Wykaz trudnych i uciążliwych warunków pracy oraz szczegółowe zasady wypłacania nauczycielom dodatku z tytułu pracy w tych warunkach.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 20 kwietnia 1998 r.
w sprawie wykazu trudnych i uciążliwych warunków pracy oraz szczegółowych zasad wypłacania nauczycielom dodatku z tytułu pracy w tych warunkach.

Na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357) zarządza się, co następuje:
§  1.
Za pracę w trudnych warunkach uznaje się:
1)
prowadzenie przez nauczycieli praktycznej nauki zawodu szkół górniczych zajęć praktycznych pod ziemią, prowadzenie przez nauczycieli praktycznej nauki zawodu szkół leśnych zajęć w lesie oraz prowadzenie przez nauczycieli praktycznej nauki zawodu szkół rolniczych zajęć praktycznych w terenie z zakresu produkcji roślinnej, zwierzęcej i mechanizacji rolnictwa,
2)
prowadzenie przez nauczycieli praktycznej nauki zawodu szkół medycznych zajęć w pomieszczeniach publicznych zakładów opieki zdrowotnej, domów pomocy społecznej i ośrodków opiekuńczych przeznaczonych dla noworodków, dzieci do lat trzech, dla dzieci niepełnosprawnych ruchowo oraz dla osób (dzieci i dorosłych) upośledzonych umysłowo, psychicznie chorych, przewlekle chorych, z uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego, w oddziałach intensywnej opieki medycznej oraz w żłobkach,
3)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach (klasach) przysposabiających do pracy zawodowej,
4)
prowadzenie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi umysłowo w stopniu głębokim,
5)
prowadzenie zajęć dydaktycznych i wychowawczych w specjalnych przedszkolach (oddziałach), szkołach (klasach) specjalnych oraz prowadzenie indywidualnego nauczania dziecka zakwalifikowanego do kształcenia specjalnego,
6)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach przy zakładach karnych,
7)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w klasach łączonych w szkołach podstawowych,
8)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w języku obcym w szkołach z obcym językiem wykładowym, z wyjątkiem zajęć prowadzonych przez nauczycieli języka obcego, prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach, w których zajęcia są prowadzone dwujęzycznie oraz przez nauczycieli danego języka obcego w klasach dwujęzycznych, a także prowadzenie zajęć dydaktycznych w języku obcym w nauczycielskich kolegiach języków obcych, z wyjątkiem lektorów języka obcego,
9)
prowadzenie zajęć w oddziałach klas realizujących program "Międzynarodowej Matury" - z przedmiotów objętych postępowaniem egzaminacyjnym,
10)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach (klasach) i w zakładach kształcenia nauczycieli przez nauczycieli będących obywatelami państw obcych, którzy podejmują pracę w wyniku zawartych porozumień międzynarodowych,
11)
prowadzenie zajęć dydaktycznych i wychowawczych w specjalnych przedszkolach, szkołach i placówkach specjalnych dla niewidomych i słabo widzących, niesłyszących i słabo słyszących przez nauczycieli i wychowawców niewidomych oraz nauczycieli i wychowawców niesłyszących, zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć,
12)
prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich i placówkach resocjalizacyjnych,
13)
prowadzenie zajęć wychowawczych i opiekuńczych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (z wyłączeniem burs i internatów szkół lub placówek nie będących specjalnymi), z zastrzeżeniem pkt 14, oraz w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, publicznych zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, domach pomocy społecznej, zakładach rehabilitacji zawodowej inwalidów i placówkach resocjalizacyjnych,
14)
prowadzenie zajęć wychowawczych z grupami uczniów szkół specjalnych, zorganizowanych w internatach oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych nie będących specjalnymi,
15)
prowadzenie zajęć wychowawczych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych Ministerstwa Sprawiedliwości,
16)
prowadzenie przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych poradni specjalistycznych zajęć grupowych i indywidualnych, wynikających z realizacji zadań diagnostycznych, terapeutycznych, doradczych i profilaktycznych.
§  2.
1.
Dodatek za trudne warunki pracy przysługuje w okresie faktycznego wykonywania pracy, z którą dodatek jest związany, oraz w okresie niewykonywania pracy, za który przysługuje wynagrodzenie liczone jak za okres urlopu wypoczynkowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
2.
Dodatek za trudne warunki pracy, określone w § 1 pkt 1-6, 10 i 12-16, wypłaca się w całości, jeżeli nauczyciel realizuje w takich warunkach cały obowiązujący go wymiar zajęć oraz w przypadku, gdy nauczyciel, któremu powierzono stanowisko kierownicze, realizuje w tych warunkach obowiązujący go wymiar zajęć. Dodatek wypłaca się w odpowiedniej części, jeżeli nauczyciel realizuje w trudnych warunkach tylko część obowiązującego wymiaru lub jeżeli jest zatrudniony w niepełnym wymiarze zajęć.
3.
Dodatek za trudne warunki pracy określone w § 1 pkt 7-9 wypłaca się za każdą efektywnie przepracowaną w takich warunkach godzinę zajęć oraz za okresy wymienione w ust. 1.
4.
Nauczyciele wykonujący zadania doradcy metodycznego, zatrudnieni w szkołach (placówkach), za pracę w których przysługuje dodatek za trudne warunki pracy, realizujący obowiązujący ich wymiar godzin w takich warunkach, otrzymują ten dodatek w takiej części, w jakiej realizowany przez nich wymiar godzin zajęć pozostaje do obowiązującego w tej szkole (placówce) wymiaru godzin zajęć.
5.
Prawo do dodatku z tytułu prowadzenia zajęć, o których mowa w § 1 pkt 1-6 i 12, nie wyłącza prawa do otrzymania dodatku z tytułu prowadzenia zajęć wymienionych w § 1 pkt 7-11.
6.
W razie zbiegu prawa do dodatku za trudne warunki pracy, przysługującego na podstawie niniejszego rozporządzenia, oraz do dodatku przysługującego na podstawie szczególnych przepisów branżowych, nauczycielowi przysługuje jeden, wybrany przez niego dodatek.
§  3.
1.
Za pracę w warunkach uciążliwych, z zastrzeżeniem ust. 2, uznaje się prowadzenie zajęć:
1)
wymienionych w § 1 pkt 1-15, prowadzonych z dziećmi i młodzieżą, których rodzaj i stopień niepełnosprawności został określony w § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 26 stycznia 1998 r. w sprawie stanów zdrowia oraz szczegółowych zasad, warunków i trybu wydawania zaświadczeń będących podstawą uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego dla dziecka (Dz. U. Nr 15, poz. 70),
2)
z nieletnimi przebywającymi w zakładach poprawczych o wzmożonym nadzorze wychowawczym, dla wielokrotnych uciekinierów oraz w schroniskach interwencyjnych,
3)
wykonywanych przy użyciu elektronicznych monitorów ekranowych.
2.
Dodatek za uciążliwe warunki pracy przysługuje również nauczycielom szkół (klas) specjalnych, prowadzącym zajęcia w klasie lub grupie wychowawczej z upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim, w których znajduje się co najmniej jedno dziecko z niepełnosprawnością określoną w ust. 1 pkt 1, a w przypadku gdy w takiej klasie lub grupie wychowawczej znajduje się dziecko upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym lub znacznym, pod warunkiem, że zajęcia dydaktyczne prowadzone są według odrębnego programu nauczania obowiązującego w tego typu szkole specjalnej, a zajęcia wychowawcze - według odrębnego programu wychowawczego opracowanego przez wychowawcę.
§  4.
1.
Dodatek za uciążliwe warunki pracy przysługuje nauczycielom, którzy w danym miesiącu przepracowali co najmniej 40 godzin w takich warunkach. Dodatek nie ulega podwyższeniu, chociażby nauczyciel przepracował w warunkach uciążliwych więcej niż 40 godzin w miesiącu.
2.
Dodatek za uciążliwe warunki pracy przysługuje mimo niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 1, w okresie niewykonywania pracy, za który przysługuje wynagrodzenie liczone jak za okres urlopu wypoczynkowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jeżeli jednak nauczyciel w danym miesiącu przepracował co najmniej 40 godzin w warunkach uciążliwych mimo czasowej nieobecności w pracy z innych przyczyn, dodatek przysługuje w całości.
3.
Nauczycielom, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach (placówkach), przysługuje dodatek za uciążliwe warunki pracy na zasadach określonych w ust. 1, z tym że do czasu pracy, od którego uzależnione jest prawo do tego dodatku, wlicza się również faktycznie odbyte przez nauczycieli godziny hospitacji oraz godziny instruktażu i kontroli realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wykonywanych w kontakcie z dziećmi i młodzieżą, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2.
4.
Nauczycielce w ciąży, przeniesionej do pracy nieuciążliwej na podstawie orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego, że ze względu na stan ciąży nauczycielka nie powinna wykonywać pracy dotychczasowej, dodatek za uciążliwe warunki pracy przysługuje do dnia rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego w wysokości średniej miesięcznej dodatku z okresu 3 miesięcy przed przeniesieniem.
§  5.
1.
Nauczycielowi skierowanemu na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357) do pracy w innej szkole, w innej miejscowości przysługuje dodatek za uciążliwość pracy.
2.
Prawo do dodatku, o którym mowa w ust. 1, powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nauczyciel został skierowany do pracy w innej szkole, a jeżeli skierowanie nastąpiło pierwszego dnia miesiąca - od tego dnia.
3.
Prawo do dodatku za uciążliwość pracy ustaje z upływem okresu, na jaki nauczyciel został skierowany do innej szkoły, a w razie rozwiązania stosunku pracy przed upływem tego okresu - z dniem ustania prawa do wynagrodzenia zasadniczego.
4.
Dodatek za uciążliwość pracy nie przysługuje w okresie nie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w okresach, za które nie przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, oraz od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nauczyciel zaprzestał wykonywania pracy.
§  6.
1.
W razie zbiegu tytułów do dodatku za trudne warunki pracy i za uciążliwe warunki pracy, z wyjątkiem dodatku, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3, przysługuje nauczycielowi prawo do jednego, wyższego dodatku; w razie zbiegu dodatku za trudne warunki pracy i za warunki wymienione w § 3 ust. 1 pkt 3 nauczycielowi przysługują obydwa dodatki.
2.
W przypadku zbiegu tytułów do dodatku za trudne lub uciążliwe warunki pracy i za uciążliwość pracy przysługuje nauczycielowi prawo do dodatku z każdego tytułu.
§  7.
Wysokość dodatku za trudne i uciążliwe warunki pracy oraz za uciążliwość pracy określają odrębne przepisy.
§  8.
Dodatki za trudne i uciążliwe warunki pracy wypłaca się z dołu.
§  9.
Traci moc zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lipca 1997 r. w sprawie wykazu trudnych i uciążliwych warunków pracy oraz szczegółowych zasad wypłacania nauczycielom dodatku z tytułu pracy w tych warunkach (Monitor Polski Nr 47, poz. 459).
§  10.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 1998 r., z wyjątkiem przepisu § 1 pkt 8, który wchodzi w życie z mocą od dnia 1 kwietnia 1998 r.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1998.58.368

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wykaz trudnych i uciążliwych warunków pracy oraz szczegółowe zasady wypłacania nauczycielom dodatku z tytułu pracy w tych warunkach.
Data aktu: 20/04/1998
Data ogłoszenia: 12/05/1998
Data wejścia w życie: 01/09/1998, 01/04/1998