Komunikat w ramach wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 97/23/WE z dnia 29 maja 1997 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących urządzeń ciśnieniowych.

Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 97/23/WE z dnia 29 maja 1997 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących urządzeń ciśnieniowych

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy dyrektywy)

(2011/C 266/01)

(Dz.U.UE C z dnia 9 września 2011 r.)

Poniższy wykaz zawiera odniesienia do zharmonizowanych norm dla urządzeń ciśnieniowych oraz dodatkowych norm zharmonizowanych dla materiałów wykorzystanych przy produkcji urządzeń ciśnieniowych. W przypadku dodatkowych norm zharmonizowanych dla materiałów, domniemanie zgodności z zasadniczymi wymogami bezpieczeństwa ograniczone jest do danych technicznych materiałów określonych w normie i nie przesądza o stosowności wyboru danego materiału do konkretnego elementu lub urządzenia. W związku z tym dane techniczne określone w normie dla materiału muszą być oceniane w powiązaniu z wymogami konstrukcyjnymi tego konkretnego elementu lub urządzenia w celu sprawdzenia, że spełnione zostały zasadnicze wymogi bezpieczeństwa określone w dyrektywie dotyczącej urządzeń ciśnieniowych (PED).

ESO(1) Odniesienie i tytuł normy zharmonizowanej (oraz dokument referencyjny) Odniesienie do normy zastąpionej Data ustania domniemania zgodności normy zastąpionej Przypis 1
CEN EN 3-8:2006

Gaśnice przenośne Część 8: Wymagania dodatkowe do EN 3-7 dotyczące konstrukcji, odporności na ciśnienie i badania mechaniczne gaśnic o maksymalnym dopuszczalnym ciśnieniu roboczym równym 30 bar lub niższym

EN 3-8:2006/AC:2007
CEN EN 19:2002

Armatura przemysłowa Znakowanie armatury metalowej

CEN EN 267:2009

Palniki automatyczne z wentylatorem na paliwo ciekłe

CEN EN 287-1:2004

Egzamin kwalifikacyjny spawaczy Spawanie Część 1: Stale

EN 287-1:2004/A2:2006 Przypis 3 Termin minął (30.9.2006)
EN 287-1:2004/AC:2004
CEN EN 334:2005+A1:2009

Reduktory ciśnienia gazu dla ciśnień wejsciowych do 100 bar

EN 334:2005 Przypis 2.1 Termin minął (31.7.2009)
CEN EN 378-2:2008+A1:2009

Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska Część 2: Projektowanie, wykonywanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie

EN 378-2:2008 Przypis 2.1 Termin minął (28.12.2009)
CEN EN 473:2008

Badania nieniszczące Kwalifikacja i certyfikacja personelu badań nienisz-

czących Zasady ogólne

EN 473:2000 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2008)
CEN EN 593:2009+A1:2011

Armatura przemysłowa Przepustnice metalowe

EN 593:2009 Przypis 2.1 30.9.2011
CEN EN 676:2003+A2:2008

Automatyczne palniki z wymuszonym nadmuchem do paliw gazowych

EN 676:2003+A2:2008/AC:2008
CEN EN 764-5:2002

Urządzenia ciśnieniowe Część 5: Kontrola zgodności dokumentacji mate-

riałowej

CEN EN 764-7:2002

Urządzenia ciśnieniowe Część 7: Systemy bezpieczeństwa stosowane

w nieogrzewanych płomieniem urządzeniach ciśnieniowych

EN 764-7:2002/AC:2006
CEN EN 1057:2006+A1:2010

Miedź i stopy miedzi - Rury miedziane okrągłe bez szwu do wody i gazu

stosowane w instalacjach sanitarnych i ogrzewania

EN 1057:2006 Przypis 2.1 Termin minął (31.8.2010)
CEN EN 1092-1:2007

Kołnierze i ich połączenia Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek,

łączników i osprzętu z oznaczeniem PN Część 1: Kołnierze stalowe

CEN EN 1092-3:2003

Kołnierze i ich połączenia Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek,

łączników i osprzętu z oznaczeniem PN Część 3: Kołnierze ze stopów

miedzi

EN 1092-3:2003/AC:2007
CEN EN 1092-4:2002

Kołnierze i ich połączenia Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek,

łączników i osprzętu z oznaczeniem PN Część 4: Kołnierze ze stopów

aluminium

CEN EN 1171:2002

Armatura przemysłowa Zasuwy żeliwne

CEN EN 1252-1:1998

Zbiorniki kriogeniczne Materiały Część 1: Wymagania dotyczące ciągli-

wości w temperaturze poniżej -80 stopni C

EN 1252-1:1998/AC:1998
CEN EN 1252-2:2001

Zbiorniki kriogeniczne Materiały Część 2: Wymagania dotyczące

ciągłości (wiązkości) w temperaturach od - 80 stopni C do - 20 stopni C

CEN EN 1349:2009

Armatura sterująca procesami przemysłowymi

EN 1349:2000 Przypis 2.1 Termin minął (31.5.2010)
CEN EN 1515-4:2009

Kołnierze i ich połączenia Śruby i nakrętki Część 4: Dobór śrub

i nakrętek do osprzętu podlegającego dyrektywie Urządzenia ciśnieniowe

97/23/WE

CEN EN 1562:1997 Odlewnictwo Żeliwo ciągliwe
EN 1562:1997/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (31.12.2006)
CEN EN 1563:1997

Odlewnictwo Żeliwo sferoidalne

EN 1563:1997/A1:2002 Przypis 3 Termin minął (30.11.2002)
EN 1563:1997/A2:2005 Przypis 3 Termin minął (31.1.2006)
CEN EN 1564:1997

Odlewnictwo Żeliwo sferoidalne hartowane z przemianą izotermiczną

EN 1564:1997/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (31.7.2006)
CEN EN 1591-1:2001+A1:2009

Kołnierze i ich połączenia Zasady projektowania połączeń kołnierzowych

okrągłych z uszczelką Część 1: Metoda obliczeniowa

EN 1591-1:2001 Przypis 2.1 Termin minął (30.9.2009)
EN 1591-1:2001+A1:2009/AC:2011
CEN EN 1626:2008

Zbiorniki kriogeniczne Zawory w obsłudze kriogenicznej

EN 1626:1999 Przypis 2.1 Termin minął (31.5.2009)
CEN EN 1653:1997

Miedź i stopy miedzi Płyty, blachy i krążki na kotły, zbiorniki ciśnie-

niowe i zbiorniki gorącej wody

EN 1653:1997/A1:2000 Przypis 3 Termin minął (28.2.2001)
CEN EN 1759-3:2003

Kołnierze i ich połączenia Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek,

łączników i osprzętu z oznaczeniem klasy Część 3: Kołnierze ze stopów

miedzi

EN 1759-3:2003/AC:2004
CEN EN 1759-4:2003

Kołnierze i ich połączenia Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek,

łączników i osprzętu z oznaczeniem klasy Część 4: Kołnierze ze stopów

aluminium

CEN EN 1797:2001

Zbiorniki kriogeniczne Kompatybilność gaz/materiał

EN 1797-1:1998 Przypis 2.1 Termin minął (31.1.2002)
CEN EN 1866:2005 Gaśnice przewoźne
CEN EN 1983:2006

Armatura przemysłowa Kurki kulowe stalowe

CEN EN 1984:2010

Armatura przemysłowa Zasuwy stalowe i staliwne

EN 1984:2000 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN ISO 4126-1:2004

Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym ciśnieniem Część 1:

Zawory bezpieczeństwa (ISO 4126-1:2004)

EN ISO 4126-1:2004/AC:2006
CEN EN ISO 4126-3:2006

Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia Część 3: Kombinacja zaworu bezpieczeństwa i urządzenia zabezpieczającego z płytką bezpieczeństwa (ISO 4126-3:2006)

CEN EN ISO 4126-4:2004

Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia Część

4: Zawory bezpieczeństwa sterowane pilotem (ISO 4126-4:2004)

CEN EN ISO 4126-5:2004

Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia Część

5: Sterowane układy bezpieczeństwa do zrzutu ciśnienia (CSPRS) (ISO

4126-5:2004)

EN ISO 4126-5:2004/AC:2008
CEN EN ISO 9606-2:2004

Egzamin kwalifikacyjny spawaczy Spawanie Część 2: Aluminium i stopy

aluminium (ISO 9606-2:2004)

CEN EN ISO 9606-3:1999

Egzaminowanie spawaczy Spawanie Część 3: Miedź i stopy miedzi (ISO

9606-3:1999)

CEN EN ISO 9606-4:1999

Egzaminowanie spawaczy Spawanie Część 4: Nikiel i stopy niklu (ISO

9606-4:1999)

CEN EN ISO 9606-5:2000

Egzaminowanie spawaczy Spawanie Część 5: Tytan i stopy tytanu,

cyrkon i stopy cyrkonu (ISO 9606-5:2000)

CEN EN 10028-1:2007+A1:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 1: Wymagania

ogólne

EN 10028-1:2007 Przypis 2.1 Termin minął (31.10.2009)
EN 10028-1:2007+A1:2009/AC:2009
CEN EN 10028-2:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 2: Stale niesto-

powe i stopowe o określonych własnościach w podwyższonych tempe-

raturach

EN 10028-2:2003 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 10028-3:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 3: Stale

spawalne drobnoziarniste normalizowane

EN 10028-3:2003 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 10028-4:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 4: Stale stopowe

niklowe o określonych własnościach w niskich temperaturach

EN 10028-4:2003 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 10028-5:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 5: Stale

spawalne drobnoziarniste walcowane termomechanicznie

EN 10028-5:2003 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 10028-6:2009

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 6: Stale

spawalne drobnoziarniste ulepszone cieplnie

EN 10028-6:2003 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 10028-7:2007

Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe Część 7: Stale odporne

na korozję

EN 10028-7:2000 Przypis 2.1 Termin minął (30.6.2008)
CEN EN 10204:2004

Wyroby metalowe - Rodzaje dokumentów kontroli

CEN EN 10213:2007

Odlewy staliwne do pracy pod ciśnieniem

EN 10213-3:1995 EN 10213-4:1995 EN 10213-2:1995 EN 10213-1:1995 Przypis 2.1 Termin minął (31.5.2008)
EN 10213:2007/AC:2008
CEN EN 10216-1:2002

Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 1: Rury ze stali niestopowych z wymaganymi własnościami w temperaturze pokojowej

EN 10216-1:2002/A1:2004 Przypis 3 Termin minął (30.9.2004)
CEN EN 10216-2:2002+A2:2007

Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 2: Rury ze stali niestopowych i stopowych z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej

EN 10216-2:2002 Przypis 2.1 Termin minął (29.2.2008)
CEN EN 10216-3:2002

Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych Warunki tech-

niczne dostawy Część 3: Rury ze stali stopowych drobnoziarnistych

EN 10216-3:2002/A1:2004 Przypis 3 Termin minął (30.9.2004)
CEN EN 10216-4:2002

Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 4: Rury ze stali niestopowych i stopowych z określonymi własnościami w temperaturze obniżonej

EN 10216-4:2002/A1:2004 Przypis 3 Termin minął (30.9.2004)
CEN EN 10216-5:2004

Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych Warunki tech-

niczne dostawy Część 5: Rury ze stali odpornych na korozję

EN 10216-5:2004/AC:2008
CEN EN 10217-1:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 1: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze pokojowej

EN 10217-1:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-2:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych i stopowych zgrzewane elektrycznie z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej

EN 10217-2:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-3:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki tech-

niczne dostawy Część 3: Rury ze stali stopowych drobnoziarnistych

EN 10217-3:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-4:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 4: Rury zgrzewane elektrycznie ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze obniżonej

EN 10217-4:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-5:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 5: Rury ze stali niestopowych i stopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej

EN 10217-5:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-6:2002

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki techniczne dostawy Część 6: Rury ze stali niestopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze obniżonej

EN 10217-6:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.7.2005)
CEN EN 10217-7:2005

Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych Warunki tech-

niczne dostawy Część 7: Rury ze stali odpornych na korozję

CEN EN 10222-1:1998

Odkuwki stalowe na urządzenia ciśnieniowe Ogólne wymagania doty-

czące odkuwek swobodnie kutych

EN 10222-1:1998/A1:2002 Przypis 3 Termin minął (31.10.2002)
CEN EN 10222-2:1999

Odkuwki stalowe na urządzenia ciśnieniowe - Część 2: Stale ferrytyczne

i martenzytyczne o określonych własnościach w podwyższonych tempe-

raturach

EN 10222-2:1999/AC:2000
CEN EN 10222-3:1998

Odkuwki stalowe na urządzenia ciśnieniowe Część 3: Stale niklowe

o określonych własnościach w niskich temperaturach

CEN EN 10222-4:1998

Odkuwki stalowe na urządzenia ciśnieniowe Część 4: Stale spawalne

drobnoziarniste o podwyższonej granicy plastyczności

EN 10222-4:1998/A1:2001 Przypis 3 Termin minął (31.1.2002)
CEN EN 10222-5:1999

Odkuwki stalowe na urządzenia ciśnieniowe Część 5: Stale odporne na

korozję martenzytyczne, austenityczne i austenityczno-ferrytyczne

EN 10222-5:1999/AC:2000
CEN EN 10253-2:2007

Kształtki rurowe do przyspawania doczołowego Część 2: Stale niesto-

powe i stopowe ferrytyczne ze specjalnymi wymaganiami dotyczącymi

kontroli

CEN EN 10253-4:2008

Kształtki rurowe do przyspawania doczołowego Część 4: Stale odporne na korozję austenityczne i austenityczno-ferrytyczne (duplex) do przeróbki plastycznej ze specjalnymi wymaganiami dotyczącymi kontroli

EN 10253-4:2008/AC:2009
CEN EN 10269:1999

Stale i stopy niklu na elementy złączne o określonych własnościach

w podwyższonych i/lub niskich temperaturach

EN 10269:1999/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (31.10.2006)
EN 10269:1999/A1:2006/AC:2008
CEN EN 10272:2007

Pręty ze stali odpornych na korozję na urządzenia ciśnieniowe

EN 10272:2000 Przypis 2.1 Termin minął (30.4.2008)
CEN EN 10273:2007

Pręty walcowane na gorąco ze stali spawalnych o określonych własno-

ściach w podwyższonych temperaturach na urządzenia ciśnieniowe

EN 10273:2000 Przypis 2.1 Termin minął (30.6.2008)
CEN EN 10305-4:2011

Rury stalowe precyzyjne Warunki techniczne dostawy Część 4: Rury bez

szwu ciągnione na zimno na siłowniki hydrauliczne i pneumatyczne

EN 10305-4:2003 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 10305-6:2005

Rury stalowe precyzyjne Warunki techniczne dostawy Część 6: Rury ze szwem ciągnione na zimno przeznaczone na siłowniki hydrauliczne i pneumatyczne

CEN EN ISO 10931:2005

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do zastosowań przemysłowych - Poli(fluorek winylidenu) (PVDF) - Specyfikacje elementów i systemu (ISO 10931:2005)

CEN EN 12178:2003

Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Przyrządy wskazujące poziom cieczy

Wymagania, badanie i znakowanie

CEN EN 12263:1998

Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Przekaźniki zabezpieczające przed

nadmiernym ciśnieniem Wymagania i badania

CEN EN 12266-1:2003

Armatura przemysłowa Badania armatury Część 1: Próby ciśnieniowe,

procedury badawcze i kryteria odbioru Wymagania obowiązkowe

CEN EN 12284:2003

Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Zawory Wymagania, badanie

i znakowanie

CEN EN 12288:2010

Armatura przemysłowa Zasuwy ze stopów miedzi

EN 12288:2003 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 12334:2001

Armatura przemysłowa Armatura zwrotna żeliwna

EN 12334:2001/A1:2004 Przypis 3 Termin minął (28.2.2005)
EN 12334:2001/AC:2002
CEN EN 12392:2000

Aluminium i stopy aluminium Wyroby przerobione plastycznie Specjalne wymagania dla wyrobów przeznaczonych do wytwarzania urządzeń ciśnieniowych

CEN EN 12420:1999

Miedź i stopy miedzi Odkuwki

CEN EN 12434:2000

Zbiorniki kriogeniczne Przewody elastyczne dla czynników kriogenicz-

nych

EN 12434:2000/AC:2001
CEN EN 12451:1999

Miedź i stopy miedzi Rury okrągłe bez szwu do wymienników ciepła

CEN EN 12452:1999

Miedź i stopy miedzi - Rury żebrowane walcowane bez szwu do

wymienników ciepła

CEN EN 12516-1:2005

Armatura przemysłowa Wytrzymałość obudowy Część 1: Metoda tabe-

laryczna dla obudów stalowych armatury

EN 12516-1:2005/AC:2007
CEN EN 12516-2:2004

Armatura przemysłowa Wytrzymałość obudowy Część 2: Metoda obli-

czeniowa dla obudów stalowych armatury

CEN EN 12516-3:2002

Armatura przemysłowa Wytrzymałość obudowy Część 3: Metoda

doświadczalna

EN 12516-3:2002/AC:2003
CEN EN 12516-4:2008

Armatura przemysłowa Wytrzymałość obudowy Część 4: Metoda obli-

czeniowa dla obudów armatury wykonanych z metali innych niż stal

CEN EN 12542:2010

Sprzęt do skroplonego gazu węglowodorowego (LPG) i wyposażenie dodatkowe Stacjonarne spawane stalowe zbiorniki walcowe, produkowane seryjnie, do skroplonego gazu węglowodorowego (LPG), o pojemności nie większej niż 13 m3 Projektowanie i wytwarzanie

EN 12542:2002

EN 14075:2002

Przypis 2.1

Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 12735-1:2010

Miedź i stopy miedzi Rury miedziane okrągłe bez szwu stosowane w instalacjach klimatyzacyjnych i chłodniczych Część 1: Rury do instalacji rurowych

EN 12735-1:2001 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 12735-2:2010

Miedź i stopy miedzi Rury miedziane okrągłe bez szwu stosowane w instalacjach klimatyzacyjnych i chłodniczych Część 2: Rury do oprzyrządowania

EN 12735-2:2001 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 12778:2002

Naczynia kuchenne Szybkowary domowego użytku

EN 12778:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.12.2005)
EN 12778:2002/AC:2003
CEN EN 12952-1:2001

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 1: Postanowienia

ogólne

CEN EN 12952-2:2001

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 2: Materiały na

części ciśnieniowe kotłów i wyposażenie

CEN EN 12952-3:2001

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 3: Konstrukcja

i obliczenia części ciśnieniowych

CEN EN 12952-5:2001

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 5: Wytwarzanie

i budowa części ciśnieniowych kotłów

CEN EN 12952-6:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 6: Wymagania dotyczące

wyposażenia do kotłów

CEN EN 12952-7:2002

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 7: Wymagania doty-

czące wyposażenia do kotłów

CEN EN 12952-8:2002

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 8: Wymagania doty-

czące instalacji paleniskowych na paliwa ciekłe i gazowe do kotłów

CEN EN 12952-9:2002

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze - Część 9: Wymagania

stawiane instalacjom paleniskowym pyłowym w kotłach

CEN EN 12952-10:2002

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 10: Wymagania

dotyczące zabezpieczeń przed wzrostem ciśnienia

CEN EN 12952-11:2007

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 11: Wymagania dla

ograniczników kotła i urządzeń pomocniczych

CEN EN 12952-14:2004

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze Część 14: Wymagania dotyczące instalacji oczyszczania spalin DENOX stosujących ciekły amoniak pod ciśnieniem i roztwór wodny amoniaku

CEN EN 12952-16:2002

Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze - Część 16: Wymagania stawiane rusztowym i fluidalnym instalacjom paleniskowym na paliwa stałe w kotłach

CEN EN 12953-1:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 1: Postanowienia ogólne

CEN EN 12953-2:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 2: Materiały na części

ciśnieniowe kotłów i wyposażenie

CEN EN 12953-3:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 3: Konstrukcja i obliczenia

części ciśnieniowych

CEN EN 12953-4:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 4: Wytwarzanie i budowa

części ciśnieniowych kotłów

CEN EN 12953-5:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 5: Badania podczas wytwarzania, sporządzanie dokumentacji i znakowanie części ciśnieniowych kotłów

CEN EN 12953-6:2011

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 6: Wymagania dotyczące

wyposażenia do kotłów

EN 12953-6:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.8.2011)
CEN EN 12953-7:2002

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 7: Wymagania dotyczące

instalacji paleniskowych na paliwa ciekłe i gazowe do kotłów

CEN EN 12953-8:2001

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 8: Wymagania dotyczące

zabezpieczeń przed wzrostem ciśnienia

EN 12953-8:2001/AC:2002
CEN EN 12953-9:2007

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 9: Wymagania dla ogranicz-

ników kotła i osprzętu

CEN EN 12953-12:2003

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe Część 12: Wymagania dotyczące

instalacji paleniskowych rusztowych na paliwa stałe do kotłów

CEN EN 13121-1:2003

Naziemne zbiorniki z tworzyw sztucznych wzmocnionych włóknem

szklanym Część 1: Surowce Wymagania techniczne i warunki odbioru

CEN EN 13121-2:2003

Naziemne zbiorniki z tworzyw sztucznych wzmocnionych włóknem

szklanym Część 2: Materiały kompozytowe Odporność chemiczna

CEN EN 13121-3:2008+A1:2010

Naziemne zbiorniki z tworzyw sztucznych wzmocnionych włóknem

szklanym Część 3: Projektowanie i kontrola wytwarzania

EN 13121-3:2008 Przypis 2.1 Termin minął (31.8.2010)
EN 13121-3:2008+A1:2010/AC:2011
CEN EN 13133:2000

Lutowanie twarde Egzaminowanie lutowaczy

CEN EN 13134:2000

Lutowanie twarde Uznawanie technologii

CEN EN 13136:2001

Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Przyrządy zabezpieczające przed

nadmiernym ciśnieniem i przewody przyłączeniowe Metody obliczeń

EN 13136:2001/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.12.2005)
CEN EN 13175:2003+A2:2007

Sprzęt do skroplonego gazu węglowodorowego (LPG) i wyposażenie dodatkowe Specyfikacja i badanie zaworów i osprzętu zbiorników do skroplonego gazu węglowodorowego (LPG)

EN 13175:2003 Przypis 2.1 Termin minął (30.9.2007)
CEN EN 13348:2008

Miedź i stopy miedzi Rury miedziane okrągłe bez szwu do gazów

medycznych lub próżni

EN 13348:2001 Przypis 2.1 Termin minął (28.2.2009)
CEN EN 13371:2001

Zbiorniki kriogeniczne Złącza w obsłudze kriogenicznej

CEN EN 13397:2001

Armatura przemysłowa Zawory membranowe metalowe

CEN EN 13445-1:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 1: Wymagania

ogólne

EN 13445-1:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-2:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 2: Materiały

EN 13445-2:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-3:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 3: Projektowanie

EN 13445-3:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-4:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 4: Wytwarzanie

EN 13445-4:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-5:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 5: Kontrola

i badania

EN 13445-5:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-6:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 6: Wymagania dotyczące projektowania i wytwarzania zbiorników ciśnieniowych i części ciśnieniowych zbudowanych z żeliwa sferoidalnego

EN 13445-6:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13445-8:2009

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Część 8: Dodatkowe wymagania dotyczące zbiorników ciśnieniowych wykonanych z aluminium lub stopu aluminium

EN 13445-8:2006 Przypis 2.1 Termin minął (31.12.2009)
CEN EN 13458-1:2002

Zbiorniki kriogeniczne Stacjonarne zbiorniki izolowane próżnią Część 1:

Wymagania podstawowe

CEN EN 13458-2:2002

Zbiorniki kriogeniczne - Zbiorniki stałe izolowane próżnią - Część 2:

Projektowanie, wytwarzanie, kontrola i badania

EN 13458-2:2002/AC:2006
CEN EN 13458-3:2003

Zbiorniki kriogeniczne - Zbiorniki stałe izolowane próżnią - Część 3:

Wymagania eksploatacyjne

EN 13458-3:2003/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.12.2005)
CEN EN 13480-1:2002

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 1: Postanowienia ogólne

EN 13480-1:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.12.2005)
EN 13480-1:2002/A2:2008 Przypis 3 Termin minął (30.11.2008)
CEN EN 13480-2:2002

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 2: Materiały

EN 13480-2:2002/A2:2010 Przypis 3 Termin minął (31.5.2010)
EN 13480-2:2002/A1:2010 Przypis 3 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 13480-3:2002

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 3: Projektowanie i obliczenia

EN 13480-3:2002/A4:2010 Przypis 3 Termin minął (30.11.2010)
EN 13480-3:2002/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (28.02.2006)
EN 13480-3:2002/A2:2006 Przypis 3 Termin minął (31.5.2007)
EN 13480-3:2002/A3:2009 Przypis 3 Termin minął (31.7.2009)
CEN EN 13480-4:2002

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 4: Wykonanie i montaż

CEN EN 13480-5:2002

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 5: Kontrola i badania

CEN EN 13480-6:2004

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 6: Wymagania dodatkowe dla

rurociągów podziemnych

EN 13480-6:2004/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (30.6.2006)
CEN EN 13480-8:2007

Rurociągi przemysłowe metalowe Część 8: Wymagania dodatkowe dla

rurociągów z aluminium i stopów aluminium

CEN EN 13611:2007

Urządzenia zabezpieczające i sterujące do palników gazowych

i odbiorników spalających gaz Wymagania ogólne

CEN EN 13648-1:2008

Zbiorniki kriogeniczne Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym

ciśnieniem Część 1: Zawory bezpieczeństwa w obsłudze kriogenicznej

EN 13648-1:2002 Przypis 2.1 Termin minął (31.5.2009)
CEN EN 13648-2:2002

Zbiorniki kriogeniczne Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym

ciśnieniem Część 2: Płytki bezpieczeństwa w kriogenicznej obsłudze

CEN EN 13648-3:2002

Zbiorniki kriogeniczne Urządzenia zabezpieczające przed nadmiernym ciśnieniem Część 3: Określenie wymaganego wypływu Pojemność i wielkość

CEN EN 13709:2010

Pompy odśrodkowe dla przemysłu naftowego, petrochemicznego

i gazowniczego

EN 13709:2002 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 13789:2010

Cieplne właściwości użytkowe budynków Współczynniki przenoszenia

ciepła przez przenikanie i wentylację Metoda obliczania

EN 13789:2002 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 13799:2002

Wskaźniki zawartości do zbiorników skroplonego gazu węglowodoro-

wego (LPG)

EN 13799:2002/AC:2007
CEN EN 13831:2007

Zamknięte zbiorniki rozprężne z wbudowaną przeponą instalowane

w systemach wodnych

CEN EN 13835:2002

Odlewnictwo Żeliwo austenityczne

EN 13835:2002/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (31.12.2006)
CEN EN 13923:2005

Zbiorniki ciśnieniowe pokrywane włóknem szklanym (FRP) Materiały,

projektowanie, wytwarzanie i badania

CEN EN 14071:2004

Zawory bezpieczeństwa do zbiorników skroplonego gazu węglowodoro-

wego (LPG) Wyposażenie dodatkowe

CEN EN 14129:2004

Zawory bezpieczeństwa do zbiorników skroplonego gazu węglowodoro-

wego (LPG)

CEN EN 14197-1:2003

Zbiorniki kriogeniczne - Stacjonarne zbiorniki nie izolowane próżnią -

Część 1: Wymagania podstawowe

CEN EN 14197-2:2003

Zbiorniki kriogeniczne Stacjonarne zbiorniki nie izolowane próżnią

Część 2: Projektowanie, wytwarzanie, kontrola i badania

EN 14197-2:2003/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (28.2.2007)
EN 14197-2:2003/AC:2006
CEN EN 14197-3:2004

Zbiorniki kriogeniczne - Stacjonarne zbiorniki nie izolowane próżnią -

Część 3: Wymagania eksploatacyjne

EN 14197-3:2004/A1:2005 Przypis 3 Termin minął (31.12.2005)
EN 14197-3:2004/AC:2004
CEN EN 14222:2003

Kotły płomienicowo-płomieniówkowe wykonane ze stali nierdzewnej

CEN EN 14276-1:2006+A1:2011

Urządzenia ciśnieniowe w instalacjach ziębniczych i pompach ciepła

Część 1: Zbiorniki Wymagania ogólne

EN 14276-1:2006 Przypis 2.1 Termin minął (31.8.2011)
CEN EN 14276-2:2007+A1:2011

Urządzenia ciśnieniowe w instalacjach ziębniczych i pompach ciepła

Część 2: Przewody rurowe Wymagania ogólne

EN 14276-2:2007 Przypis 2.1 Termin minął (31.8.2011)
CEN EN 14341:2006

Armatura przemysłowa Armatura zwrotna stalowa i staliwna

CEN EN 14359:2006+A1:2010

Akumulatory hydrauliczne gazowe stosowane w napędach i sterowaniach

EN 14359:2006 Przypis 2.1 Termin minął (9.9.2011)
CEN EN 14382:2005+A1:2009

Urządzenia zabezpieczające dla stacji redukcji ciśnienia gazu i instalacji Gazowe zabezpieczające urządzenia zamykające dla ciśnień wejściowych do 100 bar

EN 14382:2005 Przypis 2.1 Termin minął (30.9.2009)
EN 14382:2005+A1:2009/AC:2009
CEN EN 14394:2005+A1:2008

Kotły grzewcze Kotły grzewcze z palnikami nadmuchowymi Moc nomi-

nalna nieprzekraczająca 10 MW i maksymalna temperatura robocza 110

C

CEN EN 14570:2005

Sprzęt do skroplonego gazu węglowodorowego (LPG) i wyposażenie dodatkowe Osprzęt naziemnych i podziemnych zbiorników skroplonego gazu węglowodorowego (LPG)

EN 14570:2005/A1:2006 Przypis 3 Termin minął (31.8.2006)
CEN EN 14585-1:2006

Zespoły falistych przewodów giętkich metalowych do zastosowań ciśnie-

niowych Część 1: Wymagania

CEN EN 14917:2009

Metalowe mieszkowe złącza kompensacyjne do zastosowań ciśnienio-

wych

CEN EN 15001-1:2009

Systemy dostawy gazu Układ rurowy instalacji gazowej o ciśnieniu roboczym większym niż 0,5 bara dla przemysłu, handlu i nieprzemysłowych instalacji gazowych Część 1: Szczegółowe wymagania funkcjonalne dotyczące projektowania, materiałów, konstrukcji, inspekcji i badania

CEN EN ISO 15493:2003

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do zastosowań przemysłowych - Akrylonitrylbutadienstyren (ABS), nieplastyfikowany poli(chlorek winylu) (PVC-U) i chlorowany poli(chlorek winylu) (PVC-C) - Właściwości elementów i systemu - Serie metryczne (ISO 15493:2003)

CEN EN ISO 15494:2003

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do zastosowań przemysłowych Polibuten (PB), polietylen (PE) i polipropylen (PP) Specyfikacje elementów i systemu Serie metryczne (ISO 15494:2003)

CEN EN ISO 15613:2004

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Kwalifikowanie

na podstawie przedprodukcyjnego badania spawania/zgrzewania (ISO

15613:2004)

CEN EN ISO 15614-1:2004

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali oraz spawanie łukowe niklu i stopów niklu (ISO 15614-1:2004)

EN ISO 15614-1:2004/A1:2008 Przypis 3 Termin minął (31.8.2008)
CEN EN ISO 15614-2:2005

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 2: Spawanie łukowe aluminium i jego stopów (ISO 15614-2:2005)

EN ISO 15614-2:2005/AC:2009
CEN EN ISO 15614-4:2005

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 4: Spawanie wykańczające odlewów aluminiowych (ISO 15614-4:2005)

EN ISO 15614-4:2005/AC:2007
CEN EN ISO 15614-5:2004

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 5: Spawanie łukowe tytanu, cyrkonu i ich stopów (ISO 15614-5:2004)

CEN EN ISO 15614-6:2006

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 6: Spawanie łukowe i gazowe miedzi i jej stopów (ISO 15614-6:2006)

CEN EN ISO 15614-7:2007

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie tech-

nologii spawania Część 7: Napawanie (ISO 15614-7:2007)

CEN EN ISO 15614-8:2002

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 8: Spawanie rur z płytami sitowymi (ISO 15614-8:2002)

CEN EN ISO 15614-11:2002

Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali Badanie technologii spawania Część 11: Spawanie wiązką elektronów i wiązką promieniowania laserowego (ISO 15614-11:2002)

CEN EN ISO 15620:2000

Zgrzewanie Zgrzewanie tarciowe metali (ISO 15620:2000)

CEN EN 15776:2011

Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe Dodatkowe wymagania dotyczące projektowania i wytwarzania zbiorników ciśnieniowych i ich części wykonanych z żeliwa o wydłużeniu równym lub mniejszym niż 15 %

CEN EN ISO 16135:2006

Armatura przemysłowa Kurki kulowe z tworzyw termoplastycznych (ISO

16135:2006)

CEN EN ISO 16136:2006

Armatura przemysłowa Przepustnice z tworzyw termoplastycznych (ISO

16136:2006)

CEN EN ISO 16137:2006

Armatura przemysłowa Zawory zwrotne z tworzyw termoplastycznych

(ISO 16137:2006)

CEN EN ISO 16138:2006

Armatura przemysłowa Zawory membranowe z tworzyw termoplastycz-

nych (ISO 16138:2006)

CEN EN ISO 16139:2006

Armatura przemysłowa Zasuwy z tworzyw termoplastycznych (ISO

16139:2006)

CEN EN ISO 21787:2006

Armatura przemysłowa Zawory z tworzyw termoplastycznych (ISO

21787:2006)

(1) ESO: Europejskie organizacje normalizacyjne:

- CEN: Avenue Marnix 17, 1000 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË, Tel. +32 25500811; fax +32 25500819 (http://www.cen.eu)

- CENELEC: Avenue Marnix 17, 1000 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË, Tel. +32 25196871; fax +32 25196919 (http://www.cenelec.eu)

- ETSI: 650, route des Lucioles, 06921 Sophia Antipolis, FRANCE, Tel. +33 492944200; fax +33 493654716, (http://www.etsi.eu)

Przypis 1: Data ustania domniemania zgodności jest zasadniczo datą wycofania ("dw") określoną przez europejskie organizacje normalizacyjne. Zwraca się jednak uwagę użytkowników tych norm na fakt, że w niektórych szczególnych przypadkach data ustania i data domniemania mogą nie być tożsame.

Przypis 2.1: Nowa (lub zmieniona) norma ma taki sam zakres, jak norma zastąpiona. W określonym dniu ustaje domniemanie zgodności normy zastąpionej z wymogami zasadniczymi dyrektywy.

Przypis 2.2: Zakres nowej normy jest szerszy od zakresu normy zastąpionej. W określonym dniu ustaje domniemanie zgodności normy zastąpionej z wymogami zasadniczymi dyrektywy.

Przypis 2.3: Zakres nowej normy jest węższy od zakresu normy zastąpionej. W określonym dniu ustaje domniemanie zgodności normy zastąpionej (częściowo) z wymogami zasadniczymi dyrektywy w odniesieniu do produktów, które obejmuje zakres nowej normy. Domniemanie zgodności z wymogami zasadniczymi dyrektywy w odniesieniu do produktów, które nadal obejmuje zakres normy zastąpionej (częściowo), a których nie obejmuje zakres nowej normy, pozostaje bez zmian.

Przypis 3: W przypadku zmian, normą, do której dokonuje się odniesienia jest EN CCCCC:YYYY, z wcześniejszymi zmianami, o ile takie miały miejsce, oraz nowa przytoczona zmiana. Zastąpiona norma (kolumna 3) składa się zatem z EN CCCCC:YYYY z wcześniejszymi zmianami, o ile takie miały miejsce, ale nowa przytoczona zmiana nie wchodzi w jej skład. W określonym dniu ustaje domniemanie zgodności normy zastąpionej z wymogami zasadniczymi dyrektywy.

UWAGA:

- Wszelkie informacje na temat dostępności norm można uzyskać w europejskich organizacjach normalizacyjnych lub w krajowych organach normalizacyjnych, których lista znajduje się w załączniku do dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(1), zmienionej dyrektywą 98/48/WE(2).

- Europejskie organizacje normalizacyjne przyjmują zharmonizowane normy w języku angielskim (CEN i CENELEC publikują je również w języku francuskim i niemieckim). Następnie krajowe organy normalizacyjne tłumaczą tytuły zharmonizowanych norm na wszystkie pozostałe wymagane języki urzędowej Unii Europejskiej. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za poprawność tytułów zgłoszonych do publikacji w Dzienniku Urzędowym.

- Publikacja odniesień w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nie oznacza, że normy są dostępne we wszystkich językach Wspólnoty.

- Lista ta zastępuje wszystkie poprzednie listy opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Komisja czuwa nad uaktualnianiem listy.

- Więcej informacji na temat zharmonizowanych norm można uzyskać pod następującym adresem: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/european-standards/harmonised-standards/index_en.htm

______

(1) Dz.U. L 204 z 21.7.1998, s. 37.

(2) Dz.U. L 217 z 5.8.1998, s. 18.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024