(2004/C 320/05)(Dz.U.UE C z dnia 24 grudnia 2004 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych(1), a w szczególności jego art. 9 ust. 2,
uwzględniając zalecenie Komisji,
po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym,
WYDAJE NINIEJSZĄ OPINIĘ:
Dnia 5 lipca 2004 r. Rada przeanalizowała program konwergencji Litwy, obejmujący lata 2004-2007. Program jest ogólnie zgodny z odnoszącymi się do danych wymogami zmienionego "Kodeksu postępowania dotyczącego treści i formy programów stabilności i konwergencji".
Strategia budżetowa leżąca u podstaw programu ma na celu "zbliżenie do cyklicznie równoważonego budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych poprzez zapewnianie udanej realizacji celów polityki gospodarczej", chociaż strategia ta nie jest w pełni odzwierciedlona w docelowych poziomach deficytu w programie. W szczególności, program przewiduje obniżenie deficytu tylko o 0,2 punktu procentowego w latach 2003-2007, kiedy spodziewany poziom deficytu wynosić ma 1,5 % PKB. Wynika to ze zwiększenia udziału w PKB zarówno dochodów jak i wydatków. Oczekuje się, że wzrost wskaźnika dochodów w okresie objętym programem wyniesie 2 punkty procentowe, przede wszystkim z powodu znaczącego zwiększenia dochodów niepodatkowych związanych z pomocą finansową UE. Oczekuje się, że dochody z podatków wzrosną o 0,4 punktu procentowego PKB, pomimo planowanej likwidacji podatku drogowego w 2005 r., co według szacunków będzie miało ujemny wpływ na dochody w wysokości 0,5 % PKB w tym samym roku. Po znacznym zmniejszeniu się wskaźnika wydatków podczas ostatnich pięciu lat, przewiduje się jego wzrost o 1,8 punktów procentowych w ciągu okresu, o którym mowa, co pozwala się wytłumaczyć zwiększeniem wydatków pierwotnych, jedynie marginalnie kompensowanych przewidywanym obniżeniem stóp procentowych. Przewiduje się, że wzrost wydatków pierwotnych obejmie głównie sferę "pozostałych wydatków", których przewidywany wzrost wyniesie 0,9 % PKB, a które związane są głównie z wpłatami do budżetu UE, oraz z transferami i subwencjami, które wzrosną o 0,7 % PKB, a które związane są w dużej mierze ze zwiększonymi subwencjami dla rolników, kompensacją za utratę oszczędności w rublach oraz planami zwrotu nieruchomości i reformą emerytur. Oczekuje się, że gromadzenie kapitału trwałego brutto w sektorze rządowym zwiększy się znacznie - o 1 % PKB w pierwszych dwóch latach działania programu, ale przewiduje się, że spadnie do 3,1 % PKB w 2007 r. i pozostanie około 0,2 punktu procentowego powyżej poziomu początkowego z roku 2003.
Scenariusz makroekonomiczny leżący u podstaw programu wydaje się odzwierciedlać raczej korzystne założenia wzrostu. W szczególności, przewidywane tempo wzrostu w 2005 r., które zostało zmienione z 6,5 % podanego w przedakcesyjnym programie gospodarczym z roku 2003 na 7,3 % w programie konwergencji, wydaje się nieco zawyżone. Średnioterminowa dynamika wzrostu przewidziana w programie, choć ostrożniejsza niż w jego początkowych latach, nadal wydaje się być stosunkowo optymistyczna. Przewidywania inflacji wydają się realistyczne.
Cele programu dotyczące deficytu sektora instytucji rządowych i pozarządowych plasują się poniżej wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB każdego roku. Jednakże, nie są one zgodne z pozycją budżetową bliską równowagi w okresie obowiązywania programu. Ponadto, pozycja budżetowa w ramach programu nie zapewnia wystarczającego marginesu bezpieczeństwa zapobiegającego przekroczeniu progu 3 % PKB przy zwykłych wahaniach makroekonomicznych, przynajmniej w początkowych latach okresu obowiązywania programu. Wynik budżetowy może być gorszy niż zakładano. W szczególności, ujemne ryzyko makroekonomiczne opisane powyżej oraz wcześniejsze doświadczenie z przekroczeniem poziomu wydatków w reakcji na wyższe od planowanych dochody stanowi ryzyko dla przewidywanych celów budżetowych.
W świetle tej oceny, jeśli zostanie osiągnięte tempo wzrostu przewidziane w programie, Litwie zaleca się dokonanie dalszych postępów w osiąganiu pozycji budżetowej bliskiej równowadze, zwłaszcza z uwagi na jej obecny deficyt obrotów bieżących i zwiększony popyt krajowy. Ponadto, zachęca się Litwę do ścisłej realizacji budżetu w celu zmniejszenia ryzyka przekroczenia w 2004 r. wartości odniesienia wynoszącej 3 %. Na koniec, zachęca się władze Litwy do wykorzystania ponadplanowych dochodów do obniżenia deficytu.
Litwa jest stosunkowo dobrze przygotowana do pokrycia kosztów budżetowych związanych ze starzeniem się społeczeństwa, chociaż pewne ryzyko może pojawić się w dłuższym terminie. Wdrażana jest duża ilość działań mająca na celu poprawę współczynnika zależności osób starszych oraz modernizację systemów emerytalnych i opieki zdrowotnej, co z kolei ma na celu poprawę długoterminowej stabilności finansów publicznych. Niemniej jednak istnieje ryzyko związane z krótkoterminowymi kosztami reform emerytalnych i opieki zdrowotnej oraz z zaległymi zobowiązaniami warunkowymi. Zabezpieczenie odpowiedniej nadwyżki pierwotnej jest niezbędne w celu zapewnienia stabilności finansów publicznych.
Najważniejsze prognozy z programu konwergencji Litwy
|
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
| Realny wzrost PKB (%) |
9,0 |
7,0 |
7,3 |
6,6 |
6,3 |
| Wzrost zatrudnienia (%) |
2,0 |
0,7 |
1,0 |
0,2 |
0,2 |
| Inflacja HICP (%) |
- 1,2 |
0,9 |
2,0 |
2,1 |
2,5 |
| Saldo sektora instytucji rządowych i pozarządowych (% PKB) |
- 1,7 |
- 2,7 |
- 2,5 |
- 1,8 |
- 1,5 |
| Zadłużenie publiczne brutto (% PKB) |
21,5 |
22,4 |
22,2 |
21,4 |
21,0 |
______
(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 1. Dokumenty, o których mowa w niniejszym tekście można znaleźć na stronie internetowej: http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm
