Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA 1
z dnia 22 grudnia 2004 r.
w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą

Na podstawie art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135) zarządza się, co następuje:
§  1. 
Rozporządzenie określa:
1)
zakres i organizację profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą objętymi obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcącymi się w szkołach ponadgimanzjalnych do ukończenia 19 roku życia, zwanych dalej "uczniami";
2)
zakres informacji o świadczeniodawcach sprawujących profilaktyczną opiekę nad uczniami, przekazywanych wojewodzie przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
§  2. 
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o szkole, należy przez to rozumieć również jednostki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781).
§  3. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami obejmuje:
1)
testy przesiewowe polegające na wstępnej identyfikacji odchleń od normy rozwojowej, niezdiagnozowanych chorób, zaburzeń lub wad, przez zastosowanie szybkich metod badania;
2)
postępowanie diagnostyczne w przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu przesiewowego, w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń ujawnionych w tym teście (postępowanie poprzesiewowe);
3)
profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia) w zakresie:
a)
indywidualnej oceny stanu zdrowia i rozwoju uczniów,
b)
kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego,
c)
zdrowotnej gotowości szkolnej uczniów,
d)
kwalifikacji do programów rehabilitacyjnych,
e)
ograniczeń dotyczących wyboru i nauki zawodu;
4)
profilaktyczne badania stomatologiczne, profilaktykę próchnicy zębów i profilaktykę ortodontyczną;
5)
udzielanie pomocy w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
6)
obowiązkowe szczepienia ochronne;
7)
edukację zdrowotną i promocję zdrowia.
§  4. 
Profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawują:
1) 2
 lekarz podstawowej opieki zdrowotnej sprawujący profilaktyczną opiekę nad uczniem na podstawie deklaracji wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
2)
lekarz dentysta;
3)
pielęgniarka, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania, zwana dalej "pielęgniarką", albo higienistka szkolna.
§  5.  3
1. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmuje w szczególności:
1)
prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i ich rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych;
2)
wykonywanie profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia) w ustalonych grupach wiekowych oraz prowadzenie dokumentacji medycznej uczniów według wzorów określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
3)
przeprowadzanie kwalifikacyjnych badań lekarskich przed szczepieniem i wykonywanie szczepień ochronnych oraz ich dokumentowanie i sprawozdawanie zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach;
4)
formułowanie na piśmie zaleceń dla pielęgniarek lub higienistek szkolnych co do dalszego postępowania z uczniami;
5)
czynne poradnictwo dla uczniów i ich rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych.
2. 
Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem współpracuje w szczególności z:
1)
lekarzem dentystą sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
2)
pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej;
3)
pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania albo higienistką szkolną;
4)
rodzicami, opiekunami prawnymi lub faktycznymi ucznia;
5)
dyrektorem szkoły;
6)
organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży.
§  6. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez lekarza dentystę obejmuje w szczególności:
1)
prowadzenie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej;
2)
profilaktyczne badania stomatologiczne;
3)
profilaktykę próchnicy zębów;
4)
profilaktyczne badanie ortodontyczne;
5)
kwalifikowanie do szczególnej opieki stomatologicznej.
§  7. 
1. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarkę albo higienistkę szkolną obejmuje w szczególności:
1)
wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych;
2)
kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki pielęgniarskiej nad uczniami objętymi tym postępowaniem;
3)
organizowanie profilaktycznych badań lekarskich;
4)
prowadzenie grupowej profilaktyki fluorkowej;
5) 4
 (uchylony);
6)
czynne poradnictwo w zakresie opieki pielęgniarskiej;
7)
udział w planowaniu, realizacji i ocenie szkolnego programu edukacji zdrowotnej oraz podejmowanie innych działań w zakresie promocji zdrowia;
8)
udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
9)
doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole;
10)
prowadzenie dokumentacji medycznej uczniów według wzorów określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
11) 5
 (uchylony).
2.  6
 Pielęgniarka albo higienistka szkolna sprawująca profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem współpracuje w szczególności z:
1)
lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
2)
lekarzem dentystą sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
3)
pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej;
4)
rodzicami, opiekunami prawnymi lub faktycznymi ucznia;
5)
dyrektorem szkoły;
6)
radą pedagogiczną;
7)
organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży.
§  8. 
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarz dentysta sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
§  9. 
1. 
Pielęgniarka albo higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej.
2. 
Przy ustalaniu liczby uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez jedną pielęgniarkę należy brać pod uwagę typ szkoły, a w przypadku szkół, do których uczęszczają niepełnosprawni - ich liczbę i stopień niepełnosprawności.
§  10. 
W stosunku do osób objętych indywidualnym nauczaniem, o których mowa w art. 71b ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty, profilaktyczną opiekę zdrowotną w zakresie zadań, o których mowa w § 7 i § 11 ust. 2, sprawuje pielęgniarka, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, środowiskowego lub środowiskowo-rodzinnego lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, środowiskowego lub środowiskowo-rodzinnego.
§  11. 
1. 
Zakres i terminy wykonywania testów przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
2. 
O terminach i zakresie wykonywania testów przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia) oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych pielęgniarka albo higienistka szkolna powiadamia rodziców albo opiekunów prawnych lub faktycznych ucznia.
§  12. 
1. 
Dokumentacja medyczna ucznia, określona w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, jest przechowywana w gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkole przez okres pobierania nauki w danej szkole.
2. 
Dokumentacja profilaktycznej opieki stomatologicznej, o której mowa w § 6, jest przechowywana przez lekarza dentystę sprawującego opiekę nad uczniem.
3. 
W przypadku zmiany szkoły przez ucznia dokumentację medyczną ucznia odbierają rodzice albo opiekunowie prawni lub faktyczni ucznia i przekazują szkole przyjmującej ucznia.
§  13. 
Narodowy Fundusz Zdrowia, po zawarciu umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, przekazuje do właściwego wojewody następujące dane:
1)
nazwę i adres świadczeniodawcy;
2)
miejsce udzielania uczniom profilaktycznych świadczeń opieki zdrowotnej;
3)
liczbę uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez świadczeniodawcę, o którym mowa w pkt 1.
§  14. 
1. 
Do czasu utworzenia na terenie szkoły gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, o którym mowa w § 9, zadania określone w § 7, a także w § 11 ust. 2, wykonują lekarze i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej.
2. 
W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dokumentacja medyczna ucznia, określona w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, jest przechowywana przez właściwego dla ucznia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do czasu utworzenia gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej na terenie szkoły.
§  15. 
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2005 r. 7

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

WZÓR

DOKUMENTACJA MEDYCZNA UCZNIA

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO DZIECKA 7-LETNIEGO*

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia................data urodzenia ........

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU I RODZINIE

OJCIEC MATKA RODZEŃSTWO DZIECKA
Imię Rok urodzenia Stan zdrowia
Stan zdrowia

Warunki mieszkaniowe**: dobre, średnie, złe. Liczba izb .......

osób ...........

Problemy w rodzinie: (zdrowotne, bytowe) ......................

Zachowania zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie: ..............

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)**: NIE, TAK - na co ...............

objawy uczulenia .........................................

- słyszy**: DOBRZE, ŹLE; widzi**: DOBRZE, ŹLE; ma zeza**:

NIE, TAK..................................................

- używa**: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych............................................

- przyjmuje leki**: NIE, TAK - jakie: ......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej**: NIE, TAK -

jakiej:...................................................

..........................................................

- uczęszcza na zajęcia korekcyjne**:

NIE, TAK - jakie:.......

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach**:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak apetytu,

nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu moczu, moczenie

nocne, napady duszności, długotrwały kaszel, długotrwały katar,

omdlenia, zaburzenia snu, tiki, jąkanie, zez: stale lub

czasem; inne - jakie:..........................................

...............................................................

Zachowanie dziecka**: nie budzi niepokoju, nadruchliwość,

agresywność, nieśmiałość, płaczliwość, mała zaradność,

trudności w samoobsłudze, inne niepokojące objawy .............

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców:................................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna): ........

* Badanie przeprowadza się w przypadku braku profilaktycznego

badania lekarskiego (bilansu zdrowia) wykonywanego w wieku 6

lat.

** Właściwe podkreślić lub wpisać rodzaj odchylenia.

2.INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała: ............cm..........centyl.........

Masa ciała:.........kg............centyl

Wzrok: ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP... OL...

Zez*: niewidoczny, widoczny

Cover test*: ujemny, dodatni

Odbicie światła na rogówkach*: symetryczne,

niesymetryczne

Inne zaburzenia**:......................................

Słuch: test*: szeptem, audiometryczny*: prawidłowy,

nieprawidłowy

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie*: bocznego skrzywienia

kręgosłupa, koślawości kolan, stóp płasko-

koślawych

Ciśnienie tętnicze krwi .......... mm Hg ........ centyl ......

Inne uwagi: ...................................................

...............................................................

data:....... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki: .....

3. WYNIK BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia.........................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa** .....

kolana koślawe, stopy płasko-koślawe, inne odchylenia** .......

...............................................................

Rozwój psychomotoryczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**..........

...............................................................

Mowa*: prawidłowa, nieprawidłowa

Lateralizacja*: prawostronna, lewostronna, skrzyżowana

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Jądra w mosznie (dotyczy chłopców)*: TAK, NIE**................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

ZDROWOTNA DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA*: pełna, niepełna** ..............

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CI - zalecenia:............

...............................................................

ZALECENIA:.....................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:.............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchylenia.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię: ...................data urodzenia.............

klasa..........

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje w ostatnich

trzech latach:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Problemy zdrowotne w rodzinie dziecka: .......................

Zachowania zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie:...............

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)**: NIE, TAK - na co ...............

objawy uczulenia:.........................................

- używa**: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych

- przyjmuje leki**: NIE, TAK - jakie: ......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej**: NIE, TAK -

jakiej:...................................................

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach*:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak

apetytu, nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu

moczu, moczenie nocne, napady duszności, długotrwały kaszel,

długotrwały katar, drgawki, omdlenia, zaburzenia snu, tiki,

jąkanie, inne - jakie: .....................................

Czy rodziców niepokoi zachowanie dziecka*: NIE, TAK - podać co

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców: ...............................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna):.........

2. INFORMACJE WYCHOWAWCY KLASY

Wymowa*: prawidłowa, nieprawidłowa - jaka .....................

Sprawność fizyczna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej 1)

Uzdolnienia:...................................................

...............................................................

Zachowanie*: nie budzi zastrzeżeń, budzi zastrzeżenia - jakie..

...............................................................

Wyniki w nauce*: bardzo dobre, dobre, przeciętne, poniżej

przeciętnej

Absencja szkolna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej

Trudności szkolne*: nie występują, występują - jakie ..........

...............................................................

Relacje z rówieśnikami*: prawidłowe, nieprawidłowe - jakie ....

...............................................................

Inne uwagi ....................................................

data:............. podpis wychowawcy:.............

* Właściwe podkreślić.

1) Wypełnić na podstawie opinii nauczyciela wychowania

fizycznego.

3. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała:............ cm ..........centyl

Masa ciała:........ kg ...........centyl

Wzrok: Ostrość wzroku: bez okularów, w okularach: OP.... OL....

Widzenie barw*: prawidłowe, nieprawidłowe

Inne zaburzenia**:......................................

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie bocznego skrzywienia

kręgosłupa

Ciśnienie tętnicze krwi: .........mmHg ..........centyl

Inne uwagi: ...................................................

data:...... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:......

4. WYNIK BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia**

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe wg skali Tannera:..........................

...............................................................

Rozwój psychspołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**............

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa**......

inne odchylenia**: ............................................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CL - zalecenia:

...............................................................

...............................................................

Może uczestniczyć w zawodach i sprawdzianach*: TAK, NIE

ZALECENIA:.....................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:.............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

KLASY I GIMNAZJUM/KLASY I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ*

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia:......... data urodzenia: .....klasa:...

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje w ostatnich

trzech latach:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Problemy zdrowotne w rodzinie dziecka:.........................

...............................................................

Zachowanie zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie:...............

...............................................................

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)*: NIE, TAK - na co: ...............

objawy uczulenia:.........................................

- używa*: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych

- przyjmuje leki*: NIE, TAK - jakie: .......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej*: NIE, TAK -

jakiej:

..........................................................

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach*:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak

apetytu, nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu

moczu, moczenie nocne, napady duszności, długotrwały kaszel,

częsty długotrwały katar, drgawki, omdlenia, zaburzenia snu,

tiki, jąkanie, inne - jakie: ...............................

............................................................

Czy rodziców niepokoi zachowanie dziecka*: NIE, TAK - podać co:

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców.................................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna):..........

2. INFORMACJE WYCHOWAWCY KLASY

Wymowa*: prawidłowa, nieprawidłowa - jaka:.....................

Sprawność fizyczna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej 1)

Uzdolnienia:...................................................

...............................................................

Zachowanie*: nie budzi zastrzeżeń, budzi zastrzeżenia - jakie:

..............................................................

Wyniki w nauce*: bardzo dobre, dobre, przeciętne, poniżej

przeciętnej

Absencja szkolna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej

Trudności szkolne*: nie występują, występują - jakie: .........

...............................................................

Relacje z rówieśnikami*: prawidłowe, nieprawidłowe - jakie:....

...............................................................

Inne uwagi:....................................................

data:........... podpis wychowawcy:............

3. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała......... cm ........centyl Masa ciała.......

kg .......centyl

Wzrok: ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP....OL....

Inne zaburzenia**:.............................................

Słuch2*: test: szeptem, audiometryczny: wynik prawidłowy,

nieprawidłowy

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie*: bocznego skrzywienia

kręgosłupa, nadmiernej kifozy piersiowej

Ciśnienie tętnicze krwi ....... mmHg ......centyl

Inne uwagi: ...................................................

...............................................................

data:....... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:....

4. WYNIKI BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia**.......................................

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe według skali Tannera:......................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole**.............

Rozwój psychospołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**

...............................................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa**......

nadmierna kifoza piersiowa, inne odchylenia**..................

Skóra**:.......................................................

...............................................................

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe**.................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CL - zalecenia:............

..............................................................

...............................................................

Może uczestniczyć w zawodach i sprawdzianach*: TAK, NIE

OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYBORU I NAUKI ZAWODU*: NIE, TAK -

jakie: ........................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

ZALECENIA: ....................................................

...............................................................

...............................................................

data:............ podpis i pieczęć lekarza:...............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

1) Wypełnić na podstawie opinii nauczyciela wychowania

fizycznego.

2 Dotyczy ucznia I klasy gimnazjum.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

OSTATNIEJ KLASY SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia,

objęte tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia: ........data urodzenia:......klasa:....

1. INFORMACJE UCZNIA

Przebyte choroby i urazy w czasie nauki w szkole

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Czy w ostatnich 6 miesiącach miałeś/aś*:

częste: bóle głowy, brzucha, pleców, szyi, zawroty głowy,

zaparcia, biegunki, brak apetytu, zdenerwowanie,

przygnębienie; dolegliwości przy oddawaniu moczu, napady

duszności, długotrwały kaszel, katar, zmiany na skórze,

trudności w zasypianiu, lęki?

Uczulenie (alergię) - na co? ...............................

Inne dolegliwości i niepokojące objawy - jakie: ............

Czy w ostatnich 3 miesiącach używałeś/aś leków*: NIE, TAK -

jakich:........................................................

z jakiego powodu:...........................................

Kiedy ostatni raz byłeś/aś badany/a przez lekarza:.............

z powodu................. lekarza dentystę..................

Czy jesteś pod opieką poradni specjalistycznej*: NIE, TAK -

jakiej: ................. z jakiego powodu:....................

Czy masz trudności w szkole*: NIE, TAK - jakie:................

Czy sądzisz, że Twoje zdrowie jest*: BARDZO DOBRE, DOBRE,

RACZEJ ZŁE, ZŁE

Czy masz jakieś problemy i trudności, o których chciałbyś

/chciałabyś/ porozmawiać z: lekarzem* NIE, TAK;- psychologiem*

NIE, TAK

Dotyczy tylko dziewcząt: wiek pierwszej miesiączki: ....... lat

......... miesięcy

Co ile dni występuje miesiączka: ....... ile dni trwa.......

Czy masz w czasie jej trwania dolegliwości*: NIE, TAK -

jakie: .....................................................

Czy w bieżącym roku szkolnym uczestniczysz w lekcjach WF*:

SYSTEMATYCZNIE, NIESYSTEMATYCZNIE, JESTEM ZWOLNIONY/A/

Czy uczestniczysz systematycznie w zajęciach ruchowych poza

szkołą*:

NIE, TAK - jakich: .........................................

Czy uważasz, że twoja sprawność fizyczna jest*: BARDZO DOBRA, DOBRA, DOŚĆ DOBRA, ZŁA

Czy palisz papierosy*: NIE, TAK - ile przeciętnie wypalasz:

dziennie.......w tygodniu...........

Czy po skończeniu obecnej szkoły zamierzasz uczyć się dalej*:

NIE, TAK

w jakiej szkole/uczelni:....................................

zawód/kierunek studiów:.....................................

data: ............ podpis ucznia:...................

2. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała: ...... cm........centyl Masa ciała: .... kg

...........centyl

Wzrok: Ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP.... OL...

Inne zaburzenia**:......................................

Ciśnienie tętnicze krwi:...... mm Hg.......centyl

Kwalifikacja w szkole ponadgimnazjalnej do grupy WF*: A AS B BK

C CI

Zaburzenia i choroby stwierdzone u ucznia w czasie nauki w

szkole ponadgimnazjalnej:......................................

...............................................................

...............................................................

data:......... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:......

3. WYNIKI BADANIA LEKARSKIEGO

Rozwój somatyczny*: prawidłowy, niskorosłość, otyłość, niedobór

masy ciała, inne odchylenia**:.................................

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe** według skali Tannera: ...................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole** .................................

Rozwój psychospołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**...........

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa,

nadmierna kifoza piersiowa,

inne odchylenia**: ............................................

Skóra**........................................................

...............................................................

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYBORU I NAUKI ZAWODU*:NIE, TAK - jakie:

...............................................................

...............................................................

ZALECENIA: ....................................................

...............................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

ZAŁĄCZNIK Nr  2  8

DOKUMENTACJA MEDYCZNA UCZNIA

ZAŁĄCZNIK Nr  3  9

ZAKRES I TERMINY WYKONYWANIA TESTÓW PRZESIEWOWYCH, PROFILAKTYCZNYCH BADAŃ LEKARSKICH ORAZ PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ STOMATOLOGICZNYCH

Klasa

(wiek ucznia)

Testy przesiewowe Profilaktyczne badania lekarskie Profilaktyczne badanie lekarskie stomatologiczne Grupowa profilaktyka fluorkowa
Klasa 1

(7 lat)*

Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn dolnych;

3) zeza (Cover test, test Hirschberga; 4) ostrości wzroku;

5) słuchu (badanie orientacyjne szeptem);

6) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego; 2) rozwoju psychomotorycznego;

3) mowy;

4) lateralizacji;

5) układu ruchu;

6) jamy ustnej;

7) u chłopców - obecności jąder w mosznie i wad układu moczowo-płciowego.

3. Badania lekarskie specjalistyczne i laboratoryjne w razie potrzeby. Podsumowanie badania z określeniem: zdrowotnej dojrzałości szkolnej i kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego (w tym nauki pływania) oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych i puw dla zębów mlecznych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW i wskaźnika puw.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Grupowa profilaktyka fluorkowa metodą nadzorowanego szczotkowania zębów wykonywana w klasach I-VI, 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni.
Klasa III (10 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa;

3) ostrości wzroku;

4) widzenia barw;

5) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu ruchu;

4) układu moczowo-płciowego;

5) dojrzewania płciowego według skali Tannera;

6) tarczycy;

7) jamy ustnej.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

4. Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych i puw dla zębów mlecznych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW i wskaźnika puw.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie; 2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa V (12 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa;

3) ostrości wzroku.

Postępowanie poprzesiewowe u uczniów z dodatnim wynikiem testu. 1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa I gimnazjum (13 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa i nadmiernej kifozy piersiowej;

3) ostrości wzroku;

4) słuchu (badanie orientacyjne szeptem);

5) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analiza informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analiza innej indywidualnej dokumentacji medycznej.

2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego; 2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu ruchu;

4) tarczycy;

5) dojrzewania płciowego;

6) układu moczowo-płciowego;

7) jamy ustnej;

8) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

4. Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa wzrastania oraz dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna) przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

klasa I szkoły ponadgimnazjalnej (16 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa i nadmiernej kifozy piersiowej;

3) ostrości wzroku;

4) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od ucznia i rodziców, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) procesu dojrzewania płciowego;

4) układu ruchu;

5) tarczycy;

6) jamy ustnej;

7) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego i dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego. Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia oraz z punktu widzenia przyszłego wyboru dalszego kształcenia lub pracy zawodowej.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie; 2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa ostatnia szkoły ponadgimnazjalnej (do ukończenia 19 roku życia) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) ostrości wzroku;

3) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od ucznia, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analiza informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej.

2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu moczowo-płciowego i dojrzałości płciowej;

4) układu ruchu;

5) tarczycy;

6) jamy ustnej;

7) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

Podsumowanie wyników badania z określeniem ewentualnego problemu zdrowotnego oraz sugestii i rad dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym aktywności fizycznej.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej z uwzględnieniem stanu uzębienia, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej.

* Badanie przeprowadza się w przypadku braku profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia) wykonywanego w wieku 6 lat.
1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie §1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz.U. Nr 134, poz. 1439).
2 § 4 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
3 § 5 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
4 § 7 ust. 1 pkt 5 uchylony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
5 § 7 ust. 1 pkt 11 uchylony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
6 § 7 ust. 2 zdanie wstępne zmienione przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
7 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 130, poz. 1196 oraz z 2004 r. Nr 180, poz. 1869), które traci moc z dniem 31 grudnia 2004 r. na podstawie art. 247 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135).
8 Załącznik nr 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
9 Załącznik nr 3 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024