Ustalenie podstawy wymiaru emerytur i rent dla nauczycieli.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW SOCJALNYCH
z dnia 25 lipca 1972 r.
w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent dla nauczycieli. *

Na podstawie art. 104 ust. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 1972 r. - Karta praw i obowiązków nauczyciela (Dz. U. Nr 16, poz. 114) zarządza się, co następuje:
§  1.
Podstawę wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej, zwanej dalej "podstawą wymiaru", dla nauczycieli i nauczycieli akademickich objętych przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 1972 r. - Karta praw i obowiązków nauczyciela (Dz. U. Nr 16, poz. 114) stanowi przeciętny miesięczny zarobek, zależnie od wniosku zainteresowanego:
1)
albo z ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia, albo
2)
z kolejnych 24 miesięcy dowolnie wybranych przez niego z ostatnich 12 lat zatrudnienia.
§  2.
1.
Przy wliczaniu do podstawy wymiaru uposażenia przysługującego nauczycielom i nauczycielom akademickim na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1972 r. w sprawie uposażenia nauczycieli i nauczycieli akademickich (Dz. U. Nr 16, poz. 115), zwanego dalej "uposażeniem nauczycielskim", za przeciętny miesięczny zarobek uważa się:
1)
uposażenie zasadnicze ustalone według stawek przewidzianych od dnia 1 września 1976 r. dla grupy i szczebla przysługującego nauczycielowi lub nauczycielowi akademickiemu w ostatnim miesiącu zatrudnienia przed przejściem na emeryturę lub rentę,
2)
wynagrodzenie za pracę w godzinach ponadwymiarowych, obliczone za przeciętną miesięczną liczbę tych godzin w okresie, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru, przy zastosowaniu stawki wynagrodzenia przewidzianej od dnia 1 września 1975 r. za jedną efektywną godzinę pracy ponadwymiarowej w danym typie szkoły,
3)
dodatek służbowy za trudne warunki pracy w przeciętnej miesięcznej jego wysokości w okresie, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru, obliczony według stawek przewidzianych od dnia 1 września 1976 r.,
4)
dodatek funkcyjny, dodatek specjalny, dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, dodatek służbowy dla nauczycieli zatrudnionych w organach administracji szkolnej oraz inne składniki uposażenia nauczycielskiego w przeciętnej miesięcznej ich wysokości w okresie, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru.
2. 1
(skreślony).
3.
Jeżeli okres, z którego zarobki przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru, obejmuje również zarobki z tytułu pracy nauczycielskiej przed dniem 1 maja 1972 r., przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego zarobku (ust. 1) stosuje się ponadto następujące zasady:
1)
liczbę godzin ponadwymiarowych (ust. 1 pkt 2) zmniejsza się o liczbę godzin, o którą został nauczycielowi podwyższony wymiar zajęć na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 1972 r. - Karta praw i obowiązków nauczyciela (Dz. U. Nr 16, poz. 114),
2)
dodatki i inne składniki uposażenia, o których mowa w ust. 1 pkt 4, przyjmuje się w przeciętnej miesięcznej ich wysokości tylko z okresu po dniu 30 kwietnia 1972 r., chyba że przeciętna miesięczna wysokość tych dodatków i składników byłaby wyższa przy obliczeniu jej z całego okresu, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru, i według zasad określonych w rozporządzeniu Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 35, poz. 246), zwanych dalej "zasadami ogólnymi".
§  3.
Uposażenie nauczycielskie z tytułu zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin pracy wlicza się do podstawy wymiaru w wysokości:
1)
proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy - w razie zatrudnienia co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć,
2)
obliczonej według zasad określonych w § 2 ust. 1 pkt 2 - w razie zatrudnienia w wymiarze niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć.
§  4.
W razie osiągania w okresie, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru, uposażenia nauczycielskiego w dwóch lub więcej zakładach pracy, każde z nich wlicza się do podstawy wymiaru według zasad określonych w § 2 i 3.
§  5.
Równowartość świadczeń w naturze, podlegających wliczeniu do podstawy wymiaru, z których nauczyciel lub nauczyciel akademicki nie korzysta po przejściu na emeryturę lub rentę, oraz ekwiwalent pieniężny tych świadczeń, a także zarobki z tytułu równoczesnego wykonywania pracy innej niż nauczycielska wlicza się do podstawy wymiaru na zasadach ogólnych.
§  6.
Jeżeli okres, z którego zarobki przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru, obejmuje wyłącznie zarobki osiągane przez nauczyciela przed dniem 1 maja 1972 r., podstawę wymiaru ustala się na zasadach ogólnych.
§  7.
Wliczenie do podstawy wymiaru uposażenia nauczycielskiego następuje na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwy organ administracji szkolnej.
§  8.
Na wniosek nauczyciela lub nauczyciela akademickiego podstawę wymiaru ustala się na zasadach ogólnych.
§  9.
Przepisy § 1-8 stosuje się odpowiednio przy:
1)
ustalaniu podstawy wymiaru rent rodzinnych,
2)
przeliczaniu nauczycielom pozostającym w dniu 1 maja 1972 r. w czynnej służbie nauczycielskiej emerytur przyznanych przed tym dniem, do których prawo zostało zawieszone na skutek wykonywania przez nauczyciela zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin.
§  10. 2
Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy wliczaniu uposażenia nauczycielskiego do podstawy wymiaru rent określonych w przepisach o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
§  11.
W sprawach nie unormowanych niniejszym rozporządzeniem stosuje się zasady ogólne.
§  12.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 maja 1972 r.

ZAŁĄCZNIK

PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE ZAROBKI I ODPOWIADAJĄCE IM PODSTAWY WYMIARU EMERYTUR I RENT

Zarobek w złotych Podstawa wymiaru w złotych
ponad do
- 1.000 1.000
1.000 1.010 1.010
1.010 1.020 1.020
1.020 1.030 1.030
1.030 1.040 1.040
1.040 1.050 1.060
1.050 1.060 1.070
1.060 1.070 1.080
1.070 1.080 1.090
1.080 1.090 1.100
1.090 1.100 1.110
1.100 1.110 1.120
1.110 1.120 1.130
1.120 1.130 1.140
1.130 1.140 1.160
1.140 1.150 1.170
1.150 1.160 1.180
1.160 1.170 1.190
1.170 1.180 1.200
1.180 1.190 1.210
1.190 1.200 1.220
1.200 1.210 1.230
1.210 1.220 1.240
1.220 1.230 1.260
1.230 1.240 1.270
1.240 1.250 1.280
1.250 1.260 1.290
1.260 1.270 1.300
1.270 1.280 1.310
1.280 1.290 1.320
1.290 1.300 1.330
1.300 1.310 1.340
1.310 1.320 1.360
1.320 1.330 1.370
1.330 1.340 1.380
1.340 1.350 1.390
1.350 1.360 1.400
1.360 1.370 1.410
1.370 1.380 1.420
1.380 1.390 1.430
1.390 1.400 1.440
1.400 1.410 1.460
1.410 1.420 1.470
1.420 1.430 1.480
1.430 1.440 1.490
1.440 1.450 1.500
1.450 1.460 1.510
1.460 1.470 1.520
1.470 1.480 1.540
1.480 1.490 1.550
1.490 1.500 1.560
1.500 1.510 1.570
1.510 1.520 1.590
1.520 1.530 1.600
1.530 1.540 1.610
1.540 1.550 1.620
1.550 1.560 1.630
1.560 1.570 1.640
1.570 1.580 1.660
1.580 1.590 1.670
1.590 1.600 1.680
1.600 1.610 1.690
1.610 1.620 1.700
1.620 1.630 1.710
1.630 1.640 1.720
1.640 1.650 1.730
1.650 1.660 1.740
1.660 1.670 1.760
1.670 1.680 1.770
1.680 1.690 1.780
1.690 1.700 1.790
1.700 1.710 1.800
1.710 1.720 1.810
1.720 1.730 1.830
1.730 1.740 1.840
1.740 1.750 1.860
1.750 1.760 1.870
1.760 1.770 1.880
1.770 1.780 1.890
1.780 1.790 1.900
1.790 1.800 1.910
1.800 1.810 1.920
1.810 1.820 1.930
1.820 1.830 1.940
1.830 1.840 1.960
1.840 1.850 1.970
1.850 1.860 1.990
1.860 1.870 2.000
1.870 1.880 2.010
1.880 1.890 2.020
1.890 1.900 2.030
1.900 1.910 2.040
1.910 1.920 2.060
1.920 1.930 2.070
1.930 1.940 2.080
1.940 1.950 2.090
1.950 1.960 2.100
1.960 1.970 2.110
1.970 1.980 2.120
1.980 1.990 2.140
1.990 2.000 2.160
2.000 2.010 2.170
2.010 2.020 2.180
2.020 2.030 2.190
2.030 2.040 2.200
2.040 2.050 2.210
2.050 2.060 2.220
2.060 2.070 2.240
2.070 2.080 2.260
2.080 2.090 2.270
2.090 2.100 2.280
2.100 2.110 2.290
2.110 2.120 2.300
2.120 2.130 2.310
2.130 2.140 2.320
2.140 2.150 2.330
2.150 2.160 2.350
2.160 2.170 2.370
2.170 2.180 2.380
2.180 2.190 2.390
2.190 2.200 2.400
2.200 2.210 2.410
2.210 2.220 2.420
2.220 2.230 2.430
2.230 2.240 2.450
2.240 2.250 2.470
2.250 2.260 2.480
2.260 2.270 2.490
2.270 2.280 2.500
2.280 2.290 2.510
2.290 2.300 2.530
2.300 2.310 2.540
2.310 2.320 2.560
2.320 2.330 2.580
2.330 2.340 2.590
2.340 2.350 2.600
2.350 2.360 2.610
2.360 2.370 2.620
2.370 2.380 2.630
2.380 2.390 2.640
2.390 2.400 2.660
2.400 2.410 2.670
2.410 2.420 2.690
2.420 2.430 2.700
2.430 2.440 2.710
2.440 2.450 2.720
2.450 2.460 2.730
2.460 2.470 2.740
2.470 2.480 2.760
2.480 2.490 2.780
2.490 2.500 2.790
2.500 2.510 2.800
2.510 2.520 2.810
2.520 2.530 2.820
2.530 2.540 2.840
2.540 2.550 2.860
2.550 2.560 2.880
2.560 2.570 2.890
2.570 2.580 2.900
2.580 2.590 2.910
2.590 2.600 2.920
2.600 2.610 2.930
2.610 2.620 2.940
2.620 2.630 2.960
2.630 2.640 2.980
2.640 2.650 2.990
2.650 2.660 3.000
2.660 2.670 3.010
2.670 2.680 3.020
2.680 2.690 3.040
2.690 2.700 3.060
2.700 2.710 3.070
2.710 2.720 3.080
2.720 2.730 3.100
2.730 3.740 3.110
2.740 2.750 3.120
2.750 2.760 3.130
2.760 2.770 3.140
2.770 2.780 3.160
2.780 2.790 3.170
2.790 2.800 3.190
2.800 2.810 3.200
2.810 2.820 3.210
2.820 2.830 3.220
2.830 2.840 3.230
2.840 2.850 3.240
2.850 2.860 3.260
2.860 2.870 3.280
2.870 2.880 3.300
2.880 2.890 3.310
2.890 2.900 3.320
2.900 2.910 3.330
2.910 2.920 3.340
2.920 2.930 3.360
2.930 2.940 3.370
2.940 2.950 3.380
2.950 2.960 3.400
2.960 2.970 3.410
2.970 2.980 3.420
2.980 2.990 3.430
2.990 3.000 3.440
3.000 3.010 3.460
3.010 3.020 3.470
3.020 3.030 3.480
3.030 3.040 3.500
3.040 3.050 3.510
3.050 3.060 3.520
3.060 3.070 3.530
3.070 3.080 3.540
3.080 3.090 3.560
3.090 3.100 3.570
3.100 3.110 3.580
3.110 3.120 3.600
3.120 3.130 3.610
3.130 3.140 3.620
3.140 3.150 3.630
3.150 3.160 3.640
3.160 3.170 3.660
3.170 3.180 3.680
3.180 3.190 3.690
3.190 3.200 3.700
3.200 3.210 3.710
3.210 3.220 3.720
3.220 3.230 3.740
3.230 3.240 3.760
3.240 3.250 3.770
3.250 3.260 3.780
3.260 3.270 3.790
3.270 3.280 3.800
3.280 3.290 3.810
3.290 3.300 3.830
3.300 3.310 3.840
3.310 3.320 3.860
3.320 3.330 3.870
3.330 3.340 3.880
3.340 3.350 3.900
3.350 3.360 3.910
3.360 3.370 3.920
3.370 3.380 3.930
3.380 3.390 3.940
3.390 3.400 3.960
3.400 3.410 3.970
3.410 3.420 3.980
3.420 3.430 3.990
3.430 3.440 4.010
3.440 3.450 4.030
3.450 3.460 4.040
3.460 3.470 4.050
3.470 3.480 4.060
3.480 3.490 4.070
3.490 3.500 4.090
3.500 3.510 4.100
3.510 3.520 4.110
3.520 3.530 4.120
3.530 3.540 4.130
3.540 3.550 4.140
3.550 3.560 4.160
3.560 3.570 4.170
3.570 3.580 4.180
3.580 3.590 4.190
3.590 3.600 4.210
3.600 3.610 4.220
3.610 3.620 4.230
3.620 3.630 4.240
3.630 3.640 4.250
3.640 3.650 4.260
3.650 3.660 4.280
3.660 3.670 4.290
3.670 3.680 4.300
3.680 3.690 4.310
3.690 3.700 4.330
3.700 3.710 4.340
3.710 3.720 4.350
3.720 3.730 4.360
3.730 3.740 4.370
3.740 3.750 4.380
3.750 3.760 4.390
3.760 3.770 4.410
3.770 3.780 4.430
3.780 3.790 4.440
3.790 3.800 4.460
3.800 3.810 4.470
3.810 3.820 4.480
3.820 3.830 4.490
3.830 3.840 4.500
3.840 3.850 4.510
3.850 3.860 4.530
3.860 3.870 4.540
3.870 3.880 4.550
3.880 3.890 4.560
3.890 3.900 4.580
3.900 3.910 4.590
3.910 3.920 4.600
3.920 3.930 4.610
3.930 3.940 4.620
3.940 3.950 4.630
3.950 3.960 4.650
3.960 3.970 4.660
3.970 3.980 4.670
3.980 3.990 4.680
3.990 4.000 4.690
4.000 4.010 4.710
4.010 4.020 4.720
4.020 4.030 4.730
4.030 4.040 4.740
4.040 4.050 4.760
4.050 4.060 4.770
4.060 4.070 4.780
4.070 4.080 4.790
4.080 4.090 4.800
4.090 4.100 4.820
4.100 4.110 4.830
4.110 4.120 4.840
4.120 4.130 4.850
4.130 4.140 4.860
4.140 4.150 4.870
4.150 4.160 4.880
4.160 4.170 4.900
4.170 4.180 4.910
4.180 4.190 4.920
4.190 4.200 4.930
4.200 4.210 4.940
4.210 4.220 4.950
4.220 4.230 4.970
4.230 4.240 4.980
4.240 4.250 4.990
4.250 4.260 5.010
4.260 4.270 5.020
4.270 4.280 5.030
4.280 4.290 5.050
Uwaga: Podstawę wymiaru od zarobku ponad 4.290 zł stanowi kwota tego zarobku zwiększona o 17%.
* Z dniem 1 lutego 1982 r. rozporządzenie zachowuje moc w części niesprzecznej z ustawą z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U.82.3.19) nie dłużej jednak niż do dnia 31 lipca 1982 r. - zob. art. 101 ust. 2 powołanej ustawy.
1 § 2 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 2 kwietnia 1977 r. (Dz.U.77.11.47) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 maja 1977 r.
2 § 10 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 2 kwietnia 1977 r. (Dz.U.77.11.47) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 maja 1977 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1972.32.219

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Ustalenie podstawy wymiaru emerytur i rent dla nauczycieli.
Data aktu: 25/07/1972
Data ogłoszenia: 12/08/1972
Data wejścia w życie: 12/08/1972, 01/05/1972