1990 r.

w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników (czwarta szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)

(90/269/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 21 czerwca 1990 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 118a,

uwzględniając wniosek Komisji ¹ , przedłożony po konsultacji z Komitetem Doradczym ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy,

we współpracy z Parlamentem Europejskim ² ,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ³ ,

a także mając na uwadze, co następuje:

art. 188a Traktatu stanowi, aby Rada przyjęła, w drodze dyrektyw, minimalne wymagania dotyczące poprawy warunków pracy, szczególnie środowiska pracy, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;

stosownie do uprzednio wymienionego artykułu, dyrektywy te muszą unikać narzucania administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń hamujących tworzenie małych i średnich przedsiębiorstw;

komunikat Komisji w sprawie programu dotyczącego ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w pracy ⁴  przewiduje przystosowanie dyrektyw w celu zapewnienia zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracowników w miejscu pracy;

w swojej rezolucji z dnia 21 grudnia 1987 r. w sprawie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w pracy ⁵  Rada uwzględniła intencję Komisji o przedłożenie jej w najbliższej przyszłości dyrektywy dotyczącej ochrony przed zagrożeniami powodowanymi ręcznym przemieszczaniem ciężkich ładunków;

zgodność z minimalnymi wymaganiami przewidzianymi w celu zagwarantowania lepszych warunków ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy jest istotna dla zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;

niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w miejscu pracy ⁶ ; dlatego przepisy wymienionej dyrektywy mają pełne zastosowanie w zakresie ręcznego przemieszczania ciężarów, o ile występujące tam zagrożenia, zwłaszcza urazy kręgosłupa u pracowników, nie przesądzają o konieczności wprowadzenia bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych przepisów, wyszczególnionych w niniejszej dyrektywie;

niniejsza dyrektywa jest praktycznym wkładem w kierunku osiągnięcia postępu w zakresie ochrony socjalnej w wymiarze rynku światowego;

stosownie do decyzji 74/325/EWG ⁷  Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy powinien uzgodnić z Komisją zredagowanie propozycji w tej dziedzinie,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

CZĘŚĆ  I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł  1

Przedmiot

1. Niniejsza dyrektywa, która jest czwartą szczegółową dyrektywą w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG, ustanawia minimalne wymagania dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa przy ręcznym przemieszczaniu ciężarów w przypadku wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa u pracowników.

2. Przepisy dyrektywy 89/391/EWG winny być stosowane w całym zakresie wyszczególnionym w ust. 1, nie wyłączając bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych przepisów zawartych w niniejszej dyrektywie.

Artykuł  2

Definicja

Da celów niniejszej dyrektywy "ręczne przemieszczanie ciężarów" oznacza każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania ciężarów, przez jednegolubwięcej pracowników, włączając w to podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie lub przesuwanie ciężaru, który z powodu swojej charakterystyki albo z powodu niesprzyjających warunków ergonomicznych powoduje zagrożenie, zwłaszcza możliwość wystąpienia urazów kręgosłupa u pracowników.

CZĘŚĆ  II

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Artykuł  3

Przepisy ogólne

1. Pracodawca podejmuje odpowiednie przedsięwzięcia organizacyjne lub stosuje odpowiednie środki, zwłaszcza wyposażenia technicznego, w celu uniknięcia konieczności ręcznego przemieszczania ciężarów.

2. O ile nie można uniknąć ręcznego przemieszczania ciężarów, pracodawca powinien podjąć odpowiednie przedsięwzięcia organizacyjne, użyć odpowiednich środków lub dostarczyć pracownikom takie wyposażenie, żeby zmniejszyć zagrożenie związane z ręcznym przemieszczaniem ciężarów, uwzględniając przepisy załącznika I.

Artykuł  4

Organizacja stanowisk pracy

O ile nie ma możliwości uniknięcia ręcznego przemieszczania ciężarów, pracodawca powinien zorganizować stanowiska pracy w taki sposób, ażeby zapewnić przemieszczenia w sposób tak bezpieczny i zdrowy, jak to możliwe, i:

a) oszacować, jeżeli jest to możliwe - z wyprzedzeniem, warunki zdrowia i bezpieczeństwa związane z rodzajem pracy, a zwłaszcza sprawdzić charakterystyki ciężarów, biorąc pod uwagę przepisy załącznika I;

b) zatroszczyć się o uniknięcie lub zmniejszenie zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa u pracowników, poprzez podjęcie odpowiednich środków, przy uwzględnieniu charakterystyk środowiska pracy i wymagań działalności zawodowej, uwzględniając przepisy załącznika I.

Artykuł  5

Odniesienie do załącznika II

W celu wdrożenia art. 6 ust. 3 lit. b) i art. 14 i 15 dyrektywy 89/391/EWG należy uwzględnić przepisy zawarte w załączniku II.

Artykuł  6

Informowanie i szkolenie pracowników

1. Bez wpływu na przepisy art. 10 dyrektywy 89/391/EWG pracownicy i/lub ich przedstawiciele powinni być poinformowani o wszystkich wprowadzonych środkach, stosownie do niniejszej dyrektywy, w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Pracodawcy muszą upewnić się, ze pracownicy i/lub ich przedstawiciele otrzymali ogólne wskazówki i, o ile jest to możliwe, dokładne informacje na temat:

– masy ładunku,

– środka ciężkości najcięższej części, w przypadku gdy ciężar jest nierównomiernie rozłożony.

2. Bez wpływu na przepisy art. 12 dyrektywy 89/391/EWG pracodawca powinien się upewnić, czy pracownicy zostali dodatkowo, właściwie przeszkoleni i poinformowani, jak należy w sposób prawidłowy obchodzić się z ciężarem oraz jakie zagrożenia mogą wyniknąć, szczególnie wówczas gdy postawione zadania nie są wykonywane w sposób prawidłowy, uwzględniając również przepisy załączników I i II.

Artykuł  7

Konsultacje i współudział pracowników

Zgodnie z przepisami art. 11 dyrektywy 89/391/EWG i zawartych tam załączników powinny mieć miejsce konsultacje i współudział pracowników i/lub ich przedstawicieli w sprawach objętych zakresem niniejszej dyrektywy.

CZĘŚĆ  III

PRZEPISY RÓŻNE

Artykuł  8  ⁸  

Zmiany w załącznikach

Komisja jest uprawniona do przyjmowania, zgodnie z art. 8a, aktów delegowanych w celu dokonywania zmian natury ściśle technicznej w załącznikach, aby uwzględnić postęp techniczny, zmiany w międzynarodowych przepisach lub specyfikacjach oraz stan wiedzy w dziedzinie ręcznego przemieszczania ciężarów.

Jeżeli w należycie uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach związanych z możliwymi w najbliższej przyszłości bezpośrednimi i poważnymi zagrożeniami dla fizycznego zdrowia i bezpieczeństwa pracowników i innych osób, ze względu na szczególnie pilną potrzebę konieczne jest podjęcie działania w bardzo krótkim czasie, do aktów delegowanych przyjmowanych na podstawie niniejszego artykułu ma zastosowanie procedura przewidziana w art. 8b.

Artykuł  8a  ⁹  

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 8, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 26 lipca 2019 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 8, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa ¹⁰ .

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 8 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł  8b  ¹¹  

Tryb pilny

1. Akty delegowane przyjęte w trybie niniejszego artykułu wchodzą w życie niezwłocznie i mają zastosowanie, dopóki nie zostanie wyrażony sprzeciw zgodnie z ust. 2. Przekazując akt delegowany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, podaje się powody zastosowania trybu pilnego.

2. Parlament Europejski lub Rada mogą wyrazić sprzeciw wobec aktu delegowanego zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 8a ust. 6. W takim przypadku Komisja uchyla akt natychmiast po powiadomieniu jej przez Parlament Europejski lub Radę o decyzji o sprzeciwie.

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne konieczne do wdrożenia niniejszej dyrektywy przed dniem 31 grudnia 1992 r. i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy.

3. 12  (uchylony).

4. 13  (uchylony).

Artykuł  10

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 29 maja 1990 r.

	W imieniu Rady
	B. AHERN
	Przewodniczący

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

ZALECENIA

(art. 3 ust. 2, art. 4 lit. a) i b) i art. 6 ust. 2)

1. Charakterystyki obciążenia

Ręczne przemieszczanie ciężarów może powodować zagrożenia, zwłaszcza urazy kręgosłupa, o ile ciężar jest:

– za ciężki lub za duży,

– nieporęczny lub trudny do utrzymania,

– niestabilny lub jego zawartość jest niestabilna,

– usytuowany w sposób wymagający trzymania lub manipulowania w odległości od tułowia lub ma tendencję do wyginania się lub obwijania wokół tułowia,

– lub, z powodu swojego kształtu i (lub) składu, może powodować urazy u pracowników, zwłaszcza w przypadku kolizji.

2. Dopuszczalny wysiłek fizyczny

Wysiłek fizyczny może stanowić ryzyko, zwłaszcza urazów kręgosłupa, o ile jest:

– zbyt męczący,

– osiągany tylko za pomocą momentu skręcającego tułów,

– możliwość wystąpienia nagłych ruchów ładunku,

– spowodowany położeniem ciała w niestabilnej pozycji.

3. Charakterystyki środowiska pracy

Charakter środowiska pracy może zwiększać ryzyko, zwłaszcza urazów kręgosłupa, jeżeli:

– nie ma wystarczającej przestrzeni (miejsca), zwłaszcza w płaszczyźnie pionowej, żeby zrealizować postawione zadanie,

– powierzchnia jest nierówna, stwarzająca zagrożenie przy poruszaniu się lub jest śliska w stosunku do spodów obuwia pracowników,

– stanowisko pracy lub środowisko pracy uniemożliwia przemieszczanie ciężarów na bezpiecznej wysokości lub przy prawidłowej pozycji pracownika,

– podłoga lub powierzchnia robocza ma różne poziomy, co wymusza przemieszczanie ciężarów na różnych wysokościach,

– podłoga lub powierzchnia oparcia stóp jest niestabilna,

– temperatura, wilgotność lub wentylacja jest nieodpowiednia.

4. Warunki pracy zawodowej

Praca zawodowa może stanowić ryzyko, zwłaszcza urazów kręgosłupa, jeżeli wiąże się z jednym lub więcej z poniższych warunków:

– obciążającym kręgosłup częstym lub zbyt długotrwałym wysiłkiem fizycznym,

– nieodpowiednim odpoczynkiem lub okresem regeneracji,

– nadmiernym podnoszeniem, opuszczaniem lub nadmierną odległością przenoszenia,

– rytmem pracy wymuszonym procesem technologicznym, który nie może być zmieniony przez pracownika.

ZAŁĄCZNIK  II ¹⁴

CZYNNIKI RYZYKA INDYWIDUALNEGO

(art. 5 i 6 ust. 2)

Pracownik może zaleźć się w niebezpiecznej sytuacji, jeżeli:

– jest fizycznie nieprzygotowany do wykonania postawionego zadania,

– nosi nieodpowiednią odzież, obuwie lub inne osobiste rzeczy,

– nie ma wystarczającej lub odpowiedniej wiedzy lub przeszkolenia.

1 Dz.U. C 117 z 5.4.1988, str. 8.

2 Dz.U. C 326 z 19.12.1988, str. 137 i Dz.U. C 96 z 17.4.1990, str. 82.

3 Dz.U. C 318 z 12.12.1988, str. 37.

4 Dz.U. C 28 z 3.2.1988, str. 3.

5 Dz.U. C 28 z 3.2.1988, str. 1.

6 Dz.U. L 183 z 29.6.1983, str. 1.

7 Dz.U. L 185 z 9.7.1974, str. 15.

8 Art. 8 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

9 Art. 8a dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

10 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

11 Art. 8b dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

12 Art. 9 ust. 3 uchylony przez art. 3 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/30/WE z dnia 20 czerwca 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.165.21) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 27 czerwca 2007 r.

13 Art. 9 ust. 4 uchylony przez art. 3 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/30/WE z dnia 20 czerwca 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.165.21) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 27 czerwca 2007 r.

* W celu przeprowadzenia analizy wieloczynnikowej należy uwzględnić jednocześnie różne czynniki wyszczególnione w załącznikach I i II.

* W celu przeprowadzenia analizy wieloczynnikowej należy uwzględnić jednocześnie różne czynniki wyszczególnione w załącznikach I i II.

14 Załącznik II zmieniony przez sprostowanie z dnia 21 sierpnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.216.31).

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1990.156.9
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 90/269/EWG w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników
• Data aktu: 29/05/1990
• Data ogłoszenia: 21/06/1990
• Data wejścia w życie: 12/06/1990, 01/05/2004