Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł i zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 952/2013" [COM(2020) 673 final - 2020/306 (COD)].

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł i zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 952/2013"

[COM(2020) 673 final - 2020/306 (COD)]

(2021/C 220/08)

(Dz.U.UE C z dnia 9 czerwca 2021 r.)

Sprawozdawca: Athanasios IOANNIDIS

Wnioski o konsultację Parlament Europejski, 11.11.2020

Rada, 13.11.2020

Podstawa prawna Art. 3, 114 i 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji
Data przyjęcia przez sekcję 2.3.2021
Data przyjęcia na sesji plenarnej 24.3.2021
Sesja plenarna nr

Wynik głosowania

559
(za/przeciw/wstrzymało się) 268/0/3
1.
Wnioski i zalecenia
1.1.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji Europejskiej dotyczący ustanowienia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i zmiany rozporządzenia (UE) nr 952/2013. Celem wniosku jest rozwiązanie problemu rozdrobnionej interoperacyjności między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi w zarządzaniu procesami odprawy celnej towarów.
1.2.
EKES uważa, że wniosek jest zgodny z wizją i celami strategicznymi Unii, zarówno w odniesieniu do "Planu działania mającego na celu przeniesienie unii celnej na następny poziom - planu działania na rzecz silnej i nowoczesnej unii celnej", jak i do komunikatu "Rozwój unii celnej UE i zarządzanie nią".
1.3.
Zdaniem EKES-u wniosek wspiera plan strategiczny Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej (DG TAXUD) na lata 2016-2020 oraz plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020 określony w komunikacie Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. 1  i mający na celu zwiększenie wydajności usług publicznych poprzez usunięcie istniejących barier cyfrowych, ograniczenie biurokracji i poprawę jakości interakcji między organami krajowymi.
1.4.
EKES zwraca uwagę, że wdrożenie środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł sprawi, że handel towarami wkroczy w nową erę cyfrową dzięki uproszczeniu i automatyzacji. Ogólnie rzecz biorąc, wymiana handlowa w UE będzie rosła, Unia stanie się bardziej konkurencyjna, cła zostaną zmodernizowane oraz będzie się to wiązać z wielorakimi skutkami dla zainteresowanych stron - organów celnych państw członkowskich, właściwych organów partnerskich, przedsiębiorców i obywateli.
1.5.
EKES uważa, że unijne jedno okienko wraz z krajowymi okienkami nie powinny stanowić jedynie portalu cyfrowego na potrzeby procesów gromadzenia danych i wymiany informacji. Ponieważ systemy i procesy informacyjne ewoluują, w przyszłości - zgodnie z ustaleniami państw członkowskich i Rady - musi istnieć także możliwość przejścia na bardziej złożone, zautomatyzowane procesy obliczeniowe, które będą stosowane w odniesieniu do ilości towarów. Umożliwi to przedsiębiorcom uzyskanie całościowego obrazu transakcji, którą należałoby zatem nazwać "inteligentną".
1.6.
EKES uważa, że włączenie unijnych formalności niedotyczących ceł do unijnego systemu jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw (EU CSW-CERTEX) będzie wymagało nowej infrastruktury informatycznej w celu stworzenia połączeń między krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł a unijnymi systemami pozacelnymi. Należy dokładnie określić dane, które mają być wymieniane.
1.7.
EKES zaleca, by Komisja zwróciła szczególną uwagę na cyberbezpieczeństwo systemów i okienek poprzez ustanowienie systemów bezpieczeństwa o wysokich standardach, które będą chronić przed atakami mogącymi zagrozić handlowi towarami w UE i mieć katastrofalne skutki gospodarcze.
1.8.
EKES zgadza się, że skuteczne wdrożenie programu jednego okienka w dziedzinie ceł i uniknięcie opóźnień będzie wymagało szczególnego zwrócenia uwagi na państwa członkowskie, które nie wzięły udziału w projekcie pilotażowym z 2015 r. pt. "Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł - wspólny dokument weterynaryjny wejścia" (EU CSW-CVED) i które w związku z tym nie opracowały krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł, dostosowanych do unijnego jednego okienka.
1.9.
Podobny problem dotyczy szeregu państw członkowskich, które opracowały własne inicjatywy w zakresie jednego okienka na szczeblu krajowym, które pozostają odizolowane i charakteryzują się różnymi warunkami uzależnionymi od poziomu istniejącej informatycznej architektury celnej, priorytetów i struktur kosztów.
1.10.
Z powyższych względów EKES opowiada się za bardziej szczegółowym harmonogramem, zawierającym cele i środki dla państw członkowskich umożliwiające im dostosowanie ich krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł do unijnego jednego okienka.
1.11.
EKES dostrzega złożoność systemu i fakt, że do jego wdrożenia potrzebna jest koordynacja działań zarówno w obrębie państw członkowskich, jak i między tymi państwami. EKES proponuje opracowanie bardziej szczegółowego harmonogramu monitorowania i przedstawiania sprawozdań na temat funkcjonowania i opracowywania jednego okienka, wraz z celami i środkami, które państwa członkowskie i podmioty krajowe powinny podjąć w celu wdrożenia systemu.
1.12.
EKES zaleca, by w obszarze swego działania program przyczyniał się do większego poszanowania praw podstawowych i lepszej ochrony danych.
1.13.
EKES uważa, że niezwykle ważne jest przygotowanie i przeszkolenie pracowników, którzy będą zaangażowani w obsługę systemów informatycznych, krajowych środowisk jednego okienka i unijnego jednego okienka w dziedzinie ceł. W związku z tym w obecnym projekcie należy przewidzieć programy szkolenia i podnoszenia kwalifikacji pracowników, które to programy powinny być finansowane ze środków krajowych lub unijnych.
2.
Kontekst/wprowadzenie
2.1.
W 2008 r. państwa członkowskie i Komisja zobowiązały się do promowania elektronicznego środowiska celnego w UE poprzez dążenie do ustanowienia ram usług jednego okienka. W deklaracji weneckiej z 2014 r. zaproponowano stopniowy plan działania na rzecz wdrożenia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i opracowania jego ram prawnych. Zostało to powtórzone w komunikacie Komisji z 2016 r. "Rozwój unii celnej UE i zarządzanie nią", w którym ogłoszono plany Komisji dotyczące zbadania wykonalnego rozwiązania w zakresie opracowania i utworzenia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. Podejście to zostało poparte w konkluzjach Rady Ecofin z dnia 23 maja 2017 r.
2.2.
Komisja rozpoczęła w 2015 r. projekt pilotażowy - "Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł - wspólny dokument weterynaryjny wejścia (EU CSW-CVED)". Projekt był zarządzany wspólnie przez Dyrekcję Generalną ds. Podatków i Unii Celnej (DG TAXUD) oraz Dyrekcję Generalną ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności (DG SANTE) w celu umożliwienia zautomatyzowanej weryfikacji przez organy celne trzech formalności regulacyjnych niedotyczących ceł, przedkładanych wraz ze zgłoszeniem celnym jako dowód zgodności. Początkowo w tym programie pilotażowym uczestniczyło na zasadzie dobrowolności pięć administracji celnych państw członkowskich. W ramach jego następcy, unijnego systemu jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw (EU CSW-CERTEX), rozszerzono zakres wymogów regulacyjnych i wprowadzono nowe funkcje, takie jak zarządzanie ilością. Liczba uczestniczących państw członkowskich wzrosła z pięciu do dziewięciu, a programem obejmowane są kolejne obszary polityki.
2.3.
Pandemia COVID-19 sprawiła, że ważniejsze niż kiedykolwiek stało się ustanowienie silniejszych ram unii celnej i dalsze ułatwianie wypełniania formalności celnych i unijnych formalności niedotyczących ceł w celu wsparcia ożywienia gospodarczego. W tym celu zwiększona cyfryzacja formalności celnych i unijnych formalności regulacyjnych niedotyczących ceł mających zastosowanie do handlu międzynarodowego otwiera państwom członkowskim nowe możliwości w zakresie poprawy współpracy cyfrowej.
3.
Streszczenie wniosku Komisji
3.1.
Unijny handel międzynarodowy podlega zarówno przepisom prawa celnego, jak i unijnym przepisom innym niż przepisy celne. Organy odpowiedzialne za unijne formalności regulacyjne niedotyczące ceł ("właściwe organy partnerskie") oraz organy celne często pracują w hermetycznych zespołach, tworząc złożone i powodujące obciążenia obowiązki sprawozdawcze dla przedsiębiorców i nieskuteczne procesy odprawy towarów, sprzyjające błędom i oszustwom. Aby rozwiązać problem rozdrobnionej interoperacyjności między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi w zarządzaniu procesami odprawy towarów oraz koordynować działania w tym obszarze, Komisja i państwa członkowskie podjęły na przestrzeni lat szereg zobowiązań do opracowania inicjatyw w zakresie jednego okienka do celów odprawy towarów.
3.2.
We wniosku Komisji przewidziano ustanowienie unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł zapewniającego zintegrowany zestaw interoperacyjnych usług elektronicznych na szczeblu unijnym i krajowym za pośrednictwem unijnego systemu jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw. Ma to na celu wspierać interakcję i wymianę informacji między krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł a unijnymi systemami pozacelnymi, o których mowa w załączniku do wniosku.
4.
Uwagi ogólne
4.1.
Wniosek dotyczący rozporządzenia stanowi pierwszy i zasadniczy krok w kierunku poprawy współpracy między organami celnymi za pomocą jednej aplikacji elektronicznej. Jest to kompleksowy wniosek, który zawiera szeroko zakrojoną analizę wyników, działań i środków związanych z funkcjonowaniem unijnego jednego okienka w dziedzinie ceł.
4.2.
Wdrożenie jednego okienka umożliwi przedsiębiorstwom i przedsiębiorcom przekazywanie danych - zarówno dokumentów załączanych do zgłoszenia, jak i unijnych formalności niedotyczących ceł - drogą elektroniczną do elektronicznego okienka (krajowego okienka) w każdym państwie członkowskim, co ograniczy ryzyko powielania działań oraz pozwoli oszczędzić czas i koszty transakcji. Jedno okienko pozwoli organom celnym i innym organom na gromadzenie danych przekazanych w oparciu o zharmonizowany system procedur odprawy towarów. Jednocześnie UE uzyska ogląd produktów wwożonych i wywożonych przez jej granice, a także możliwość sprawdzania ilości towarów w kontekście kontyngentów i zapobiegania oszustwom.
4.3.
Jak określono we wniosku Komisji, wdrożenie programu zostanie sfinansowane ze źródeł unijnych i krajowych. Koszty związane z opracowywaniem, integracją i obsługą jednego okienka EU CSW-CERTEX zostaną poniesione przez Unię, natomiast państwa członkowskie pokryją koszty opracowywania, integracji i obsługi ich krajowych środowisk jednego okienka oraz ich połączenia z EU CSW-CERTEX. Biorąc pod uwagę, że pandemia COVID-19 doprowadziła do kryzysu finansowego we wszystkich państwach członkowskich UE, EKES chciałby wiedzieć, w jaki sposób Komisja może zagwarantować, by państwa członkowskie spełniły ten wymóg i zapewniły w budżetach krajowych środki finansowe na realizację programu.
4.4.
Aby inicjatywa dotycząca jednego okienka mogła zostać zharmonizowana i ustanowiona, wdrożenie programu przez państwa członkowskie musi być obowiązkowe. W istocie sukces jednego okienka w dziedzinie ceł zależy od jednoczesnego przestrzegania, harmonizacji i wdrożenia programu przez wszystkie kraje. EKES zwraca uwagę na ryzyko, że niektóre państwa członkowskie mogą nie wdrożyć jednego okienka w przewidzianym terminie ze względu na ograniczenia budżetowe (wynikające z kryzysu finansowego związanego z COVID-19) i inne priorytety polityczne. Spowoduje to liczne problemy dla polityki celnej i handlowej Unii, nie mówiąc już o państwach członkowskich. EKES zwraca się do Komisji z pytaniem, czy przewidziane są kary w przypadku, gdy któreś z państw członkowskich nie wdroży jednego okienka lub przekroczy ustalone ramy czasowe.
4.5.
Działania w zakresie jednego okienka muszą iść w parze z modernizacją ceł i organów celnych. Niezwykle przydatne byłoby przeprowadzenie najpierw badania opisującego obecną sytuację na granicach państw członkowskich oraz dokonanie oceny potrzeby inwestycji w modernizację usług, tak aby mogły one być realizowane w ramach jednego okienka. Jednocześnie można by ustalić orientacyjny termin zakończenia prac nad krajową częścią jednego okienka.
4.6.
W swoim wniosku dotyczącym rozporządzenia Komisja wskazuje, że każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć organ, który będzie pełnił funkcję krajowego koordynatora na potrzeby wdrażania i koordynacji działań w zakresie jednego okienka. EKES chciałby wiedzieć, czy wyznaczenie krajowego koordynatora leży w wyłącznej gestii każdego państwa członkowskiego czy też Komisja będzie wydawać zalecenia w tej sprawie.
4.7.
Jeśli chodzi o zapewnienie ochrony danych, EKES uważa, że uzupełniająca działalność polegająca na ochronie danych gromadzonych wraz ze wszystkimi zgłoszeniami celnymi musi uwzględniać następujące kwestie:
jaki organ publiczny będzie odpowiedzialny za zagwarantowanie poufności i jak zostanie określony stopień tolerancji na każdym szczeblu,
zabezpieczenia, które zostaną zapewnione przedsiębiorcom w ramach jednego okienka, oraz szczegóły udzielonych gwarancji.
5.
Uwagi szczegółowe
5.1.
EKES jest zdania, że omawiany wniosek dotyczący rozporządzenia i punkt, w którym mowa o pomocniczości, można uznać za wkład tego środka, tj. utworzenia jednego okienka, w europejski PKB i zwiększanie konkurencyjności.
5.2.
Ponadto EKES uważa, że konieczne jest przeprowadzenie oceny skutków dla każdego państwa członkowskiego, w której podkreślone zostaną korzyści płynące z wdrożenia tej polityki, aby przekonać te państwa do szybkiego jej wdrożenia. Jednocześnie EKES zwraca się do Komisji o przedstawienie sprawozdania na temat skutków pilotażowego wprowadzenia jednego okienka w dziedzinie ceł w każdym z państw członkowskich uczestniczących w projekcie pilotażowym.
5.3.
Mając na uwadze sprawozdanie z oceny skutków, które zostało przeanalizowane we wniosku dotyczącym rozporządzenia, EKES uważa, że pakiet wariantów 1 + 6+8(ii) 2  jest odpowiedni.
5.4.
EKES podkreśla, że Komisja Europejska powinna przyjąć jednolite specyfikacje techniczne dotyczące funkcjonowania krajowego środowiska jednego okienka, jak określono w art. 2 wniosku dotyczącego rozporządzenia.
5.5.
EKES zwraca uwagę, że Komisja Europejska powinna przyjąć jednolite specyfikacje techniczne dotyczące funkcjonowania krajowego środowiska jednego okienka, jak określono w art. 8, aby uniknąć problemów związanych ze zgłoszeniami celnymi. EKES uważa, że użyteczne byłoby stworzenie jednego standardu.
5.6.
EKES jest zdania, że aby jedno okienko w dziedzinie ceł mogło funkcjonować z powodzeniem, krajowe środowiska muszą działać sprawnie i dysponować odpowiednio przeszkolonym personelem. Biorąc pod uwagę, że liczba funkcjonariuszy celnych 3  na 100 000 mieszkańców waha się od 7 do 70 w zależności od państwa członkowskiego, EKES zaleca dodanie minimalnych standardów dotyczących obsługi systemu i liczby wymaganego personelu.
5.7.
EKES zaleca dodanie w art. 1 wniosku dotyczącego rozporządzenia sformułowania "bez uszczerbku dla przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) oraz przepisów art. 6 niniejszego rozporządzenia".
5.8.
EKES zauważa, że zarówno pod względem prawnym, jak i merytorycznym w art. 3 można by zająć się kwestią sprzeczności wynikającej z odniesienia do unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł przy jednoczesnym uwzględnieniu unijnych systemów pozacelnych. Można by dodać oddzielny akapit obejmujący tę kwestię (jak również dokonać niezbędnych zmian w odniesieniach).
5.9.
EKES zwraca się o wyjaśnienie, czy program prac Komisji Europejskiej zostanie przyjęty przed wejściem w życie rozporządzenia czy też po jego wejściu w życie. Jeżeli najpierw będzie mieć miejsce wejście w życie rozporządzenia, to jakie będą ramy czasowe przyjęcia planu działania?
5.10.
EKES uważa, że odniesienie do możliwości odwołania uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych, o którym mowa w art. 21 ust. 3 zdanie pierwsze, jest zdecydowanie zbyt niejasne, i zwraca się o doprecyzowanie, czy odwołanie dotyczy jednej czy wszystkich kategorii wymienionych w art. 5 ust. 4, art. 10 ust. 3 i art. 13 ust. 4. Nie jest również jasne, czy dotyczy to jednego aktu należącego do powyższych kategorii czy też o ogólną możliwość przyjmowania aktów należących do jednej z tych kategorii. EKES zwraca uwagę, że proces informowania współprawodawców powinien być przedmiotem konsultacji między tymi współprawodawcami.

Bruksela, dnia 24 marca 2021 r.

Christa SCHWENG
Przewodnicząca
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
1 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020. Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji", COM(2016) 179 final z dnia 19 kwietnia 2016 r.
2 Wariant 1 nadaje EU CSW-CERTEX obowiązkowy charakter i obejmuje unijne wymogi regulacyjne, w odniesieniu do których odpowiednie informacje celne są dostępne na szczeblu UE dla wszystkich państw członkowskich, zapewniając funkcję automatycznego zarządzania ilością. W wariancie 6 ustanawia się pojedyncze okienka na poziomie krajowym, aby zapewnić przedsiębiorcom zharmonizowane pojedyncze punkty kontaktowe w celu dopełniania formalności celnych i formalności niedotyczących ceł. Wariant 8(ii) opiera się na szerszym stosowaniu istniejącego systemu rejestracji i identyfikacji przedsiębiorców (EORI) jedynie do celów zatwierdzania. COM(2020) 673 final.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2021.220.62

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł i zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 952/2013" [COM(2020) 673 final - 2020/306 (COD)].
Data aktu: 09/06/2021
Data ogłoszenia: 09/06/2021