Mianownictwo chorób i przyczyn zgonu.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA
z dnia 30 grudnia 1950 r.
w sprawie mianownictwa chorób i przyczyn zgonu.

Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 3) ustawy z dnia 28 października 1948 r. o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia (Dz. U. R. P. z 1948 r. Nr 55, poz. 434 i z 1950 r. Nr 36, poz. 327) zarządza się, co następuje:
§  1.
Zakłady społeczne służby zdrowia przy prowadzeniu prac z zakresu statystyki i sprawozdawczości obowiązane są stosować mianownictwo chorób i przyczyn zgonu, ustalone w załączniku do niniejszego zarządzenia.
§  2.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 1951 r.

ZAŁĄCZNIK 

MIANOWNICTWO CHORÓB I PRZYCZYN ZGONÓW

obowiązujące od 1 stycznia 1951 r.

KLASA I - CHOROBY ZAKAŹNE

Grupa 1 - Choroby zakaźne ostre:

1 - Dur brzuszny,

2 - Dur rzekomy,

3 - Dur plamisty,

4 - Dur powrotny,

5 - Bruceloza,

6 - Ospa,

7 - Odra,

8 - Płonica,

9 - Krztusiec,

10 - Błonica,

11 - Różyczka,

12 - Ospa wietrzna,

13 - Grypa,

14 - Cholera,

15 - Czerwonka,

16 - Zapalenie okrężnicy - zakaźne krwotoczne

17 - Zatrucia pokarmowe - bakteryjne,

18 - Dżuma,

19 - Porażenie dziecięce nagminne,

20 - Zapalenie mózgu nagminne,

21 - Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych nagminne,

22 - Nosacizna,

23 - Wąglik,

24 - Wścieklizna,

25 - Tężec,

26 - Róża,

27 - Posocznica (oprócz zakażenia połogowego),

28 - Zgorzel gazowa,

29 - Gorączka pappataci,

30 - Ostre zapalenie migdałków,

31 - Tularemia,

32 - Żółta gorączka,

33 - Zapalenie przyusznicy nagminne,

34 - Inne ostre choroby zakaźne.

Grupa 2 - Choroby zakaźne przewlekle:

35 - Zimnica,

36 - Gruźlica narządów oddechowych,

37 - Gruźlica opon mózgowych i środkowego układu nerwowego,

38 - Gruźlica jelit i otrzewnej,

39 - Gruźlica kręgosłupa,

40 - Gruźlica kości i stawów (oprócz gruźlicy kręgosłupa),

41 - Gruźlica prosówkowa,

42 - Gruźlica skóry,

43 - Gruźlica węzłów chłonnych obwodowych,

44 - Gruźlica innych narządów,

45 -Kiła wrodzona,

46 - Kiła nabyta pierwotna,

47 - Kiła nabyta wtórna,

48 - Kiła nabyta późna,

49 - Wiąd rdzenia,

50 - Porażenie postępujące,

51 - Kiła utajona, bezobjawowa,

52 - Kiła bliżej nieokreślona,

53 - Rzeżączka,

54 - Zapalenie oczu rzeżączkowe,

55 - Wrzód miękki,

56 - Dymienice ziarnicowate,

57 - Trąd,

58 - Leishmanioza,

59 -Inne przewlekłe choroby zakaźne.

KLASA II - CHOROBY PASOŻYTNICZE

Grupa 1 - Choroby, wywołane przez pasożyty jelitowe:

60 - Zakażenie tęgoryjcem dwunastnicy,

61 - Włośnica,

62 - Glistnica,

63 - Zakażenie włosogłówką,

64 - Zakażenie owsikiem,

65 - Bąblowiec,

66 - Zakażenie tasiemcem,

67 - Zakażenie tasiemcem karłowatym,

68 - Wągrzyca,

69 - Zakażenie bruzdogłowcem szerokim,

70 - Inne choroby robacze.

Grupa 2 - Grzybice:

71 - Promienica,

72 - Grzybica strzygąca,

73 - Grzybica woszczynowa,

74 - Grzybica epidermofitowa,

75 - Inne grzybice.

Grupa 3 - Inne choroby pasożytnicze:

76 - Świerzb,

77 - Inne choroby pasożytnicze.

KLASA III - URAZY

Grupa 1 - Urazy umyślne:

78 - Zabójstwo,

79 - Samobójstwo,

80 - Śmierć gwałtowna, bliżej nieokreślona.

Grupa 2 - Urazy związane z wykonywaniem zawodu:

81 - Urazy mechaniczne,

82 - Oparzenia,

83 - Rażenia prądem elektrycznym,

84 - Inne urazy w związku z wykonywaniem zawodu.

Grupa 3 - Urazy nie związane z wykonywaniem zawodu:

85 - Urazy mechaniczne,

86 - Oparzenia,

87 - Odmrożenia,

88 - Utonięcie,

89 - Rażenie prądem elektrycznym,

90 - Rażenie piorunem,

91 - Urazy spowodowane przez zwierzęta,

92 - Inne urazy nie związane z wykonywaniem zawodu i bliżej nieokreślone.

KLASA IV - ZATRUCIA

Grupa 1 - Zatrucia zawodowe:

93 - Zatrucia zawodowe.

Grupa 2 - Zatrucia pokarmowe:

94 - Zatrucia pokarmowe - niebakteryjne.

Grupa 3 - Narkomanie:

95 - Zatrucia alkoholem i jego namiastkami,

96 - Inne narkomanie.

Grupa 4 - Inne zatrucia:

97 - Inne zatrucia niezawodowe i przypadkowe.

KLASA V - NOWOTWORY

98 - Rak i inne nowotwory złośliwe narządów trawienia,

99 - Rak i inne nowotwory złośliwe narządów oddechowych,

100 - Rak i inne nowotwory złośliwe narządów płciowych kobiecych,

101 - Rak i inne nowotwory złośliwe sutka,

102 - Rak i inne nowotwory złośliwe narządów płciowych męskich,

103 - Rak i inne nowotwory złośliwe skóry,

104 - Rak (przerzutowy) i inne nowotwory złośliwe ośrodkowego układu nerwowego,

105 - Rak i inne nowotwory złośliwe innych narządów i nieokreślonego umiejscowienia,

106 - Nowotwory dobrotliwe,

107 - Nowotwory nie wymienione jako złośliwe lub dobrotliwe.

KLASA VI - AWITAMINOZY

108 - Krzywica,

109 - Gnilec,

110 - Pelagra,

111 - Sprue,

112 - Inne awitaminozy.

KLASA VII - SCHORZENIA GOŚĆCOWE (REUMATYCZNE)

113 - Ostry gościec stawowy,

114 - Gościec przewlekły,

115 - Gościec bliżej nieokreślony.

KLASA VIII - CHOROBY PRZEMIANY MATERII

116 - Cukrzyca,

117 - Otyłość,

118 - Dna,

119 - Inne zaburzenia przemiany materii.

KLASA IX - CHOROBY GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH

120 - Choroby tarczycy,

121 - Choroby przytarczycy,

122 - Choroby grasicy,

123 - Choroby nadnerczy,

124 - Choroby przysadki mózgowej,

125 - Choroby wydzielnicze jajników,

126 - Choroby innych gruczołów dokrewnych.

KLASA X - CHOROBY KRWI I NARZĄDÓW KRWIOTWÓRCZYCH

127 - Niedokrwistość,

128 - Białaczka,

129 - Choroby śledziony,

130 - Skazy krwotoczne,

131 - Inne choroby krwi i narządów krwiotwórczych.

KLASA XI - CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO

132 - Zapalenie mózgu (niezakaźne),

133 - Zapalenie opon (nieepidemiczne),

134 - Miażdżyca naczyń mózgowych, udar mózgu,

135 - Choroby rdzenia,

136 - Padaczka,

137 - Drgawki dziecięce,

138 - Schorzenia układu nerwowego obwodowego,

139 - Nerwice czynnościowe,

140 - Inne choroby układu nerwowego,

141 - Choroby psychiczne.

KLASA XII - CHOROBY NARZĄDÓW WZROKU

142 - Zapalenie spojówek,

143 - Zaćma,

144 - Jaskra,

145 - Inne choroby narządów wzroku,

KLASA XIII - CHOROBY NARZĄDÓW SŁUCHU

146 - Choroby narządów słuchu.

KLASA XIV - CHOROBY NARZĄDÓW KRĄŻENIA

147 - Zapalenie wsierdzia,

148 - Ostre zapalenie osierdzia,

149 - Wady zastawkowe serca,

150 - Zapalenie mięśnia serca,

151 - Dusznica bolesna i choroby naczyń wieńcowych serca,

152 - Inne choroby serca,

153 - Miażdżyca tętnic ogólna lub bliżej nieokreślona,

154 - Inne choroby tętnic,

155 - Choroby układu chłonnego,

156 - Choroby żył,

157 - Nadciśnienie samoistne,

158 - Inne choroby narządów krążenia.

KLASA XV - CHOROBY NARZĄDÓW ODDECHOWYCH

159 - Choroby jamy nosa i zatok bocznych nosa,

160 - Choroby krtani,

161 - Nieżyt oskrzeli,

162 - Zapalenie płatowe płuc,

163 - Inne postacie zapalenia płuc i zapalenie płuc bliżej nieokreślone,

164 - Zapalenie opłucnej,

165 - Rozedma płuc,

166 - Dychawica oskrzelowa,

167 - Inne choroby narządów oddechowych.

KLASA XVI - CHOROBY NARZĄDÓW TRAWIENIA

168 - Choroby zębów i dziąseł,

169 - Choroby jamy ustnej prócz chorób zębów i dziąseł,

170 - Choroby gardła i migdałków,

171 - Choroby przełyku,

172 - Wrzód żołądka lub dwunastnicy,

173 - Inne choroby żołądka,

174 - Ostry nieżyt żołądka i jelit,

175 - Ostry nieżyt żołądka i jelit u dzieci do lat 3,

176 - Zapalenie wyrostka robaczkowego,

177 - Przepuklina,

178 - Niedrożność jelit,

179 - Inne choroby jelit,

180 - Kamica wątroby i dróg żółciowych,

181 - Inne choroby wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego,

182 - Choroby trzustki,

183 - Zapalenie otrzewnej,

184 - Inne choroby.

KLASA XVII - CHOROBY NARZĄDÓW RUCHU

185 - Choroby kości,

186 - Choroby stawów,

187 - Choroby mięśni.

KLASA XVIII - CHOROBY SKÓRY

188 - Ropne schorzenia skóry i tkanki podskórnej,

189 - Inne choroby skóry.

KLASA XIX - CHOROBY NARZĄDÓW MOCZOWYCH

190 - Zapalenie nerek i nerczyce,

191 - Kamica nerkowa i dróg moczowych,

192 - Inne choroby nerek, miedniczek nerkowych i moczowodów,

193 - Inne choroby pęcherza moczowego,

194 - Choroby cewki moczowej.

KLASA XX - CHOROBY NARZĄDÓW PŁCIOWYCH MĘSKICH (prócz wenerycznych)

195 - Choroby gruczołu krokowego,

196 - Inne choroby narządów płciowych męskich.

KLASA XXI - CHOROBY NARZĄDÓW PŁCIOWYCH KOBIECYCH (prócz związanych z porodem i wenerycznych)

197 - Choroby jajników, jajowodów i przymacicza,

198 - Choroby macicy,

199 - Choroby sutka,

200 - Inne choroby narządów płciowych kobiecych.

KLASA XXII - WADY ROZWOJOWE WRODZONE

201 - Wady rozwojowe wrodzone (prócz wad płodów martwo urodzonych).

KLASA XXIII - CHOROBY CIĄŻY, PORODU I POŁOGU

202 - Ciąża pozamaciczna,

203 - Zatrucia ciążowe,

204 - Poród przedwczesny,

205 - Inne powikłania ciąży,

206 - Poronienie wywołane sztucznie ze wskazań lekarskich,

207 - Poronienie w toku lub zaczęte przed przyjęciem do zakładu,

208 - Krwotok przy porodzie,

209 - Zakrzep lub zator przy porodzie,

210 - Posocznica połogowa,

211 - Inne powikłania porodowe,

212 - Poporodowe schorzenia sutka,

213 - Inne choroby ciąży, porodu i połogu.

KLASA XXIV - CHOROBY NOWORODKÓW

214 - Wcześniactwo,

215 - Wątłość wrodzona,

216 - Następstwa porodu (prócz martwo urodzonych),

217 - Inne choroby noworodków.

KLASA XXV - UWIĄD STARCZY

218 - Uwiąd starczy.

KLASA XXVI - CHOROBY NIEDOKŁADNIE OKREŚLONE I NIE MIESZCZĄCE SIĘ W MIANOWNICTWIE CHORÓB I PRZYCZYN ZGONÓW

219 - Choroby niedokładnie określone i nie mieszczące się w mianownictwie chorób i przyczyn zgonów.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1951.A-3.41

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Mianownictwo chorób i przyczyn zgonu.
Data aktu: 30/12/1950
Data ogłoszenia: 16/01/1951
Data wejścia w życie: 16/01/1951, 01/01/1951