Sprawozdanie z postępów Czarnogóry w 2014 r. (2014/2947(RSP)).

Sprawozdanie z postępów Czarnogóry w 2014 r.

P8_TA(2015)0063

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie sprawozdania z postępów Czarnogóry w 2014 r. (2014/2947(RSP))

(2016/C 316/05)

(Dz.U.UE C z dnia 30 sierpnia 2016 r.)

Parlament Europejski,

-
uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej przyjęte w dniach 19-20 czerwca 2003 r. i załącznik do nich zatytułowany "Agenda z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: w kierunku integracji europejskiej",
-
uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony 1 z dnia 29 marca 2010 r.,
-
uwzględniając wynik konferencji w sprawie przystąpienia Czarnogóry do Unii Europejskiej, która odbyła się w dniu 16 grudnia 2014 r.,
-
uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie postępów osiągniętych przez Czarnogórę we wdrażaniu reform (COM(2012)0222) oraz konkluzje Rady z dnia 26 czerwca 2012 r. zawierające decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w dniu 29 czerwca 2012 r.,
-
uwzględniając komunikat Komisji pt. "Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania w latach 2014-2015" z dnia 8 października 2014 r. (COM(2014)0700) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji SWD(2014)0301 pt. "Sprawozdanie z postępów Czarnogóry w 2014 r.", a także orientacyjny dokument strategiczny na lata 2014-2020 przyjęty dnia 19 sierpnia 2014 r.,
-
uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Ogólnych z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie rozszerzenia UE oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia,
-
uwzględniając oświadczenie i zalecenia będące wynikiem 9. posiedzenia Komisji Parlamentarnej ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia UE - Czarnogóra z dni 1-2 grudnia 2014 r.,
-
uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Czarnogóry,
-
uwzględniając pracę stałego sprawozdawcy Komisji Spraw Zagranicznych ds. Czarnogóry Charlesa Tannocka,
-
uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A.
mając na uwadze, że Czarnogóra jest obecnie jedynym krajem w regionie, który tymczasowo zamyka rozdziały negocjacyjne z UE oraz otwiera nowe, co stanowi pożądany postęp; mając na uwadze, że uważa się, iż ta wiodąca rola oznacza większą odpowiedzialność zarówno w kontekście regionalnym, jak i w odniesieniu do całego procesu rozszerzenia;
B.
mając na uwadze, że każdy kraj kandydujący jest oceniany na podstawie własnych osiągnięć, a dalsze postępy będą uzależnione od skutecznego wdrożenia strategii reform i planów działania przyjętych przez ten kraj;
C.
mając na uwadze, że trwały dialog i konstruktywna współpraca między rządem a opozycją mają istotne znaczenie dla osiągnięcia postępów w przygotowaniach do przystąpienia oraz dla zapewnienia zaufania obywateli do procesu wyborczego i instytucji państwowych; mając na uwadze, że wszystkie siły polityczne powinny nadal skupiać się na procesie przystąpienia tego kraju do UE;
D.
mając na uwadze, że Czarnogóra powinna dalej wykazywać się dobrymi wynikami w dziedzinie praworządności, co jest podstawowym warunkiem wstępnym przystąpienia do UE oraz przyjęcia obowiązków związanych z członkostwem w UE; mając na uwadze, że korupcja pozostaje bardzo poważnym problemem;
E.
mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie odgrywa istotną rolę w procesie reform i integracji z UE;
F.
mając na uwadze, że kwestia wolności wypowiedzi i wolności mediów jest wciąż powodem do niepokoju; mając na uwadze, że w okresie, którego dotyczy sprawozdanie, odnotowano nowe przypadki użycia przemocy wobec mediów, chociaż według doniesień są one coraz rzadsze; mając na uwadze, że właściwe organy muszą usprawnić dochodzenie i ściganie w przypadku starych i nowych incydentów, a także stworzyć pozytywną atmosferę dla swobodnego i niezależnego funkcjonowania mediów;
1.
z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w negocjacjach akcesyjnych i odnotowuje, że do tej pory otwarto szesnaście rozdziałów, w tym rozdziały 23, 24 i 31, natomiast dwa rozdziały (nauka i badania, edukacja i kultura) zostały tymczasowo zamknięte;
2.
zachęca do kontynuacji negocjacji akcesyjnych na podstawie wdrożonych reform i konkretnych rezultatów, zwłaszcza w dziedzinie praworządności, środowiska medialnego i zwalczania korupcji; wyraża zadowolenie z przyjęcia w dniu 16 grudnia 2014 r. wielu ustaw zgodnych z planem działania dotyczącym rozdziału 23; jest zdania, że postępowi w negocjacjach i poprawie ram strategicznych, normatywnych i instytucjonalnych musi towarzyszyć rzeczywisty postęp na miejscu, obejmujący wdrażanie odnośnych planów działania i strategii;
3.
z zadowoleniem przyjmuje dalsze wzmocnienie struktur negocjacyjnych, w tym utworzenie Rady ds. Praworządności; wzywa rząd do wzmocnienia koordynacji wewnątrz instytucji oraz rozszerzenia konsultacji między ministerstwami;
4.
przypomina, że reformy związane z praworządnością stanowią sedno procesu integracji europejskiej i są głównym warunkiem postępu w ogólnych rozmowach akcesyjnych; uważa, że wola polityczna ma nadal podstawowe znaczenie dla osiągnięcia i utrzymania istotnych postępów w zwalczaniu korupcji i przestępczości zorganizowanej, co stanowi ostateczny sprawdzian niezawisłości, skuteczności i profesjonalizmu wymiaru sprawiedliwości;
5.
zwraca uwagę, że ważne jest zapewnienie uczestnictwa w procesie reform oraz czynnego udziału społeczeństwa obywatelskiego, tak aby osiągnąć niezbędny postęp w negocjacjach; wzywa do aktywniejszej kontroli parlamentarnej w tym zakresie;
6.
wyraża zadowolenie z przyjęcia planu działania na 2014 r. mającego na celu zwiększenie kontroli parlamentarnej oraz parlamentarnego kodeksu etyki w grudniu 2014 r.; podkreśla potrzebę zwiększenia zdolności do działania parlamentu Czarnogóry i podjęcia działań następczych w związku z przyjętym przez parlament w lipcu 2013 r. sprawozdaniem technicznym w sprawie domniemanego sprzeniewierzenia funduszy publicznych do celów partii politycznych, oraz podkreśla, że wymiar sprawiedliwości wciąż nie przeprowadził wszystkich niezbędnych działań; zachęca rząd, by rozważył odpowiednie zalecenia parlamentu Czarnogóry oraz poprawił dostęp parlamentu do odnośnych informacji;
7.
jest zaniepokojony faktem, że głęboka polaryzacja krajowej sceny politycznej doprowadziła do bojkotu niektórych posiedzeń parlamentarnych przez główną partię opozycyjną, mianowicie tury pytań premiera, i że zagraża to demokratycznemu funkcjonowaniu instytucji; dlatego też wzywa wszystkie siły polityczne, zarówno rządowe, jak i opozycyjne, by skupiły się na procesie przystąpienia kraju do UE oraz zaangażowały w trwały dialog i konstruktywną współpracę, zwłaszcza w parlamencie; podkreśla, że silna wola polityczna jest niezbędna dla pomyślnej realizacji strategii i wzmocnienia instytucji;
8.
zachęca rząd do skutecznego wdrożenia zaleceń OBWE/ODIHR, Komisji Weneckiej i GRECO dotyczących ordynacji wyborczej zgodnie z europejskimi standardami i najlepszymi praktykami, w tym również w odniesieniu do prawa do startowania w wyborach jako niezależny kandydat, proporcjonalnego finansowania publicznego w celu stworzenia równych warunków dla wszystkich kandydatów, a także kontrolowania partii politycznych; zauważa, że wybory lokalne charakteryzowały się zarzutami o nieprawidłowości wyborcze; podkreśla, że właściwe organy powinny wszcząć dochodzenie, a w razie konieczności ścigać sprawców;
9.
podkreśla, że należy jasno oddzielić stanowisko państwa od stanowiska partii; wyraża zadowolenie z przyjęcia w grudniu 2014 r. nowej ustawy o finansowaniu partii politycznych i wzywa wszystkie partie polityczne do przedstawienia wyników skutecznego wdrożenia tej ustawy, której celem powinno być znaczne ograniczenie możliwości sprzeniewierzenia funduszy publicznych; ubolewa, że istotne elementy odnośnego prawodawstwa przyjęto bez międzypartyjnego konsensusu;
10.
z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja położyła w procesie akcesyjnym większy nacisk na reformę administracji publicznej; z zadowoleniem przyjmuje postępy w tej dziedzinie, lecz stwierdza, że należy poczynić dalsze kroki, aby poprawić jakość ustawodawstwa i lokalnego zarządzania; podziela obawy dotyczące upolitycznienia administracji publicznej; wzywa do dokonania postępów w zwiększaniu przejrzystości, skuteczności i rozliczalności administracji rządowej na szczeblu centralnym i lokalnym oraz do poprawy koordynacji działań organów administracji, a także koordynacji między samorządami lokalnymi, zwłaszcza w dziedzinie inwestycji, planowania projektów i ich wdrażania; uważa, że kluczowe jest rozwiązanie problemów dotyczących kryteriów zatrudniania, zwalniania i oceniania pracowników, niewdrożenia ocen wyników oraz słabych zdolności administracyjnych, nadzorczych i kontrolnych;
11.
zachęca do dalszych wysiłków mających na celu zwiększenie zdolności do działania urzędu rzecznika praw obywatelskich w sprawach dotyczących przeciwdziałania dyskryminacji;
12.
z zadowoleniem przyjmuje nową strategię dotyczącą reformy sądownictwa na lata 2014-2018 i stwierdza z zadowoleniem, że odnośny plan działania został generalnie wdrożony w terminie oraz że wybrano nowego prokuratora generalnego; z zadowoleniem przyjmuje nowe środki prawne mające na celu zwiększenie przejrzystości procedury wyboru prokuratorów generalnych; zauważa, że postępy poczynione w dziedzinie reformy sądownictwa ułatwiły otwarcie czterech dodatkowych rozdziałów podczas międzyrządowej konferencji w grudniu 2014 r.; zachęca do dalszych wysiłków na rzecz monitorowania i dalszego zmniejszania zaległości w rozpatrywaniu spraw oraz długości postępowań sądowych, a także sprawniejszego funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego;
13.
z zadowoleniem przyjmuje postępy Czarnogóry we wdrażaniu reform mających na celu zapewnienie niezawisłości i większej skuteczności wymiaru sprawiedliwości; jest wciąż poważnie zaniepokojony nieuprawnionymi naciskami na niezależność sądownictwa, zwłaszcza przy rekrutacji i rozwoju kariery sędziów i prokuratorów; podkreśla pilną potrzebę uściślenia kryteriów wyboru przy nominacjach i awansach, a także przestrzegania zasad legalności i proporcjonalności w postępowaniach dyscyplinarnych; wzywa do przeprowadzenia kluczowych reform systemu rekrutacji, awansów i kar dyscyplinarnych dla sędziów i prokuratorów; odnotowuje, że część tych kwestii będzie przedmiotem pakietu ustaw dotyczących organizacji sądownictwa;
14.
jest zaniepokojony zaległościami Trybunału Konstytucyjnego w rozpatrywaniu spraw, w szczególności tych dotyczących możliwego systematycznego naruszania praw człowieka, takich jak inicjatywa rozpatrzenia kwestii konstytucjonalności ustawy o wykroczeniach;
15.
jest zaniepokojony, że nie podjęto istotnych wysiłków w celu położenia kresu bezkarności w sprawach dotyczących zbrodni wojennych; zachęca właściwe organy do terminowego prowadzenia spraw dotyczących zbrodni wojennych, w tym również na najwyższym szczeblu; wzywa właściwe organy, by skutecznie przeprowadziły śledztwa, oskarżyły, osądziły i ukarały sprawców zbrodni wojennych zgodnie z międzynarodowymi standardami, a także by zadbały o wykonanie orzeczeń sądowych oraz zagwarantowały ofiarom łatwy dostęp do wymiaru sprawiedliwości i godziwą rekompensatę;
16.
jest zaniepokojony faktem, że mimo znacznych środków finansowych przekazanych władzom przez międzynarodowych darczyńców osiągnięto jedynie niewielkie postępy w zwalczaniu korupcji, która nadal stanowi zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania oraz stabilności instytucji demokratycznych, praworządności i rozwoju gospodarczego; wzywa krajową komisję ds. wdrożenia strategii walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną - jako główną jednostkę koordynującą zwalczanie korupcji - do odegrania bardziej proaktywnej roli; podkreśla pilną potrzebę aktywniejszego udziału i skuteczniejszej współpracy rządu, wszystkich sektorów życia publicznego i społeczeństwa obywatelskiego w zapobieganiu korupcji, we wzmacnianiu prawodawstwa i ochronie informatorów;
17.
wzywa władze do rozszerzenia uprawnień prokuratorów, sędziów, policji i innych organów ścigania oraz do wykazania się solidnymi wynikami w dziedzinie dochodzeń, postępowań sądowych i wyroków skazujących na wszystkich szczeblach, w tym również w sprawach o korupcję na wysokim szczeblu; wyraża zadowolenie z przyjęcia przepisów antykorupcyjnych, zwłaszcza dotyczących lobbingu, ogólnego postępowania administracyjnego, zamówień publicznych oraz poprawek do przepisów o zapobieganiu konfliktom interesów; wzywa do ich skutecznego wdrożenia, aby umożliwić pogłębienie współpracy między organami ścigania oraz rozbudować system rozpoznawania konfliktów interesów i weryfikacji oświadczeń majątkowych; wzywa Komisję, by ściśle monitorowała wdrażanie tych przepisów; uważa, że należy wzmocnić instytucje, aby umożliwić im przyjęcie bardziej proaktywnego podejścia wobec korupcji, a także w pełni zaangażować nową komisję parlamentarną w nadzór nad pracami agencji antykorupcyjnej, która powinna dysponować wystarczającymi zasobami; podkreśla, że braki w zakresie niezawisłości i rozliczalności wymiaru sprawiedliwości pozostają przedmiotem głębokiego zaniepokojenia i utrudniają zwalczanie korupcji;
18.
wzywa także wymiar sprawiedliwości do bardziej przejrzystych działań w dziedzinie korupcji i przestępczości zorganizowanej, szczególnie w odniesieniu do zamieszczania w wyrokach nazw przedsiębiorstw, osób prywatnych i urzędników zamieszanych w takie przestępstwa;
19.
zauważa, że częste zmiany prawa mogą obniżyć skuteczność walki z przestępczością zorganizowaną; wzywa do zwiększenia możliwości działania właściwych organów, w szczególności przy prowadzeniu złożonych dochodzeń i skomplikowanych spraw; z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie poprawek do kodeksu karnego w celu zapobiegania radykalizacji i ekstremizmowi religijnemu oraz monitorowania ich przejawów; z zadowoleniem przyjmuje nowe przepisy prawa karnego, które za niezgodne z prawem uznają wstępowanie w szeregi "zagranicznych bojowników", w tym dżihadystów; wzywa właściwe organy do skutecznego wdrożenia stosownych przepisów prawnych w celu zapobiegania wszelkim ewentualnym zagrożeniom dla bezpieczeństwa obywateli Czarnogóry oraz monitorowania takich zagrożeń; podkreśla, że należy zwalczać wszelkie formy ekstremizmu;
20.
z zadowoleniem przyjmuje podpisanie umowy o współpracy strategicznej i operacyjnej między Czarnogórą i Europolem, postęp w negocjacjach dotyczących zawarcia umowy z Eurojustem oraz uzyskanie przez instytucje Czarnogóry statutu obserwatora w odpowiednich europejskich sieciach sądowych; zachęca do ścisłej współpracy operacyjnej z odpowiednimi europejskimi organami sądowniczymi, w tym w kwestii handlu ludźmi;
21.
odnotowuje niedawne wysiłki na rzecz ulepszenia mechanizmów konsultacji z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, aby uzyskać większą przejrzystość w prowadzeniu polityki i stanowieniu prawa w pluralistyczny sposób; z zadowoleniem przyjmuje publiczne debaty na temat przeglądu planów działania dotyczących rozdziałów 23 i 24; zachęca właściwe organy, by w dalszym ciągu dbały o trwałe finansowanie publiczne dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz odpowiednie ramy instytucjonalne; z zadowoleniem przyjmuje powołanie przez rząd nowej rady ds. rozwoju organizacji pozarządowych; wzywa właściwe organy, by dostosowały ramy prawne i praktyki w celu chronienia działaczy społeczeństwa obywatelskiego przed atakami i nienawiścią, którą według doniesień szerzą niektóre gazety, a także by stworzyły warunki, w których działacze ci mogliby wykonywać swą pracę bez strachu i ryzyka odwetu;
22.
ponownie podkreśla znaczenie wolności słowa jako jednej z głównych wartości Unii Europejskiej; uważa, iż sprawą kluczową dla dziennikarzy jest pełna niezależność; jest poważnie zaniepokojony pogorszeniem się sytuacji w zakresie wolności mediów oraz niskimi standardami zawodowymi i etycznymi wśród pracowników mediów w Czarnogórze; głęboko ubolewa nad tym, że w dalszym ciągu dochodzi do ataków na dziennikarzy i własność mediów; odnotowuje, że rząd Czarnogóry powołał komisję do zbadania ataków na dziennikarzy; wzywa właściwe organy, by wdrożyły zalecenia tej komisji oraz sporządziły spójny rejestr oskarżeń oraz ostatecznych wyroków skazujących; uważa, że dla pogłębienia standardów demokratycznych zasadnicze znaczenie ma niezależność mediów publicznych korzystających z niezależności redakcyjnej oraz stabilnego i trwałego finansowania; podkreśla, że odpowiedzialność za stworzenie atmosfery tolerancji dla odmiennych poglądów spoczywa na wszystkich przedstawicielach sceny politycznej i mediów; podkreśla, że oświadczenia publiczne wspierające wolność mediów mogą stworzyć atmosferę prowadzącą do poszanowania i ochrony dziennikarzy; z zadowoleniem przyjmuje porozumienie między przedstawicielami mediów w sprawie przeglądu kodeksu etyki zawodowej, będącego pierwszym krokiem na drodze do poprawy samoregulacji mediów; uważa za niezbędne przyjęcie jasnych ram prawnych określających zasady dotyczące struktury własności i finansowania mediów;
23.
jest zdania, że przejrzyste podejście do totalitarnej przeszłości, obejmujące otwarcie archiwów tajnych służb, stanowi krok w kierunku dalszej demokratyzacji, rozliczalności i siły instytucji;
24.
z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przepisy antydyskryminacyjne zostały niemal całkowicie dostosowane do dorobku prawnego UE; zachęca władze do usunięcia pozostałych niedociągnięć dotyczących dyskryminacji rasowej i przepisów dotyczących kar; wzywa władze, by udostępniły Radzie ds. Walki z Dyskryminacją wszelkie niezbędne zasoby finansowe i administracyjne; przyznaje, że osiągnięto pewien postęp w dziedzinie integracji społecznej i edukacji Romów, jest jednak zaniepokojony wysokim odsetkiem uczniów przedwcześnie porzucających naukę oraz niskim odsetkiem Romów w łącznej liczbie uczniów; wzywa do wsparcia inicjatyw na rzecz poprawy dostępu ludności romskiej do mieszkań, opieki zdrowotnej, edukacji i zatrudnienia, a także upodmiotowienia kobiet romskich i edukacji uczennic pochodzenia romskiego; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki odpowiednich organów na rzecz ochrony praw osób LGBTI podczas drugiej Parady Równości, która odbyła się bez zakłóceń; jest jednak zaniepokojony faktem, iż ataki na członków i działaczy społeczności LGBTI nadal trwają; wzywa podmioty polityczne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, by zwalczały powszechną wrogość i przemoc wobec mniejszości seksualnych, zwłaszcza poprzez działania polegające na edukowaniu i informowaniu opinii publicznej w celu zmiany postaw oraz poprzez organizowanie szkoleń dla funkcjonariuszy policji, prokuratorów i sędziów;
25.
z zadowoleniem przyjmuje ulepszenia ram prawnych z myślą o prawach osób niepełnosprawnych; zauważa, że dalsze działania są niezbędne, aby ramy te były zgodne z dorobkiem UE; wzywa rząd do przyspieszenia postępów dokonywanych w zakresie dostępności budynków dla osób niepełnosprawnych i ubolewa, że większość instytucji państwowych i lokalnych, w tym wybranych budynków priorytetowych (takich jak parlament i sądy), wciąż nie jest dostępna dla osób niepełnosprawnych; pozostaje zaniepokojony wysokim odsetkiem uczniów niepełnosprawnych, którzy porzucają naukę po ukończeniu szkoły podstawowej lub średniej; zwraca uwagę, ze należy zapewnić dostateczną przejrzystość funduszu na rzecz rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz jego wydatków;
26.
podkreśla potrzebę dalszego umacniania wdrażania i prowadzenia działań następczych w zakresie ustaw i strategii dotyczących dzieci oraz zapewnienia odpowiednich możliwości; wzywa do poprawy jakości edukacji dla wszystkich dzieci oraz do podejmowania dalszych wysiłków na rzecz wspierania dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji; podkreśla znaczenie rozszerzenia reformy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich także na dzieci w postępowaniach administracyjnych, cywilnych i karnych w celu sprzyjania szerszemu dostępowi do wymiaru sprawiedliwości;
27.
jest zaniepokojony niewielkimi postępami pod względem praw kobiet, równouprawnienia płci, reprezentacji kobiet w polityce i na rynku pracy oraz zwalczania przemocy domowej; w związku z tym podkreśla pilną potrzebę szybszych postępów, jeżeli chodzi o prawa kobiet, równouprawnienie płci, reprezentację kobiet w polityce i na rynku pracy, a także zwalczanie przemocy domowej; w związku z tym wzywa do większego zaangażowania parlamentu, bardziej usystematyzowanej współpracy ze społeczeństwem obywatelskim, zwiększenia zdolności instytucjonalnych, w tym pogłębienia współpracy między instytucjami opieki społecznej a organami ścigania; apeluje, by prawa ofiar były podstawą wszystkich środków oraz by dołożono wszelkich starań w celu zapobiegania aktom przemocy domowej, dochodzenia w tych sprawach, karania sprawców i zapewniania odszkodowań ofiarom;
28.
z zadowoleniem przyjmuje politykę Czarnogóry zmierzającą do tworzenia atmosfery tolerancji i integracji wszystkich mniejszości narodowych; zdecydowanie zachęca władze Czarnogóry do dalszej ochrony wielonarodowej tożsamości regionu Zatoki Kotorskiej oraz do umocnienia współpracy kulturalnej i gospodarczej tego regionu z sąsiadującymi państwami członkowskimi UE;
29.
z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż wolność przekonań, sumienia i religii jest nadal zapewniona i egzekwowana; zauważa, że napięcia utrzymują się między serbskim i czarnogórskim kościołem prawosławnym, szczególnie w kwestiach dotyczących własności; wzywa do przyjęcia nowej ustawy o prawnym statusie wspólnot religijnych;
30.
zachęca rząd do wdrożenia zrównoważonych reform gospodarczych, w tym przepisów prawnych dotyczących mechanizmów antykonkurencyjnych, tak aby pobudzić konkurencyjność i przezwyciężyć niedoskonałości strukturalne, zlikwidować ogromną szarą strefę, a także ogólnie poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej; wzywa do pogłębienia dialogu społecznego między różnymi partnerami; ponadto wzywa do zwiększenia zdolności kształtowania i koordynowania polityki gospodarczej, w tym zaangażowania w publiczne konsultacje, również w celu zmniejszenia różnic regionalnych; podkreśla potrzebę skutecznego zwalczania uchylania się od płacenia podatków; jest zaniepokojony tym, że niejasne przepisy prawne i sądowe - w tym dotyczące udzielania zezwoleń, procedur administracji podatkowej i egzekwowania umów - mogą pociągać za sobą ryzyko dla podmiotów gospodarczych i podważać zdolność Czarnogóry do przyciągania inwestycji zagranicznych; podkreśla pilną potrzebę rozwiązania sporów handlowych z zagranicznymi inwestorami, którzy są kluczowi dla gospodarki Czarnogóry; podziela obawy dotyczące braku namacalnych postępów na rynku pracy oraz utrzymującego się wysokiego bezrobocia młodzieży i bezrobocia długotrwałego, dlatego wzywa do wprowadzenia aktywnych instrumentów rynku pracy;
31.
odnotowuje, że dialog między obiema stronami przemysłu wciąż jest niewystarczający i wzywa do dalszego wzmocnienia praw osób zakładających nowe związki zawodowe; z zadowoleniem przyjmuje zmiany w prawie pracy w celu uregulowania praw pracowników w przypadku upadłości; zachęca rząd do przyspieszenia prac nad pierwszym programem zatrudnienia i reform społecznych, tak aby określić najważniejsze problemy stojące przed Czarnogórą w zakresie polityki zatrudnienia, integracji społecznej i ograniczania ubóstwa oraz znaleźć rozwiązanie tych problemów;
32.
pochwala wdrożenie ustawy o małych przedsiębiorstwach oraz fakt, że Czarnogóra przystąpiła do unijnego programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME); wzywa do przyspieszenia wdrażania systemów wsparcia sektora publicznego dla MŚP, które są jedną z wiodących sił napędowych rozwoju gospodarczego;
33.
w dalszym ciągu jest poważnie zaniepokojony opóźnieniami w zakończeniu postępowania upadłościowego największego producenta przemysłowego Czarnogóry - fabryki aluminium KAP - które stanowi naruszenie zobowiązań nałożonych na ten kraj w układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu; wzywa rząd i zainteresowane strony do znalezienia trwałego rozwiązania dla fabryki KAP zgodnie z zasadami pomocy państwa zawartymi w tym układzie oraz w oparciu o zasadę przejrzystości i praworządności;
34.
wyraża ubolewanie, że Czarnogóra zignorowała nakaz cypryjskiego sądu dotyczący sprzedaży KAP, i wzywa Czarnogórę do pełnego uznania odpowiednich decyzji wydanych przez organy sądowe państw członkowskich UE;
35.
zachęca Czarnogórę do kontynuowania postępów w dziedzinie ochrony środowiska i zmiany klimatu poprzez wzmocnienie zdolności administracyjnych, opracowanie zrównoważonej polityki energetycznej i wspieranie przyjaznego środowisku modelu ekonomicznego sprzyjającego inwestycjom, tak aby zapewnić zgodność z unijnym dorobkiem w dziedzinie ochrony środowiska i klimatu; przypomina o konieczności sporządzenia krajowej strategii energetycznej, która brałaby pod uwagę wiele różnych odnawialnych źródeł energii, a także o konieczności poszanowania dziedzictwa naturalnego oraz obszarów chronionych i obszarów uznawanych na szczeblu międzynarodowym; pilnie wzywa do konsultacji w sprawie projektów transgranicznych;
36.
apeluje o dalekosiężne planowanie rozwoju turystyki na wybrzeżu oraz o stworzenie silnych mechanizmów przeciwdziałających degradacji środowiska i zapobiegających korupcji w obszarze planowania przestrzennego i budownictwa;
37.
z zadowoleniem przyjmuje aktywne uczestnictwo i konstruktywną rolę Czarnogóry we współpracy regionalnej i międzynarodowej, a także w procesie regionalnego pojednania; gratuluje rządowi, że w pełni dostosował swoje działania do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, oraz zachęca władze do dalszego uzgadniania stanowiska w ramach polityki zagranicznej kraju ze stanowiskiem UE, szczególnie w obecnej sytuacji zagrożenia międzynarodowym terroryzmem; gratuluje rządowi, że - oprócz Albanii - jest jedynym rządem z krajów Bałkanów Zachodnich kandydujących do UE, który w pełni zgadza się ze stanowiskiem i decyzjami UE dotyczącymi sytuacji na Ukrainie; wzywa władze Czarnogóry do zacieśnienia współpracy z międzynarodowymi partnerami politycznymi i gospodarczymi w celu wzmocnienia odporności kraju na naciski zewnętrzne i próby destabilizacji kraju i regionu; z zadowoleniem przyjmuje udział tego kraju w misjach cywilnych i wojskowych UE, NATO i ONZ;
38.
wzywa wszystkie państwa członkowskie NATO, a zwłaszcza państwa członkowskie UE należące do NATO, by aktywnie wspierały proces przystąpienia Czarnogóry do sojuszu z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa w regionie Morza Adriatyckiego, w którym wszystkie pozostałe kraje należą już do NATO;
39.
zachęca Czarnogórę do rozwiązania pozostałych nieuregulowanych kwestii dwustronnych z państwami sąsiadującymi na możliwie wczesnym etapie procesu akcesyjnego, w konstruktywnej i dobrosąsiedzkiej atmosferze; przypomina o potrzebie jak najszybszego rozwiązania wciąż nierozstrzygniętych kwestii dotyczących wytyczenia granic i sukcesji z Chorwacją, Bośnią i Hercegowiną, Serbią i Kosowem; zachęca do dalszej współpracy z państwami sąsiadującymi poprzez dzielenie się doświadczeniami związanymi z negocjacjami akcesyjnymi; z zadowoleniem przyjmuje uzyskanie przez Czarnogórę statusu obserwatora w Traktacie karty energetycznej;
40.
wzywa do bezzwłocznego rozstrzygnięcia kwestii granicznej z Chorwacją w drodze wzajemnego porozumienia, a w przypadku braku możliwości zawarcia takiego porozumienia wzywa do rozwiązania sporu przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze, zgodnie z zasadami i przepisami prawa międzynarodowego;
41.
zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Czarnogóry.
1 Dz.U. L 108 z 29.4.2010, s. 3.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024