P9_TA(2020)0193Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie sytuacji humanitarnej w Wenezueli oraz kryzysu migracyjnego i uchodźczego (2019/2952(RSP))
(2021/C 371/06)
(Dz.U.UE C z dnia 15 września 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Wenezueli, w szczególności rezolucję z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po nielegalnym wyborze nowego przewodniczącego i prezydium Zgromadzenia Narodowego (parlamentarnym zamachu stanu) 1 ,
- uwzględniając oświadczenie rzecznika wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 1 kwietnia 2020 r. w sprawie propozycji USA dotyczącej sytuacji związanej z pandemią koronawirusa w Wenezueli,
- uwzględniając oświadczenie ekspertów ONZ w dziedzinie praw człowieka z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie nadzwyczajnej sytuacji zdrowotnej w Wenezueli,
- uwzględniając ostrzeżenie ze strony ekspertów ONZ w dziedzinie praw człowieka z dnia 6 maja 2020 r. dotyczące katastrofalnych skutków panującego w tym kraju kryzysu humanitarnego i gospodarczego dla praw człowieka;
- uwzględniając sprawozdanie na temat praw człowieka wysokiej komisarz ONZ Michelle Bachelet w sprawie Wenezueli z dnia 2 lipca 2020 r.,
- uwzględniając wspólny komunikat prasowy Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) i Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) z dnia 1 kwietnia 2020 r. w sprawie sytuacji uchodźców i migrantów wenezuelskich podczas kryzysu COVID-19,
- uwzględniając oświadczenie sekretarza generalnego Organizacji Państw Amerykańskich z dnia 5 stycznia 2020 r. i 26 czerwca 2020 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli,
- uwzględniając oświadczenia Grupy z Limy z 20 lutego, 2 marca, 2 kwietnia i 16 czerwca 2020 r.,
- uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela z 4 i 16 czerwca 2020 r. w sprawie ostatnich wydarzeń w Wenezueli,
- uwzględniając oświadczenie Komisji Spraw Zagranicznych PE z dnia 11 czerwca 2020 r. w sprawie ostatnich ataków na Zgromadzenie Narodowe Wenezueli,
- uwzględniając oświadczenia międzynarodowej grupy kontaktowej z dnia 16 czerwca 2020 r. w sprawie podważonej wiarygodności wenezuelskiego organu wyborczego oraz z dnia 24 czerwca 2020 r. w sprawie pogłębiającego się kryzysu politycznego w Wenezueli,
- uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2020/898 z dnia 29 czerwca 2020 r. zmieniającą decyzję (WPZiB) 2017/2074 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Wenezueli 2 , na mocy której środkami ograniczającymi objęto kolejnych 11 czołowych wenezuelskich urzędników,
- uwzględniając międzynarodową konferencję darczyńców na rzecz solidarności z wenezuelskimi uchodźcami i migrantami z dnia 26 maja 2020 r.,
- uwzględniając konstytucję Wenezueli,
- uwzględniając statut rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego,
- uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie od lat wspierają ludność Wenezueli i społeczności przyjmujące uchodźców; mając na uwadze, że 26 maja 2020 r. Unia Europejska i rząd Hiszpanii, przy wsparciu UNHCR i IOM, zwołali międzynarodową konferencję darczyńców na rzecz solidarności z wenezuelskimi uchodźcami i migrantami; mając na uwadze, że międzynarodowi darczyńcy zobowiązali się do przekazania łącznie 2,544 mld EUR, z czego jedynie 595 mln EUR stanowią dotacje bezpośrednie, a resztę zwykłe pożyczki warunkowe; mając na uwadze, że podczas konferencji niektórzy pożyczkobiorcy wyrazili obawy związane z biurokratycznymi trudnościami i złożonością przepisów, jakie napotykają przy ubieganiu się o pożyczkę; mając na uwadze, że 595 mln EUR nie wystarczy na pokrycie rocznych konsekwencji tego bezprecedensowego kryzysu w krajach sąsiadujących z Wenezuelą; mając na uwadze, że społeczność międzynarodowa musi znaleźć innowacyjne rozwiązania, które pozwolą uwolnić inne możliwe środki finansowe, aby pomóc ludności Wenezueli w zaspokojeniu nadzwyczajnych potrzeb, wykraczające poza pomoc humanitarną i długoterminową pomoc w zakresie współpracy;
B. mając na uwadze, że UE udziela zarówno w Wenezueli, jak i poza nią pomocy o wartości ponad 319 mln EUR; mając na uwadze, że 156 mln EUR przeznaczono na pomoc humanitarną, 136 mln EUR na rozwój oraz 27 mln EUR na stabilność i pokój;
C. mając na uwadze, że kryzys polityczny, gospodarczy, instytucjonalny, społeczny oraz wielowymiarowy kryzys humanitarny w Wenezueli znacznie pogłębił się podczas pandemii; mając na uwadze, że coraz większy niedobór leków i żywności, powszechne łamanie praw człowieka, hiperinflacja, ucisk polityczny, korupcja i przemoc stanowią zagrożenie dla życia ludzi i zmuszają ich do ucieczki z kraju;
D. mając na uwadze, że coraz większa liczba Wenezuelczyków, w szczególności grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, takich jak kobiety, dzieci i osoby chore, cierpi na niedożywienie będące skutkiem ograniczonego dostępu do rzetelnej opieki zdrowotnej, leków, żywności i wody;
E. mając na uwadze, że niewłaściwe działania reżimu znacznie osłabiły wenezuelski państwowy system opieki zdrowotnej, powodując poważny niedobór leków i niedostępność leczenia; mając na uwadze, że podawane przez reżim liczby dotyczące pandemii COVID-19 nie są wiarygodne i są kwestionowane zarówno w Wenezueli, jak i przez społeczność międzynarodową;
F. mając na uwadze, że obecny wielowymiarowy kryzys w Wenezueli jest powodem największego w historii przesiedlenia ludności w regionie; mając na uwadze, że około pięciu milionów Wenezuelczyków uciekło z kraju, z czego 80 % przemieściło się do krajów ościennych; mając na uwadze, że według UNHCR wenezuelski kryzys uchodźczy jest drugim co do wielkości - po Syrii - kryzysem uchodźczym na świecie; mając na uwadze, że oczekuje się, iż do końca 2020 r. łączna liczba osób uciekających przed pogarszającymi się warunkami życia w Wenezueli może przekroczyć 6,5 miliona;
G. mając na uwadze, że według UNHCR liczba Wenezuelczyków ubiegających się o azyl na całym świecie wzrosła o 2 000 %; mając na uwadze, że 650 000 Wenezuelczyków wypełniło wnioski o azyl na całym świecie, a około dwa miliony uzyskały pozwolenie na pobyt w innych krajach Ameryk; mając na uwadze, że z Wenezueli uciekło 12 % ludności, a kraj ten opuszcza nadal średnio 5 000 osób dziennie;
H. mając na uwadze, że obecny światowy stan zagrożenia zdrowia publicznego skomplikował już i tak rozpaczliwą sytuację wielu uchodźców i migrantów z Wenezueli, a także przyjmujących ich krajów; mając na uwadze, że wielu uchodźców i migrantów zależy od niewystarczających dziennych stawek płacy na pokrycie podstawowych potrzeb, takich jak schronienie, wyżywienie i opieka zdrowotna;
I. mając na uwadze, że według początkowych doniesień na temat pandemii system opieki zdrowotnej tego kraju został przeciążony, szpitale są pełne pacjentów z koronawirusem, a dziesiątki pracowników służby zdrowia zostało zakażonych;
J. mając na uwadze, że 26 maja 2020 r. nielegalny Sąd Najwyższy Wenezueli, kontrolowany przez reżim Nicolása Maduro, bezpodstawnie zatwierdził Luisa Parrę jako przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego; mając na uwadze, że nielegalna sesja, która odbyła się w styczniu 2020 r., nie była zgodna ani z procedurą prawną, ani z demokratycznymi zasadami konstytucyjnymi, ponieważ zdecydowana większość demokratycznie wybranych przedstawicieli została pozbawiona - w niektórych przypadkach przy użyciu siły - możliwości udziału w sesji, a tym samym oddania głosu; mając na uwadze, że nielegalna decyzja wydana na tym niezgodnym z prawem posiedzeniu parlamentarnym skłoniła Radę UE do nałożenia sankcji na kolejnych 11 urzędników odpowiedzialnych za podważanie demokracji i praworządności, w tym na Luisa Parrę i Juana Josego Mendozę, przewodniczącego Izby Konstytucyjnej Sądu Najwyższego; mając na uwadze, że Juan Guaidó wykluczył swój udział w jakimkolwiek rządzie tymczasowym, a Nicolás Maduro nie może wejść do takiego rządu;
K. mając na uwadze, że 13 czerwca 2020 r. nielegalny Sąd Najwyższy ponownie mianował nowych członków Krajowej Rady Wyborczej, nie posiadając stosownych uprawnień; mając na uwadze, że zgodnie z art. 187 i 296 konstytucji Wenezueli nominacje te pozostają w wyłącznej gestii Zgromadzenia Narodowego, organu wybranego demokratycznie przez wenezuelskich obywateli; mając na uwadze, że Parlament Europejski nie uzna żadnej decyzji ani żadnego wyroku jednostronnie wydanego przez te nielegalne organy; mając na uwadze, że urzędnicy odpowiedzialni za te decyzje również zostali objęci sankcjami UE;
L. mając na uwadze, że Nicolás Maduro nakazał ambasadorowi Unii Europejskiej opuścić kraj w ciągu 72 godzin od nałożenia przez UE sankcji na urzędników odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka, a także zagroził ambasadorowi Hiszpanii dalszymi represjami; mając na uwadze, że w maju 2020 r. pojawiły się doniesienia o nękaniu ambasady francuskiej w Caracas, w tym poprzez odcięcie dostaw wody i prądu do rezydencji ambasadora; mając na uwadze, że reżim postanowił cofnąć tę decyzję i nie wydalać ambasadora UE;
M. mając na uwadze, że reżim Maduro ostro atakuje partie polityczne Acción Democrática, Primero Justicia i Un Nuevo Tiempo, systematycznie je prześladując wyrokami nielegalnego Sądu Najwyższego, które pozbawiają partie zarządów krajowych wbrew woli ich członków; mając na uwadze, że reżim Maduro uznał demokratyczną partię polityczną Voluntad Popular za organizację terrorystyczną;
N. mając na uwadze, że demokratyczna wspólnota międzynarodowa, w tym UE, zdecydowanie odrzuciła tę farsę wyborczą i wszelkie tego typu nielegalne działania; mając na uwadze, że działania te jeszcze bardziej ograniczyły do absolutnego minimum przestrzeń demokratyczną w kraju i stworzyły poważne przeszkody dla rozwiązania kryzysu politycznego w Wenezueli; mając na uwadze, że powołanie zrównoważonego i integracyjnego rządu nadzwyczajnego złożonego ze wszystkich sił demokratycznych i społecznych kraju oraz będącego w stanie zająć się obecnymi potrzebami humanitarnymi, ma zasadnicze znaczenie dla przezwyciężenia pogłębiającego się kryzysu;
O. mając na uwadze, że poszanowanie międzynarodowych standardów, niezależna i zrównoważona Krajowa Rada Wyborcza oraz równe warunki działania zapewniające niezakłócone uczestnictwo partii politycznych i kandydatów stanowią podstawę wiarygodnego procesu wyborczego umożliwiającego wolne i uczciwe wybory parlamentarne i prezydenckie;
P. mając na uwadze, że nielegalne finansowanie i zagraniczna ingerencja w wybory ze strony reżimu stanowi poważne zagrożenie dla europejskich demokracji;
Q. mając na uwadze, że choć wdrażanie decyzji dotyczących spraw zagranicznych UE spoczywa na organach krajowych, to Komisja ma obowiązek monitorować wdrażanie prawa UE;
R. mając na uwadze, że 12 czerwca 2020 r. władze Republiki Zielonego Przylądka zatrzymały Alexa Saaba, przedsiębiorcę zamieszanego w liczne układy korupcyjne z udziałem reżimu Maduro, który to przedsiębiorca oczekuje obecnie na decyzję sądu i ewentualną ekstradycję; mając na uwadze, że przypadek Saaba pokazuje, jak rozległa jest korupcja w Wenezueli, podczas gdy kraj ten przeżywa bezprecedensowy kryzys humanitarny; mając na uwadze, że Wenezuela zajmuje 173. miejsce spośród 180 krajów w opublikowanym przez Transparency International rankingu postrzegania korupcji za 2019 r.;
S. mając na uwadze, że liczba więźniów politycznych wzrosła od czasu rozpoczęcia masowych niepokojów społecznych w 2014 r. i wynosi obecnie ponad 430 osób; mając na uwadze doniesienia o przetrzymywaniu w Wenezueli również 11 Europejczyków; mając na uwadze, że wiele przypadków tortur stosowanych przez reżim jest obecnie wstępnie rozpatrywanych przez MTK pod kątem zbrodni przeciwko ludzkości; mając na uwadze, że podczas kryzysu COVID-19 nasiliły się represje, arbitralne zatrzymania i tortury; mając na uwadze, że w sprawozdaniu wysokiej komisarz Michelle Bachelet w sprawie Wenezueli z dnia 2 lipca 2020 r. udokumentowano ponad 1 300 przypadków egzekucji pozasądowych dokonanych przez siły bezpieczeństwa w okresie od 1 stycznia do 31 maja 2020 r.;
T. mając na uwadze, że reżim Maduro nie zdołał przedstawić przejrzystych informacji, nie przyjął międzynarodowej pomocy humanitarnej oraz nie potraktował priorytetowo potrzeb i praw najsłabszych grup społecznych; mając na uwadze, że 1 czerwca 2020 r. zawarto porozumienie między Ministerstwem Zdrowia a zespołem doradczym Zgromadzenia Narodowego ds. COVID-19 w celu umożliwienia apolitycznego przekazania pomocy humanitarnej Wenezueli za pośrednictwem Panamerykańskiej Organizacji Zdrowia (PAHO), podczas gdy przez lata reżim odmawiał pomocy humanitarnej w jakiejkolwiek formie;
U. mając na uwadze, że reżim Maduro wspiera od 2016 r. nielegalne rzemieślnicze wydobywanie złota w wenezuelskiej Amazonii w celu finansowania nieregularnych ugrupowań zbrojnych; mając na uwadze, że złoto jest przemycane z kraju nielegalnymi kanałami w celu sprzedaży i nielegalnego handlu za granicą; mając na uwadze, że to tzw. krwawe złoto jest wydobywane i wykorzystywane ze szkodą dla praw człowieka i środowiska w nielegalnych i kryminalnych warunkach, które poważne zagrażają zarówno prawom człowieka, jak i środowisku;
V. mając na uwadze, że konieczne są skuteczne działania, aby powstrzymać zagrożenie dla bezpieczeństwa szerzej pojętego regionu, jakie stanowią powiązania między dyktatorskim reżimem Maduro, grupami terrorystycznymi i zorganizowanymi ugrupowaniami zbrojnymi prowadzącymi działalność przestępczą w Wenezueli;
1. ponownie wyraża głębokie zaniepokojenie powagą nadzwyczajnej sytuacji humanitarnej, która poważnie zagraża życiu Wenezuelczyków; wyraża solidarność z wszystkimi obywatelami Wenezueli zmuszonymi do opuszczenia swojego kraju z powodu niemożności zaspokojenia najbardziej podstawowych potrzeb życiowych, takich jak dostęp do żywności, wody pitnej, opieki zdrowotnej i leków;
2. zwraca uwagę na pogłębiający się kryzys migracyjny, jaki rozprzestrzenił się na cały region, mianowicie na Kolumbię, Peru, Ekwador, Boliwię, Chile, Brazylię, Panamę i Argentynę, a także na niektóre państwa członkowskie UE i Karaiby, oraz podkreśla nadzwyczaj trudne warunki, które dodatkowo zaostrza jeszcze walka z pandemią COVID-19; pochwala wysiłki krajów sąsiadujących i okazywaną przez nie solidarność; zwraca się do Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) o dalszą współpracę z tymi krajami i terytoriami, nie tylko przez dostarczanie pomocy humanitarnej, ale także przez zapewnienie większych zasobów i za pośrednictwem polityki rozwoju;
3. wzywa władze Wenezueli, by przyznały, iż w kraju panuje kryzys humanitarny, by zapobiegły jego dalszemu pogłębianiu się oraz wspierały rozwiązania polityczne i gospodarcze mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ogółowi ludności cywilnej oraz stabilności kraju i regionu; odnotowuje porozumienie zawarte między Wenezuelą a PAHO w sprawie walki z pandemią COVID-19;
4. wzywa do podjęcia pilnych działań, aby zapobiec zaostrzaniu się kryzysu humanitarnego i kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego, a w szczególności ponownemu pojawieniu się chorób takich jak odra, malaria, błonica i pryszczyca; apeluje o szybką reakcję w celu zapobiegania niedożywieniu wśród grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, takich jak kobiety, dzieci i osoby chore;
5. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania i wysiłki międzynarodowej konferencji darczyńców na rzecz solidarności z wenezuelskimi uchodźcami i migrantami; w związku z tym wzywa do ograniczenia biurokracji i uproszczenia ram prawnych, tak aby obiecane fundusze jak najszybciej trafiły do osób będących w naglącej potrzebie;
6. zdecydowanie sprzeciwia się naruszeniom demokratycznego, konstytucyjnego i przejrzystego funkcjonowania Zgromadzenia Narodowego, a także aktom zastraszania i przemocy oraz arbitralnym decyzjom podejmowanym przeciwko jego członkom; potępia niedemokratyczne mianowanie nowych członków Krajowej Rady Wyborczej oraz pozbawianie partii obecnych zarządów wbrew woli ich członków;
7. ponownie uznaje, że w wyniku przejrzystego i demokratycznego głosowania Zgromadzenia Narodowego Juan Guaidó jest prawowitym przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego i prawowitym tymczasowym prezydentem Boliwariańskiej Republiki Wenezueli zgodnie z art. 233 konstytucji Wenezueli;
8. ponownie wyraża pełne poparcie dla Zgromadzenia Narodowego, które jest jedynym prawomocnie wybranym organem demokratycznym w Wenezueli i którego uprawnienia - w tym prerogatywy i bezpieczeństwo jego członków - należy respektować; podkreśla, że pokojowe rozwiązanie polityczne można wypracować jedynie przy pełnym poszanowaniu prerogatyw konstytucyjnych Zgromadzenia Narodowego;
9. przypomina, że poszanowanie demokratycznych instytucji i zasad oraz przestrzeganie rządów prawa stanowią niezbędne warunki do znalezienia rozwiązania kryzysu w Wenezueli z korzyścią dla ludności tego kraju; apeluje zatem o pilne stworzenie warunków do przeprowadzenia wolnych, przejrzystych i wiarygodnych wyborów prezydenckich i parlamentarnych w oparciu o uzgodniony kalendarz, uczciwe warunki dla wszystkich stron, przejrzystość oraz obecność wiarygodnych międzynarodowych obserwatorów, co stanowi jedyną drogę wyjścia z kryzysu, odrzucając tym samym wszelką przemoc lub działania militarne;
10. wzywa UE i inne podmioty międzynarodowe do wywołania reakcji społeczności międzynarodowej, która przyczyni się do szybkiego przywrócenia demokracji i praworządności w Wenezueli;
11. przypomina, że państwa członkowskie są prawnie zobowiązane na mocy decyzji Rady (WPZiB) 2017/2074 do wdrożenia zawartych w niej środków ograniczających, w szczególności do uniemożliwienia wjazdu na ich terytorium lub przejazdu przez ich terytorium osób, wobec których mają zastosowanie środki ograniczające, a także mają obowiązek niezwłocznego powiadamiania na piśmie Rady o wszelkich przyznanych wyłączeniach;
12. odnotowuje decyzję Rady z dnia 29 czerwca 2020 r. o dodaniu 11 wenezuelskich urzędników do listy osób objętych indywidualnymi sankcjami, które nie szkodzą ludności Wenezueli, oraz wzywa do wzmocnienia i rozszerzenia tej listy, jeżeli sytuacja w zakresie praw człowieka i demokracja w tym kraju nadal będą się pogarszać; jest zdania, że organy UE muszą ograniczyć swobodę przemieszczania się osób umieszczonych na tej liście, jak również najbliższych członków ich rodzin, oraz zamrozić ich aktywa i anulować wizy; ponadto wzywa do wprowadzenia natychmiastowego zakazu handlu i obrotu nielegalnym "krwawym złotem" z Wenezueli;
13. głęboko ubolewa z powodu gróźb Nicolasa Maduro dotyczących wydalenia ambasadora UE z Caracas w odpowiedzi na nałożenie sankcji na 11 urzędników odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka; w związku z tym przyjmuje do wiadomości wstępne oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela, w którym zapowiedział zastosowanie wzajemności, i wzywa państwa członkowskie, aby w razie powtórzenia się tej sytuacji również rozważyły zastosowanie zasady wzajemności, cofając akredytacje dla ambasadorów Maduro w UE; ponownie wzywa państwa członkowskie do uznania przedstawicieli politycznych mianowanych przez Juana Guaidó;
14. potępia szerzącą się korupcję, która stała się nieodłączną częścią reżimu Maduro; potępia wykorzystywanie przez reżim Maduro finansowania politycznego jako narzędzia zagranicznej ingerencji; zdecydowanie potępia przypadki korupcji, w tym te będące przedmiotem postępowania sądowego w państwach członkowskich;
15. apeluje o natychmiastowe uwolnienie wszystkich więźniów politycznych i zaprzestanie stosowania tortur, złego traktowania i nękania przeciwników politycznych, obrońców praw człowieka i pokojowych demonstrantów, a także o zezwolenie na powrót osobom niesłusznie zmuszonym do opuszczenia kraju;
16. w pełni popiera dochodzenia MTK w sprawie rozlicznych przestępstw i aktów represji popełnionych przez reżim wenezuelski; wzywa Unię Europejską, aby wsparła inicjatywę państw-stron MTK, której celem jest wszczęcie postępowania w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych przez faktyczny rząd Maduro i pociągnięcie winnych do odpowiedzialności;
17. odnotowuje decyzję brytyjskiego Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2020 r., który jednoznacznie uznał demokratyczną legitymację Boliwariańskiej Republiki Wenezueli w osobie jej prezydenta Juana Guaidó, przyznając mu legalny dostęp do rezerw złota Republiki;
18. zwraca się o wysłanie misji informacyjnej do tego kraju w celu dokonania oceny sytuacji;
19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, prawowitemu tymczasowemu prezydentowi i Zgromadzeniu Narodowemu Boliwariańskiej Republiki Wenezueli, rządom i parlamentom państw Grupy z Limy, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu oraz sekretarzowi generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich.
