Bezpieczeństwo i higiena pracy.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 16 marca 1928 r.
o bezpieczeństwie i higjenie pracy.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr. 78, poz. 443) postanawiam co następuje:
Art.  1.

Przy wszelkich robotach, prowadzonych bądź w zakładach pracy, bądź poza terenem zakładów pracy przez osoby lub przedsiębiorstwa prywatne, jak również przez Państwo, samorządy i instytucje społeczne, przedsiębiorca powinien zastosować środki zapewniające ochronę życia i zdrowia pracowników, a w szczególności:

a) 1
(uchylony);
b)
lokale, w których odbywa się praca, powinny w zależności od rodzaju produkcji i typu zakładu oraz liczby pracowników być dość obszerne, dobrze wentylowane, czysto utrzymywane, dostatecznie oświetlane i ogrzewane, powinny posiadać w zależności od rodzaju produkcji i typu zakładu urządzenia właściwe celem usuwania powstających przy produkcji: pyłu, gazów, szkodliwych wyziewów i odpadków;
c)
urządzenia, zapewniające pracownikom zdrowotne warunki życia podczas pobytu w zakładzie pracy, jak jadalnie, ubieralnie, umywalnie, ustępy i t. p. powinny czynić zadość wymaganiom higjeny;
d)
znajdujące się przy zakładach pracy mieszkania dla pracowników winny odpowiadać wymaganiom higjeny w ramach przepisów wydanych na podstawie art. 2.

Zakres zastosowania zasad niniejszego artykułu w gospodarstwach rolnych i leśnych oraz przedsiębiorstwach z niemi związanych, które nie posiadają przeważającego charakteru przemysłowego lub handlowego, ustali rozporządzenie Ministrów: Spraw Wewnętrznych, Pracy i Opieki Społecznej oraz Rolnictwa w porozumieniu z Ministrem Reform Rolnych.

Art.  2.

Przepisy szczegółowe w zakresie postanowień art. 1-go wydają:

a)
co do zakładów pracy podległych ustawom przemysłowym i górniczym Ministrowie: Pracy i Opieki Społecznej, Przemysłu i Handlu i Spraw Wewnętrznych łącznie i w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami;
b)
co do gospodarstw rolnych i leśnych oraz przedsiębiorstw z niemi związanych, które nie posiadają przeważającego charakteru przemysłowego lub handlowego, rozporządzenia z zakresu ochrony życia i zdrowia pracowników zgodnie z rozporządzeniami, wymienionemi w ustępie ostatnim art. 1, wydadzą Ministrowie: Spraw Wewnętrznych, Pracy i Opieki Społecznej i Rolnictwa w porozumieniu z Ministrem Reform Rolnych i Ministrem Robót Publicznych;
c)
co do innych zakładów pracy Ministrowie: Spraw Wewnętrznych oraz Pracy i Opieki Społecznej łącznie w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami.

W trybie przewidzianym w ustępie pierwszym wydane będą również rozporządzenia, dotyczące zachowania się i obowiązków pracowników przy wykonywaniu robót, celem ochrony ich życia i zdrowia.

Rozporządzenia, wydane na podstawie niniejszego artykułu, ustalą w jakim zakresie i w jaki sposób będą one obwieszczone pracownikom. Obwieszczenia, przewidziane w niniejszym ustępie, zawierać będą podanie do wiadomości środków, stosowanych w razie nieszczęśliwych wypadków.

Przepisy niniejszego artykułu nie naruszają w niczem uprawnień Ministra Spraw Wewnętrznych co do wydawania przepisów sanitarnych na mocy innych ustaw.

Przepis punktu a) ustępu pierwszego nie narusza w niczem postanowień art. 30 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie przemysłowem: postanowienia rozporządzeń wydanych dla poszczególnych kategoryj zakładów na podstawie art. 30 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r, o prawie przemysłowem, o ile dotyczyć będą ochrony życia i zdrowia pracowników oraz odpowiednie postanowienia w tym zakresie art. 1 niniejszego rozporządzenia i rozporządzeń, wydanych na podstawie ustępu 1-go niniejszego artykułu, nie mogą być z sobą wzajemnie sprzeczne.

Art.  3.

Rozporządzenie niniejsze nie dotyczy pracowników państwowych i samorządowych, zatrudnionych w urzędach oraz pracowników w biurach kolei państwowych.

Rozporządzenie niniejsze nie dotyczy również bezpieczeństwa technicznego w zakładach, podlegających ustawom górniczym z wyjątkiem hut.

Zarządzenia, które mogą być wydawane jako nakazy przez inspektorów pracy celem usunięcia stwierdzonych uchybień przepisom art. 1 rozporządzenia niniejszego lub rozporządzeń, przewidzianych w art. 2, wydają, o ile idzie o zakłady na kolejach, nie podlegające inspekcji pracy, organa kolejowe.

Art.  4.

Nadzór nad wykonaniem niniejszego rozporządzenia i rozporządzeń na jego podstawie wydanych, należy do powiatowych władz administracji ogólnej i inspektorów pracy, działających w granicach kompetencji im przysługujących łącznie lub oddzielnie stosownie do przepisów, które wydadzą wspólnie Ministrowie: Spraw Wewnętrznych i Pracy i Opieki Społecznej.

Art.  5.

Winni przekroczenia przepisów art. 1 i rozporządzeń, wymienionych w ustępach pierwszym i trzecim art. 2, ulegną - o ile dany czyn nie ulega karze surowszej w myśl innych przepisów - karze aresztu do 6 tygodni i grzywny do 3.000 złotych lub jednej z tych kar.

Winni przekroczenia rozporządzeń, wydanych na podstawie ustępu drugiego art. 2 niniejszego rozporządzenia, ulegną - o ile dany czyn nie ulega ukaraniu surowszemu w myśl innych ustaw karnych - karze grzywny do 50 złotych.

Art.  6.

Przepisy art. 1 i przepisy rozporządzeń, wydanych na podstawie art. 2 są przepisami dotyczącemi bezpieczeństwa życia i zdrowia w rozumieniu art. 23 i 25 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lipca 1927 r. o inspekcji pracy (Dz. U. R. P. Nr 67, poz. 590).

Art.  7.

Do orzekania o przestępstwach, przewidzianych w ust. 1 i 2 art. 5, właściwe są sądy powiatowe (pokoju).

Art.  8.

Ukaranie za przekroczenia, wymienione w art. 5 ust. 2, nie ogranicza w niczem uprawnień pracowników do odszkodowania z tytułu nieszczęśliwych wypadków lub z tytułu ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków.

Art.  9.

Rozporządzenie niniejsze nie ogranicza kompetencji Ubezpieczalni Krajowej oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Królewskiej Hucie w zakresie zapobiegania nieszczęśliwym wypadkom.

Art.  10.

Rozporządzenie niniejsze w niczem nie narusza przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 sierpnia 1927 r. o zapobieganiu chorobom zawodowym i ich zwalczaniu (Dz. U. R. P. Nr. 78, poz. 676).

Art.  11.

Wykonanie rozporządzenia niniejszego porucza się Ministrom Pracy i Opieki Społecznej, Spraw Wewnętrznych i Przemysłu i Handlu łącznie w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami,

co do zakładów rolnych Ministrom Spraw Wewnętrznych, Pracy i Opieki Społecznej i Rolnictwa łącznie w porozumieniu z Ministrami Reform Rolnych i Robót Publicznych,

co do zakładów państwowych Ministrom, wymienionym w ustępie poprzednim według właściwości w tym ustępie określonej w porozumieniu z Ministrem Skarbu,

co do orzecznictwa karnego - Ministrowi Sprawiedliwości.

Art.  12.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia; na obszarze zaś województwa śląskiego po ogłoszeniu zgody Sejmu Śląskiego na to rozporządzenie. Równocześnie z wejściem w życie niniejszego rozporządzenia tracą moc obowiązującą wszystkie ogólne przepisy, dotyczące spraw unormowanych niniejszem rozporządzeniem, o ile są sprzeczne z jego postanowieniami. Przepisy szczegółowe w sprawie ochrony życia i zdrowia pracowników, dotychczas obowiązujące, zachowują moc prawną do czasu wydania nowych rozporządzeń na mocy art. 2 niniejszego rozporządzenia, względnie art. 30 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowem.

1 Art. 1 ust. 1 lit. a) uchylona przez art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 1950 r. o zapewnieniu bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i obsłudze maszyn i urządzeń technicznych (Dz.U.50.36.330) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

Zmiany w prawie

MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia

Ministerstwo Zdrowia chce, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego - Subfunduszu rozwoju profilaktyki. W planach jest też zniesienie limitu określonego na br. i tym samym zwiększenie puli środków na finansowanie tzw. nadwykonań świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia.

Grażyna J. Leśniak 17.11.2025
Orzeczenie sądu po latach nie usunie skutków decyzji PIP

Resort pracy opublikował trzecią już wersję projektu zmian w ustawie o PIP. Chce, żeby nawet wtedy, gdy decyzja inspektora pracy, stwierdzająca istnienie stosunku pracy, zostanie uchylona przez Głównego Inspektora Pracy albo decyzja GIP - uchylona przez sąd, to stwierdzony w niej stosunek pracy będzie trwał - od dnia doręczenia pracodawcy decyzji okręgowego inspektora pracy do dnia jej uchylenia przez GIP albo do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu albo do rozwiązania stosunku pracy, jeśli rozwiązanie to nastąpiło przed wydaniem prawomocnego orzeczenia. Utrzymano największe kontrowersje i pogłębiono wątpliwości - wskazują prawnicy.

Grażyna J. Leśniak 15.11.2025
Właśnie mija pierwsza rocznica niewdrożenia dyrektywy o minimalnym wynagrodzeniu

W sobotę, 15 listopada 2025 roku, minie rok, kiedy Polska powinna wdrożyć unijną dyrektywę w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Tymczasem nie dość, że prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu w łonie rządu się nie zakończyły, to nie wiadomo nawet, jaki będzie ostateczny kształt projektu.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2025
Jest trzecia wersja projektu zmian w ustawie o PIP, której nikt nie widział

Odpowiedzialność odszkodowawcza za błędne decyzje inspektorów pracy, możliwość uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji przez Głównego Inspektora Pracy lub sąd oraz wprowadzenie możliwości przekształcenia umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę maksymalnie do trzech lat wstecz - to trzy zmiany, które do trzeciej wersji projektu zmian w ustawie o PIP wprowadziło MRPiPS. Partnerzy społeczni, którzy dziś byli na spotkaniu w ministerstwie, nowej wersji projektu nie otrzymali. Nie ma go też na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Grażyna J. Leśniak 13.11.2025
Od 2026 roku istotne zmiany w rozporządzeniu PKPiR

Nowy rok to najczęściej nowe przepisy w różnych dziedzinach – i tak również jest tym razem. Zmiany nie ominą również podatników prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, korzystających z uproszczonej księgowości w postaci podatkowej księgi przychodów i rozchodów – a właściwie osób, które tę księgowość prowadzą. Zmiany te będą przede wszystkim techniczne, w zakresie prowadzenia KPiR, dlatego powinny na nie zwrócić szczególną uwagę właśnie osoby odpowiedzialne za te księgi.

Urszula Sałacińska-Matwiejczyk 13.11.2025
Sejm za poprawkami Senatu do ustawy o układach zbiorowych pracy

Sejm przyjął legislacyjne poprawki Senatu do ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Przygotowane w resorcie pracy regulacje umożliwiają w ramach układów zbiorowych m.in. wynegocjowanie nowych uprawnień w miejscu pracy, takich jak czas pracy, podwyżki czy wymiar urlopu. Teraz regulacja trafi do podpisu prezydenta.

Grażyna J. Leśniak 05.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1928.35.325

Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
Tytuł: Bezpieczeństwo i higiena pracy.
Data aktu: 16/03/1928
Data ogłoszenia: 23/03/1928
Data wejścia w życie: 23/03/1928