STANOWISKO RADY (UE) NR 10/2011 W PIERWSZYM CZYTANIUw sprawie przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie udzielenia gwarancji UE dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Unii oraz uchylenia decyzji nr 633/2009/WE
Przyjęte przez Radę w dniu 20 września 2011 r.
(2011/C 304 E/01)
(Dz.U.UE C z dnia 15 października 2011 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 209 i art. 212,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(1),
a także biorąc pod uwagę, co następuje:
(1) Oprócz realizowania swojej podstawowej misji, którą jest finansowanie inwestycji w Unii Europejskiej, od 1963 roku Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) prowadzi działania z zakresu finansowania poza granicami Unii służące wsparciu polityki zewnętrznej Unii. Umożliwia to uzupełnienie siłą finansową EBI dostępnych w budżecie Unii środków dla regionów zewnętrznych, z korzyścią dla państw otrzymujących pomoc. Podejmując takie działania z zakresu finansowania, EBI jednocześnie przyczynia się do realizacji podstawowych zasad i celów polityki Unii, w tym rozwoju państw trzecich oraz dobrobytu Unii w nowej światowej sytuacji gospodarczej. Działania EBI z zakresu finansowania wspierające politykę zewnętrzną Unii powinny być nadal prowadzone zgodnie z zasadami należytych praktyk bankowych.
(2) Art. 209 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w związku z jego art. 208, stanowi, że EBI przyczynia się, na warunkach przewidzianych w jego statucie, do realizacji środków niezbędnych do wsparcia celów polityki Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju.
(3) Zgodnie z art. 19 statutu EBI, wnioski przekazane bezpośrednio do banku w sprawie działań EBI z zakresu finansowania, które mają być realizowane na mocy niniejszej decyzji, mają być przekazane Komisji do zaopiniowania ("wniosek EBI dotyczący finansowania").
(4) Celem wsparcia unijnych działań zewnętrznych Unii oraz umożliwienia EBI finansowania inwestycji poza granicami Unii bez uszczerbku dla zdolności kredytowej EBI, większość jego działań w regionach zewnętrznych korzysta z gwarancji budżetowej UE ("gwarancja UE"), którą zarządza Komisja.
(5) Gwarancja UE została ustanowiona na lata 2007-2011 decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 633/ 2009/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(2).
(6) Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych ("fundusz gwarancyjny"), ustanowiony rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 z dnia 25 maja 2009 r. ustanawiającym Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych(3), stanowi bufor płynności dla budżetu Unii chroniący przed stratami z tytułu działań EBI z zakresu finansowania i innych działań zewnętrznych Unii.
(7) Zgodnie z decyzją nr 633/2009/WE Komisja i EBI przygotowały śródokresowy przegląd zewnętrznych działań EBI z zakresu finansowania, oparty na niezależnej ocenie zewnętrznej nadzorowanej przez komitet sterujący złożony z ekspertów, ocenie zewnętrznego konsultanta oraz ocenach szczegółowych sporządzonych przez EBI. W dniu 12 lutego 2010 r. komitet sterujący przedłożył Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji i EBI sprawozdanie zawierające odpowiednie wnioski i zalecenia.
(8) W sprawozdaniu komitetu sterującego stwierdzono, że gwarancja UE stanowi skuteczny i silny instrument polityki o znacznym efekcie dźwigni w kategoriach finansowych i politycznych, który należy utrzymać celem uwzględnienia ryzyka o charakterze politycznym lub ryzyka dłużnika typu państwo. Celem zapewnienia maksymalnej wartości dodanej i wydajności działań zewnętrznych EBI zaproponowano również pewne zmiany w decyzji nr 633/2009/WE.
(9) Niezbędne jest utworzenie wykazu państw potencjalnie kwalifikujących się do uzyskania finansowania EBI w ramach gwarancji UE. Należy również uzupełnić wykaz państw kwalifikujących się do uzyskania finansowania EBI w ramach gwarancji UE zawarty w załączniku I do decyzji nr 633/2009/WE.
(10) Aby uwzględnić znaczące zmiany polityki, zgodnie z art. 290 TFUE należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów w sprawie zmiany załącznika III do niniejszej decyzji. Szczególnie istotne jest, aby Komisja przeprowadziła odpowiednie konsultacje w czasie prac przygotowawczych, w tym na szczeblu ekspertów. W czasie przygotowywania i sporządzania aktów delegowanych Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(11) Kwoty objęte gwarancją UE w poszczególnych regionach powinny w dalszym ciągu stanowić pułapy finansowania przez EBI w ramach gwarancji UE, nie zaś wartości docelowe poziomu finansowania, które EBI jest zobowiązany osiągnąć.
(12) W ramach przeznaczonego dla państw trzecich wsparcia Unii na rzecz walki ze światowym kryzysem gospodarczo-finansowym EBI w ramach swego aktualnego upoważnienia skoncentrował na wstępie swoje zewnętrzne działania kredytowe w latach 2009-2010 głównie na państwach ubiegających się o członkostwo, państwach sąsiadujących i państwach partnerskich. Ponadto niepokoje obserwowane w państwach południowego regionu Morza Śródziemnego na początku roku 2011 wymagają pomocy Unii w zapewnieniu tym państwom środków na odbudowę i modernizację ich gospodarek. Dlatego przez pozostały okres upoważnienia ogólny pułap upoważnienia powinien zostać przeanalizowany i zwiększony o kwotę 1.684.000.000 EUR, aby lepiej sprostać tym przejściowym i wyjątkowym okolicznościom bez naruszania pułapów ustalonych dla kolejnych wieloletnich ram finansowych.
(13) Działania EBI z zakresu finansowania wynikające ze wspomnianego powyżej podwyższenia ogólnego pułapu upoważnienia powinny zostać zrealizowane w odpowiedzi na reformy polityczne podejmowane przez poszczególne państwa partnerskie na podstawie oceny Komisji i z udziałem Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) oraz przy uwzględnieniu rezolucji Parlamentu Europejskiego, a także decyzji i konkluzji Rady. Ocena ta powinna odzwierciedlać także przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa oraz odnowiony nacisk na różnicowanie. W państwach ubiegających się o członkostwo finansowanie EBI nadal będzie uzupełniać wsparcie Unii.
(14) Oprócz utrzymania pułapów regionalnych należy uruchomić upoważnienie fakultatywne w wysokości 2.000.000.000 EUR, które powinno zostać przeznaczone jako koperta na wspieranie działań EBI z zakresu finansowania w dziedzinie środków łagodzących skutki zmian klimatu i w obszarze działań przystosowawczych we wszystkich regionach objętych tym upoważnieniem. W ścisłej współpracy z Komisją EBI mógłby - dzięki swojej wiedzy fachowej i swoim zasobom - wnieść wkład we wspieranie władz publicznych i sektora prywatnego w działaniach podejmowanych przez nie w obszarze zmian klimatu, a także przyczynić się do jak najlepszego wykorzystania dostępnego finansowania. W przypadku projektów obejmujących działania łagodzące skutki zmian klimatu i działania przystosowawcze zasoby EBI powinny, w miarę możliwości i w stosownych przypadkach, zostać uzupełnione środkami udostępnianymi na warunkach preferencyjnych z budżetu Unii, poprzez wydajne i spójne łączenie dotacji i pożyczek służących finansowaniu działań w obszarze zmian klimatu w kontekście pomocy zewnętrznej Unii. W związku z tym coroczne sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady powinno zawierać szczegółowy opis instrumentów finansowych wykorzystanych do sfinansowania tych projektów z wyszczególnieniem kwot finansowania EBI w ramach upoważnienia fakultatywnego oraz odpowiadających im kwot dotacji.
(15) Kwalifikowalność państw, które otrzymują finansowanie z EBI na działania w dziedzinie łagodzenia skutków zmian klimatu w ramach gwarancji UE, może zostać ograniczona na mocy upoważnienia związanego z działaniem w obszarze zmian klimatu w przypadku państw, które zdaniem Rady nie zobowiązały się do realizacji odpowiednich celów związanych ze zmianami klimatu. Każde takie ograniczenie kwalifikowalności powinno być oparte na złożonych i kompleksowych ocenach politycznych. Dlatego Rada powinna mieć kompetencję do podjęcia, na wniosek Komisji i przy współpracy ESDZ, decyzji o ograniczeniu kwalifikowalności danego państwa do otrzymania finansowania z EBI na działania w dziedzinie łagodzenia skutków zmian klimatu w ramach gwarancji UE. Takie ograniczenie powinno mieć zastosowanie jedynie do działań EBI z zakresu finansowania, w przypadku których wniosek o finansowanie EBI został złożony po dacie wejścia w życie niniejszej decyzji i które zostały podpisane po dniu 1 stycznia 2012 r.
(16) W ramach upoważnienia związanego z działaniami w obszarze zmian klimatu należy zapewnić pewien stopień elastyczności, jeśli chodzi o regionalną alokację środków, tak by umożliwić jak najszybsze i najskuteczniejsze wykorzystanie dostępnego finansowania w trzyletnim okresie obejmującym lata 2011-2013, starając się zapewnić zrównoważony podział środków między regiony, na przestrzeni tego okresu w oparciu o ustanowione w ramach upoważnienia ogólnego priorytety w zakresie pomocy zewnętrznej.
(17) W przeglądzie śródokresowym dotyczącym realizacji działań na podstawie upoważnienia zewnętrznego EBI stwierdzono, że mimo iż działania EBI z zakresu finansowania prowadzone w okresie objętym oceną (2000-2009) były zasadniczo zgodne z polityką zewnętrzną Unii, należy wzmocnić, a także w większej mierze uwydatnić i ustrukturyzować zależność między celami polityki Unii oraz ich operacyjną realizacją przez EBI.
(18) Celem zwiększenia spójności upoważnienia oraz położenia w działalności EBI dotyczącej finansowania zewnętrznego większego nacisku na wspieranie polityki Unii, a także zmaksymalizowania korzyści dla beneficjentów, w niniejszej decyzji należy określić horyzontalne cele wyższego szczebla w upoważnieniu dla działań EBI z zakresu finansowania we wszystkich kwalifikujących się regionach i państwach, wykorzystując względną przewagę EBI w obszarach, w których dysponuje on uznanym doświadczeniem. Zatem w regionach objętych niniejszą decyzją EBI powinien finansować projekty w następujących obszarach: działania łagodzące skutki zmian klimatu i działania przystosowawcze (także poprzez transfer technologii związany z nowymi źródłami energii), infrastruktura społeczna i gospodarcza (w szczególności transport, energia, w tym odnawialne źródła energii, bezpieczeństwo energetyczne, infrastruktura energetyczna, infrastruktura służąca ochronie środowiska, w tym poprawie zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych, a także technologie teleinformatyczne) oraz rozwój lokalnego sektora prywatnego, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Należy przypomnieć, że ułatwienie MŚP dostępu do finansowania może odgrywać podstawową rolę w stymulowaniu rozwoju gospodarczego i w zwalczaniu bezrobocia. Celem leżącym u podstaw działań EBI z zakresu finansowania w tych obszarach powinna być integracja regionalna między państwami partnerskimi, w tym integracja gospodarcza między państwami ubiegającymi się o członkostwo, państwami sąsiadującymi oraz Unią. EBI powinien mieć możliwość wspierania działań Unii w państwach partnerskich przez bezpośrednie inwestycje zagraniczne przyczyniające się do propagowania transferu technologii i wiedzy albo w formie unijnych gwarancji inwestycji w wyżej wymienionych obszarach, lub na własne ryzyko.
(19) Aby w skuteczny sposób dotrzeć do MŚP, EBI powinien współpracować z lokalnymi instytucjami pośrednictwa finansowego w kwalifikujących się państwach, w szczególności aby zagwarantować, że część korzyści finansowych zostanie przekazana ich klientom i że finansowanie takie zapewni wartość dodaną w porównaniu z innymi źródłami finansowania. W stosownych przypadkach na mocy umów o współpracy z takimi instytucjami pośrednictwa finansowego EBI powinien żądać, by projekty ich klientów były sprawdzane pod kątem zgodności z ustalonymi kryteriami odzwierciedlającymi cele rozwojowe Unii i tak aby zapewniać wartość dodaną. Działalność pośredników finansowych mająca na celu wsparcie dla MŚP powinna być w pełni przejrzysta, a EBI powinien być regularnie informowany na ten temat.
(20) Działania EBI z zakresu finansowania powinny się również przyczyniać do realizacji podstawowych zasad leżących u podstaw działań zewnętrznych Unii, o których mowa w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), jakimi są wspieranie i wzmacnianie demokracji i praworządności, praw człowieka oraz podstawowych wolności, jak również do wykonania międzynarodowych porozumień w zakresie środowiska naturalnego, których stroną jest Unia. W szczególności w stosunkach z państwami rozwijającymi się, w rozumieniu definicji zawartej w sporządzanym przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wykazie odbiorców oficjalnej pomocy rozwojowej, działania EBI z zakresu finansowania powinny wspierać: ich zrównoważony rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy, zwłaszcza tych spośród nich, w których sytuacja jest najtrudniejsza; ich harmonijną i stopniową integrację z gospodarką światową; walkę z ubóstwem; a także zgodność z celami przyjętymi przez Unię w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych kompetentnych organizacji międzynarodowych.
(21) Choć siłę EBI stanowi jego charakter banku inwestycyjnego, EBI powinien, na mocy niniejszej decyzji, określić wpływ swych działań zewnętrznych na rozwój, w ścisłej współpracy z Komisją i przy demokratycznej kontroli ze strony Parlamentu Europejskiego, kierując się zasadami Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju oraz zasadami, o których mowa w art. 208 TFUE, jak również zasadami skuteczności pomocy określonymi w deklaracji paryskiej z 2005 roku oraz programem działania z Akry z 2008 roku. Powinno to nastąpić poprzez wiele konkretnych środków, w szczególności poprzez zwiększenie możliwości EBI w zakresie oceny środowiskowych, społecznych i rozwojowych aspektów projektów, w tym ryzyka związanego z prawami człowieka i ewentualnymi konfliktami, a także poprzez wspieranie konsultacji lokalnych z organami publicznymi i społeczeństwem obywatelskim. Dokonując oceny due diligence w odniesieniu do projektu, EBI powinien - w stosownych przypadkach i zgodnie ze społecznymi i środowiskowymi zasadami Unii - zobowiązać promotora projektu do przeprowadzenia konsultacji lokalnych i do podania ich wyników do wiadomości publicznej. Ponadto EBI powinien skoncentrować się w większym stopniu na sektorach, w których dysponuje solidną wiedzą fachową dzięki działaniom z zakresu finansowania realizowanym na terytorium UE i które przyczynią się do rozwoju danego państwa, takich jak dostęp MŚP i mikropodmiotów do usług finansowych, infrastruktura środowiskowa, w tym w zakresie zaopatrzenia w wodę i oczyszczania ścieków, zrównoważone systemy transportowe oraz działania łagodzące skutki zmian klimatu, w szczególności inwestycje w odnawialne źródła energii. Finansowaniem można by również objąć projekty na rzecz infrastruktury w zakresie zdrowia i edukacji, jeżeli stanowią one wyraźną wartość dodaną.
(22) EBI powinien również stopniowo zwiększyć swoje wsparcie na rzecz działań służących przystosowaniu do zmian klimatu, w stosownych przypadkach we współpracy z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi i europejskimi dwustronnymi instytucjami finansowymi. Dodatkowe wymogi nałożone niniejszą decyzją wymagałyby dostępu do zasobów udostępnianych na warunkach preferencyjnych oraz stopniowego dostosowania zasobów ludzkich, a także dalszego zapewniania i wykorzystywania skuteczności, wydajności i synergii. Działalność EBI powinna mieć również charakter uzupełniający w stosunku do celów i priorytetów Unii w zakresie rozwoju instytucjonalnego i reform sektorowych. Wreszcie, EBI powinien zdefiniować wskaźniki wykonania powiązane z aspektami rozwojowymi i środowiskowymi projektów i ich wynikami.
(23) Z chwilą wejścia w życie Traktatu z Lizbony utworzono funkcję Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa ("Wysoki Przedstawiciel"), co ma na celu zwiększenie wpływu i spójności stosunków zewnętrznych Unii.
(24) W ostatnich latach doszło również do poszerzenia i zintensyfikowania polityki Unii w zakresie stosunków zewnętrznych. Dotyczy to w szczególności strategii przedakcesyjnej, europejskiej polityki sąsiedztwa, strategii Unii wobec Azji Środkowej, odnowionych partnerstw z Ameryką Łacińską i Azją Południowo-Wschodnią oraz partnerstw strategicznych Unii z Rosją, Chinami i Indiami. Dotyczy to również strategii politycznych Unii w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, które zostały obecnie rozszerzone na wszystkie państwa rozwijające się. Od 2007 roku stosunki zewnętrzne Unii są także wspierane przez nowe instrumenty finansowe, w tym Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA), Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI), instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI), europejski instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (EIDHR) oraz instrument na rzecz stabilności.
(25) W związku z utworzeniem ESDZ i po wejściu w życie niniejszej decyzji Komisja i EBI powinny wprowadzić zmiany do protokołu porozumienia dotyczącego współpracy i koordynacji w regionach, o których mowa w decyzji 2006/1016/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(4), oraz w odpowiednich przypadkach, za zgodą Wysokiego Przedstawiciela, rozszerzyć nowy protokół porozumienia na ESDZ, w szczególności w zakresie regularnego i systematycznego dialogu na poziomie strategicznym między Komisją i EBI, który powinien objąć ESDZ, oraz innych aspektów leżących w zakresie kompetencji ESDZ.
(26) Przyczyniając się do wdrożenia środków niezbędnych do osiągnięcia celów Unii w zakresie polityki współpracy na rzecz rozwoju zgodnie z art. 209 ust. 3 TFUE EBI powinien dążyć do pośredniego wspierania osiągnięcia milenijnych celów rozwoju na rok 2015 we wszystkich regionach, w których prowadzi działania.
(27) Mając na uwadze zwiększenie spójności całkowitego wsparcia Unii w poszczególnych regionach, należy w stosownych przypadkach znaleźć możliwości połączenia finansowania EBI ze środkami budżetowymi Unii w formie - przykładowo - gwarancji, subwencji dla kapitału podwyższonego ryzyka i dotacji na spłatę odsetek bądź współfinansowania inwestycji, a także pomocy technicznej w przygotowaniu wniosku i wdrażaniu projektu, poprzez IPA, ENPI, DCI, EIDHR oraz instrument na rzecz stabilności. Ilekroć dochodzi do takiego połączenia finansowania EBI z innymi środkami budżetowymi Unii, wszystkie decyzje finansowe powinny jasno określać środki, jakie mają zostać wykorzystane. Roczne sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działań EBI z zakresu finansowania prowadzonych na mocy niniejszej decyzji powinno zawierać szczegółowe zestawienie środków budżetowych i instrumentów finansowych wykorzystanych w połączeniu z finansowaniem EBI.
(28) Na wszystkich szczeblach, począwszy od planowania strategicznego aż po kolejne etapy realizacji projektu, należy zadbać, by zewnętrzne działania EBI z zakresu finansowania były zgodne z polityką Unii w zakresie stosunków zewnętrznych i celami wyższego szczebla określonymi w niniejszej decyzji oraz wspierały tę politykę i realizację tych celów. Mając na uwadze zwiększenie spójności działań zewnętrznych Unii, należy dodatkowo wzmocnić dialog na temat polityki i strategii między Komisją, ESDZ i EBI. W tym samym celu należy zacieśnić współpracę i zadbać o wczesną wzajemną wymianę informacji między Komisją, ESDZ oraz EBI na szczeblu operacyjnym. Biura EBI poza granicami Unii powinny przede wszystkim być usytuowane w obrębie delegatur Unii, aby wesprzeć taką współpracę przy jednoczesnym podziale kosztów działalności. Szczególną wagę ma zapewnienie wczesnej wymiany poglądów między Komisją, ESDZ i EBI, tam gdzie to stosowne, w procesie przygotowywania dokumentów w zakresie programowania w celu maksymalizacji synergii między działaniami tych trzech organów Unii.
(29) Praktyczne środki służące powiązaniu celów upoważnienia ogólnego i ich realizacji mają być określone w regionalnych technicznych wytycznych operacyjnych. Takie wytyczne powinny być zgodne z szerszymi ramami polityki regionalnej Unii przewidzianymi w niniejszej decyzji. Wytyczne te powinny odzwierciedlać strategie Unii wobec państw i gwarantować, że finansowanie EBI będzie w poszczególnych regionach uzupełniać odpowiednie polityki, programy i instrumenty pomocowe Unii.
(30) EBI powinien, w porozumieniu z Komisją, przygotować orientacyjny wieloletni program planowanych wielkości zatwierdzanych działań EBI z zakresu finansowania w celu zagwarantowania odpowiedniego planowania budżetowego w zakresie finansowania funduszu gwarancyjnego, a także aby zapewnić zgodność prognozy EBI w zakresie finansowania z pułapami określonymi w niniejszej decyzji. Komisja powinna uwzględnić tę prognozę w swoim zwykłym programowaniu budżetowym przekazywanym władzy budżetowej.
(31) Należy przeanalizować utworzenie unijnej platformy współpracy i rozwoju pod kątem optymalizacji działania mechanizmów służących łączeniu dotacji i pożyczek w regionach zewnętrznych. W tym celu Komisja powinna ustanowić grupę ekspertów z państw członkowskich, ESDZ i EBI, która oceniałaby koszty i korzyści takiej platformy. W ramach tych analiz grupa ta konsultowałaby się z innymi stosownymi podmiotami, w tym z wielostronnymi i dwustronnymi europejskimi instytucjami finansowymi. Taka platforma nadal wspierałaby synergie i wzajemne ustalenia pomocowe w oparciu o przewagi komparatywne różnych instytucji, przy poszanowaniu roli i uprawnień Komisji i EBI w zakresie realizowania odpowiednio budżetu Unii i pożyczek EBI. Komisja powinna do połowy 2012 roku przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na podstawie ustaleń dokonanych przez tę grupę ekspertów oraz w stosownym przypadku przedstawić wniosek w sprawie wyżej wymienionej platformy.
(32) Należy zachęcać EBI do rozszerzania zakresu działań i do różnicowania stosowanych instrumentów finansowych prowadzonych bez gwarancji UE poza jej granicami, aby można było zachęcać do stosowania tej gwarancji wobec państw i projektów mających najmniej korzystny dostęp do rynku -z uwzględnieniem kwestii dotyczących zdolności obsługi zadłużenia - i którym gwarancja przynosi większą wartość dodaną. Należy w związku z tym zachęcać EBI, aby - dla wspierania celów polityki stosunków zewnętrznych Unii i uwzględniając własną zdolność absorpcji ryzyka zwiększał kwoty pożyczek, udzielanych na własne ryzyko także poprzez wsparcie interesów gospodarczych Unii, w szczególności w państwach ubiegających się o członkostwo i państwach sąsiadujących oraz w państwach mających wiarygodność kredytową na poziomie inwestycyjnym, leżących w innych regionach, jak również w państwach o niższym niż inwestycyjny poziomie wiarygodności kredytowej w przypadku uzyskania przez EBI odpowiednich gwarancji od stron trzecich. W porozumieniu z Komisją EBI powinien opracować politykę służącą podejmowaniu decyzji o przypisaniu poszczególnych projektów albo do upoważnienia w ramach gwarancji UE, albo do działań z zakresu finansowania prowadzonych przez EBI na własne ryzyko. Polityka taka powinna w szczególności uwzględniać wiarygodność kredytową danych państw i projektów.
(33) EBI powinien rozważyć zwiększenie liczby działań z zakresu finansowania, które mają być realizowane na mocy niniejszej decyzji w przypadku zależnych organów publicznych, gdy dla takich działań istnieją właściwe oceny ryzyka kredytowego EBI.
(34) EBI powinien poszerzyć zakres oferowanych nowych i nowatorskich instrumentów finansowych, w tym w miarę możliwości poprzez skupienie większej uwagi na opracowaniu instrumentów gwarancyjnych, z uwzględnieniem polityki EBI w zakresie ryzyka. Należy ponadto zachęcać EBI do udzielania pożyczek w walutach krajowych i emitowania obligacji na rynkach lokalnych, pod warunkiem że państwa partnerskie dokonają niezbędnych reform strukturalnych, szczególnie w sektorze finansowym, a także wprowadzą inne środki ułatwiające EBI prowadzenie działalności.
(35) Aby zagwarantować spełnianie przez EBI wymogów upoważnienia we wszystkich regionach i subregionach, w miarę upływu czasu powinno się przydzielać wystarczające zasoby ludzkie i finansowe przeznaczone na jego działania zewnętrzne. Obejmuje to w szczególności stworzenie wystarczających zdolności wspierania celów Unii w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, skoncentrowanie się w większym stopniu na ocenie ex-ante środowiskowych, społecznych i rozwojowych aspektów prowadzonych działań oraz skuteczne monitorowanie projektów w trakcie ich realizacji. Należy wykorzystywać możliwość dalszej poprawy wydajności i skuteczności oraz aktywnie poszukiwać synergii.
(36) W ramach swoich działań z zakresu finansowania prowadzonych poza Unią objętych zakresem niniejszej decyzji EBI powinien w odpowiednich przypadkach dążyć do dalszego poszerzania koordynacji i zacieśniania współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i europejskimi dwustronnymi instytucjami finansowymi obejmującej, w stosownych przypadkach, współpracę w zakresie warunków sektorowych i wzajemne poleganie na procedurach, stosowanie współfinansowania inicjatyw o charakterze światowym, na przykład promujących koordynację pomocy i służących zwiększeniu jej skuteczności, oraz współudział w takich inicjatywach. Taka koordynacja i współpraca powinny dążyć do minimalizowania ewentualnego zwiększania kosztów i niepotrzebnego powielania działań. Takie wysiłki powinny być oparte na wzajemności. Zasady przedstawione w niniejszej decyzji powinny również mieć zastosowanie, gdy wykorzystuje się finansowanie EBI poprzez umowy o współpracy z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi i europejskimi dwustronnymi instytucjami finansowymi.
(37) EBI powinien poprawić współpracę z pozostałymi europejskimi instytucjami finansowymi w szczególności w państwach poza Unią, w których wspólnie prowadzą działalność, poprzez takie umowy jak trójstronny protokół ustaleń między Komisją, grupą EBI i Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR), w odniesieniu do współpracy poza Unią, oraz poprzez umożliwienie grupie EBI i EBOR działania w sposób uzupełniający się, z wykorzystaniem ich przewag komparatywnych.
(38) Należy wzmocnić sprawozdawczość i przekazywanie informacji przez EBI do Komisji, tak by umożliwić Komisji rozszerzenie jej rocznego sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat działań EBI z zakresu finansowania realizowanych na mocy niniejszej decyzji. Dodatkowe wymogi w zakresie sprawozdawczości, wspomniane w niniejszym motywie, powinny mieć zastosowanie jedynie do działań EBI z zakresu finansowania, w przypadku których wniosek o finansowanie EBI został złożony po dacie wejścia w życie niniejszej decyzji, i które zostały podpisane po dniu 1 stycznia 2012 r. Sprawozdania te powinny w szczególności zawierać ocenę zgodności działań EBI z zakresu finansowania z niniejszą decyzją, z uwzględnieniem regionalnych technicznych wytycznych operacyjnych, oraz powinny zawierać części dotyczące: wartości dodanej EBI, takiej jak wsparcie polityki zewnętrznej Unii; wymogi w zakresie upoważnienia; jakość finansowanych działań; przekazywanie korzyści finansowych klientom; oraz części dotyczące współpracy, w tym współfinansowania, z Komisją oraz z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi i dwustronnymi darczyńcami. Sprawozdanie powinno także oceniać stopień uwzględnienia przez EBI trwałości gospodarczej, finansowej, ekologicznej i społecznej przy opracowywaniu i monitorowaniu finansowanych projektów. Sprawozdanie powinno również zawierać specjalną część poświęconą szczegółowej ocenie środków przyjętych przez EBI w celu zastosowania się do aktualnego upoważnienia, zgodnie z decyzją nr 633/2009/WE, ze szczególnym uwzględnieniem działań EBI z zakresu finansowania z wykorzystaniem podmiotów finansowych znajdujących się na terytoriach jurysdykcji unikających współpracy. Prowadząc działania z zakresu finansowania, EBI powinien właściwie wdrożyć swoją politykę w stosunku do jurysdykcji o niskim poziomie regulacji lub unikających współpracy, by przyczynić się do międzynarodowej walki z oszustwami podatkowymi lub uchylaniem się od opodatkowania. Sprawozdanie powinno również zawierać ocenę aspektów społecznych tych projektów oraz ich aspektów związanych z rozwojem. Sprawozdanie powinno zostać udostępnione publicznie, aby umożliwić wyrażenie opinii społeczeństwu obywatelskiemu i państwom otrzymującym finansowanie. W stosownych przypadkach powinno ono zawierać odniesienia do istotnych zmian okoliczności, które uzasadniałyby dalsze zmiany upoważnienia przed końcem okresu jego obowiązywania.
Sprawozdanie powinno w szczególności zawierać zestawienie środków finansowych EBI wykorzystanych na mocy niniejszej decyzji w połączeniu ze wszystkimi środkami finansowymi pochodzącymi z Unii oraz od innych darczyńców, co pozwoli na uzyskanie oglądu sytuacji w zakresie ryzyka finansowego związanego z działaniami z zakresu finansowania.
(39) Działania EBI z zakresu finansowania powinny być nadal zarządzane zgodnie z własnymi przepisami i procedurami EBI, które obejmują odpowiednie środki kontrolne i środki podejmowane w celu zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania, a także z odpowiednimi przepisami i procedurami dotyczącymi Trybunału Obrachunkowego i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).
(40) Przedstawiając EBI wniosek o gwarancję UE w zakresie przyszłych wieloletnich ram finansowych, Komisja powinna w szczególności przeanalizować, w ścisłej współpracy z EBI i przy uwzględnieniu następstw finansowania funduszu gwarancyjnego, pułapy, jakich dotyczą gwarancje UE, wykaz potencjalnie kwalifikujących się państw oraz możliwości EBI w zakresie zapewniania mikrokredytów i innych typów instrumentów. Komisja i EBI powinny również przeanalizować możliwości zwiększenia w przyszłości synergii między finansowaniem poprzez IPA, ENPI, DCI, EIDHR i instrument na rzecz stabilności a upoważnieniem zewnętrznym EBI.
(41) Niniejsza decyzja nie powinna stanowić uszczerbku dla negocjacji i decyzji w sprawie przyszłych wieloletnich ram finansowych.
(42) W związku z tym i ze względów pewności prawnej i jasności prawa, decyzję nr 633/2009/WE należy uchylić,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w ...
| W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
| ... |
... |
| Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 17 lutego 2011 r (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz stanowisko Rady w pierwszym czytaniu z dnia 20 września 2011 r. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia ....
(2) Dz.U. L 190 z 22.7.2009, s. 1.
(3) Dz.U. L 145 z 10.6.2009, s. 10.
(4) Dz.U. L 414 z 30.12.2006, s. 95.
(5) Decyzja Rady 2008/847/WE z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie kwalifikowalności krajów Azji Środkowej na mocy decyzji 2006/1016/WE w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty (Dz.U. L 301 z 12.11.2008, s. 13).
(6) Na mocy rezolucji nr 1244(1999) Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.
(*) Datę wejścia w życie niniejszej decyzji.
ZAŁĄCZNIKI
