Rozporządzenie wykonawcze do ustawy z dnia 27 marca 1920 r., o kolejach w czasie wojny.

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE
MINISTRA SPRAW WOJSKOWYCH I MINISTRA KOLEI ŻELAZNYCH
z dnia 25 czerwca 1920 r.
do ustawy z dnia 27 marca 1920 r., o kolejach w czasie wojny.

Na zasadzie art. 11 ustawy o kolejach w czasie wojny z dnia 27 marca 1920 r. (Dz. Ust. R. P. Nr 27 poz. 160) zarządza się co następuje:
§  1.
(do art. 1 i 2). Przy Ministerstwie Kolei Żelaznych ustanawia się Wojskową Sekcją Komunikacyjną, podległą pod względem służbowym Ministerstwu Spraw Wojskowych, która obejmie całkowite rzecznictwo wszelkich interesów wojskowych wobec Ministerstwa Kolei Żelaznych i odwrotnie interesów kolejowych wobec władz wojskowych.

Zadaniem zatem Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej jest:

a)
w czasie pokoju:

1) przedstawianie Ministerstwu Kolei Żelaznych wszelkich życzeń wojskowych, tyczących się podporządkowania na czas wojny wszelkich kolei państwowych i prywatnych tudzież przedsiębiorstw, pracujących w zakresie kolejnictwa, interesom obrony państwa;

2) współdziałanie z Ministerstwem Kolei Żelaznych w opracowaniu zarządzeń, mających na celu przystosowanie służby kolejowej, tudzież przedsiębiorstw, pracujących w zakresie kolejnictwa, dla celów strategicznych na czas wojny;

3) prowadzenie dokładnej ewidencji całego personelu kolejowego, przeznaczonego do wojskowej służby kolejowej na czas wojny;

4) pośrednictwo we wszelkich sprawach, wynikających ze stosunków władz kolejowych do władz wojskowych i odwrotnie;

b)
w czasie wojny:

1) współudział w wykonywaniu zarządzeń wojennych wedle programu, opracowanego w czasie pokoju, w porozumieniu z odnośnemi władzami kolejowemi;

2) przedstawianie Ministerstwu Kolei Żelaznych wszelkich życzeń wojskowych Naczelnego Dowództwa W. P. i Ministerstwa Spraw Wojskowych w sprawach transportów wojskowych względnie wszelkiego rodzaju budowli w interesach wojennych;

3) śledzenie biegu transportów wojskowych i dokładne prowadzenie ich ewidencji;

4) informowanie władz wojskowych w sprawach pod 3) wymienionych;

5) przedstawianie do Ministerstwa Kolei Żelaznych zażaleń na nieprawidłowości w wykonywaniu służby kolejowej w stosunku do życzeń władz wojskowych;

6) użyczanie poparcia Ministerstwa Kolei Żelaznych na prośbą tegoż w przeprowadzeniu wydanych przez nie zarządzeń;

7) pośrednictwo we wszelkich sprawach, wynikających ze stosunków władz kolei państwowych i prywatnych, tudzież przedsiębiorstw, pracujących w zakresie kolejnictwa, do władz wojskowych i odwrotnie.

§  2.
Przy dyrekcjach Kolei Państwowych ustanawia się Wydziały Wojskowe, podległe Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej. Zadanie ich jest w stosunku do danej Dyrekcji takie same, jak zadanie Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej w stosunku do Ministerstwa Kolei Żelaznych.
§  3.
Przy Poddyrekcjach kolejowych mogą być w miarę potrzeby tworzone Biura Wojskowe. O potrzebie utworzenia takiego biura i o zakresie jego działania decyduje każdorazowo Szef Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej w porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych (podczas wojny również z Naczelnem Dowództwem W. P.)
§  4.
Szefa Sekcji Wojskowo-Komunikacyjnej i Szefów Wydziałów Wojskowych mianuje na wniosek Szefa Sztabu Generalnego Minister Spraw Wojskowych po porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych.
§  5.
Na ważniejszych węzłach kolejowych i stacjach zostaną ustanowieni Oficerowie Dworca (na obszarze wojennym - Komendy Dworca i Komendy Węzłów Kolejowych), których obowiązkiem będzie zastępowanie interesów transportów wojskowych wobec miejscowych cywilnych władz kolejowych, prowadzenie ewidencji tych transportów i śledzenie ich biegu; Oficerowie Dworca (Komendy Dworców względnie Komendy Węzłów Kolejowych) ustanawiani są jednak tylko na czas wojny.
§  6.
Stosunek władz wojskowo-kolejowych, wymienionych w §§ 1, 2, 3 i 5, do Ministerstwa Spraw Wojskowych względnie podczas wojny do Naczelnego Dowództwa W. P. uregulują osobne przepisy, wydane przez Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z Naczelnem Dowództwem W. P.
§  7.
Tak Ministerstwo Kolei Żelaznych, jak poszczególne Dyrekcje względnie Poddyrekcje Kolei Państwowych, kolejowe obowiązane są oddać do dyspozycji Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej, Wydziałów Wojskowych, Biur Wojskowych potrzebne na ich umieszczenie ubikacje, możliwie we własnych budynkach; w razie braku takich ubikacji nastąpi rekwizycja ich w budynkach sąsiednich; opał, oświetlenie, urządzenie tych biur i utrzymanie ich w porządku należy do władz kolejowych cywilnych na rachunek Ministerstwa Spraw Wojskowych.
§  8.
Szczegółowy zakres działania powyższych wojskowych władz kolejowych, ich wzajemny stosunek do siebie i do cywilnych władz kolejowych, wreszcie ich wzajemną odpowiedzialność określą szczegółowe przepisy, wydane przez Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych.
§  9.
Sekcji Wojskowo-Komunikacyjnej, Wydziałom Wojskowym, Biurom Wojskowym i Oficerom Dworca (Komendantom Dworca, względnie Komendom Węzłów Kolejowych) nie wolno wydawać w zakresie kolejnictwa żadnych zarządzeń wykonawczych.
§  10.
Szef Sekcji Wojskowo-Komunikacyjnej i Szefowie Wydziałów Wojskowych, względnie Biur Wojskowych winni o ile możności posiadać fachową znajomość kolejnictwa.
§  11.
(do art. 3). Osobne przepisy określą szczegółowe obowiązki", ciążące na władzach kolei państwowych i prywatnych, tudzież przedsiębiorstwach, pracujących w zakresie kolejnictwa, a wart. 3 ustawy przewidziane.

Przepisy te, które wyda Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu i Ministrem Kolei Żelaznych, określą w szczególności:

a)
odpowiedzialności powyższych władz kolejowych względnie przedsiębiorstw w poszczególnych gałęziach służby za ścisłe wykonanie żądań, związanych z celami wojennemi.
b)
rodzaj świadczeń wojennych powyższych władz kolejowych względnie przedsiębiorstw w każdej gałęzi służby w zakresie zapewnienia potrzebnego sprzętu kolejowego dla celów kolejnictwa wojskowego (rezerwa strategiczna).
§  12.
(do art. 4). Przewidziana w art. 4 ustawy odpowiedzialność władz cywilnych nie dotyczy odpowiedzialności za czyny i zarządzenia dokonane na żądanie władz wojskowych.
§  13.
(do art. 5). We wszelkich sprawach, tyczących się transportów wojskowych, obowiązane są kolejowe organy wojskowe i cywilne stale dążyć do wzajemnego porozumienia. Gdy skutkiem sprzecznych zdań wyjątkowo do porozumienia nie dojdzie, winny odwołać się do władz przełożonych. Jeżeli nie ma czasu lub możności bezzwłocznego odniesienia się do władz wyższych o rozstrzygnięcie w tej sprawie, a zwłoka każda mogłaby narazić interesy wojskowe na poważne szkody, ma organ wojskowy prawo głosu decydującego. Obowiązany jest on jednak w tym wypadku dać swoją decyzję na piśmie i przyjmuje za nią pełną odpowiedzialność wobec przełożonych władz wojskowych. O każdorazowem zajściu podobnego wypadku obowiązane są tak organ wojskowy, jak i cywilny zdać dokładny raport swej władzy przełożonej w najkrótszym czasie. W razie różnicy zdań między Wojskową Sekcją Komunikacyjną a Sekcjami Ministerstwa Kolei Żelaznych nie przysługuje Wojskowej Sekcji Komunikacyjnej praw głosu decydującego. W takich wypadkach decyduje ostatecznie Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych.
§  14.
(do art. 6). Z chwilą poddania pewnych linji kolejowych, dekretem Naczelnika Państwa, mocy ustaw wojennych przysługują wojskowym władzom kolejowym, wymienionym w §§ 1, 2, 3 i 5 następujące prawa:
1)
w razie zagrożenia ruchu kolejowego prawo żądania wprost od wojskowych komend miejscowych przysłania asystencji wojskowej i decydowania o jej użyciu;
2)
prawo przytrzymania winnych zaburzeń lub przestępstw, wymienionych w art. 6 ustawy;
3)
prawo i obowiązek odstawiania ich do sądu wojskowego.

Pozatem mają one obowiązek na wypadek skonstatowania przestępstw, w art. 6 ustawy przewidzianych, użyczania poparcia cywilnym władzom kolejowym w przeprowadzeniu wydanych przez nie zarządzeń.

§  15.
(do art. 7). Wojskowa Sekcja Komunikacyjna przy Ministerstwie Kolei Żelaznych, Wydziały Wojskowe przy Dyrekcjach Kolei Państwowych i Biura Wojskowe przy Poddyrekcjach obowiązane są już w czasie pokoju prowadzić dokładną ewidencje, całego personelu kolejowego, nie podlegającego obowiązkowi czynnej służby wojskowej i ewidencje, personelu, przeznaczonego na wypadek wojny do wojskowej służby kolejowej stosownie do kwalifikacji i specjalności fachowych.

Przeznaczanie personelu kolejowego do wojskowej służby kolejowej na czas wojny następuje w ścisłem porozumieniu z Ministerstwem Kole; Żelaznych, Prezesami Dyrekcji Kolei Państwowych, względnie Dyrektorami Poddyrekcji.

§  16.
(do art. 8). Kontyngent pracowników kolejowych, przeznaczonych na czas wojny do wojskowej służby kolejowej, rozdzieli się na następujące kategorje:
1)
samotni, nie obarczeni obowiązkami rodzinnemi;
2)
żonaci bezdzietni i
3)
żonaci i wdowcy obarczeni obowiązkami rodzinnemi.

Przy opracowaniu programu powołania do wojskowej służby kolejowe) na czas wojny należy o ile możności przestrzegać zasady, by przedewszystkiem brano w rachubę pierwszą kategorję; następnie w miarę istotnej potrzeby drugą kategorję, wreszcie na wypadek nieodzownej potrzeby i wyczerpania kontyngentu obu poprzednich kategorji - trzecią kategorią, a w każdej kategorji należy przestrzegać kolejności wieku.

§  17.
Pracowniczki kolejowe nie podlegają mocy art. 7 ustawy.
§  18.
Wszyscy pracownicy, powołani na mocy art. 7 ustawy, obowiązani są do bezwzględnego natychmiastowego stawiennictwa; w przeciwnym razie zostaną oni przymusowo odstawieni i podlegają karom, przepisanym za uchylenie się od powszechnego obowiązku służby wojskowej.
§  19.
Aż do czasu wydania nowych przepisów, określających wysokość poborów osób, na mocy art. 7 ustawy powołanych, obowiązują dotychczasowe przepisy.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1920.55.342

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Rozporządzenie wykonawcze do ustawy z dnia 27 marca 1920 r., o kolejach w czasie wojny.
Data aktu: 25/06/1920
Data ogłoszenia: 15/07/1920
Data wejścia w życie: 30/07/1920