Ustalenie definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenie pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne.

ZARZĄDZENIE

PREZESA CENTRALNEGO URZĘDU JAKOŚCI I MIAR

z dnia 21 grudnia 1966 r.

w sprawie ustalenia definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenia pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne.

Na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o miarach i narzędziach pomiarowych (Dz. U. Nr 23, poz. 148) oraz § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1966 r. w sprawie ustalenia legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 25, poz. 154) zarządza się, co następuje:

§  1.

1. Ustala się:

1) definicje podstawowych i uzupełniających jednostek miar Międzynarodowego układu jednostek (SI), oznaczonego w dalszych przepisach w skrócie "układem SI",

2) pochodne jednostki miar układu SI dla wybranych wielkości, oznaczenia tych jednostek oraz relacje definiujące,

określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia.

2. Ustala się jednostki miar – nie należące do układu SI – przejściowo lub w ograniczonym zakresie dopuszczone do stosowania jako legalne, oznaczenia tych jednostek i relacje definiujące je zależnie od odpowiednich jednostek układu SI – określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do zarządzenia.

§  2.

1. W załączniku nr 1 do zarządzenia ustalono zasady wyrażania wielokrotności i podwielokrotności tych jednostek miar układu SI, do których nie stosują się ogólne zasady wyrażania wielokrotności i podwielokrotności ustalone w § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 1966 r. w sprawie ustalenia legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 25, poz. 154).

2. W załączniku nr 2 do zarządzenia ustalono przypadki wyrażania wielokrotności i podwielokrotności jednostek miar przejściowo dopuszczonych jako legalne według ogólnych zasad ustalonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia powołanego w ust. 1.

§ 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 31 grudnia 1966 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1 ¹

JEDNOSTKI MIAR UKŁADU SI (LEGALNE) DLA WYBRANYCH WIELKOŚCI

Lp.	Wielkość	Jednostka miary		Definicje i relacje między jednostkami	Wyrażenie jednostek pochodnych za pomocą jednostek podstawowych i uzupełniających	Uwagi
		nazwa	oznaczenie
1	2	3	4	5	6	7
A. Jednostki podstawowe**)
1	długość	metr*)	m*)	metr jest długością równą 1.650.763,73 długości fali w próżni promieniowania odpowiadającego przejściu pomiędzy poziomami 2p10 a 5d5 atomu kryptonu 86
2	masa	kilogram*)	kg*)	kilogram jest masą międzynarodowego wzorca tej jednostki przechowywanego w Międzynarodowym Biurze Miar w Sévres		Wielokrotności i podwielokrotności kilograma wyraża się przez zastosowanie wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***) dołączanych do rdzenia: gram (g).
						Przykład: 10-6 kg = 1 mg = 1 miligram
3	czas	sekunda*)	s*)	sekunda jest czasem równym 9 192 631 770 okresów promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podstawowego atomu cezu 133
4	natężenie prądu elektrycznego	amper*)	A*)	amper jest natężeniem prądu elektrycznego niezmieniającego się, który – płynąc w dwóch równoległych prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o przekroju okrągłym znikomo małym, umieszczonych w próżni w odległości 1 m jeden od drugiego – wywołałby między tymi przewodami siłę 2.10-7 N (niutona) na każdy metr długości
5	temperatura termodynamiczna T, różnica temperatur	kelwin****)	K****)	kelwin, jednostka temperatury termodynamicznej jest 1/273,16 częścią temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody
6	światłość	kandela*)	cd*)	kandela jest światłością, którą ma w kierunku prostopadłym pole (1/6)•10-5 m2 powierzchni ciała doskonale czarnego w temperaturze krzepnięcia platyny pod ciśnieniem 101 325 N/m2
B. Jednostki uzupełniające
7	kąt płaski	radian*)	rad*)	radian jest kątem płaskim zawartym między dwoma promieniami koła, wycinającymi z okręgu tego koła łuk o długości równej promieniowi
8	kąt bryłowy	steradian*)	sr*)	steradian jest kątem bryłowym o wierzchołku w środku kuli wycinającym z powierzchni tej kuli pole równe kwadratowi jej promienia
C. Jednostki pochodne
I. Dla wybranych wielkości geometrycznych oraz dla częstotliwości
9	pole powierzchni	metr kwadratowy*)	m2*)	1 m2 = 1 m.1 m	1 m2	Wielokrotności i podwielokrotności metra kwadratowego nie wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***). Stosuje się kwadraty wielokrotności i podwielokrotności metra. Np.: 1 km2 = 1 (km)2 = 106 m2
10	objętość	metr sześcienny*)	m3*)	1 m3 = 1 m2.1 m	1 m3	Wielokrotności i podwielokrotności metra sześciennego nie wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***). Stosuje się sześciany wielokrotności i podwielokrotności metra. Np.: 1 dm3 = 1 (dm)3 = 10-3 m3
11	częstotliwość	herc*)	Hz*)	1 Hz = 1 : 1 s	1 s-1
12	zdolność zbierająca układu optycznego	dioptria		1 dioptria = 1 : 1 m	1 m-1
II. Dla wybranych wielkości mechanicznych
13	prędkość liniowa	metr na sekundę*)	m/s*)	1 m/s = 1 m : 1 s	1 m.s-1
14	prędkość kątowa	radian na sekundę*)	rad/s*)	1 rad/s = 1 rad : 1 s	1 s-1 . rad
15	przyśpieszenie liniowe	metr na kwadrat sekundy*)	m/s2*)	1 m/s2 = (1 m/s) : 1 s	1 m . s-2
16	przyśpieszenie kątowe	radian na kwadrat sekundy*)	rad/s2*)	1 rad/s2 = (1 rad/s) : 1 s	1 s-2 rad
17	gęstość	kilogram na metr sześcienny*)	kg/m3*)	1 kg/m3 = 1 kg : 1 m3	1 m-3 . kg	Wielokrotności i podwielokrotności kilograma na metr sześcienny wyraża się tak jak w poz. 2
18	pęd (ilość ruchu)	kilogramometr na sekundę	kg . m/s	1 kg . m/s = 1 kg . 1 m/s	1 m . kg.s-1	Wielokrotności i podwielokrotności wyraża się tak jak w poz. 2
19	siła	niuton*)	N*)	1 N = 1 kg . 1 m/s2	1 m . kg.s-2
20	moment siły	niutonometr	N . m	1 N . m = 1 N . 1 m	1 m2kg . s-2
21	popęd	niutonosekunda	N . s	1 N . s = 1 N . 1 s	1 m . kg . s-1
22	ciśnienie, naprężenie mechaniczne	niuton na metr kwadratowy*)	N/m2*)	1 N/m2 = 1 N : 1 m2	1 m-1 . kg . s-2
23	napięcie powierzchniowe	niuton na metr	N/m	1 N/m = 1 N : 1 m	1 kg . s-2
24	ciężar właściwy	niuton na metr sześcienny	N/m3	1 N/m3 = 1 N : 1 m3	1 m-2 . kg . s-2
25	praca, energia	dżul*)	J*)	1 J = 1 N . 1 m	1 m2 . kg . s-2
26	udarność	dżul na metr kwadratowy	J/m2	1 J/m2 = 1 J : 1 m2	1 kg . s-2
27	moc, strumień energii	wat*)	W*)	1 W = 1 J : 1 s	1 m2 . kg . s-3
28	lepkość dynamiczna	niutonosekunda na metr kwadratowy*)	N . s/m2*)	1 N . s/m2 = (1 N/m2) : [(1 m/s) : 1 m]	1 m-1 . kg . s-1
29	lepkość kinematyczna	metr kwadratowy na sekundę*)	m2/s*)	1 m2/s = (1 N . s/m3) : (1 kg/m2)	1 m2 . s-1	Wielokrotności i podwielokrotności metra kwadratowego na sekundę wyraża się tak, jak w poz. 9
30	natężenie przepływu objętości (objętość strumienia)	metr sześcienny na sekundę	m3/s	1 m3/s = 1 m3 : 1 s	1 m3 . s-1	Wielokrotności i podwielokrotności metra sześciennego na sekundę wyraża się tak, jak w poz. 10
31	natężenie przepływu masy (strumień masy)	kilogram na sekundę	kg/s	1 kg/s = 1 kg : 1 s	1 kg . s-1
32	gęstość strumienia masy	kilogram na sekundę i metr kwadratowy	kg/(s . m2)	1 kg/(s . m2) = (1 kg/s) : 1 m2	1 m-2 . kg . s-1
III. Dla wybranych wielkości cieplnych
33	ciepło, energia	dżul*)	J*)	1 J = 1 N . 1 m	1 m2 . kg . s-2
34	ciepło właściwe (właściwa pojemność cieplna)	dżul na kilogram i kelwin	J/(kg·K)	1J/(kg·K) = (1J/K): 1 kg	1m2·s-2·K-1
35	gęstość strumienia energii	wat na metr kwadratowy	W/m2	1 W/m2 = 1 W : 1 m2	1 kg . s-3
36	współczynnik przenikania lub wnikania ciepła	wat na metr kwadratowy i kelwin	W/(m2·K)	1W/(m2·K) = (1W/m2) : 1K	1 kg·s-3·K-1
37	współczynnik przewodzenia ciepła	wat na metr i kelwin	W/(m·K)	1W/(m·K) = (1 W/m2):(1 K/m)	1m·kg·s-3·K-1
IV. Dla wybranych wielkości elektrycznych i magnetycznych
38	gęstość prądu elektrycznego	amper na metr kwadratowy	A/m2	1 A/m2 = 1 A : 1 m2	1 m-2 . A
39	ładunek elektryczny	kulomb*)	C*)	1 C = 1 A . 1 s	1 s . A
40	napięcie elektryczne, różnica potencjałów elektrycznych, siła elektromotoryczna	wolt*)	V*)	1 V = 1 W : 1 A	1 m2 . kg . s-3 . A-1
41	natężenie pola elektrycznego	wolt na metr*)	V/m*)	1 V/m = 1 V : 1 m	1 m . kg . s-3 . A-1
42	pojemność elektryczna	farad*)	F*)	1 F = 1 C : 1 V	1 m-2 . kg-1 . s4 . A2
43	opór elektryczny	om*)	Ω*)	1 Ω = 1 V : 1 A	1 m2 . kg . s-3 . A-2
44	opór elektryczny właściwy	omometr	Ω.m	1 Ω.m = 1 Ω.(1 m2 : 1 m)	1 m3.kg.s-3.A-2
45	przewodność elektryczna	simens	S	1 S = 1 : 1 Ω	1 m-2.kg-1.s3.A2
46	przewodność elektryczna właściwa	simens na metr	S/m	1 S/m = 1 S : (1 m2 : 1 m)	1 m-3.kg-1.s3.A2
47	strumień magnetyczny	weber*)	Wb*)	1 Wb = 1 V.1 s	1 m2.kg.s-2.A-1
48	indukcja magnetyczna	tesla*)	T*)	1 T = 1 Wb : 1 m2	1 kg.s-2.A-1
49	natężenie pola magnetycznego	amper na metr*)	A/m*)	1 A/m = 1 A : 1 m	1 m-1.A
50	indukcyjność	henr)	H*)	1 H = 1 Wb : 1 A	1 m2.kg.s-2.A-2
51	siła magnetomotoryczna	amper*)	A*)	amper jest siłą magnetomotoryczną wywołaną w próżni przez prąd o natężeniu 1 A płynący w zamkniętym obwodzie o jednym zwoju	1A
V. Dla wybranych wielkości świetlnych
52	napromieniowanie	dżul na metr kwadratowy	J/m2	1 J/m2 = (1 W/m2).1 s	1 kg.s-2
53	natężenie napromieniowania	wat na metr kwadratowy	W/m2	1 W/m2 = 1 W : 1 m2	1 kg.m-3
54	gęstość kątowa strumienia energii	wat na steradian	W/sr	1 W/sr = 1 W : 1 sr	1 m2.kg.s-3.sr-1
55	luminancja energetyczna	wat na metr kwadratowy i steradian	W/(m2.sr)	1 W/(m2.sr) = (1 W/m2) : 1 sr	1 kg.s-3.sr-1
56	strumień świetlny	lumen*)	lm*)	1 lm = 1 cd.1 sr	1 cd.sr
57	ilość światła	lumenosekunda	lm.s	1 lm.s = 1 lm.1 s	1 s.cd.sr
58	natężenie oświetlenia	luks*)	lx*)	1 lx = 1 lm : 1 m2	1 m-2.cd.sr
59	luminancja	kandela na metr kwadratowy,*)	cd/m2*)	1 cd/m2 = 1 nt = 1 cd : 1 m2	1 m-2.cd
		nit	nt
60	naświetlenie	luksosekunda	lx.s	1 lx.s = 1 lx.1 s	1 m-2.s.cd.sr
VI. Dla wszystkich wielkości akustycznych
61	ciśnienie akustyczne	niuton na metr kwadratowy*)	N/m2*)	1 N/m2 = 1 N : 1 m2	1 m-1.kg.s-2	por. poz. 22
62	opór akustyczny	niutonosekunda na piątą potęgę metra	N.s/m5	1 N.s/m5 = (1 N/m2) : (1 m2/s)	1 m-4.kg.s-1
63	opór akustyczny właściwy	niutonosekunda na metr sześcienny	N.s/m3	1 N.s/m3 = (1 N.s/m5) . 1 m2	1 m-2.kg.s-1
VII. Dla wybranych wielkości fizykochemicznych
64	gęstość	kilogram na metr sześcienny*)	kg/m3*)	1 kg/m3 = 1 kg : 1 m3	1 m-3.kg	Wielokrotności i podwielokrotności kilograma na metr sześcienny wyraża się tak jak w poz. 2 (por. poz. 17)
65	lepkość dynamiczna	niutonosekunda na metr kwadratowy*)	N.s/m2*)	1 N.s/m2 = (1 N/m2) : [(1 m/s) : 1 m]	1 m-1.kg.s.-1	(por. poz. 28)
66	lepkość kinematyczna	metr kwadratowy na sekundę*)	m2/s	1 m2/s = (1 N.s/m2) : (1 kg/m3)	1 m2.s-1	Wielokrotności i podwielokrotności metra kwadratowego na sekundę wyraża się tak jak w poz. 9 (por. poz. 29)
67	elektryczny moment dipolowy cząsteczki	kulombometr	C.m	1 C.m = 1 C.1 m	1 m.s.A
68	polaryzowalność cząsteczki	kulomb razy metr kwadratowy na wolt	C.m2/V	1 C.m2/V = (1 C.m) : (1 V/m)	1 kg.-1.s4.A
69	przewodnictwo elektrolityczne	simens na metr	S/m	1 S/m = (1 A/m2) : (1 V/m)	1 m-3.kg-1.s3.A2
VIII. Dla wybranych wielkości promieniowania jonizującego
70	dawka pochłonięta	dżul na kilogram	J/kg	1 J/kg = 1 J : 1 kg	1 m2.s-2
71	moc dawki pochłoniętej	wat na kilogram	W/kg	1 W/kg = (1 J/kg) : 1 s	1 m2.s-3
72	dawka ekspozycyjna	kulomb na kilogram	C/kg	1 C/kg = 1 C : 1 kg	1 kg-1.s.A
73	moc dawki ekspozycyjnej	amper na kilogram	A/kg	1 A/kg = (1 C/kg) : 1 s	1 kg-1.A
74	gęstość strumienia energii	wat na metr kwadratowy	W/m2	1 W/m2 = 1 W : 1 m2	1 kg.s-3
75	aktywność	sekunda do potęgi minus pierwszej	s-1	1 s-1	1 s-1
76	gęstość strumienia cząsteczek	metr do potęgi minus drugiej sekunda do potęgi minus pierwszej	m-2.s-1	1 m-2.s-1 = 1 s-1 : 1 m2	1 m-2.s-1

*) wymienione w uchwałach XI Generalnej Konferencji Miar 1960 r.

**) definicje jednostek podstawowych przyjęto zgodnie z uchwałami XI Generalnej Konferencji Miar 1960 r.

***) § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1966 r. w sprawie ustalenia legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 25, poz. 154).

****) wymienione w uchwałach XIII Generalnej Konferencji Miar 1967/68 r.

ZAŁĄCZNIK  Nr 2 ²

JEDNOSTKI MIAR PRZEJŚCIOWO DOPUSZCZONE JAKO LEGALNE DLA WYBRANYCH WIELKOŚCI

Lp.	Wielkość	Nazwa jednostki miary	Oznaczenie	Definicje i relacje między jednostkami	Uwagi
1	2	3	4	5	6
I. Jednostki dla wybranych wielkości geometrycznych i czasu
	długość
1		mikron	µ	1 µ = 10-6 m	poprawną nazwą tej podwielkości metra w układzie SI jest: mikrometr (µm) 10-6 m = 1 µm (por. § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***))
2		angstrem	Á	1 Á = 10-10 m
3		rok świetlny		1 rok świetlny = 9,460 5.1015 m	do stosowania w astronomii
4		parsek	ps	1 ps = 3,084.1016 m	‘’
5		Jednostka astronomiczna długości	AU	1 AU = 1,495.1011 m	do stosowania w astronomii i kosmonautyce
6		mila morska		1 mila morska = 1.852 m	do stosowania w żegludze
7		kabel		1 kabel = 0,1 mili morskiej = 185,2 m	‘‘
8		stopa		1 stopa = 0,304 80 m	‘‘
9		punkt typograficzny		1 punkt typograficzny = 1/2 660 m	do stosowania w poligrafii
10		cycero		1 cycero = 12/2.260 m	‘‘
11		kwadrat		1 kwadrat = 48/2.660 m	‘‘
	pole powierzchni
12		ar	a	1 a = 102 m2	do pomiarów powierzchni gruntów
13		hektar	ha	1 ha = 102 a = 104 m2	‘‘
	objętość
14		litr	l	1 l = 1 dm3 (dokładnie)	do pomiarów objętości płynów i ciał sypkich oraz pojemności naczyń i zbiorników. Nie należy stosować do wyrażania wyników pomiarów wysokiej dokładności. Wielokrotności i podwielokrotności litra wyraża się wg § 2 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	objętość
15		tona rejestrowa	RT	1 RT = 2,831 7 m3	do stosowania w żegludze
16		stopa sześcienna		1 stopa sześcienna = 10-2 RT = 0,028 317 m3	‘‘
	kąt płaski
17		kąt płaski pełny		1 kąt płaski pełny = 2п rad
18		stopień	...°	1° = 2п/360 rad
19		minuta	...’	1’ = 1°/60 = 2п/21 600 rad
20		sekunda	...’’	1’’ = 1’/60 = 2п/1 296 000 rad
21		grad	...g	1g = 2п/400 rad
22		rumb		1 rumb = 2п/32 rad
23		obrót	obr	1 obr = 2п rad	dla ruchu obrotowego
	kąt bryłowy			1 kąt bryłowy pełny = 1 steran = 4π sr
24		steran
25		kąt bryłowy pełny
	czas
26		minuta	min	1 min = 60 s
27		godzina	h	1 h = 60 min = 3.600 s
28		doba, dzień	d	1 d = 24 h = 86.400 s
29		tydzień		1 tydzień = 7d	)
30		miesiąc	)	relacje między tymi jednostkami i dobą nie są jednoznaczne	}jednostki kalendarzowe
31		kwartał	}		)
32		rok	)		)
II. Jednostki dla wybranych wielkości mechanicznych
	masa
33		kwintal	q	1 q = 102 kg	do stosowania w obrocie płodami rolnymi
34		tona	t	1 t = 103 kg	poprawną nazwą tej wielokrotności kilograma w układzie SI jest: megagram (Mg).
					103 kg = 1 Mg (por. § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***) i poz. 2 zał. nr 1)
35		karat metryczny	kr	1 kr = 200 mg = 2.10-4 kg	do stosowania w obrocie kamieniami szlachetnymi i perłami
	prędkość liniowa
36		metr na minutę	m/min	1 m/min = 1/60 m/s
37		kilometr na godzinę	km/h	1 km/h = 1/3,6 m/s
38		węzeł		1 węzeł = 1 mila morska : 1 h = 1.852/3.600 m/s	do stosowania w żegludze
	prędkość kątowa
39		obrót na sekundę	obr/s	1 obr/s = 2п rad/s
40		obrót na minutę	obr/min	1 obr/min = 2п/60 rad/s
	przyśpieszenie kątowe
41		obrót na kwadrat sekundy	obr/s2	1 obr/s2 = 2п rad/s2
42		obrót na kwadrat minuty	obr/min2	1 obr/min2 = 2п/3.600 rad/s2
	gęstość
43		gram na centymetr sześcienny	g/cm3	1 g/cm3 = 1 kg/dm3 = 103 kg/m3
44		kilogram na decymetr sześcienny	kg/dm3
45		kilogram na litr	kg/l	1 kg/l = 1 g/ml = 103 kg/m3	nie należy stosować do wyrażania wyników pomiarów wysokiej dokładności (por. poz. 14)
46		gram na mililitr	g/ml		‘’
47		kilogram na hektolitr	kg/hl	1 kg/hl = 10-2 kg/l = 10 kg/m3	do pomiarów gęstości zboża w stanie zsypnym
	pęd (ilość ruchu)	gramocentymetr na sekundę	g.cm/s	1 g.cm/s = 10-5 kg.m/s
48
	siła
49		dyna	dyn	1 dyn = 10-5 N
50		kilogram-siła	kG
51		kilopond	kp	1 kp = 1 kG = 9.806 65 N (dokładnie)	tylko dla importowanych narzędzi pomiarowych
	moment siły	kilogram – siła razy metr	kG.m	1 kG.m = 9,806 65 N.m (dokładnie)
52
	ciśnienie
53		bar	bar	1 bar = 105 N/m2	wielokrotności i podwielokrotności bara wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
54		kilogram – siła na centymetr kwadratowy	kG/cm2
55		atmosfera techniczna	at	1 kG/cm2 = 1 at = 1 kp/cm2 = 98.066,5 N/m2 (dokładnie)
56		kilopond na centymetr	kp/cm		tylko dla importowanych narzędzi pomiarowych
57		kilogram – siła na metr kwadratowy	kG/m2	1 kG/m2 = 1 kp/m2 = 1 mm H2O = 9,806 65 N/m2 (dokładnie)
58		kilopond na metr kwadratowy	kp/m2		tylko dla importowanych narzędzi pomiarowych
59		milimetr słupa wody	mm H2O
60		atmosfera fizyczna	atm	1 atm = 101.325 N/m2 (dokładnie)	tylko jako wartość 1 atm przy określaniu tzw. ciśnienia normalnego
61		tor	Tr	1 Tr = 1 mm Hg = 1/760 atm = 133,322 N/m2
62		milimetr słupa rtęci	mm Hg
	naprężenie mechaniczne
63		kilogram – siła na centymetr kwadratowy	kG/cm2	1 kG/cm2 = 98.066,5 N/m2 (dokładnie)
64		kilogram – siła na milimetr kwadratowy	kG/mm2	1 kG/mm2 = 102 kG/cm2 = 9.806.650 N/m2 (dokładnie)
	napięcie powierzchniowe	dyna na centymetr	dyn/cm	1 dyn/cm = 10-3 N/m
65
	praca, energia
66		erg	erg	1 erg = 10-7 J
67		kilogram – siła razy metr	kG.m	1 kG.m = 9,806 65 J (dokładnie)
	moc, strumień energii
68		erg na sekundę	erg/s	1 erg/s = 10-7 W
69		koń mechaniczny	KM	1 KM = 75 kG.m/s = 735,498 75 W (dokładnie)	do wyrażania mocy silników spalinowych
	gęstość strumienia energii	erg na centymetr kwadratowy i sekundę	erg/(cm2.s)	1 erg/(cm2.s) = 10-3 W/m2
70
	lepkość dynamiczna	puaz	P	1 P = dN.s/m2 = 10-1 N.s/m2
71					wielokrotności i podwielokrotności puaza wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	lepkość kinematyczna	stokes	St	1 St = 10-4 m2/s
72					wielokrotności i podwielokrotności stokesa wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	lepkość względna	stopień Englera	°E
73					do wyrażania lepkości względnej mierzonej za pomocą wiskozymetru Englera
	natężenie przepływu objętości (objętość strumienia)
74		metr sześcienny na minutę	m3/min	1 m3/min = 1/60 m3/s
75		metr sześcienny na godzinę	m3/h	1 m3/h = 1/3.600 m3/s
76		decymetr sześcienny na godzinę	dm3/h	1 dm3/h = 1/3 600.10-3 m3/s
77		decymetr sześcienny na minutę	dm3/min	1 dm3/min = 1/60.10-3 m3/s
78		litr na godzinę	1/h	1 l/h = 1/3.600.10-3 m3/s	nie należy stosować do wyrażania wyników pomiarów wysokiej dokładności (por. poz. 14)
79		litr na minutę	1/min	1 l/min = 1 dm3/min = 1/60.10-3 m3/s
80		litr na sekundę	1/s	1 l/s = 1 dm3/s = 10-3 m3/s
	strumień masy
81		kilogram na godzinę	kg/h	1 kg/h = 1/3.600 kg/s
82		tona na godzinę	t/h	1 t/h = 103 kg/h = 1/3,6 kg/s
III. Jednostki dla wybranych wielkości cieplnych
83	temperatura t, różnica temperatur	stopień Celsjusza	°C	dla różnicy temperatur 1°C = 1 K	{t}°c = {T}K-273,15
	(skreślona)
84
	(skreślona)
85
	ciepło	kaloria	cal	1 cal = 4.186 8 J (dokładnie)
86					wielokrotności i podwielokrotności kalorii wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	moc, strumień energii
87		kaloria na sekundę	cal/s	1 cal/s = 4,186 8 W (dokładnie)
88		kilokaloria na godzinę	kcal/h	1 kcal/h = 1,163 W (dokładnie)
	ciepło właściwe (właściwa pojemność cieplna)
89		erg na gram i kelwin	erg/(g·K)	1 erg/(g·K) = 10-4J/(kg·K)
90		kaloria na gram i kelwin	cal/(g·K)	1 cal/(g·K) = 4186,8 J/(kg·K) (dokładnie)
91		kilokaloria na kilogram i kelwin	kcal/(kg·K)	1 kcal/(kg·K) = 4186,8 J/(kg·K) (dokładnie)
	gęstość strumienia energii
92		kaloria na centymetr kwadratowy i sekundę	cal/(cm2.s)	1 cal/(cm2.s) = 41.868 W/m2 (dokładnie)
93		kilokaloria na metr kwadratowy i godzinę	kcal/(m2.h)	1 kcal/(m2.h) = 1,163 W/m2 (dokładnie)
	współczynnik przenikania lub wnikania ciepła
94		erg na centymetr kwadratowy, sekundę i kelwin	erg/(cm2·s·K)	1 erg/(cm2·s·K) = 10-3W/(m2·K) (dokładnie)
95		kaloria na centymetr kwadratowy, sekundę i kelwin	cal/(cm2·s·K)	1 cal/(cm2·s·K) = 41 868 W/(m2·K) (dokładnie)
96		kilokaloria na metr kwadratowy, godzinę i kelwin	kcal/(m2·h·K)	1 kcal/(m2·h·K) = 1,163 W/(m2·K) (dokładnie)
	współczynnik przewodzenia ciepła
97	a	erg na centymetr, sekundę i kelwin	erg/(cm·s·K)	1 erg/(cm·s·K) = 10-5W/(m·K)
98		kaloria na centymetr, sekundę i kelwin	cal/(cm·s·K)	1 cal/(cm·s·K) = 418,68 W/(m·K) (dokładnie)
IV. Jednostki dla wybranych wielkości elektrycznych i magnetycznych
	energia
99		watosekunda	W.s	1 W.s = 1 J
100		watogodzina	W.h	1 W.h = 3,6.103 J	wielokrotności watogodziny wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
101		woltoamperosekunda	V.A.s	1 V.A.s = 1 J	do wyrażania energii elektrycznej pozornej wielokrotności woltoamperogodziny wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
102		woltoamperogodzina	V.A.h	1 W.A.h = 3,6.103 J
103		warosekunda	var.s	1 var.s = 1 J	do wyrażania energii elektrycznej biernej wielokrotności warogodziny wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
104		warogodzina	var.h	1 var.h = 3,6.103 J
	moc, strumień energii
105		woltoamper	V.A	1 V.A = 1 W	do wyrażania mocy elektrycznej pozornej. Wielokrotności i podwielokrotności woltoampera wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
106		war	var	1 var = 1 W	do wyrażania mocy elektrycznej biernej. Wielokrotności i podwielokrotności wara wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	gęstość prądu elektrycznego	amper na milimetr kwadratowy	A/mm2	1 A/mm2 = 106 A/m2
107
	ładunek elektryczny	amperogodzina	A/h	1 A.h = 3.600 C
108					Wielokrotności i podwielokrotności amperogodziny wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	strumień magnetyczny	makswel	Mx	1 Mx = 10-8 Wb
109
	indukcja magnetyczna	gaus	Gs	1 Gs = 10-4 T
110
	natężenie pola magnetycznego	ersted	Oe	1 Oe = 1/4 п.103 A/m
111
	siła magnetomotoryczna, napięcie magnetyczne	gilbert	Gb	1 Gb = 1/4 п.10 A
112
V. Jednostki dla wybranych wielkości świetlnych
	ilość światła
113		lumenogodzina	lm.h	1 lm.h = 3.600 lm.s
VI. Jednostki dla wybranych wielkości akustycznych
	ciśnienie akustyczne
114		dyna na centymetr kwadratowy	dyn/cm2	1 dyn/cm2 = 10-1/N/m2
	poziom ciśnienia akustycznego
115		decybel	dB	1 dB odpowiada ciśnieniu akustycznemu p spełniającemu warunek:
				20 lg P/p0 = 1
				gdzie p0 = 2.10-5 N/m2
	poziom głośności
116		fon	fon	1 fon odpowiada poziomowi głośności dźwięku o częstotliwości 1 kHz i o poziomie ciśnienia akustycznego 1 dB
VII. Jednostki dla wybranych wielkości fizykochemicznych
	gęstość
117		gram na centymetr sześcienny	g/cm3		por. poz. 43
118		kilogram na decymetr sześcienny	kg/dm3	1 kg/dm3 = 1 g/cm3 = 103 kg/m3	por. poz. 44
119		kilogram na litr	kg/l		por. poz. 45
120		gram na mililitr	g/ml	1 g/ml = 1 kg/l = 103 kg/m3	por. poz. 46
	lepkość dynamiczna	puaz	P	1 P = dN.s/m2 = 10-1 N.s/m2
121					por. poz. 71
	lepkość kinematyczna	stokes	St	1 St = 10-4 m2/s
122					por. poz. 72
	ilość substancji	mol	mol	1 mol jest ilością substancji układu zawierającego liczbę cząsteczek lub cząstek równą liczbie atomów zawartych w masie 0,012 kg (dokładnie) czystego nuklidu węgla 12C
123					Wielokrotności i podwielokrotności mola wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	masa molowa
124		kilogram na mol	kg/mol	1 kg/mol = 1 kg : 1 mol
125		gram na mol	g/mol	1 g/mol = 10-3 kg/mol
	objętość molowa
126		metr sześcienny na mol	m3/mol	1 m3/mol = 1 m3 : 1 mol
127		litr na mol	l.mol	1 l.mol = 10-3 m3/mol
	molowa energia wewnętrzna, powinowactwo chemiczne, potencjał składnika	dżul na mol	J/mol	1 J/mol = 1 J : 1 mol
128
	molowa pojemność cieplna, entropia molowa	dżul na mol i kelwin	J/(mol·K)	1J/(mol·K)=(1J/mol):1K
129
	stężenie molowe1), równoważnikowe stężenie jonu1)
130		mol na metr sześcienny	mol/m3	1 mol/m3 = 1 mol : 1 m3	1) w odniesieniu do objętości mieszaniny
131		mol na litr	mol/l	1 mol/l = 103 mol/m3
	molalność2)	mol na kilogram	mol/kg	1 mol/kg = 1 mol : 1 kg
132					2) w odniesieniu do masy rozpuszczalnika
	przewodnictwo molowe	simens metr kwadratowy na mol	S.m2/mol	1 S.m2/mol = (1 S/m) : (1 mol/m3)
133
VIII. Jednostki dla wybranych wielkości promieniowania jonizującego
	energia
134		elektronowolt	eV	1 eV = 1,602 10.10-19 J	wielokrotności i podwielokrotności elektronowolta wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	gęstość strumienia energii	elektronowolt na centymetr kwadratowy i sekundę	eV/(cm2.s)	1 eV/(cm2.s) = 1,602 10.10-15 W/m2
135					wielokrotności i podwielokrotności elektronowolta na centymetr kwadratowy i sekundę wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	dawka pochłonięta	rad	rad	1 rad = 0,01 J/kg
136					wielokrotności i podwielokrotności rada wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	moc dawki pochłoniętej
137		rad na sekundę	rad/s	1 rad/s = 0,01 W/kg	wielokrotności i podwielokrotności rada na sekundę wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
138		rad na minutę	rad/min	1 rad/min = 0,01/60 W/kg	wielokrotności i podwielokrotności wyraża się jak w poz. 137
139		rad na godzinę	rad/h	1 rad/h = 0,01/3.600 W/kg	"
	dawka ekspozycyjna	rentgen	R	1 R = 2,58.10-4 C/kg
140					wielokrotności i podwielokrotności rentgena wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
	moc dawki ekspozycyjnej
141		rentgen na sekundę	R/s	1 R/s = 2,58.10-4 A/kg	wielokrotności i podwielokrotności rentgena na sekundę wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)
142		rentgen na minutę	R/min	1 R/min = 1/60 .2,58.10-4 A/kg	"
143		rentgen na godzinę	R/h	1 R/h = 1/3.600 .2,58.10-4 A/kg	"
	aktywność	kiur	Ci	1 Ci = 3,7.1010-1
144					wielokrotności i podwielokrotności kiura wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów***)

^***)§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1966 r. w sprawie ustalenia legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 25, poz. 154).

1 Załącznik nr 1 zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 17 kwietnia 1971 r. (M.P.71.25.160) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 3 maja 1971 r.

2 Załącznik nr 2 zmieniony przez § 2 zarządzenia z dnia 17 kwietnia 1971 r. (M.P.71.25.160) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 3 maja 1971 r.

• Identyfikator: M.P.1966.74.356
• Rodzaj: Zarządzenie
• Tytuł: Ustalenie definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenie pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne.
• Data aktu: 21/12/1966
• Data ogłoszenia: 31/12/1966
• Data wejścia w życie: 31/12/1966