Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji"" [COM(2020) 628 final].

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów »Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji«"

[COM(2020) 628 final]

(2021/C 220/11)

(Dz.U.UE C z dnia 9 czerwca 2021 r.)

Sprawozdawca: Paul RÜBIG

Wniosek o konsultację Komisja Europejska, 11.11.2020
Podstawa prawna Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji
Data przyjęcia przez sekcję 2.3.2021
Data przyjęcia na sesji plenarnej 24.3.2021
Sesja plenarna nr 559
Wynik głosowania
(za/przeciw/wstrzymało się) 254/0/4
1.
Wnioski i zalecenia
1.1.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) z zadowoleniem przyjmuje nową wizję i aktualizację programu europejskiej przestrzeni badawczej (EPB). Nowa EPB nie jest jedynie powielaniem starych rozwiązań, ale w praktyce oznacza nowy ład na rzecz unijnych badań naukowych, technologii i innowacji.
1.2.
EKES z dużym zadowoleniem przyjmuje zarysowane w dokumencie Komisji skupienie się na szybkim wdrażaniu wyników badań naukowych i innowacji w zrównoważonej działalności gospodarczej. Zapewnienie sprawiedliwego procesu transformacji jest jednym z najważniejszych elementów gwarantujących, by badania naukowe i innowacje wspierały gospodarkę i zatrudnienie w UE.
1.3.
EKES zdecydowanie opowiada się za potrzebą wprowadzenia nowego zarządzania w przestrzeni badawczej w celu usunięcia barier administracyjnych i regulacyjnych dla innowacji.
1.4.
EKES z zadowoleniem przyjmuje to, że dokument dotyczący nowej EPB jest zasadniczo zgodny z celami zrównoważonego rozwoju ONZ i przyczynia się do ich osiągnięcia. Jeżeli chodzi o wsparcie transformacji w kierunku bardziej odpornej gospodarki europejskiej, podstawową kwestią w dążeniu do osiągnięcia zrównoważonej gospodarki europejskiej jest zapewnienie inkluzywnej odbudowy gospodarki bez pozostawiania nikogo w tyle 1 .
1.5.
EKES pragnie zauważyć, że istotną kwestią jest inteligentne połączenie instrumentów w zakresie badań i rozwój na wszystkich szczeblach (na szczeblu regionalnym, krajowym, globalnym i unijnym). Badania, rozwój i innowacje należy wspierać również z wykorzystaniem dużych unijnych funduszy strukturalnych, a także środków bezpośrednich i pośrednich (np. zachęt podatkowych) na rzecz badań i rozwoju.
1.6.
EKES sądzi, że z punktu widzenia dobrobytu UE istotną rolę odgrywają następujące kluczowe sektory i technologie:
cyfrowe modele biznesowe,
technologie wykorzystywane w produkcji towarów i żywności,
badania kliniczne, przemysł farmaceutyczny i biotechnologiczny,
technologie kosmiczne,
czysta woda i warunki sanitarne.
1.7.
EKES wskazuje również na bardzo istotne znaczenie badań w zakresie nauk społecznych i humanistycznych dla kompleksowej aktualizacji programu EPB.
1.8.
EKES pragnie podkreślić, że pod względem patentów nauka UE pozostaje w tyle. Azja zwiększyła swój udział w zgłoszeniach patentowych na świecie. W 2019 r. z Azji pochodziło 65 % zgłoszeń patentowych na świecie. Udział patentów europejskich spadł i obecnie wynosi zaledwie 11,3 % składanych na świecie zgłoszeń patentowych.
1.9.
Z wielu badań wynika, że UE pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Azją pod względem kultury przedsiębiorczości. Temat kultury przedsiębiorczości należy podejmować w edukacji, także w ramach kształcenia wyższego. Dlatego zagadnienie kultury przedsiębiorczości należy brać pod uwagę w całym procesie, począwszy od innowacji na etapie badań podstawowych i badań stosowanych aż po wprowadzenie na rynek nowej technologii.
1.10.
Uznaje się, że Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) i Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), wraz z jego wspólnotami wiedzy i innowacji, są wartościowymi partnerami i zapewniają cenne narzędzia w tym procesie "przyspieszania wdrażania wyników badań naukowych i innowacji" oraz w zmianie kierunku unijnych badań naukowych i innowacji na tworzenie innowacji przełomowych, które zaspokajają konkretne potrzeby obywateli i przedsiębiorstw, w szczególności potrzeby związane z głównymi wyzwaniami społecznymi. "Akcelerator" EIC oferuje znaczne fundusze unijne dla innowacyjnych europejskich przedsiębiorstw typu startup o wysokim potencjale wzrostu, natomiast EIT z definicji dąży do doskonałości badawczej w zakresie innowacji opartych na impulsie technologicznym w swoich wspólnotach wiedzy i innowacji. Zatem zarówno EIC, jak i EIT są ważnymi partnerami w zakresie przyspieszenia wdrażania wyników badań naukowych i innowacji.
1.11.
EKES podkreśla potrzebę uwzględniania zasad rzetelności naukowej i etyki, aby zapobiec stratom w zakresie zdrowia ludzkiego i pieniędzy oraz porażkom naukowym.
1.12.
Europa pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Azją zwłaszcza w zakresie szybkości przekładania wyników badań i rozwoju na innowacyjne produkty i usługi. W związku z tym EKES zachęca Komisję, by w swojej polityce w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji dążyła do osiągnięcia zarówno "doskonałości", jak i "szybkości".
1.13.
EKES sugeruje, by Komisja Europejska w swojej nowej strategii w zakresie badań i innowacji dążyła do tworzenia zrównoważonych portfeli:
badań i rozwoju/rozwoju i innowacji na potrzeby zaawansowanej technologicznie produkcji przemysłowej oraz sektora usług,
innowacji opartych na popycie rynkowym (innowacje stymulowane popytem), a także innowacji opartych na impulsie technologicznym.
2.
Uwagi ogólne
2.1.
EKES z zadowoleniem przyjmuje to, że nowa wizja i aktualizacja programu EPB stanowią kluczowe elementy odnośnego dokumentu. Dokument jest dowodem na to, że nowa EPB nie jest jedynie powielaniem starych rozwiązań, ale w praktyce oznacza nowy ład na rzecz unijnych badań naukowych, technologii i innowacji. Kluczowym aspektem nowego ładu jest cel dotyczący znacznego zwiększenia wpływu innowacji na gospodarkę i społeczeństwo. UE-27 jest zdecydowana, by dzięki nowemu ładowi zatrzymać proces utraty pozycji na rzecz Chin i Korei Południowej w zakresie badań podstawowych, a także badań stosowanych, zgłoszeń patentowych oraz produktów i usług zaawansowanych technologicznie. Celem nowego ładu jest jeszcze lepsze kształcenie i szkolenie obywateli europejskich w zakresie wszelkiego rodzaju badań i rozwoju, innowacji i przedsiębiorczości, a tym samym pełne uwolnienie potencjału innowacyjnego społeczeństwa europejskiego.
2.2.
EKES z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji Europejskiej nastawione na zwiększenie wpływu innowacji na gospodarkę i społeczeństwo. EKES podkreśla, że zorganizowane społeczeństwo obywatelskie jest katalizatorem innowacji społecznych. Dziś szczególnie potrzebny jest udział społeczeństwa obywatelskiego, a prawdziwe innowacje społeczne mają miejsce tylko wtedy, gdy to zorganizowane społeczeństwo jest zaangażowane 2 .
2.3.
Na przestrzeni ostatnich 20 lat nastąpiła ogromna poprawa wyników w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji osiąganych w Azji, szczególnie przez Chiny i Koreę. Chiny nie tylko zwiększyły udział wydatków na badania i rozwój z 0,55 % (1995 r.) do 2,2 % (2018 r.), ale również osiągnęły wyższy wynik niż UE, jeżeli chodzi o całkowity budżet przeznaczony na badania i rozwój, który w 2017 r. w Chinach wyniósł 496 mld USD, a w UE - 430 mld USD. Według tablicy wyników UE dotyczącej inwestycji w badania i rozwój w przemyśle za 2020 r. wzrost w zakresie badań i rozwoju w 2019 r. w porównaniu z rokiem 2018 wyniósł 5,6 % w przypadku przedsiębiorstw unijnych, 10,8 % w przypadku przedsiębiorstw amerykańskich oraz 21,0 % w przypadku przedsiębiorstw chińskich.
2.4.
Z raportów OECD dotyczących wyników w zakresie nauki, technologii i przemysłu [OECD Science, Technology and Industry Scoreboard] wynika między innymi, że UE pozostaje w tyle w szczególności pod względem działalności gospodarczej w zakresie usług cyfrowych oraz tak zwanych innowacji przełomowych opartych na impulsie technologicznym. EKES opowiada się za europejską ścieżką cyfryzacji, która wykorzystuje możliwości gospodarki przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony wartości społecznych i praw podstawowych. Podejście skoncentrowane na człowieku we wszystkich inicjatywach Komisji jest bardzo pożądane w kontekście opracowywania europejskiego podejścia do postępu 3 .
2.5.
Propagowanie rozwoju innowacji przełomowych 4  przy jednoczesnym dbaniu o proces sprawiedliwej transformacji będzie stanowiło jedno z głównych wyzwań w najbliższej przyszłości.
2.6.
EKES zdecydowanie popiera skoncentrowanie się na jednej istotnej kwestii, jaką jest dwojaka transformacja, tj. transformacja cyfrowa i Zielony Ład.
2.7.
EKES z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz szybkiego wdrażania wyników badań naukowych i innowacji w zrównoważonej działalności gospodarczej. Zapewnienie sprawiedliwego procesu transformacji, tj. transformacji w kierunku bardziej ekologicznej/przyjaznej dla klimatu Europy, sprawiedliwej cyfrowej przyszłości, z poszanowaniem praw i stanowisk pracowników, jak zarysowano to w dokumencie Komisji, jest jednym z najważniejszych elementów gwarantujących, by badania naukowe i innowacje wspierały gospodarkę i zatrudnienie w UE.
2.8.
EKES z zadowoleniem przyjmuje to, że dokument dotyczący nowej EPB jest zasadniczo zgodny z celami zrównoważonego rozwoju i przyczynia się do ich osiągnięcia. Jeżeli chodzi o wsparcie transformacji w kierunku bardziej odpornej gospodarki europejskiej, podstawową kwestią w dążeniu do osiągnięcia zrównoważonej gospodarki europejskiej jest zapewnienie inkluzywnej naprawy gospodarki bez pozostawiania nikogo w tyle 5 .
2.9.
EKES pragnie zauważyć, że istotne jest inteligentne połączenie instrumentów w zakresie badań i rozwój na wszystkich szczeblach (na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym). Badania, rozwój i innowacje należy wspierać również z wykorzystaniem dużych unijnych funduszy strukturalnych, a także środków bezpośrednich i pośrednich (np. zachęt podatkowych) na rzecz badań i rozwoju.
3.
Europejska przestrzeń badawcza w nowym kontekście
3.1.
Jak wskazano w uwagach ogólnych, EKES zdecydowanie uważa, że powielanie rozwiązań z przeszłości w ramach unijnej strategii na rzecz badań naukowych, technologii i innowacji sprawi, iż pozycja UE w warunkach światowej konkurencji w obszarze badań naukowych, technologii i innowacji będzie coraz słabsza, szczególnie w porównaniu z Chinami, Koreą i Stanami Zjednoczonymi.
3.2.
EKES podkreśla potrzebę uwzględnienia zasad rzetelności naukowej i etyki, aby zapobiec stratom w zakresie zdrowia ludzkiego i pieniędzy oraz porażkom naukowym.
3.3.
EKES wzywa Komisję Europejską do opracowania programu badań naukowych, technologii i innowacji w ramach nowego ładu dla UE.
3.4.
Do kluczowych elementów tego przyspieszenia wdrażania wyników badań naukowych i innowacji należą najnowocześniejsze, skutecznie zarządzane infrastruktury w zakresie badań naukowych i innowacji.
3.5.
EKES uważa, że można by wprowadzić profesjonalizację bieżącego zarządzania tymi infrastrukturami. Wykorzystanie niektórych z tych kosztownych infrastruktur jest stosunkowo niskie: w przypadku części z nich wykorzystanie wynosi mniej niż 25 % godzin roboczych w skali roku.
3.6.
EKES z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy Komisji Europejskiej z zakresu otwartej nauki (europejska chmura dla otwartej nauki).
3.7.
EKES zgadza się, że technologie, o których mowa w dokumencie, są bardzo ważnymi, strategicznymi technologiami o kluczowym znaczeniu dla UE i proponuje dodanie następujących kluczowych technologii i sektorów:
cyfrowe modele biznesowe,
technologie wykorzystywane w produkcji towarów i żywności,
badania kliniczne, przemysł farmaceutyczny i biotechnologiczny,
technologie kosmiczne,
czysta woda i warunki sanitarne.
3.8.
Cyfrowe modele biznesowe to obecnie najszybciej rozwijające się przedsiębiorstwa na świecie, a tendencja ta utrzyma się w nadchodzących latach. Wystarczy spojrzeć na handel elektroniczny (np. Amazon), Przemysł 4.0, e-bankowość, sektor e-gier, cyfrowe sieci społecznościowe (np. Facebook), bezpieczeństwo elektroniczne itp.
3.9.
EKES wskazuje również na bardzo istotne znaczenie badań w zakresie nauk społecznych i humanistycznych dla kompleksowej aktualizacji programu EPB.
3.10.
EKES zauważa, że pod względem patentów nauka UE pozostaje w tyle. Azja zwiększyła swój udział w zgłoszeniach patentowych na świecie. W 2019 r. z Azji pochodziło 65 % zgłoszeń patentowych na świecie. Tymczasem udział patentów europejskich spadł i obecnie wynosi 11,3 % składanych na świecie zgłoszeń patentowych.
3.11.
Inne istotne zagadnienia w zakresie badań naukowych i innowacji to m.in. produkcja towarów (w przypadku której pozycja UE była i nadal jest mocna), technologie informatyczne, oprogramowanie komputerowe i sztuczna inteligencja oraz technologie średnio zaawansowane.
3.12.
Większość miejsc pracy w UE nadal znajduje się w sektorach średnio zaawansowanych technologii (w przypadku których pozycja UE również jest mocna). Zaawansowane technologie są oczywiście istotne, ale średnio zaawansowane technologie również wykazują znaczny potencjał wzrostu i tworzenia miejsc pracy.
3.13.
Kryzys związany z koronawirusem stanowi poważne wyzwanie dla ludzkości i należy podjąć wszelkie możliwe działania w celu opracowania szczepionek i metod leczenia COVID-19. Kryzys zwrócił uwagę na szereg kwestii, którymi należy się zająć, aby zapobiec podobnym pandemiom w przyszłości, dotyczących zwłaszcza naszych stosunków ze światem przyrody i zwierzętami. Europejskie badania naukowe i innowacje muszą odgrywać ważną rolę we wskazywaniu, badaniu i rozwiązywaniu tych problemów. Z drugiej strony kryzys nie powinien być jedynym drogowskazem dla długoterminowej strategii UE w zakresie badań naukowych i innowacji.
3.14.
Z wielu badań wynika, że UE pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Azją pod względem kultury przedsiębiorczości. Temat kultury przedsiębiorczości należy podejmować w edukacji, także w ramach kształcenia wyższego. Dlatego zagadnienie kultury przedsiębiorczości należy brać pod uwagę w całym procesie, począwszy od innowacji na etapie badań podstawowych i badań stosowanych aż po wprowadzenie na rynek nowej technologii. Kultura przedsiębiorczości musi stanowić kompetencję kluczową we wszystkich unijnych obszarach badań naukowych, technologii i innowacji, a zatem także w zakresie nowej EPB.
4.
Wizja: silniejsza europejska przestrzeń badawcza na przyszłość
4.1.
Wiele akapitów komunikatu poświęcono nowym wspólnym planom działania w zakresie technologii, nowej strategii przemysłowej i kluczowym technologiom przyszłości dla Komisji. EKES ponownie pragnie zaznaczyć, że wszystkie te zagadnienia należy rozważać w ścisłym związku z celami zrównoważonego rozwoju. Innymi słowy, badania i rozwój należy pobudzić przede wszystkim w ramach nowej EPB i wspólnych planów działania w zakresie technologii, jeżeli można wnieść wkład w osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju w dowolnym z 17 obszarów, których cele te dotyczą. EKES jest przekonany, że konstruktywny dialog społeczny i obywatelski na wszystkich szczeblach przyczyni się do skutecznej realizacji strategii.
4.2.
EKES docenia zacieśnienie współpracy w UE w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji. Żadne z państw członkowskich UE nie jest na tyle duże, aby móc samodzielnie konkurować z dużymi narodami prowadzącymi badania naukowe, takimi jak USA czy Chiny. Poszczególne państwa członkowskie nie generują korzyści skali, które stanowią bardzo istotny czynnik, szczególnie w kontekście dużych przełomowych innowacji. Europejskie osiągnięcia w dziedzinie nauki i technologii są znaczące, a działania badawczo-rozwojowe stanowią integralną część europejskiej gospodarki. Europa jest ojczyzną wybitnych naukowców z różnych dyscyplin naukowych, w szczególności fizyki, matematyki, chemii i inżynierii. Badania naukowe w Europie są wspierane przez przemysł, europejskie uniwersytety i różne instytucje naukowe. Wyniki europejskich badań naukowych niezmiennie są jednymi z najlepszych na świecie. Współpraca stanowi kluczowy element skutecznej innowacyjności na potrzeby tworzenia nowych produktów i usług, natomiast konkurencja jest główną siłą napędową innowacji w światowej gospodarce. W związku z tym EKES zaleca zrównoważoną kombinację współpracy i konkurencji między państwami członkowskimi w ramach unijnego nowego ładu na rzecz badań naukowych, technologii i innowacji.
4.3.
Uznaje się, że Europejska Rada ds. Innowacji i Europejski Instytut Innowacji i Technologii, wraz z jego wspólnotami wiedzy i innowacji, są wartościowymi partnerami i zapewniają cenne narzędzia w tym procesie "przyspieszania wdrażania wyników badań naukowych i innowacji" oraz w zmianie kierunku unijnych badań naukowych i innowacji na tworzenie innowacji przełomowych, które zaspokajają konkretne potrzeby obywateli i przedsiębiorstw, w szczególności potrzeby związane z głównymi wyzwaniami społecznymi.
5.
Wdrażanie wyników badań naukowych i innowacji w gospodarce
5.1.
W komunikacie stwierdza się, że "UE odstaje od swoich głównych światowych konkurentów, jeżeli chodzi o intensywność działań przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju, w szczególności w sektorach zaawansowanych technologicznie, oraz zwiększanie skali działalności innowacyjnych MŚP, co ma negatywne skutki dla produktywności i konkurencyjności. [...] Odblokowanie inwestycji w innowacje w sektorze prywatnym, usług, jak również w sektorze publicznym ma zasadnicze znaczenie dla odwrócenia tej tendencji, a także wzmocnienia przemysłowej i technologicznej suwerenności Europy. UE musi w pełni wykorzystać swoje doskonałe wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji na potrzeby wsparcia ekologicznej i cyfrowej transformacji unijnej gospodarki". EKES podziela to stanowisko, ale pragnie podkreślić, że transformacja cyfrowa wymaga w szczególności odpowiedzialnego podejścia do badań naukowych, technologii i innowacji. Ponownie wyraża pełne poparcie dla strategii UE na rzecz poszukiwania godnej zaufania i ukierunkowanej na człowieka sztucznej inteligencji i ponawia apel o podejście do sztucznej inteligencji oparte na zasadzie ludzkiej kontroli, o co apelował już w swej pierwszej opinii w sprawie sztucznej inteligencji z 2017 r. 6 .
5.2.
Europa pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Azją zwłaszcza w zakresie szybkości przekładania wyników badań i rozwoju na innowacyjne produkty i usługi. W związku z tym EKES zachęca Komisję, by w swojej polityce w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji dążyła do osiągnięcia jednocześnie zarówno "doskonałości", jak i "szybkości".
5.3.
EKES dostrzega, że w komunikacie uznaje się konieczność zwrócenia uwagi na przekładanie wyników badań naukowych i innowacji na funkcjonalne produkty oraz łańcuch innowacji. Większość działań i środków zaproponowanych w tym dokumencie nadal jednak koncentruje się na stronie nakładowej łańcucha innowacji (wyższe wykształcenie, kariera naukowa wśród utalentowanych osób, zwiększenie nakładów pieniężnych przeznaczonych na badania publiczne i badania podstawowe itp.).
5.4.
EKES zachęca Komisję do dążenia do osiągnięcia równowagi między skoncentrowaniem na nakładach a nastawieniem na wyniki w ramach łańcucha innowacji.
5.5.
EKES zachęca Komisję do dalszego wspierania innowacji opartych na popycie rynkowym, na przykład poprzez:
promowanie koncepcji wiodących użytkowników,
inwestowanie w systematyczne badania w zakresie innowacji społecznych na potrzeby wczesnego zrozumienia i akceptacji produktów i usług przez społeczeństwo.
6.
Sektory usługowe
6.1.
Procesy produkcji przemysłowej można w dużym zakresie zautomatyzować, dzięki czemu możliwe jest wytwarzanie bardzo dużych partii przy niskich kosztach pracy i konkurencyjnych w skali światowej kosztach produkcji, nawet biorąc pod uwagę wysokie stawki godzinowe w Europie. W przypadku sektorów usługowych sytuacja jest bardziej skomplikowana. O ile modele biznesowe usług cyfrowych można w dużej mierze zautomatyzować, to już usług dla osób fizycznych, np. cięcia włosów, masaży itp. - nie. Ze wszystkich wymienionych powodów zaleca się, aby w ramach nowej strategii na rzecz badań naukowych i innowacji UE dążyła do wypracowania zrównoważonej kombinacji zaawansowanych technologicznie sektorów produkcji przemysłowej i sektorów usługowych.
7.
Wzmocnienie europejskich ram kariery naukowej
7.1.
EKES z zadowoleniem przyjmuje środki zaproponowane w komunikacie w celu zwiększenia technologicznej i naukowej doskonałości i mobilności młodych naukowców, ale zachęca Komisję również do wprowadzania dalszych środków na rzecz zwiększenia przedsiębiorczości wśród młodych naukowców i innowatorów. Obejmuje to między innymi lepsze perspektywy rozwoju kariery dla naukowców, a także wyższe wynagrodzenie, szczególnie dla naukowców rozpoczynających karierę. Ponadto korzystne wydaje się tworzenie powiązań między uczelniami a podmiotami gospodarczymi, żeby zapewnić, że innowacje będą przekładały się na produkty przeznaczone do obrotu. EKES proponuje ustanowienie jednego rejestru unijnych naukowców i innowatorów zawierającego podstawowe dane na temat profesjonalnych badań, aby umożliwić lepsze powiązanie unijnych naukowców i innowatorów.
7.2.
Kluczowe kompetencje i kluczowe kultury innowacyjne, nowe technologie uczenia się i nauczania, zindywidualizowane szkolenia.

7.2.1. EKES jeszcze raz pragnie podkreślić, że bardzo istotne czynniki umożliwiające osiągnięcie dobrobytu w UE nie ograniczają się wyłącznie do kluczowych technologii strategicznych, ale obejmują również kluczowe kompetencje pracowników i przyjmowanie kultury innowacji przez wszystkie unijne przedsiębiorstwa.

7.2.2. Dla nowego programu EPB, nowego programu w zakresie badań naukowych i innowacji oraz nowego Paktu na rzecz badań naukowych i innowacji w Europie szczególnie ważny jest następujący element - propagowanie kultury innowacji i kultury przedsiębiorczości w unijnych przedsiębiorstwach wśród kadry kierowniczej oraz wśród wszystkich pracowników, na przykład poprzez organizowanie dla nich kursów szkoleniowych itp.

8.
Zaangażowanie obywateli
8.1.
EKES zgadza się z zawartym w komunikacie stwierdzeniem, że "[g]łównym elementem nowej EPB mającym na celu osiągnięcie większego wpływu społecznego i większego zaufania do nauki będzie zaangażowanie obywateli, społeczności lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego". EKES wyjaśnia, że popiera podejście Komisji Europejskiej oparte na idei, zgodnie z którą "organizacje badawcze i przemysł powinny angażować obywateli w wybory dotyczące technologii".
8.2.
Partnerzy społeczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak organizacje konsumenckie, organizacje pozarządowe itp., powinni być angażowani jako aktywni partnerzy w europejskie procesy i projekty w dziedzinie badań naukowych i innowacji, w szczególności gdy badania mają wpływ na ludzi lub sprawy, którymi się zajmują. Zaangażowanie tych partnerów na wczesnym etapie będzie sprzyjać zaangażowaniu, zrozumieniu, odpowiedzialności i akceptacji innowacji oraz wspierać procesy sprawiedliwej transformacji, które są niezbędne, zwłaszcza w przypadku przełomowych innowacji. Pomoże również naukowcom zrozumieć wpływ ich innowacji na ogół społeczeństwa i pomoże im w zajęciu się potencjalnymi negatywnymi skutkami na wczesnym etapie procesu. Z tego powodu EKES wzywał również do przyjęcia podejścia multidyscyplinarnego w tych obszarach badawczych, których oddziaływanie też dotyczy wielu dziedzin. Jednym z takich obszarów jest sztuczna inteligencja. EKES wzywał do zaangażowania w badania naukowe i innowacje dotyczące sztucznej inteligencji przedstawicieli nauk humanistycznych, prawa, ekonomii, etyki, psychologii itp., a dodatkowo osób zajmujących się samymi aspektami technicznymi 7 .
8.3.
Gospodarka UE jest w dużej mierze uzależniona od wywozu towarów i usług.
8.4.
Wybory dotyczące technologii powinny zatem opierać się na preferencjach obywateli Unii w zakresie towarów i usług, ale także na preferencjach pozostałej części światowej populacji liczącej 7,8 mld ludzi. EKES wzywa Komisję, by w szczególności promowała badania naukowe i innowacje pomagające osiągać cele zrównoważonego rozwoju ONZ.
8.5.
Jak zauważono w uwagach ogólnych, należy lepiej informować polityków, media i społeczeństwo o znaczeniu badań naukowych, technologii i innowacji.
8.6.
Dlatego w kontekście komunikatu Komisji i nowej unijnej strategii na rzecz badań naukowych, technologii i innowacji trzeba podkreślić również opracowanie inteligentnych sposobów i strategii informowania o znaczeniu badań naukowych, technologii i innowacji, a także o ich wynikach.
9.
Zarządzanie nową EPB
9.1.
EKES przyznaje, że przejrzysty system monitorowania (tablica wyników EPB) będzie miał zasadnicze znaczenie, jeżeli chodzi o monitorowanie wyników UE w warunkach światowej konkurencji w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji. EKES zdecydowanie opowiada się za potrzebą wprowadzenia nowego zarządzania w przestrzeni badawczej w celu usunięcia barier administracyjnych i regulacyjnych dla innowacji.
Bruksela, dnia 24 marca 2021 r.
Christa SCHWENG
Przewodnicząca
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
1 Propozycje EKES-u dotyczące odbudowy i naprawy gospodarczej po kryzysie związanym z COVID-19: "UE musi kierować się zasadą wspólnoty dzielącej ten sam los" (Dz.U. C 311 z 18.9.2020, s. 1), pkt 5.3.1.
2 Propozycje EKES-u dotyczące odbudowy i naprawy gospodarczej po kryzysie związanym z COVID-19: "UE musi kierować się zasadą wspólnoty dzielącej ten sam los" (Dz.U. C 311 z 18.9.2020, s. 1), pkt 6.8.
3 Dz.U. C 364 z 28.10.2020, s. 101.
4 Clayton M. Christensen, The Innovator's Dilemma - When New Technologies Cause Great Firms to Fail, 2016.
5 Propozycje EKES-u dotyczące odbudowy i naprawy gospodarczej po kryzysie związanym z COVID-19: "UE musi kierować się zasadą wspólnoty dzielącej ten sam los" (Dz.U. C 311 z 18.9.2020, s. 1), pkt 5.3.1.
6 Dz.U. C 288 z 31.8.2017, s. 1.
7 Dz.U. C 288 z 31.8.2017, s. 1.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2021.220.79

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji"" [COM(2020) 628 final].
Data aktu: 09/06/2021
Data ogłoszenia: 09/06/2021