Przepisy wykonawcze dotyczące uwłaszczania osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 16 marca 1993 r.
w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczania osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu.

Na podstawie art. 2d ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 83, poz. 373 i z 1992 r. Nr 91, poz. 455) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§  1.
Artykuły powołane w rozporządzeniu bez bliższego określenia oznaczają artykuły ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 83, poz. 373 i z 1992 r. Nr 91, poz. 455).
§  2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
właściwym organie - należy przez to rozumieć wojewodę w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa i będących w zarządzie państwowych osób prawnych, kierownika urzędu rejonowego w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa i będących w użytkowaniu spółdzielni lub zarząd gminy w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy,
2)
spółdzielniach - należy przez to rozumieć również związki spółdzielcze.

Rozdział  2

Stwierdzanie prawa państwowych i komunalnych osób prawnych do zarządu nieruchomościami, prawa użytkowania nieruchomości przez spółdzielnie oraz rodzaje dokumentów niezbędnych w tych sprawach

§  3.
Stwierdzenia prawa państwowych i komunalnych osób prawnych do zarządu nieruchomościami właściwy organ dokonuje z urzędu, według stanu na dzień 5 grudnia 1990 r., wskazując w uzasadnieniu decyzji, o której mowa w art. 2 ust. 3, podstawę stwierdzenia tego prawa.
§  4.
1.
Stwierdzenia prawa państwowych i komunalnych osób prawnych do zarządu nieruchomościami dokonuje się na podstawie co najmniej jednego z następujących dokumentów:
1)
decyzji o przekazaniu nieruchomości w zarząd,
2)
decyzji o przekazaniu nieruchomości w użytkowanie, jeżeli została wydana przed dniem 1 sierpnia 1985 r.,
3)
umowy między państwowymi jednostkami organizacyjnymi o przekazaniu prawa zarządu do nieruchomości, zawartej za zgodą organu,
4)
umowy zawartej w formie aktu notarialnego przed dniem 1 lutego 1989 r. przez państwowe jednostki organizacyjne o nabyciu nieruchomości od osób innych niż Skarb Państwa,
5)
wypisu z księgi wieczystej potwierdzającej prawo zarządu lub prawo użytkowania nieruchomości,
6)
decyzji o naliczeniu lub aktualizacji opłat z tytułu zarządu nieruchomością,
7)
decyzji o naliczeniu lub aktualizacji opłat z tytułu użytkowania nieruchomości, jeżeli została wydana przed dniem 1 sierpnia 1985 r.,
8)
uchwały, zarządzenia lub decyzji, wydanych w sprawie podziału, łączenia, likwidacji i utworzenia państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych, oraz podejmowanych na ich podstawie uchwał komisji powoływanych w tych sprawach, jeżeli ustalenia tych dokumentów dotyczą jednoznacznie określonych nieruchomości,
9)
protokołu przekazania nieruchomości, sporządzonego między państwowymi jednostkami organizacyjnymi przed dniem 1 sierpnia 1985 r.,
10)
umowy o przekazaniu nieruchomości lub protokołu przekazania nieruchomości, sporządzonych między organizacjami społeczno-zawodowymi, politycznymi lub spółdzielczymi a państwowymi jednostkami organizacyjnymi przed dniem 22 października 1961 r.
2.
Stwierdzenia prawa do zarządu nieruchomościami można także dokonać na podstawie zeznań świadków lub oświadczeń stron, potwierdzających przekazanie nieruchomości państwowym i komunalnym jednostkom organizacyjnym, złożonych zgodnie z art. 75 Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli nie zachowały się dokumenty, o których mowa w ust. 1.
3.
Jeżeli właściwy organ nie dysponuje dokumentami, o których mowa w ust. 1, może wezwać państwowe i komunalne osoby prawne do dostarczenia, w wyznaczonym terminie, dokumentów stanowiących dowody przy stwierdzaniu prawa do zarządu nieruchomościami albo zeznań świadków lub oświadczeń stron złożonych w tym zakresie.
§  5.
Właściwy organ zawiera ze spółdzielnią, na jej wniosek, umowę o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz o przeniesienie własności znajdujących się na nim budynków i innych urządzeń oraz lokali po stwierdzeniu przez ten organ prawa do użytkowania nieruchomości przez spółdzielnię, według stanu na dzień 5 grudnia 1990 r.
§  6.
1.
Stwierdzenia prawa użytkowania nieruchomości przez spółdzielnię dokonuje się na podstawie co najmniej jednego z następujących dokumentów:
1)
decyzji o przekazaniu spółdzielni nieruchomości w użytkowanie,
2)
decyzji o naliczeniu lub aktualizacji opłat z tytułu użytkowania nieruchomości.
2.
Stwierdzenia prawa użytkowania nieruchomości można także dokonać na podstawie zeznań świadków lub oświadczeń stron potwierdzających przekazanie nieruchomości w użytkowanie spółdzielniom, złożonych zgodnie z art. 75 Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli nie zachowały się dokumenty, o których mowa w ust. 1.
3.
Jeżeli właściwy organ nie dysponuje dokumentami, o których mowa w ust. 1, może wezwać spółdzielnię do dostarczenia, w wyznaczonym terminie, dokumentów stanowiących dowody przy stwierdzaniu prawa użytkowania nieruchomości albo zeznań świadków lub oświadczeń stron złożonych w tym zakresie.

Rozdział  3

Uznawanie środków państwowych i komunalnych osób prawnych za środki własne tych osób, określanie wysokości kwot należnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali przez państwowe i komunalne osoby prawne lub spółdzielnie oraz rodzaje dokumentów niezbędnych w tych sprawach

§  7.
1. 1
Za środki własne, o których mowa w art. 2 ust. 2, uznaje się środki finansowe pochodzące ze źródeł innych niż budżet państwa, a w szczególności:
1)
z podziału osiągniętego zysku,
2)
z funduszy utworzonych z narzutów zaliczanych w koszty działalności, wykorzystanych na inwestycje,
3)
z ulg podatkowych i amortyzacyjnych wykorzystanych na inwestycje,
4)
z wpłat innych osób prawnych z tytułu udziału w wybudowaniu budynków i innych urządzeń oraz lokali lub w nabyciu nakładów poniesionych na ich wybudowanie,
5)
ze środków obrotowych,
6)
z zakładowych funduszy socjalnego i mieszkaniowego, wykorzystanych na budowę lub nabycie budynków i innych urządzeń oraz lokali,
7)
ze środków otrzymanych przez osobę prawną od byłych zjednoczeń i organizacji równorzędnych, wykorzystanych na budowę budynków i innych urządzeń oraz lokali lub na ich nabycie, a także na spłatę kredytu bankowego.
2. 2
W odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych, o których mowa w art. 2e ust. 1, za środki własne uznaje się także środki finansowe ich poprzedników prawnych, pochodzące ze źródeł określonych w ust. 1, oraz środki otrzymane od Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych, dyrekcji okręgowych dróg publicznych lub ich poprzedników.
§  8.
1.
Podstawę do uznania środków państwowych i komunalnych osób prawnych za środki własne tych osób stanowią dokumenty, które zgodnie z obowiązującymi przepisami świadczą o źródłach pochodzenia środków finansowych, a w szczególności:
1)
zarządzenia o utworzeniu lub przekształceniu państwowej i komunalnej osoby prawnej,
2)
sprawozdania z finansowania inwestycji,
3)
decyzje o przekazaniu środków finansowych na inwestycje,
4)
umowy o partycypacji w kosztach inwestycji,
5)
orzeczenia i protokoły z badania bilansów.
2.
Jeżeli państwowa lub komunalna osoba prawna nie dysponuje żadnym z dokumentów, o których mowa w ust. 1, podstawę uznania środków za własne może stanowić oświadczenie kierownika i głównego księgowego osoby prawnej o braku właściwej dokumentacji oraz o źródłach finansowania. W oświadczeniu powinny być wymienione rodzaje środków finansowych użytych na wybudowanie lub nabycie budynków i innych urządzeń oraz lokali, a także lata, w których środki te były wydatkowane. Do oświadczeń stosuje się odpowiednio art. 75 Kodeksu postępowania administracyjnego.
3.
W razie wątpliwości co do faktów stwierdzonych w oświadczeniach, właściwy organ może żądać dodatkowych wyjaśnień, a jeżeli ich nie uzyska lub jeżeli wyjaśnienia nie będą przekonywające, może nie uznać oświadczenia za wystarczający dowód w sprawie.
4. 3
Podstawę do uznania środków poprzedników prawnych przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2e ust. 1, za środki własne tych poprzedników stanowią zarządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej o ich utworzeniu lub przekształceniu.
§  9.
1.
Państwowa lub komunalna osoba prawna, zainteresowana uznaniem środków finansowych za jej środki własne, przedstawia właściwemu organowi dokumenty lub oświadczenia, o których mowa w § 8.
2.
Właściwy organ może zażądać dostarczenia lub uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, dokumentów lub oświadczeń albo złożenia dodatkowych wyjaśnień.
3.
Nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów lub oświadczeń albo uchylenie się od dodatkowych wyjaśnień może być uznane za brak dowodów na to, że państwowa lub komunalna osoba prawna wybudowała albo nabyła budynki i inne urządzenia oraz lokale ze środków własnych.
§  10.
1.
Wysokość kwot należnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali przez państwowe i komunalne osoby prawne określa się według ich wartości i stanu na dzień 5 grudnia 1990 r.
1a. 4
Wysokość kwot należnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali przez przedsiębiorstwa, o których mowa w art. 2e ust. 1, określa się według ich wartości i stanu na dzień wpisania tych przedsiębiorstw do rejestru przedsiębiorstw państwowych.
2. 5
Kwoty należne z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali, określone w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 1a, podlegają waloryzacji na dzień wydania decyzji stwierdzającej to nabycie.
§  11.
1.
Jeżeli państwowa lub komunalna osoba prawna sfinansowała budowę lub nabycie budynków i innych urządzeń oraz lokali ze środków własnych, o których mowa w § 7, oraz ze środków budżetu państwa, wysokość kwoty należnej z tytułu nabycia własności tych obiektów ustala się w wysokości środków budżetu państwa po ich waloryzacji na dzień wydania decyzji stwierdzającej nabycie.
2.
Jeżeli państwowa lub komunalna osoba prawna dokonała ze środków własnych przebudowy lub modernizacji budynków i innych urządzeń oraz lokali, wysokość kwoty należnej z tytułu nabycia własności tych obiektów pomniejsza się o zwaloryzowane nakłady poniesione na ich przebudowę lub modernizację.
3.
Przy określaniu wysokości kwot należnych od państwowych i komunalnych osób prawnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali stosuje się odpowiednio art. 40 ust. 4 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, Nr 103, poz. 446 i Nr 107, poz. 464).
§  12. 6
Waloryzację, o której mowa w § 10 i 11, przeprowadza się według zasad obowiązujących przy zwrocie wywłaszczonych nieruchomości, stosując także ostatni wskaźnik waloryzacyjny, opublikowany przed dniem wydania decyzji, o której mowa w art. 2 ust. 3.
§  13.
Wysokość kwot należnych z tytułu przeniesienia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali na rzecz spółdzielni określa się według ich wartości i stanu na dzień zawarcia umowy o oddaniu gruntów w użytkowanie wieczyste i przeniesienia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali położonych na tych gruntach.

Rozdział  4

Zabezpieczanie wierzytelności z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali przez państwowe i komunalne osoby prawne

§  14.
Do zabezpieczenia hipotecznego wierzytelności z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali przez państwowe i komunalne osoby prawne stosuje się przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów niniejszego rozdziału oraz przepisów art. 2 ust. 9 pkt 1-6.
§  15.
1.
Z wnioskiem o dokonanie wpisu hipoteki występuje właściwy organ. Do wniosku należy dołączyć decyzję, o której mowa w art. 2 ust. 3.
2.
Wniosek o dokonanie wpisu hipoteki powinien dodatkowo zawierać oświadczenie właściwego organu, że wierzytelność z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali nie została zaspokojona do dnia złożenia wniosku, mimo upływu terminu wyznaczonego w decyzji, o której mowa w art. 2 ust. 3.
3.
Jeżeli dla nieruchomości nie założono księgi wieczystej, wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien być połączony z wnioskiem o założenie księgi wieczystej oraz o dokonanie w tej księdze wpisu własności gruntów na rzecz Skarbu Państwa lub gminy oraz użytkowania wieczystego tych gruntów, a także własności położonych na nich budynków i innych urządzeń oraz lokali na rzecz państwowej lub komunalnej osoby prawnej.
§  16.
1.
Wykreślenie hipoteki następuje w wypadku:
1)
zaspokojenia wierzytelności - na podstawie oświadczenia właściwego organu,
2)
zaspokojenia wierzytelności w wysokości równej kwocie uzyskanej ze zbycia nieruchomości, jeżeli państwowa lub komunalna osoba prawna zobowiązana do spłacenia wierzytelności wystąpiła o zgodę na zrzeczenie własności nieruchomości, a właściwy organ zgody tej odmówił - na podstawie oświadczenia właściwego organu,
3)
przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub jednoosobową spółkę gminy - na podstawie aktu przekształcenia,
4)
postawienia przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego w stan likwidacji, zgodnie z ustawą o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - na podstawie decyzji organu założycielskiego,
5)
zbycia wszystkich lokali mieszkalnych, które stały się przedmiotem odrębnej własności, jeżeli w budynku znajdują się wyłącznie lokale mieszkalne - na podstawie umów sprzedaży.
2.
Wykreślenie hipoteki następuje na wniosek.
3.
Wykreślenie hipoteki może nastąpić z urzędu w wypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, jeżeli sąd prowadzący księgi wieczyste dysponuje dokumentami stwierdzającymi zbycie wszystkich lokali mieszkalnych.
§  17.
Państwowe i komunalne osoby prawne są zobowiązane do zawiadomienia właściwego organu o sprzedaży, wydzierżawieniu, wynajęciu lub innym odpłatnym udostępnieniu nieruchomości lub jej części, jeżeli na nieruchomościach tych dokonano zabezpieczenia hipotecznego wierzytelności.

Rozdział  5

Przepisy przejściowe i końcowe

§  18.
1.
Wysokość oraz sposób i terminy zapłaty kwot należnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali, określone w decyzjach podjętych przed dniem 24 grudnia 1992 r. lub umowach zawartych przed tym dniem, pozostają bez zmian.
2.
Jeżeli w decyzjach lub umowach, o których mowa w ust. 1, nie określono sposobu i terminów zapłaty kwot należnych z tytułu nabycia własności budynków i innych urządzeń oraz lokali, właściwe organy wydadzą decyzje uzupełniające, określając w nich terminy, po których upływie nie spłacona część należności będzie podlegała zabezpieczeniu hipotecznemu na zasadach określonych ustawą.
§  19.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1 § 7 ust. 1 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.
2 § 7 ust. 2 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.
3 § 8 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.
4 § 10 ust. 1a dodany przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.
5 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit.b) rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.
6 § 12 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 25 listopada 1994 r. (Dz.U.94.127.628) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 grudnia 1994 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1993.23.97

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Przepisy wykonawcze dotyczące uwłaszczania osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu.
Data aktu: 16/03/1993
Data ogłoszenia: 26/03/1993
Data wejścia w życie: 10/04/1993