Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Wspieranie innowacji w sektorze publicznym za pośrednictwem rozwiązań cyfrowych: perspektywa lokalna i regionalna.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Wspieranie innowacji w sektorze publicznym za pośrednictwem rozwiązań cyfrowych: perspektywa lokalna i regionalna

(2018/C 164/06)

(Dz.U.UE C z dnia 8 maja 2018 r.)

Sprawozdawca: Frank CECCONI (FR/ALDE), radny regionu Île-de-France

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne

1.
Stwierdza, że sektor publiczny odgrywa fundamentalną rolę gospodarczą jako podmiot regulacyjny, usługodawca i pracodawca. Ponadto, w zmieniającym się świecie także on musi się przeobrażać, aby sprostać oczekiwaniom społeczeństwa.
2.
Odnotowuje, że władze lokalne i regionalne - organy administracji pozostające blisko obywateli i odpowiedzialne za świadczenie bezpośrednich usług życia codziennego - odgrywają decydującą rolę w modernizacji usług publicznych.
3.
Podkreśla istotne znaczenie rozwiązań cyfrowych dla tworzenia nowego modelu administracji - bardziej przejrzystej, prostszej, skuteczniejszej, o bardziej integracyjnym charakterze, a ponadto lepiej odpowiadającej oczekiwaniom użytkowników.
4.
Przypomina, że w październiku 2013 r. Rada Europejska stwierdziła, iż należy kontynuować modernizację administracji publicznej poprzez szybkie wdrożenie e-usług (np. e-zdrowie, fakturowanie elektroniczne, elektroniczne zamówienia publiczne) oraz że otwarte dane stanowią niewykorzystane zasoby o ogromnym potencjale.
5.
Zauważa, że potencjał elektronicznych usług publicznych nadal pozostaje niedostatecznie wykorzystywany zarówno przez obywateli, jak i przedsiębiorstwa. Administracja elektroniczna rozwinęła się niejednorodnie w poszczególnych państwach członkowskich i regionach UE.
6.
Jest zdania, że modernizacja sektora publicznego za pośrednictwem rozwiązań cyfrowych otwiera nowe perspektywy gospodarcze dla przedsiębiorstw i przyczynia się do wzmocnienia konkurencyjności Unii i jej państw członkowskich.
7.
Odnotowuje, iż w obecnych czasach, gdy większość administracji publicznych musi zmniejszyć ogólny poziom wydatków, cyfryzacja stanowi rozwiązanie pozwalające świadczyć lepszej jakości usługi, przynosząc jednocześnie znaczne oszczędności.
8.
Dlatego też z zadowoleniem przyjmuje priorytetowe potraktowanie przez prezydencję estońską planu stworzenia cyfrowej Europy i zapewnienia swobodnego przepływu danych, a także cel dotyczący stopniowego wprowadzenia transgranicznych cyfrowych usług publicznych z myślą o ułatwieniu codziennego życia.
9.
Przypomina o swoim poparciu dla priorytetu Komisji, jakim jest cyfryzacja sektora publicznego w kontekście realizacji jednolitego rynku cyfrowego oraz dla planu działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020.
10.
Całkowicie popiera wizję nakreśloną przez Komisję w planie działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020, zgodnie z którą najpóźniej w 2020 r. administracja i instytucje publiczne będą otwarte, skuteczne i integracyjne oraz będą świadczyć wszystkim obywatelom i przedsiębiorstwom w całej UE przyjazne, spersonalizowane usługi cyfrowe bez granic.
11.
Wyraża zadowolenie z przyznania mu statusu obserwatora w radzie kierowniczej ds. planu działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020. Mając na uwadze rolę władz lokalnych i regionalnych w modernizacji sektora publicznego, proponuje, by status ten został przekształcony w status pełnoprawnego członka.
12.
Przypomina o swoim zaangażowaniu w to, by samorządy terytorialne uczestniczyły w opracowywaniu środków i narzędzi służących realizacji tego celu, a nie tylko w ich wdrażaniu.
13.
Zwraca uwagę na bardzo dużą zdolność do innowacji i eksperymentowania, jaką wykazują władze lokalne i regionalne w całej UE, zwłaszcza w dziedzinie dostępu do informacji, efektywności energetycznej, zrównoważonej mobilności, gospodarowania odpadami, uproszczenia administracji, zdrowia oraz bezpieczeństwa.
14.
Zwraca uwagę, że innowacje w sektorze publicznym są jednym z tematów tegorocznej wspólnej platformy wymiany wiedzy DG RTD i KR-u. W wyniku prac tej platformy zainteresowane miasta i regiony powinny zostać uznane za pionierów innowacyjnej odnowy administracji publicznej oraz innowacyjnych zamówień publicznych w celu skutecznego rozpowszechniania najlepszych praktyk. Z pomocą pionierskich miast i regionów oraz we współpracy z Komisją w całej UE powinno dać się uzyskać efektywniejsze świadczenie usług i korzyści skali.

Wizja i podstawowe zasady

15.
Jest zdania, że to na administracji publicznej spoczywa odpowiedzialność za zbudowanie ekosystemów sprzyjających innowacjom - zarówno w sektorze publicznym, jak i poza nim.
16.
Podkreśla znaczenie otwartej administracji zapewniającej bezpieczny dostęp do danych i usług w celu poprawy przejrzystości i skuteczności. Zgadza się z zasadą, zgodnie z którą administracje publiczne powinny wymieniać informacje między sobą oraz z obywatelami i przedsiębiorstwami w sposób otwarty i zapewniający włączenie.
17.
Ponownie wyraża poparcie dla zasady "domyślnej cyfrowości", również w wymiarze transgranicznym, usług świadczonych przez administracje publiczne, jeśli towarzyszą temu działania na rzecz włączenia cyfrowego 1 .
18.
Popiera zasadę "jednorazowości", która oznacza, że administracja publiczna wnioskuje o te same informacje tylko raz w wypadku każdego obywatela i przedsiębiorstwa. Takie podejście umożliwiłoby uproszczenie kontaktów między obywatelami, przedsiębiorstwami i administracją publiczną.
19.
Popiera zasadę domyślnej interoperacyjności, która stanowi kluczowy czynnik pozwalający wykorzystać możliwości cyfryzacji.
20.
Popiera zasadę "współtworzenia" 2  oraz coraz większe angażowanie użytkowników na wszystkich etapach procesu transformacji usług publicznych. Jest to zgodne z postulatem KR-u, by opierać się również na zasadzie współtworzenia, tak aby przyszły program UE w zakresie badań naukowych i innowacji był opracowywany przy pełnym zaangażowaniu regionów 3 .
21.
Z zadowoleniem przyjmuje harmonizację ram prawnych dzięki ogólnemu rozporządzeniu o ochronie danych, co umożliwia pogodzenie, zgodnie z zasadą proporcjonalności, podstawowego prawa, jakim jest ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych, ze wszystkimi innymi odnośnymi prawami podstawowymi. Przypomina, że nierównomierne wdrażanie ochrony danych osobowych w UE prowadzi do niepewności prawnej ze szkodą dla swobodnego przepływu danych w całej Unii Europejskiej. Rozwój inicjatywy MyData w okresie estońskiej prezydencji Rady UE oferuje nowe możliwości poprawy zarządzania danymi osobowymi w sposób zorientowany na obywateli.
22.
Podkreśla kluczową funkcję, jaką mogą spełniać władze lokalne i regionalne, zwłaszcza w regionach przygranicznych, w określaniu, wypróbowywaniu i rozwijaniu właściwych, skutecznych i trwałych usług transgranicznych.
23.
Zaznacza, że sektor prywatny ma do odegrania zasadniczą rolę we wdrażaniu globalnego podejścia. Innowacje umożliwiają konsumentom dostęp do licznych usług, zarówno publicznych jak i prywatnych, za pośrednictwem uproszczonych procedur. Tak więc sektor prywatny należy postrzegać jako pełnoprawny podmiot i partnera administracji publicznych w dziedzinie innowacji.
24.
Przypomina, że cyfryzacja gospodarki, poprzez nowe wzorce konsumpcji, pracy i nawiązywania kontaktów, dla obywateli oznacza także nowe oczekiwania wobec służb administracji publicznej. W tym kontekście innowacje w sektorze publicznym i lepsze wykorzystanie administracji elektronicznej to także szansa, by skuteczniej wychodzić naprzeciw tym oczekiwaniom, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwój gospodarki dzielenia się i związanych z nią kwestii takich jak procedury rejestracji, podatki i zatrudnienie.
A.
Wymiar strukturalny
25.
Sądzi, że wzmocnienie integracji cyfrowej oraz rozszerzenie usług cyfrowych stanowią priorytetowy obszar działania i wyzwanie na równi z jednolitym rynkiem cyfrowym. Wiąże się to z ograniczeniem liczby obszarów nieobjętych jeszcze stabilnymi i wysoce efektywnymi sieciami po przystępnych cenach. Jednocześnie należy kontynuować działania wspierające rozszerzenie cyfrowych sieci współpracy i dalszy rozwój ich elementów.
26.
Jest zdania, że administracje publiczne, podobnie jak wszystkie organy zajmujące się przetwarzaniem danych wrażliwych, powinny stale dbać o klasyfikację i bezpieczeństwo danych. W obliczu ogromnych szkód, jakie mogą wyrządzić hakowanie, cyberataki i cyberterroryzm, trzeba w niektórych przypadkach znaleźć rozwiązania pozwalające fizycznie oddzielić dane, a nawet cały system, od internetu.
27.
Podkreśla rolę Komisji Europejskiej w tworzeniu podstawowych warunków dla interoperacyjności i harmonizacji, tak aby umożliwić wymianę informacji, na której opierają się te zasady.
28.
Potwierdza dążenie do stworzenia transnarodowych usług publicznych w oparciu o rozwiązania cyfrowe i w tym kontekście z zainteresowaniem śledzi inicjatywy umożliwiające poprawę interoperacyjności między różnymi administracjami oraz rozwój takich narzędzi jak np. identyfikacja elektroniczna i podpis elektroniczny.
29.
Apeluje o przyjęcie globalnego podejścia do rozwoju infrastruktury cyfrowej, w ramach którego różne organy administracji stosują rozwiązania interoperacyjne i korzystają w miarę możliwości ze wspólnej podstawy technicznej, a jednocześnie opracowują własne zastosowania w zależności od potrzeb. Takie podejście pozwoliłoby uniknąć konieczności budowania oddzielnej infrastruktury dla każdej usługi, co zmniejszyłoby koszty i zwiększyło skuteczność. Ponadto pozwoliłoby to zapobiegać terytorialnemu rozdrobnieniu jednolitego rynku.
30.
Ponawia w tym kontekście swój postulat, by projekty dotyczące rozwoju łączy szerokopasmowych zostały uznane za usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym 4 .
31.
Popiera inicjatywy służące poprawie dostępu obywateli i przedsiębiorstw do usług publicznych. Zasadami, na których powinna opierać się każda inicjatywa, są uproszczenie i ukierunkowanie na potrzeby użytkownika.
B.
Wymiar ludzki
32.
Sądzi, że aby sektor publiczny mógł być rzeczywiście innowacyjny, potrzeba głębokich zmian w kulturze organizacyjnej. Podkreśla rolę katalizatora, jaką mogą odgrywać podmioty w ramach różnych usług publicznych.
33.
Pragnie, by ustawiczne szkolenia podmiotów publicznych w zakresie nowych rozwiązań cyfrowych stały się priorytetem administracji zarówno na szczeblu lokalnym, jak i krajowym. Wzywa do rozpowszechniania w administracjach kultury przejrzystości, komunikacji i wymiany doświadczeń.
34.
Zachęca do tworzenia w poszczególnych administracjach multidyscyplinarnych zespołów wysokiego szczebla, które mogłyby obejmować użytkowników i których zadaniem byłoby proponowanie decydentom publicznym innowacyjnych rozwiązań.
35.
Uważa, że pełne wykorzystanie potencjału administracji elektronicznej wymaga uprzedniego zwiększenia zaufania obywateli i przedsiębiorstw do procedur wykorzystywania gromadzonych danych. Zaufanie to wymaga bardzo wysokiego poziomu zharmonizowanej ochrony niektórych danych. W tym kontekście odnotowuje z zainteresowaniem, że zaufanie rośnie, gdy obywatele i przedsiębiorstwa mają prawo do kontroli sposobu wykorzystywania ich danych przez administrację.
36.
Jest zdania, że modernizacja administracji dzięki rozwiązaniom cyfrowym powinna również prowadzić do większego udziału obywateli w publicznym procesie decyzyjnym. To wyzwanie, mające szczególne znaczenie dla demokracji lokalnej, wymaga konkretnych inicjatyw.
37.
Podkreśla korzyści płynące z zasady współtworzenia procedur publicznych, która angażuje użytkowników w opracowywanie i rozwijanie usług publicznych. Ta nowa forma współpracy między organami publicznymi a obywatelami i przedsiębiorstwami pozwala reagować na potrzeby użytkowników, a także określać umiejętności i zdolności obywateli oraz dostosowywać je z myślą o współpracy i zapewnianiu jakości świadczonych usług. Proponuje wykorzystanie obecnych instrumentów, takich jak zestaw narzędzi OECD, oraz ich promowanie na szczeblu lokalnym i regionalnym.
38.
Proponuje skuteczne propagowanie tworzenia sieci europejskich centrów innowacji w celu zdynamizowania działalności innowacyjnej miast i regionów.
39.
Uważa, że cyfryzacja administracji wymaga zapewnienia dostępu wszystkich obywateli do technologii cyfrowych, niezależnie od poziomu wykształcenia, wieku, ewentualnej niepełnosprawności czy miejsca przebywania.
40.
Zaznacza, że uwrażliwianie i szkolenie obywateli oraz przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, w zakresie korzystanie z cyfrowych usług publicznych będą miały zasadnicze znaczenie w odniesieniu do akceptacji cyfrowej transformacji w sektorze publicznym, szczególnie przez osoby najmniej zaznajomione z tymi technologiami.
41.
Jest zdania, że ta zmiana mentalności opiera się na kształceniu i szkoleniu, opowiada się więc za promowaniem w szkołach kursów informatycznych, tak aby umożliwić nowym pokoleniom czerpanie korzyści z rzeczywistej kultury cyfrowej dającej im szansę stać się aktywnymi członkami społeczeństwa przyszłości opartego na wiedzy. Ponadto odpowiednie struktury uczenia się przez całe życie powinny umożliwiać osobom dorosłym w każdym wieku nabywanie i doskonalenie umiejętności cyfrowych.

Korzyści wynikające z intensywniejszej współpracy

42.
Zaznacza, że współpraca i wymiana dobrych praktyk między administracjami i ponad granicami może służyć uproszczeniu innowacji w sektorze publicznym.
43.
Z zainteresowaniem odnotowuje próby wymiany danych między władzami, na wzór projektu pilotażowego między Estonią a Finlandią 5 . Proponuje wspierać tego rodzaju wspólne działania w ramach współpracy międzyregionalnej.
44.
Opowiada się za rozwojem inicjatyw umożliwiających zebranie innowacji prowadzonych przez władze lokalne i regionalne, wymianę doświadczeń i rozpowszechnienie dobrych praktyk.
45.
Wskazuje na znaczenie ściślejszego włączenia władz lokalnych i regionalnych do wszystkich polityk mających na celu stymulowanie innowacji w sektorze publicznym poprzez rozwiązania cyfrowe.

Zalecenia

46.
Podkreśla kluczową rolę, jaką powinny odgrywać samorządy terytorialne w modernizacji sektora publicznego.
47.
Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Komitetu w istniejące platformy, takie jak rada kierownicza ds. planu działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020. Niemniej sądzi, że statut pełnoprawnego członka w tym organie oraz nawiązanie partnerstwa z Centrum Monitorowania Innowacji w Sektorze Publicznym OECD pozwoliłoby Komitetowi Regionów lepiej wspomóc promowanie innowacji w sektorze publicznym.
48.
Proponuje ponadto ustanowienie partnerstwa między Komitetem Regionów a Partnerstwem na rzecz Otwartego Rządu (OGP);
49.
Proponuje opracowanie konkretnych wskaźników umożliwiających wiarygodne porównanie administracji publicznych pod względem ich stopnia gotowości na rozwiązania cyfrowe.
50.
Wzywa sektor publiczny do działań na rzecz innowacji ukierunkowanych na potrzeby użytkowników i bazujących na zasadzie swobodnego dostępu do usług cyfrowych dla wszystkich obywateli i przedsiębiorstw, wyższego poziomu ochrony danych wrażliwych, domniemanej cyfrowości, jednorazowości, współtworzenia i interoperacyjności.
51.
Proponuje, aby zainteresowane miasta i regiony zostały uznane za pionierów innowacyjnej odnowy administracji publicznej oraz innowacyjnych zamówień publicznych w celu uzyskania skuteczniejszego świadczenia usług i korzyści skali dla całej Europy.
52.
Popiera apel Parlamentu Europejskiego do Komisji Europejskiej, by jej działania służyły za przykład w tej dziedzinie.
53.
Proponuje ustanowienie regularnego wydarzenia umożliwiającego zaprezentowanie najlepszych praktyk opracowanych przez władze lokalne i regionalne w zakresie innowacji wykorzystujących rozwiązania cyfrowe.

Bruksela, dnia 30 listopada 2017 r.

Karl-Heinz LAMBERTZ
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów
1 Opinia KR-u w sprawie: "Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020" (COR-2016-02882).
3 Opinia KR-u "Wymiar lokalny i regionalny programu »Horyzont 2020« oraz nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji" (COR-2017-00854).
4 Opinia KR-u "Europejska inicjatywa dotycząca przetwarzania w chmurze oraz priorytety w normalizacji ICT na jednolitym rynku cyfrowym" (COR-2016-02880).
5 Estonia i Finlandia są w trakcie zacieśniania współpracy w tworzeniu systemu X-Road, który gwarantuje bezpośrednią i bezpieczną wymianę danych między uczestniczącymi państwami. Nowo utworzony i uruchomiony wspólnie przez obydwa kraje Nordic Institute for Interoperability Solutions (Nordycki Instytut na rzecz Rozwiązań Interoperacyjnych) będzie odgrywać kluczową rolę w dalszym rozwijaniu platformy interoperacyjności X-Road. (http://vm.fi/en/article/-/asset_publisher/suomi-ja-viro-perustavat-yhteisen-instituutin-kehittamaan-x-road-teknologiaa).

Zmiany w prawie

Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 30.04.2024
Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2018.164.34

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Wspieranie innowacji w sektorze publicznym za pośrednictwem rozwiązań cyfrowych: perspektywa lokalna i regionalna.
Data aktu: 30/11/2017
Data ogłoszenia: 08/05/2018