Odsetki bankowe od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej oraz osobom fizycznym.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 20 kwietnia 1976 r.
w sprawie odsetek bankowych od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej oraz osobom fizycznym. *

Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 20, poz. 108) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Odsetki od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej.

§  1.
1.
Banki pobierają odsetki od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej, z wyjątkami określonymi w załączniku nr 1 do zarządzenia, w następującej wysokości:
1)
od kredytu podstawowego - w wysokości 6%,
2)
od kredytu dodatkowego udzielanego:
-
na finansowanie zapasów sezonowych - w wysokości 6%,
-
na finansowanie zapasów sezonowych surowców i półfabrykatów pochodzenia rolniczego w przedsiębiorstwach resortu przemysłu spożywczego i skupu o charakterze sezonowo-kampanijnym - w wysokości 4%,
-
na finansowanie rezerw - w wysokości 4%,
3)
od kredytu przejściowego - w wysokości 10%,
4)
od zadłużenia przeterminowanego z tytułu kredytów obrotowych

- w wysokości 12%,

5) 1
od kredytu na fundusz płac udzielonego na pokrycie przekroczenia funduszu płac

- w wysokości 10%,

6)
od antycypacyjnego kredytu na fundusz płac - w wysokości

oprocentowania kredytu

podstawowego

(bez prowizji),

7)
od kredytów na finansowanie inwestycji i remontów - w wysokości 8%,
8)
od zadłużenia przeterminowanego z tytułu kredytów na finansowanie inwestycji:
-
nie oprocentowanych - w wysokości 4%,
-
oprocentowanych - w wysokości normalnej

stawki podwyższonej

o 4.

2.
Niezależnie od odsetek od kredytu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, banki pobierają przy przyznaniu tego kredytu prowizję w wysokości 2% kwoty kredytu przyznanego na okres roczny. Jeżeli kredyt podstawowy został przyznany w różnych kwotach na koniec poszczególnych kwartałów, to za podstawę obliczenia prowizji przyjmuje się średnią arytmetyczną tych kwot.
§  2.
Wysokość odsetek od kredytów dewizowych udzielanych przez Bank Handlowy w Warszawie S.A. na finansowanie niektórych rodzajów importu regulują odrębne przepisy.
§  3.
1.
W stosunku do jednostek naruszających zasady prawidłowej gospodarki banki mogą podwyższać odsetki od kredytu podstawowego i kredytu przejściowego. Górna granica podwyższenia odsetek nie może przekroczyć 4% od kwoty kredytu, z tym że łączna wysokość odsetek nie może przekroczyć 12%.
2.
W razie nieprawidłowego realizowania inwestycji i opóźniania dochodzenia do projektowanych zdolności produkcyjnych banki mogą podwyższać odsetki od kredytów udzielonych na finansowanie tych inwestycji. Górna granica podwyższenia odsetek nie może przekroczyć 4% od kwoty kredytu.
3.
W razie niezamontowania w terminie maszyn i urządzeń banki mogą pobierać podwyższone odsetki od kredytu udzielonego na ich zakup. Podwyższone odsetki, łącznie ze stawką normalną, wynoszą:
1)
w razie opóźnień w zamontowaniu maszyn i urządzeń pochodzących z zakupów krajowych - 20%,
2)
w razie opóźnień w zamontowaniu maszyn i urządzeń pochodzących z importu - 30%.
§  3a. 2
Bank Gospodarki Żywnościowej pobiera odsetki od kredytu refinansowego udzielanego bankom spółdzielczym - w wysokości 5%.

Rozdział  2

Odsetki od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki nie uspołecznionej i osobom fizycznym.

§  4.
1.
Banki pobierają odsetki od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki nie uspołecznionej i osobom fizycznym w wysokości określonej w załączniku nr 2 do zarządzenia.
2.
W razie stwierdzenia wykorzystania przez kredytobiorcę kredytu niezgodnie z przeznaczeniem banki mogą podwyższać odsetki od udzielonego kredytu. Podwyższenie odsetek nie może przekroczyć 6% od kwoty kredytu, z tym że łączna wysokość odsetek nie może przekroczyć 12%.
§  5.
Wysokość odsetek od kredytów dewizowych udzielanych przez Bank Polska Kasa Opieki S.A. osobom fizycznym na zakupy w eksporcie wewnętrznym regulują odrębne przepisy.

Rozdział  3

Przepisy końcowe.

§  6. 3
1.
Wysokość odsetek i prowizji ustalona jest w stosunku rocznym, z zastrzeżeniem przepisu ust 2.
2.
Banki pobierają odsetki od:
1)
kredytu na fundusz płac, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 5, jednorazowo za 3 miesiące,
2)
antycypacyjnego kredytu na fundusz płac, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 6, za cały rok kalendarzowy

przy udzielaniu kredytu.

§  6a. 4
1.
Kwoty odsetek bankowych i prowizji przypadających na rzecz banków od jednostek gospodarki uspołecznionej, nie uspołecznionej i osób fizycznych podlegają zaokrągleniu do pełnych złotych.
2.
Zaokrąglenie do pełnych złotych następuje w ten sposób, że końcówki w kwotach nie przekraczających 49 groszy pomija się, a końcówki przekraczające tę kwotę zaokrągla się w górę do 1 złotego.
§  6b. 5
1. 6
Odsetki od kredytów, o których mowa pod lp. 6, 21, 22, 23, 25 i 29 w załączniku nr 2 do zarządzenia, są obliczane za cały okres ich spłaty i płatne w ratach miesięcznych, łącznie z ratami spłat kredytów.
2.
Dodatkowe odsetki za zwłokę od kredytów wymienionych w ust. 1 pobiera się od każdej nie zapłaconej w terminie raty kredytu, jak również w razie zwłoki w spłacie kredytu postawionego w stan natychmiastowej wymagalności.
§  7.
Banki bonifikują odsetki pobrane od niektórych kredytów w wypadkach określonych odrębnymi przepisami.
§  8.
Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Banku Gospodarki Żywnościowej oraz Prezes Zarządu Banku Handlowego w Warszawie S.A. mogą w stosunku do poszczególnych kredytobiorców:
1)
obniżać odsetki i prowizje ustalone w zarządzeniu,
2)
określać rodzaje kredytów, od których bank nie pobiera odsetek i prowizji.
§  9.
1. 7
Przepisy zarządzenia nie dotyczą oprocentowania kredytów określonych w:
1)
uchwale nr 126 Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1978 r. w sprawie pomocy Państwa w rozwoju jednorodzinnego budownictwa mieszkaniowego pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej i państwowych gospodarstw rolnych (Monitor Polski Nr 30, poz. 109),
2)
uchwale nr 111 Rady Ministrów z dnia 19 lipca 1979 r. w sprawie warunków przenoszenia nauczycieli akademickich oraz pracowników naukowo-badawczych do placówek naukowych (Monitor Polski Nr 20, poz. 116).
2.
W związku z art. 65 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 20, poz. 108) tracą moc:
1)
§ 2-13 uchwały nr 125 Rady Ministrów z dnia 15 lipca 1969 r. w sprawie odsetek od kredytów udzielanych przez banki oraz od środków pieniężnych na rachunkach bankowych (Monitor Polski z 1969 r. Nr 32, poz. 238 i z 1973 r. Nr 54, poz. 303),
2)
§ 23 uchwały nr 215 Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 1969 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej państwowego przedsiębiorstwa "Polska Poczta, Telegraf i Telefon", zmienionej uchwałą nr 77 Rady Ministrów z dnia 15 marca 1972 r.,
3)
§ 4 ust. 3 i § 11 uchwały nr 230 Rady Ministrów z dnia 28 września 1973 r. w sprawie programu kompleksowego zagospodarowania mineralnych surowców odpadowych,
4)
§ 15 ust. 2 uchwały nr 258 Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1974 r. w sprawie gospodarowania niemetalicznymi surowcami wtórnymi (Monitor Polski Nr 40, poz. 232),
5)
§ 4 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 5 grudnia 1964 r. w sprawie zasad udzielania pomocy kredytowej zamiejscowym pracownikom - absolwentom i studentom szkół wyższych na opłacenie części wkładu własnego w spółdzielniach budownictwa mieszkaniowego (Monitor Polski z 1964 r. Nr 86, poz. 413, z 1966 r. Nr 29, poz. 153 i z 1968 r. Nr 27, poz. 175),
6)
§ 3 ust. 2 zarządzenia nr 69 Ministra Finansów z dnia 18 czerwca 1969 r. w sprawie kredytu bankowego dla osadników rolnych na terenach górskich województwa rzeszowskiego,
7)
zarządzenie Ministra Finansów z dnia 9 marca 1970 r. w sprawie odsetek od kredytów udzielanych przez banki jednostkom gospodarki nie uspołecznionej i osobom fizycznym (Monitor Polski z 1970 r. Nr 9, poz. 78 i z 1971 r. Nr 39, poz. 255),
8)
zarządzenie Ministra Finansów z dnia 20 września 1973 r. w sprawie stawek zryczałtowanego oprocentowania kredytu ratalnego udzielanego przez spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe na zakup środków i narzędzi produkcji rolnej (Monitor Polski Nr 44, poz. 261),
9)
cz. I i II zarządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1973 r. w sprawie odsetek bankowych od kredytów i środków pieniężnych jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski z 1974 r. Nr 1, poz. 7 i z 1975 r. Nr 4, poz. 20),
10)
§ 2-9 zarządzenia nr 135 Ministra Finansów z dnia 28 listopada 1974 r. w sprawie odsetek bankowych od kredytów i środków pieniężnych jednostek i organizacji gospodarczych wprowadzających kompleksowe zasady systemu ekonomiczno-finansowego,
11)
zarządzenie Ministra Finansów z dnia 17 marca 1975 r. w sprawie stawek zryczałtowanego oprocentowania kredytu ratalnego udzielanego przez spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe na zakup samochodów dostawczych (Monitor Polski Nr 10, poz. 57),
12)
przepisy określające wysokość oprocentowania kredytów zawarte w:
a)
zarządzeniu nr 202 Ministra Finansów z dnia 25 listopada 1960 r. w sprawie specjalnych kredytów dla pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych związków zawodowych na zakup artykułów przemysłowych przez ich członków,
b)
zarządzeniu nr 96 Ministra Finansów z dnia 16 sierpnia 1966 r. w sprawie udzielania pomocy kredytowej na inwestycje rolnikom zamieszkałym w rejonie Kanału Wieprz-Krzna, zmienionym zarządzeniem nr 26 Ministra Finansów z dnia 10 lutego 1969 r.,
c)
zarządzeniu nr 65 Ministra Finansów z dnia 4 czerwca 1968 r. w sprawie udzielania przez Powszechną Kasę Oszczędności pożyczek na zakup samochodów osobowych wykorzystywanych dla celów służbowych, zmienionym zarządzeniem nr 16 Ministra Finansów z dnia 5 lutego 1976 r.,
d)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1972 r. w sprawie warunków i trybu przyznawania pomocy kredytowej osobom fizycznym na budownictwo mieszkaniowe i kapitalne remonty (Monitor Polski z 1972 r. Nr 7, poz. 46, z 1973 r. Nr 9, poz. 56, z 1974 r. Nr 1, poz. 5 i z 1975 r. Nr 2, poz. 10),
e)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 7 lutego 1972 r. w sprawie pomocy kredytowej Państwa na budownictwo mieszkaniowe realizowane na terenie gromad przez pracowników niektórych uspołecznionych zakładów pracy związanych z produkcją rolną (Monitor Polski z 1972 r. Nr 12, poz. 84, z 1974 r. Nr 1, poz. 6 i z 1975 r. Nr 21, poz. 131),
f)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1972 r. w sprawie warunków udzielania pomocy kredytowej na rozwój produkcji rolnej (Monitor Polski z 1973 r. Nr 2, poz. 13),
g)
zarządzeniu Ministrów Finansów oraz Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 25 stycznia 1973 r. w sprawie udzielania kredytu i pomocy bezzwrotnej na uzupełnienie wkładów własnych do spółdzielni budownictwa mieszkaniowego (Monitor Polski Nr 5, poz. 36),
h)
zarządzeniu nr 87 Ministra Finansów z dnia 7 lipca 1973 r. w sprawie wewnętrznych rozliczeń kredytów zagranicznych, zmienionym zarządzeniem nr 137 Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 1974 r.,
i)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 1973 r. w sprawie kredytów udzielanych jednostkom pozarolniczej gospodarki nie uspołecznionej przez spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe (Monitor Polski z 1974 r. Nr 1, poz. 4),
j)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 1973 r. w sprawie udzielania ludności pożyczek gotówkowych (Monitor Polski z 1974 r. Nr 1, poz. 3, Nr 8, poz. 60 i z 1975 r. Nr 10, poz. 56),
k)
zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 marca 1975 r. w sprawie udzielania młodym małżeństwom kredytu na zakup artykułów przemysłowych (Monitor Polski Nr 11, poz. 63).
§  10.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 maja 1976 r., z wyjątkiem przepisów o oprocentowaniu kredytów udzielanych członkom banków spółdzielczych na cele płatnicze i kredytów udzielanych ludności wiejskiej na budownictwo mieszkaniowe, określonych w załączniku nr 2 do zarządzenia pod lp. 5 i 30, które obowiązują od dnia 1 lipca 1976 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

  8 Odsetki pobierane przez banki od niektórych kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej.

Lp. Kredytobiorca Kredyt Odsetki Prowizja
1 2 3 4 5
1 I. Przemysł i budownictwo Kredyt podstawowy na finansowanie prawidłowych stanów produkcji nie zakończonej 2% 2%
Przedsiębiorstwa budowlano-montażowe
2 Generalni dostawcy Kredyt podstawowy na finansowanie zapasów związanych z wykonywaniem dostaw, robót i usług dla kompletnych obiektów 2% bez prowizji
3 Generalni realizatorzy inwestycji Kredyt podstawowy na finansowanie środków obrotowych związanych z pełnieniem funkcji generalnego realizatora inwestycji 2% bez prowizji
4 (skreślona)
5 (skreślona)
6 Przedsiębiorstwa przemysłów wydobywczych, z wyjątkiem przedsiębiorstw zgrupowanych w Zjednoczeniu Górniczo-Hutniczym Metali Nieżelaznych, w tym również Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi w Lubinie Kredyt na finansowanie inwestycji wydobywczych 3% -
7 Przedsiębiorstwa podległe Ministrowi Górnictwa, Ministrowi Energetyki i Energii Atomowej oraz Ministrowi Przemysłu Chemicznego przekształcone z przedsiębiorstw w budowie Kredyt podstawowy na pokrycie jednorazowego opłacenia odsetek od kredytów inwestycyjnych naliczonych za okres realizacji inwestycji 1% bez prowizji
8 Przedsiębiorstwa podległe Ministrowi Energetyki i Energii Atomowej Kredyt na finansowanie podstawowych inwestycji energetycznych (budowa elektrowni i sieci najwyższych napięć) 3% -
9 Zjednoczenia przemysłu zgrupowane w resortach przemysłu maszynowego, maszyn ciężkich i rolniczych oraz hutnictwa Kredyt na finansowanie inwestycji rozwojowych mających na celu rozszerzenie bazy hutniczej i metalurgicznej 3% -
10 Zjednoczenie Gospodarki Rybnej Kredyt na zakup floty 3% -
11 Spółdzielnie inwalidów zrzeszone w Związku Spółdzielni Inwalidów Kredyt na finansowanie inwestycji w okresie odroczenia terminu rozpoczęcia spłaty kredytu nie pobiera się -
11a Gospodarstwa pomocnicze Ministerstwa Obrony Narodowej, działające według zasad rozrachunku gospodarczego na rzecz zakwaterowania i budownictwa wojskowego Kredyt podstawowy 2% bez prowizji
12 II. Handel Kredyt podstawowy 4% 2%
Jednostki handlu rynkowego i zagranicznego oraz przemysłu gastronomicznego, z wyjątkiem przedsiębiorstw zgrupowanych w Zjednoczeniu Gospodarki Rybnej oraz jednostek wymienionych pod lp. 15, 15a, 28, 30, 31 i 42
13 (skreślona)
14 Jednostki handlowe, z wyjątkiem jednostek wymienionych pod lp. 15, 20 i 22 Kredyt dodatkowy 4% -
15 Spółdzielnie i związki spółdzielni zrzeszone w Kredyt podstawowy na finansowanie:
Centralnym Związku Spółdzielni Rolniczych "Samopomoc Chłopska" (bez względu na rodzaj działalności), z wyjątkiem wymienionych pod lp. 15a - zapasów aparatury do

ochrony roślin i

środków owadobójczych,

środków chemicznych

ochrony roślin oraz

odzieży ochronnej i

sprzętu ochrony

osobistej

1% bez prowizji
- należności z tytułu

sprzedaży nawozów

mineralnych na

warunkach kredytowych

oraz będące w spłacie

należności z tytułu

sprzedaży ratalnej

ciągników

nie pobiera się bez prowizji
- pozostałych środków

obrotowych

4% 2%
Kredyt dodatkowy na finansowanie:
- zimowych rezerw warzyw,

owoców i ziemniaków

1% -
- pozostałych rezerw i

zapasów sezonowych

3% -
Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na budowie, modernizacji i wyposażanie obiektów związanych z obrotem rolnym, tj. punktów skupu, magazynów artykułów pochodzenia rolniczego, magazynów środków do produkcji rolnej (nawozów, pasz, środków ochrony roślin itp.), składnic maszyn i narzędzi rolniczych oraz przechowalni owoców, warzyw i ziemniaków 3% -"
15a Spółdzielnie i zakłady zrzeszone w Centralnym Kredyt podstawowy na finansowanie:
Związku Spółdzielni Rolniczych "Samopomoc Chłopska", nadzorowane przez Centralny Zarząd Przemysłu Mleczarskiego i Centralny Zarząd Ogrodnictwa (bez względu na rodzaj działalności) - zapasów aparatury do

ochrony roślin i

środków owadobójczych,

środków chemicznych

ochrony roślin oraz

odzieży ochronnej i

sprzętu ochrony

osobistej

1% bez prowizji
- pozostałych środków

obrotowych

3% bez prowizji
Kredyt dodatkowy na finansowanie:
- zimowych rezerw warzyw,

owoców i ziemniaków

oraz miodu i wosku

1% -
- pozostałych rezerw i

zapasów sezonowych

3% -
Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na:
- budowie, modernizacji i

wyposażeniu obiektów

związanych z obrotem

rolnym, tj. punktów

skupu, magazynów

artykułów pochodzenia

rolniczego, magazynów

środków do produkcji

rolnej (nawozów, pasz,

środków ochrony roślin

itp.), składnic maszyn

i narzędzi rolniczych

oraz przechowalni

owoców, warzyw i

ziemniaków

3% -
- budowie obiektów lub

ich części

przeznaczonych do

składowania zamrożonych

artykułów owocowo-

warzywnych w budowanych

zakładach przetwórczo-

zamrażalniczych

3% -
16 Zjednoczenie Przemysłu Piekarskiego, wojewódzkie spółdzielnie spożywców zrzeszone w "Społem" - Centralnym Związku Spółdzielni Spożywców oraz spółdzielnie i związki spółdzielni zrzeszone w Centralnym Związku Spółdzielni Rolniczych "Samopomoc Chłopska" Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na budowie zakładów piekarskich 3% -
17 Centralny Związek Spółdzielczości Pracy Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na zakupie jednostek połowowych 3% -
18 Jednostki handlu środkami produkcji, z wyjątkiem jednostek wymienionych pod lp. 19, 20 i 21 Kredyt podstawowy 5% bez prowizji
19 Jednostki handlu środkami produkcji wyspecjalizowane w upłynnianiu zapasów Kredyt podstawowy na finansowanie zapasów nabytych w celu upłynnienia 2% bez prowizji
20 Centrala Handlowa Sprzętu Rolniczego Kredyt podstawowy 2% bez prowizji
"Agroma" oraz Centrala Zbytu Stali "Centrostal" Kredyt dodatkowy 2%
21 Jednostki handlu środkami produkcji Centrali Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Budowlanego Kredyt podstawowy 4% bez prowizji
22 Centrala Zaopatrzenia Hutnictwa Kredyt dodatkowy na finansowanie rezerwy rudy żelaza z importu 0,5% -
23 (skreślona)
24 III. Rolnictwo bez prowizji
Jednostki uspołecznionej gospodarki rolnej wymienione w § 1 pkt 2-5 uchwały nr 166 Rady Kredyt obrotowy 4%
Ministrów z dnia 10 sierpnia 1981 r. w sprawie zasad udzielania przez banki kredytów na rozwój produkcji rolniczej (Monitor Polski Nr 20, poz. 191) Kredyt inwestycyjny na zakup nieruchomości rolnych 2%
Uwaga: Dodatkowe odsetki za zwłokę wynoszą 4%.
Odsetki od kredytów pobierane są za okres od dnia udzielenia kredytu do dnia jego spłaty, z tym że w okresie karencji zawiesza się spłatę odsetek; podlegają one spłacie łącznie z odsetkami bieżącymi przy poszczególnych ratach kredytu. Kredyt inwestycyjny na pozostałe cele 3%
25 (skreślona)
26 (skreślona)
27 Spółki wodne i ich związki oraz inne zrzeszenia rolnicze Kredyt na finansowanie środków obrotowych (kredyt ogólnoobrotowy) 2% bez prowizji
Kredyt na finansowanie inwestycji 1% -
28 Bazy zaopatrzenia i zbytu przedsiębiorstw mechanizacji rolnictwa, przedsiębiorstwa "Centrowet", przedsiębiorstwa obrotu zwierzętami hodowlanymi Kredyt podstawowy 6% bez prowizji
29 Ośrodki remontowo-budowlane lasów państwowych Kredyt podstawowy na finansowanie prawidłowych stanów produkcji nie zakończonej 2% 2%
30 Przedsiębiorstwa nasienne zgrupowane Kredyt podstawowy na finansowanie:
w Zjednoczeniu Nasiennictwa - zapasów rezerwy nasiennej 2% bez prowizji
Rolniczego i Ogrodniczego - pozostałych środków obrotowych 3% bez prowizji
31 Przedsiębiorstwa zaopatrzenia weterynaryjno-zootechnicznego Kredyt podstawowy na finansowanie rezerwy epizootycznej 1% bez prowizji
32 Państwowe gospodarstwa leśne Kredyt podstawowy na finansowanie rezerwy środków owadobójczych 1% bez prowizji
33 Krajowa Spółdzielnia Hodowli Drobnego Kredyt na finansowanie środków obrotowych 2% bez prowizji
Inwentarza Kredyt na finansowanie inwestycji 3% -
34 Zjednoczenie Chłodni Składowych Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na budowie obiektów przeznaczonych do składowania towarów 3% -
35 Zjednoczenie Produkcji Drobiarskiej "Pol-drob" Kredyt podstawowy na finansowanie zapasów w zakresie rolnictwa 2% bez prowizji
Kredyt na finansowanie inwestycji w zakresie rolnictwa 3% -
36 Zjednoczenie Przemysłu Paszowego "Bacutil" Kredyt na finansowanie inwestycji rozwojowych 3% -
37 IV. Różne
Jednostki i zakłady budżetowe Kredyt podstawowy 1% bez prowizji
Kredyt na finansowanie inwestycji nie pobiera się -
Zadłużenie przeterminowane z tytułu kredytów na finansowanie inwestycji nie pobiera się -
38 Jednostki badawcze Kredyt podstawowy 0,5% bez prowizji
39 Szkoły wyższe Kredyt podstawowy 0,5% bez prowizji
40 Zakłady doświadczalne Polskiej Akademii Nauk i szkół wyższych, z wyjątkiem zakładów doświadczalnych rolniczych i leśnych Kredyt podstawowy 0,5% bez prowizji
41 Zespoły portowe Kredyt na finansowanie inwestycji polegających na budowie specjalistycznych baz przeładunkowych 4%
42 Robotnicza Spółdzielnia Kredyt podstawowy 3% bez prowizji
Wydawnicza "Prasa-Książka-Ruch" (bez względu na rodzaj działalności) Kredyt dodatkowy 3%
43 Dysponenci funduszów specjalnych Kredyt antycypacyjny na poczet wpływu środków:
- funduszu prac badawczych 0,5% -
- funduszu postępu

techniczno-ekonomicznego

0,5% -
- zakładowego funduszu

mieszkaniowego

1% -
- funduszu rozwoju (funduszu

inwestycyjnego), przeznaczony

na finansowanie:

a) inwestycji państwowych

przedsiębiorstw gospodarki

rolnej wymienionych pod

lp. 24

3% -
b) kosztów nabycia i

zainstalowania maszyn i

urządzeń zarówno

stanowiących środki trwałe

innych jednostek, jak i

będących zapasami

inwestycyjnymi innych

jednostek

5% -
c) innych inwestycji 8% -
- innych funduszów 4% -
44 Jednostki realizujące inwestycje modernizacyjne (bez względu na rodzaj działalności) Kredyt na finansowanie inwestycji modernizacyjnych o udziale robót budowlanych w koszcie tych inwestycji do 25% 5%
44a Jednostki zagospodarowujące zapasy surowców wtórnych, z wyjątkiem specjalistycznych jednostek zajmujących się skupem, uprzydatnianiem i zbytem tych zapasów (bez względu na rodzaj działalności) Kredyt podstawowy na finansowanie zapasów surowców wtórnych, przewidzianych do wykorzystania na własne potrzeby produkcyjno-usługowe 3% bez prowizji
Kredyt na finansowanie inwestycji związanych z zagospodarowaniem surowców wtórnych 3%
45 Jednostki realizujące inwestycje finansowane z terenowego funduszu aktywizacji gospodarczej Kredyt na finansowanie inwestycji z terenowego funduszu aktywizacji gospodarczej 1% -
46 Spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego Kredyt na finansowanie budowy spółdzielczych mieszkań własnościowych 1% -
Kredyt na finansowanie kapitalnych remontów i modernizację domów mieszkalnych 1% -
Kredyt średnioterminowy 1% -
Kredyt na budowę mieszkań lokatorskich i podstawowych urządzeń socjalno-usługowych nie pobiera się -
Kredyt na budowę zakładów budowlano-remontowych 6% -
Kredyt na budowę parkingów wielopoziomowych 6% -
Kredyt na finansowanie jednorodzinnego budownictwa mieszkaniowego, w tym również na budowę garaży w kondygnacjach piwnicznych w wysokości i na warunkach określonych w lp. 15 załącznika nr 2 do zarządzenia -
Kredyt na budowę osiedlowych urządzeń uzbrojenia terenu dla inwestorów realizujących budowę domów jednorodzinnych w formach zorganizowanych w wysokości i na warunkach określonych pod lp. 15b załącznika nr 2 do zarządzenia -
47 Przedsiębiorstwa oraz zakłady budowlane i remontowe spółdzielni budownictwa mieszkaniowego Kredyt podstawowy na finansowanie prawidłowych stanów produkcji nie zakończonej 2% 2%
48 Terenowe organy administracji państwowej Kredyt na budownictwo mieszkaniowe rad narodowych:
- do upływu terminu na rozliczenie kredytu nie pobiera się -
- po upływie tego terminu 1% -
Kredyt na finansowanie wydatków funduszu mieszkaniowego organów administracji państwowej 0,6% -
49 Jednostki świadczące usługi dla ludności, do których mają zastosowanie przepisy zarządzenia Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i Ministra Kredyt podstawowy na finansowanie zapasów, w razie gdy udział wartości usług dla ludności w całości planowanej sprzedaży wynosi co najmniej 70% 3% bez prowizji
Finansów z dnia 16 lipca 1971 r. w sprawie zasad planowania i rozliczania usług przez jednostki gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski z 1971 r. Nr 43, poz. 273, z 1973 r. Nr 16, poz. 97 i z 1975 r. Nr 1, poz. 3) Kredyt na finansowanie inwestycji rozwojowych i odtworzeniowo-modernizacyjnych, związanych z usługami dla ludności, w razie gdy udział wartości tych usług w całości planowanej z danej inwestycji sprzedaży wynosi co najmniej 70% 3% -
a) Wysokość oprocentowania kredytu ustala bank w zależności od warunków określonych w odrębnych przepisach.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

  9 ODSETKI POBIERANE PRZEZ BANKI OD KREDYTÓW UDZIELANYCH JEDNOSTKOM GOSPODARKI NIE USPOŁECZNIONEJ I OSOBOM FIZYCZNYM

Lp. Kredyt Odsetki
normalne dodatkowe za zwłokę
1 2 3 4
I. Kredyty dla rolników indywidualnych i innych osób fizycznych wymienionych w § 1 pkt 1 uchwały nr 166 Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 1981 r. w sprawie zasad udzielania przez banki kredytów na rozwój produkcji rolniczej (Monitor Polski Nr 20, poz. 191)
1 Kredyt obrotowy 4 4
2 Kredyt inwestycyjny na zakup nieruchomości rolnych 2 4
3 Kredyt inwestycyjny na pozostałe cele 3 4
Uwaga: Odsetki od kredytów pobierane są za okres od dnia udzielenia kredytu do dnia jego spłaty, z tym że w okresie karencji zawiesza się spłatę odsetek; podlegają one spłacie łącznie z odsetkami bieżącymi przy poszczególnych ratach kredytu.
II. Kredyty dla jednostek pozarolniczej gospodarki nie uspołecznionej
10 Kredyt dla osób uruchamiających po raz pierwszy zakłady rzemieślnicze oraz kredyt na produkcję artykułów przeznaczonych na zaopatrzenie ludności, na produkcję eksportową lub antyimportową, na działalność związaną z przemysłem gastronomicznym i świadczeniem usług dla ludności:
a) inwestycyjny 5 4
b) obrotowy dla zakładów wytwarzających produkty

spożywcze oraz dla zakładów gastronomicznych,

w których nie podaje się napojów alkoholowych

6 4
c) obrotowy dla zakładów nie wymienionych pod

lit. b)

7 4
11 Kredyt dla zakładów kooperujących z jednostkami gospodarki uspołecznionej:
a) inwestycyjny 9 3
b) obrotowy 11 1
12 Kredyt dla osób przejmujących od jednostek gospodarki uspołecznionej punkty sprzedaży detalicznej, usługowe i gastronomiczne:
a) inwestycyjny 5 4
b) obrotowy 6 4
13 Kredyty na cele nie wymienione pod lp. 10-12:
a) inwestycyjny 7 4
b) obrotowy 9 3
14 Kredyt dla indywidualnych rybaków morskich i zalewowych na zakup bądź remont łodzi i kutrów, zakup sprzętu rybackiego, wyposażenie łodzi i kutrów oraz kredyt na budowę zagród rybackich 3 4
III. Kredyty na indywidualne budownictwo mieszkaniowe i kapitalne remonty budynków mieszkalnych dla osób fizycznych
15 Kredyt na budownictwo nowe dla:
1) właścicieli (posiadaczy) gospodarstw rolnych,

innych osób fizycznych utrzymujących się z

produkcji rolniczej, emerytów i rencistów

pobierających świadczenia z tytułu przekazania

gospodarstwa rolnego na rzecz Państwa lub

następcy oraz członków i pracowników rolniczych

spółdzielni produkcyjnych i zatrudnionych na czas

nieokreślony pracowników niektórych

uspołecznionych zakładów pracy związanych z

produkcją rolną, określonych przez Ministra

Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w

porozumieniu z zainteresowanymi ministrami i

zarządami centralnych związków spółdzielczych,

jeżeli budownictwo przez nich realizowane jest na

terenie wsi i innych miejscowości określonych

przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki

Żywnościowej:

a) podstawowy do 325 tys. zł 4,5 6,0
b) uzupełniający powyżej 325 tys. zł 6,6 5,4
2) osób realizujących budownictwo w zabudowie

zwartej, nauczycieli i pracowników zaliczanych do

fachowego personelu służby zdrowia zatrudnionych

i budujących domy na terenie wsi oraz miast

liczących do 2 tys. mieszkańców, naczelników gmin

(miast i gmin), nie wymienionych w pkt 1

pracowników urzędów gmin (miast i gmin) oraz

pracowników kolejowych zatrudnionych przy

obsłudze liniowych urządzeń eksploatacyjnych

kolei, budujących domy wzdłuż szlaków kolejowych:

a) podstawowy do 325 tys. zł 4,5 6,0
b) uzupełniający powyżej 325 tys. zł 6,6 5,4
3) pozostałych osób:
a) podstawowy do 275 tys. zł 4,5 6,0
b) uzupełniający powyżej 275 tys. zł 6,6 5,4
Uwaga:
Oprocentowanie kredytu podstawowego wymienionego w pkt 1-3 lit. a) ulega obniżeniu do 3,6%, jeżeli spłata kredytu nastąpi w okresie 25 lat, lub do 3,0%, jeżeli spłata kredytu nastąpi w okresie 20 lat, a w odniesieniu do młodych rolników i nauczycieli, którzy uzyskali kredyt na okres spłaty odpowiednio 35 i 45 lat - jeżeli spłata kredytu nastąpi odpowiednio w okresie 30 i 25 oraz 40 i 35 lat.
15a Kredyt na nabycie działek budowlanych przez:
1) osoby, o których mowa w lp. 15 pkt 1 4,5 6,0
2) nauczycieli wiejskich 4,5 6,0
Uwaga:
Oprocentowanie kredytu ulega w stosunku do osób wymienionych w pkt 1 obniżeniu do 3,6%, jeżeli spłata kredytu nastąpi w okresie 25 lat, lub do 3,0%, jeżeli spłata nastąpi w okresie 20 lat, oraz odpowiednio 30 i 25 lat dla młodych rolników, którzy kredyt uzyskali na 35 lat, a w stosunku do osób wymienionych w pkt 2, które uzyskały kredyt na okres spłaty 45 lat - jeżeli spłata kredytu nastąpi odpowiednio w okresie 40 i 35 lat.
15b Kredyt na budowę osiedlowych urządzeń uzbrojenia terenu dla inwestorów realizujących budowę domów jednorodzinnych w formach zorganizowanych 4,5 6,0
15c Kredyt na przebudowę strychów, suszarń i innych pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, stanowiących własność Państwa, na lokale mieszkalne lub lokale mieszkalne z pomieszczeniami na pracownie plastyczne lub architektoniczne:
a) podstawowy do 60 tys. zł 4,5 6,0
b) uzupełniający powyżej 60 tys. zł 6,6 5,4
16 Kredyt na kapitalne remonty:
a) podstawowy do 60 tys. zł 4,5 6
b) uzupełniający powyżej 60 tys. zł 6,6 5,4
17 Kredyt na budowę i kapitalne remonty budynków mieszkalno-pensjonatowych 7 5
18 Kredyt udzielany nauczycielom zatrudnionym i budującym na terenie gmin oraz miast liczących do 2 tys. mieszkańców - na uzupełnienie wkładu własnego przy budowie domu jednorodzinnego 1,5 4
19 Kredyt na remonty budynków wielomieszkaniowych 4,5 7,5
20 Kredyt na uzupełnienie wkładów do spółdzielni budownictwa mieszkaniowego, udzielany:
a) pracownikom - absolwentom i studentom szkół

wyższych oraz uczestnikom studiów

doktoranckich odbywanych z oderwaniem od

pracy

1,5 4
b) kredytobiorcom nie wymienionym pod lit. a) o

dochodach miesięcznych netto nie

przekraczających 2 tys. zł w przeliczeniu na

1 członka rodziny

1,5 4
c) pozostałym kredytobiorcom 3,3 4
IV. Kredyty na ratalne zakupy artykułów przemysłowych i usług dla ludności
21 Kredyt udzielany młodym małżeństwom oraz osobom nie pozostającym w związku małżeńskim, a wychowującym dzieci własne, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w rodzinie zastępczej 3 7
21a Kredyt na ratalny zakup maszyn i urządzeń rolniczych oraz na ratalny zakup samochodów dostawczych marki "Tarpan" i "Syrena R-20 5 5
22 Kredyt na zakupy ratalne nie wymienione pod lp. 21 i 21a 10 2
V. Inne kredyty dla osób fizycznych
23 Kredyt udzielany inwalidom na zakup wózków inwalidzkich i samochodów osobowych na podstawie przydziału pojazdów przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej lub terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego 2 3
24 (skreślona)
25 Kredyt na nabycie samochodu wykorzystywanego do celów służbowych:
a) podstawowy, udzielany w razie przydzielenia

pierwszego samochodu w wysokości nie większej

niż 10-krotność miesięcznych zarobków

kredytobiorcy i nie większych niż cena

samochodu

6 6
b) dodatkowy, jako uzupełnienie kredytu

podstawowego

10 2
c) dodatkowy bez kredytu podstawowego w

wysokości nie większej niż 70% ceny samochodu

10 2
26 (skreślona)
27 Kredyt udzielany absolwentom średnich szkół zawodowych i szkół wyższych podejmującym pracę w zakładach resortu rolnictwa - na zagospodarowanie 4 4
28 Kredyt udzielany absolwentom średnich szkół zawodowych i szkół wyższych zatrudnionym w lasach państwowych i parkach narodowych - na zagospodarowanie 4 4
29 Kredyt na cele płatnicze udzielany członkom banków spółdzielczych 6 4
Uwaga: Kredytobiorca będący członkiem banku

spółdzielczego i posiadający wpłacone

udziały w wysokości co najmniej 3 tys. zł

korzysta z ulgi polegającej na obniżeniu

stopy procentowej o 2 punkty.

30 Kredyt gotówkowy:
a) na cele udokumentowane, określone odrębnymi

przepisami

10 2
b) na potrzeby nie wymagające udokumentowania 12 nie pobiera się
c) na zagospodarowanie się lekarzy i lekarzy

dentystów, którzy podejmą pracę i osiedlą się

na obszarach wyznaczonych przez Ministra

Zdrowia i Opieki Społecznej

nie pobiera się 12
* Z dniem 12 lutego 1982 r. nin. zarządzenie traci moc w stosunku do jednostek gospodarki uspołecznionej zgodnie z § 6 zarządzenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 14 stycznia 1982 r. w sprawie odsetek od kredytów udzielanych jednostkom gospodarki uspołecznionej (M.P.82.6.36).
1  § 1 ust. 1 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 8 lipca 1980 r. (M.P.80.17.82) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 21 lipca 1980 r.
2 § 3a dodany przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 31 marca 1977 r. (M.P.77.9.60) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 kwietnia 1977 r.
3 § 6 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 8 lipca 1980 r. (M.P.80.17.82) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 21 lipca 1980 r.
4 § 6a dodany przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 31 marca 1977 r. (M.P.77.9.60) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 kwietnia 1977 r.
5 § 6b:

- dodany przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 20 maja 1978 r. (M.P.78.18.63) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 czerwca 1978 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 22 stycznia 1979 r. (M.P.79.2.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1979 r.

6 § 6b ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 21 stycznia 1980 r. (M.P.80.3.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1980 r.
7 § 9 ust. 1:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 20 maja 1978 r. (M.P.78.18.63) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 czerwca 1978 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 22 stycznia 1979 r. (M.P.79.2.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1979 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 21 stycznia 1980 r. (M.P.80.3.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1980 r.

8 Załącznik nr 1:

-zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 31 marca 1977 r. (M.P.77.9.60) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 kwietnia 1977 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 20 maja 1978 r. (M.P.78.18.63) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 czerwca 1978 r.

- zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 20 czerwca 1979 r. (M.P.79.16.98) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lipca 1979 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 21 stycznia 1980 r. (M.P.80.3.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1980 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 8 lipca 1980 r. (M.P.80.17.82) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 21 lipca 1980 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. c) zarządzenia z dnia 17 sierpnia 1981 r. (M.P.81.22.204) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 kwietnia 1981 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) i b) zarządzenia z dnia 17 sierpnia 1981 r. (M.P.81.22.204) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 10 września 1981 r.

9 Załącznik nr 2:

-zmieniony przez § 6 zarządzenia z dnia 7 września 1976 r. w sprawie pomocy kredytowej dla zespołów rolników i rolników indywidualnych na zakup bydła mlecznego i macior (M.P.76.37.168) z dniem 20 sierpnia 1976 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 20 maja 1978 r. (M.P.78.18.63) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 czerwca 1978 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 22 stycznia 1979 r. (M.P.79.2.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1979 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 21 stycznia 1980 r. (M.P.80.3.12) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 lutego 1980 r.

- zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 23 grudnia 1980 r. (M.P.80.31.177) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1981 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2zarządzenia z dnia 17 sierpnia 1981 r. (M.P.81.22.204) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 kwietnia 1981 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2zarządzenia z dnia 17 sierpnia 1981 r. (M.P.81.22.204) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 10 września 1981 r.

Zmiany w prawie

Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024