Zasady gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych.

UCHWAŁA NR 224
RADY MINISTRÓW
z dnia 20 czerwca 1958 r.
w sprawie zasad gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych.

Rada Ministrów, na wniosek Centralnego Związku Spółdzielczego, uchwala, co następuje:

I.

Zakres mocy obowiązującej uchwały.

§  1.
1.
Uchwała niniejsza ustala zasady gospodarki finansowej spółdzielni, związków spółdzielni i central spółdzielni, zwanych w dalszych przepisach "organizacjami spółdzielczymi".
2.
Przepisy uchwały nie dotyczą rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich związków.

II.

Organizacja finansowa.

§  2.
Spółdzielnie działają na zasadach pełnego rozrachunku gospodarczego. Prowadzone przez spółdzielnie różne rodzaje działalności (handel detaliczny, skup, przemysł gastronomiczny, produkcja, usługi itp.) powinny być zorganizowane na zasadach pełnego wewnętrznego lub ograniczonego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego.
§  3.
1.
W związkach spółdzielni i centralach spółdzielni działalność związana z wykonywaniem funkcji koordynacji, instruowania oraz kontroli i nadzoru w stosunku do zrzeszonych spółdzielni oraz własnych jednostek gospodarczych (ust. 2) powinna być odgraniczona pod względem organizacyjnym, rachunkowym, planowania i sprawozdawczości od działalności gospodarczej.
2.
Działalność gospodarcza związków spółdzielni i central spółdzielni powinna być zorganizowana na zasadach pełnego wewnętrznego lub ograniczonego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego.
3.
Wydatki związków spółdzielni i central spółdzielni, związane z wykonywaniem funkcji koordynacji, instruowania, kontroli i nadzoru w stosunku do zrzeszonych spółdzielni oraz własnych jednostek gospodarczych, pokrywane są w ramach budżetów zatwierdzonych przez właściwe organy statutowe poszczególnych central spółdzielni.
4.
Stronę dochodową tych budżetów stanowią opłaty zrzeszonych spółdzielni oraz opłaty i wpłaty jednostek gospodarczych związków spółdzielni i central spółdzielni.
5.
Opłaty i wpłaty, o których mowa w ust. 4, uiszczają spółdzielnie, związki spółdzielni i jednostki gospodarcze central spółdzielni na zasadach, w wysokości i w trybie ustalonych przez właściwe organy statutowe poszczególnych central spółdzielni. Organy te decydują również o przeznaczeniu ewentualnych pozostałości nie wydatkowanych z zatwierdzonych budżetów.

III.

Fundusze.

§  4.
1.
Fundusze własne organizacji spółdzielczych składają się z:
1)
funduszu udziałowego, powstającego z wpłat udziałów członkowskich,
2)
funduszu zasobowego (społecznego), powstającego z wpłat wpisowego członków, z wpłat części czystej nadwyżki oraz z innych wpływów określonych uchwałami właściwych organów statutowych poszczególnych organizacji spółdzielczych.
2.
W organizacjach spółdzielczych mogą być tworzone inne fundusze. Cel i sposób tworzenia oraz korzystania z tych funduszów określają właściwe organy statutowe tych organizacji.

IV.

Finansowanie działalności gospodarczej.

§  5.
1.
Organizacje spółdzielcze prowadzące działalność gospodarczą sporządzają plany finansowe, stanowiące podstawę koordynacji dyspozycji środkami pieniężnymi w realizacji zadań wynikających z planów rzeczowych.
2.
Plany finansowe organizacji spółdzielczych stanowią część państwowego planu finansowego.
3.
Plany finansowe organizacji spółdzielczych sporządzane są na podstawie wytycznych ustalanych:
1)
dla spółdzielni zrzeszonych w centralach spółdzielni oraz dla jednostek gospodarczych związków spółdzielni i central spółdzielni - przez właściwe centrale spółdzielni,
2)
dla spółdzielni nie zrzeszonych w centralach spółdzielni - przez jednostki sprawujące nadzór nad ich działalnością gospodarczą.

Plany te są zatwierdzane zgodnie z przepisami wydanymi przez właściwe organy administracji państwowej.

§  6.
1.
Działalność gospodarcza organizacji spółdzielczych finansowana jest z ich środków własnych (łącznie z kredytami bankowymi).
2.
Kapitalne remonty w organizacjach spółdzielczych finansowane są z ich środków własnych. Finansowanie kapitalnych remontów w spółdzielniach mieszkaniowych regulują oddzielne przepisy.
3.
Rodzaje środków własnych przeznaczonych na działalność eksploatacyjną, inwestycyjną i na kapitalne remonty oraz na spłatę kredytów bankowych określają statuty organizacji spółdzielczych oraz przepisy zawarte w szczegółowych systemach finansowych, ustalanych zgodnie z § 12.
4.
Zasady i warunki kredytowania organizacji spółdzielczych ustalane są przez banki w porozumieniu z właściwymi centralami spółdzielni. Dla spółdzielni nie zrzeszonych w centralach spółdzielni zasady i warunki kredytowania ustalają banki w porozumieniu ze spółdzielniami.

V.

Rozliczanie z budżetem Państwa, podział nadwyżki, pokrywanie strat, ceny, marże.

§  7.
Organizacje spółdzielcze uiszczają od działalności gospodarczej podatki i opłaty w wysokości i w trybie wynikającym z obowiązujących przepisów.
§  8.
Zasady podziału czystej nadwyżki ustalają:
1)
dla spółdzielni zrzeszonych w centralach spółdzielni oraz dla jednostek gospodarczych związków spółdzielni i central spółdzielni - właściwe organy statutowe poszczególnych central spółdzielni,
2)
dla spółdzielni nie zrzeszonych w centralach spółdzielni - Centralny Związek Spółdzielczy.
§  9.
Pokrywanie strat organizacji spółdzielczych odbywa się zgodnie z przepisami ustawy o spółdzielniach oraz statutów tych organizacji.
§  10.
Działalność gospodarcza zlecana organizacjom spółdzielczym przez właściwe organy administracji państwowej powinna się opierać na zasadzie rentowności. Zmniejszenie rentowności organizacji spółdzielczych wynikłe z czynności zleconych powinno być rekompensowane przez zlecającego.
§  11.
Zasady i tryb ustalania cen za wyroby i usługi oraz marż przysługujących organizacjom spółdzielczym określają oddzielne przepisy.

VI.

Przepisy końcowe.

§  12.
1.
Szczegółowe przepisy dotyczące organizacji i gospodarki finansowej w zakresie objętym niniejszą uchwałą ustalają w porozumieniu z Ministerstwem Finansów:
1)
dla spółdzielni zrzeszonych w centralach spółdzielni oraz dla związków spółdzielni i central spółdzielni - właściwe organy statutowe poszczególnych central spółdzielni,
2)
dla spółdzielni nie zrzeszonych w centralach spółdzielni - jednostki sprawujące nadzór nad ich działalnością gospodarczą.
2.
W sprawach nie uzgodnionych rozstrzyga ostatecznie Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów.
3.
Szczegółowe przepisy dotyczące organizacji i gospodarki finansowej (ust. 1) mogą niektóre uprawnienia, przysługujące centralom spółdzielni z mocy niniejszej uchwały, przekazać zrzeszonym związkom spółdzielni.
§  13.
Traci moc uchwała nr 44 Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1954 r. w sprawie zatwierdzenia wytycznych gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych spółdzielczości (Monitor Polski Nr A-9, poz. 139)
§  14.
Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1958.52.306

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Zasady gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych.
Data aktu: 20/06/1958
Data ogłoszenia: 11/07/1958
Data wejścia w życie: 11/07/1958