Zabójstwo rosyjskiego lidera opozycji Borisa Niemcowa i stan demokracji w Rosji (2015/2592(RSP)).

Zabójstwo rosyjskiego lidera opozycji Borisa Niemcowa oraz stan demokracji w Rosji

P8_TA(2015)0074

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie zabójstwa rosyjskiego przywódcy opozycji Borysa Niemcowa i stanu demokracji w Rosji (2015/2592(RSP))

(2016/C 316/16)

(Dz.U.UE C z dnia 30 sierpnia 2016 r.)

Parlament Europejski,

-
uwzględniając swoje wcześniejsze sprawozdania i rezolucje w sprawie Rosji, zwłaszcza swoją rezolucję z dnia 23 października 2012 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego 1 , z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie rządów prawa w Rosji 2 , z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie Rosji: wyroki dla demonstrantów uczestniczących w wydarzeniach na placu Błotnym 3 , z dnia 23 października 2014 r. w sprawie zamknięcia organizacji pozarządowej Memoriał (laureata Nagrody im. Sacharowa z 2009 r.) w Rosji 4 , a także z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie Rosji, w szczególności w sprawie Aleksieja Nawalnego 5 ,
-
uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini z dnia 28 lutego 2015 r. w sprawie zamordowania Borysa Niemcowa,
-
uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 4 marca 2015 r. w sprawie dalszego przetrzymywania w więzieniu Nadii Sawczenko;
-
uwzględniając oświadczenie rzecznika wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel z dnia 3 marca 2015 r. w sprawie odmówienia posłance do Parlamentu Europejskiego Sandrze Kalniete wjazdu na terytorium Federacji Rosyjskiej,
-
uwzględniając oświadczenie rzecznika praw człowieka Federacji Rosyjskiej Władimira Łukina z dnia 4 marca 2014 r. w sprawie publicznych demonstracji w Moskwie oraz działań podjętych przez organy ścigania,
-
uwzględniając unijno-rosyjskie konsultacje dotyczące praw człowieka, przeprowadzone w dniu 28 listopada 2013 r.,
-
uwzględniając obowiązującą Umowę o partnerstwie i współpracy ustanawiającą partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Federacją Rosyjską, z drugiej strony, a także zawieszone negocjacje w sprawie nowej umowy między UE a Rosją,
-
uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A.
mając na uwadze, że Borys Niemcow, były wicepremier Federacji Rosyjskiej, były gubernator obwodu niżnonowogrodzkiego, wybitny reformator postsowieckiego społeczeństwa rosyjskiego i gospodarki oraz jeden z przywódców opozycji liberalno-demokratycznej w Rosji, został zamordowany w pobliżu Kremla dwa dni przed zaplanowaną na 1 marca 2015 r. demonstracją przeciwko skutkom kryzysu gospodarczego i konfliktowi na Ukrainie, którą organizował;
B.
mając na uwadze, że w tygodniach poprzedzających zabójstwo Borys Niemcow badał udział Rosji w konflikcie w Donbasie i miał zamiar opublikować raport w tej sprawie; mając na uwadze, że w związku z zabójstwem Borysa Niemcowa aresztowano pięć osób, ale nie jest jasne, czy którykolwiek z zatrzymanych oddał śmiertelne strzały; mając na uwadze, że władze rosyjskie nie zezwoliły kilku posłom do Parlamentu Europejskiego oraz kilku delegacjom krajowym na wjazd do Federacji Rosyjskiej i tym samym uniemożliwiły im udział w pogrzebie Borysa Niemcowa;
C.
mając na uwadze, że Borys Niemcow był zdecydowanym zwolennikiem nowoczesnej, dostatniej i demokratycznej Federacji Rosyjskiej, otwartej na świat;
D.
mając na uwadze, że Federacja Rosyjska jako pełnoprawny członek Rady Europy i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz sygnatariusz Powszechnej deklaracji praw człowieka zobowiązała się przestrzegać uniwersalnych zasad demokracji i praworządności oraz szanować podstawowe wolności i prawa człowieka;
E.
mając na uwadze, że stan poszanowania praw człowieka w Rosji pogorszył się w ostatnich latach, a rosyjskie władze przyjęły serię aktów prawnych zawierających niejednoznaczne przepisy wykorzystywane do dalszego ograniczania działań opozycji i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego oraz do utrudniania korzystania z wolności słowa i zgromadzeń; mając na uwadze, że ministerstwo sprawiedliwości wykorzystało wprowadzone niedawno uprawnienia, aby 42 grupom przyczepić etykietę "obcych agentów", w tym najbardziej doświadczonym i autorytatywnym organizacjom praw człowieka, a także posunęło się do biurokratycznych pretekstów, aby doprowadzić do zakończenia działalności przez kilka innych grup; mając na uwadze, że w styczniu 2015 r. Duma Państwowa uczyniła pierwszy krok na drodze do przyjęcia nowej ustawy, która zakazywałaby działalności "niepożądanych" organizacji zagranicznych;
F.
mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wyrażał zaniepokojenie stanem demokracji w Rosji oraz systematycznym brakiem praworządności i poszanowania praw człowieka; mając na uwadze, że w Rosji nie są przestrzegane zasady praworządności, sprawiedliwego procesu, rzetelnego procesu i niezawisłości sądownictwa; mając na uwadze, że ostatnie wybory prezydenckie i wybory do Dumy Państwowej nie spełniały standardów OBWE;
G.
mając na uwadze, że liczne procesy i postępowania sądowe toczące się w ostatnich latach, w tym sprawy Nawalnego, Magnickiego, Chodorkowskiego czy Politkowskiej, postawiły pod znakiem zapytania niezawisłość i bezstronność instytucji sądowych Federacji Rosyjskiej; mając na uwadze, że przytoczone wyżej głośne przypadki to jedynie sprawy najbardziej znane poza Rosją świadczące o systemowej niewydolności rosyjskiego państwa w odniesieniu do utrzymania rządów prawa i sprawiedliwego traktowania obywateli;
H.
mając na uwadze, że istnieje rosnąca potrzeba prowadzenia wspólnej, stanowczej, spójnej i kompleksowej polityki UE wobec Rosji, popieranej przez wszystkie państwa członkowskie, przewidującej pomoc i wsparcie, ale również stanowczą i uczciwą krytykę opartą na uniwersalnych wartościach, których zarówno UE, jak i Rosja zgodziły się strzec;
I.
mając na uwadze, że Unia Europejska wielokrotnie oferowała Rosji wsparcie i fachową wiedzę w ramach partnerstwa na rzecz modernizacji w celu wzmocnienia praworządności, sprostania przyjętym przez Rosję zobowiązaniom międzynarodowym i rozwoju jej pełnego potencjału gospodarczego;
J.
mając na uwadze, że w dniu 19 lutego 2015 r. rosyjski przywódca opozycji Aleksiej Nawalny został skazany na piętnaście dni aresztu za rozdawanie ulotek informujących o zbliżającej się demonstracji; mając na uwadze, że w dniu 30 grudnia 2014 r. sąd skazał go na 3,5 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu, a jego brata Olega Nawalnego na 3,5 roku pozbawienia wolności;
K.
mając na uwadze, że w dniu 4 marca 2015 r. sąd moskiewski odrzucił kolejne odwołanie Nadii Sawczenko w sprawie nielegalnego przetrzymywania jej przez Federację Rosyjską, wniesione z powołaniem się na jej immunitet delegatki do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy; mając na uwadze, że 4 marca 2015 r. minęły 82 dni, od kiedy Nadia Sawczenko prowadzi strajk głodowy oraz mając na uwadze, że po tak długim okresie grozi jej trwały uszczerbek na zdrowiu lub śmierć;
L.
mając na uwadze, że minęło sześć miesięcy od uprowadzenia przez rosyjskie służby bezpieczeństwa na terytorium Estonii - z pogwałceniem prawa międzynarodowego - estońskiego funkcjonariusza policji Estona Kohvera; mając na uwadze, że nadal jest on nielegalnie przetrzymywany w więzieniu Lefortowo w Moskwie; mając na uwadze, że nie otrzymuje on odpowiedniej pomocy prawnej, pozbawiono go prawa do rzetelnego procesu sądowego oraz nakazano mu poddać się nieuzasadnionym badaniom psychiatrycznym, których szczegóły nie są znane;
M.
mając na uwadze, że Europejski Fundusz na rzecz Demokracji zajmuje się sprawą pluralizmu rosyjskich mediów, oraz mając na uwadze, że wraz z partnerami został poproszony o opracowanie nowych inicjatyw medialnych;
N.
mając na uwadze, że wrak i czarne skrzynki polskiego samolotu rządowego Tu-154, który rozbił się w okolicach Smoleńska w kwietniu 2010 r., powodując śmierć prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wybitnych osobistości z kręgów politycznych, wojskowych i kulturalnych, pozostają w rękach Rosjan; mając na uwadze, że władze rosyjskie odmawiają zwrócenia ich Polsce pomimo licznych wezwań;
1.
stanowczo potępia - jako najbardziej znaczący mord polityczny w najnowszej historii Rosji zabójstwo Borysa Niemcowa, który został zastrzelony w pobliżu Kremla, w miejscu nadzorowanym przez kamery wideo i patrolowanym przez policję i służby bezpieczeństwa;
2.
składa hołd Borysowi Niemcowowi, prominentnemu przywódcy opozycji, założycielowi i przywódcy ruchu politycznego "Solidarnost", głównemu krytykowi prezydenta Władimira Putina i wojny na Ukrainie, który poświęcił swoje życie pracy na rzecz bardziej demokratycznej, dostatniej i otwartej Rosji oraz solidnego partnerstwa Rosji z jej sąsiadami i partnerami; składa najgłębsze wyrazy współczucia rodzinie i przyjaciołom Borysa Niemcowa, członkom opozycji i narodowi rosyjskiemu; potępia decyzję przywódców rosyjskich uniemożliwiającą udział niektórych dyplomatów i delegacji krajowych w jego pogrzebie, niwecząc tym samym próbę oddania przez UE hołdu dzielnym obywatelom Rosji występującym w obronie uniwersalnych wartości;
3.
podkreśla, że to zabójstwo wpisuje się w rosnącą liczbę nierozwiązanych przypadków zabójstw politycznych i podejrzanych przypadków śmiertelnych, które miały miejsce w Rosji od 1998 r., m.in. dziennikarki śledczej Anny Politkowskiej, Aleksandra Litwinienki, który wedle podejrzeń został zamordowany w Zjednoczonym Królestwie, prawnika Stanisława Markiełowa, dziennikarki Anastazji Baburowej, działaczki na rzecz praw człowieka Nastazji Estemirowej, prawnika Siergieja Magnickiego, a teraz polityka Borysa Niemcowa;
4.
zauważa, iż zatrzymano pięciu podejrzanych pochodzenia czeczeńskiego, o czym poinformowały rosyjskie władze;
5.
domaga się niezależnego międzynarodowego śledztwa w sprawie zabójstwa; uważa, że instrumenty dostępne w ramach OBWE, Rady Europy i Narodów Zjednoczonych pomogłyby zapewnić bezstronne i uczciwe śledztwo;
6.
zwraca się do Rady, Komisji i państw członkowskich, aby przy wyznaczaniu ram przyszłej polityki wobec Rosji wzięły pod uwagę fakt, że atmosfera polityczna stworzona przez władze rosyjskie przygotowała podatny grunt pod tego rodzaju morderstwa, przemoc i naciski; jest zaniepokojony atmosferą nienawiści wobec działaczy opozycji, obrońców praw człowieka, mniejszości i sąsiadujących narodów, która nasila się w Rosji w ostatnich latach i do której podżega propaganda państwowa i oficjalne media w ramach kultury politycznej, która oddala się od zasad demokratycznych;
7.
wzywa władze Federacji Rosyjskiej do zaprzestania haniebnej propagandy i wojny informacyjnej wobec swoich sąsiadów, świata Zachodu i własnego narodu, przekształcającej Rosję w państwo charakteryzujące się represjami, mową nienawiści i strachem, w którym nacjonalistyczną euforię opiera się na aneksji Krymu i eskalacji wojny na Ukrainie, gdzie narusza się prawa Tatarów krymskich, i w którym to państwie Kreml kultywuje i prowokuje nienawiść i walkę, z naruszeniem prawa międzynarodowego; potępia nową wojnę propagandową prowadzoną przeciwko demokratycznym i podstawowym wartościom, które przedstawiane są społeczeństwu rosyjskiemu jako obce; przypomina, że w licznych międzynarodowych deklaracjach i układach Unia Europejska i Federacja Rosyjska zobowiązały się do ochrony uniwersalnych wartości demokratycznych i praw podstawowych; podkreśla, że istotna jest obecność sił opozycji politycznej, żeby zapewnić stałą debatę oraz wymianę poglądów i idei w dziedzinie polityki i w procesie stanowienia prawa w Rosji;
8.
wzywa władze Rosji do zaprzestania wywierania wszelkiego rodzaju nacisków, czy to politycznych, czy sądowych, a także podejmowania działań represyjnych i zastraszających w stosunku do liderów opozycji, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów, a także do umożliwienia im swobodnego prowadzenia działalności w zgodzie z podstawowymi zasadami rosyjskiej konstytucji;
9.
jest głęboko zaniepokojony faktem, że Rosja nie przestrzega międzynarodowych zobowiązań prawnych, które podjęła jako członek Narodów Zjednoczonych, Rady Europy i OBWE, a także podstawowych praw człowieka i zasad praworządności; uważa, że Federacja Rosyjska powinna wypełniać zobowiązania, pod którymi się podpisała; ubolewa z powodu ostatnich wydarzeń, które pokazują, że Rosja przesuwa się w kierunku przeciwnym do kierunku dobrze funkcjonującej demokracji, obejmującej poszanowanie opozycji, praworządności i niezależności wymiaru sprawiedliwości;
10.
głęboko ubolewa nad tym, że władze rosyjskie nie odpowiadają na krytykę zgłaszaną wewnątrz Federacji Rosyjskiej, jak i na arenie międzynarodowej, dotyczącą ustawy o obcych agentach, a w zamian przyjmują poprawki, które jeszcze bardziej ograniczają niehandlowym organizacjom możliwości działania i mają z natury dyskryminacyjny charakter; stanowczo wzywa Rosję, by zmieniła odpowiednie przepisy, żeby spełnić swoje zobowiązania międzynarodowe w dziedzinie praw człowieka i swobód demokratycznych;
11.
z zadowoleniem przyjmuje decyzję sądu najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. o odrzuceniu skargi złożonej przez rosyjskie ministerstwo sprawiedliwości, w której wnioskuje się o zamknięcie rosyjskiego stowarzyszenia Memoriał oraz zarzuca mu uchybienia dotyczące jego struktury organizacyjnej, a także wzywa do usunięcia pozostałych organizacji pozarządowych z listy "obcych agentów";
12.
wzywa władze rosyjskie do natychmiastowego uwolnienia wszystkich uznanych więźniów politycznych;
13.
wzywa władze rosyjskie, aby w trybie pilnym uwolniły Nadię Sawczenko i przestrzegały jej immunitetu członkini Rady Najwyższej Ukrainy i delegatki do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, która została uprowadzona na terytorium Ukrainy i jest nielegalnie przetrzymywana w rosyjskim więzieniu; podkreśla, że Rosja ponosi odpowiedzialność za bardzo słaby stan jej zdrowia; wyraża głębokie zaniepokojenie jej stanem zdrowia i apeluje do rosyjskich organów sądowych o zastosowanie prawa humanitarnego;
14.
potępia uprowadzenie z terytorium estońskiego do Rosji estońskiego funkcjonariusza policji Estona Kohvera; domaga się jego natychmiastowego zwolnienia i bezpiecznego powrotu do Estonii;
15.
jest przekonany, że Rosja pozostaje ważnym podmiotem na arenie międzynarodowej oraz że w strategicznym interesie UE i Rosji leży szybka deeskalacja konfliktu oraz przywrócenie stosunków dzięki dyplomacji i mediacji, pod warunkiem że stanie się to przy poszanowaniu prawa międzynarodowego i zobowiązań w ramach OBWE;
16.
wyraża poparcie dla demokratycznych sił w Rosji, które angażują się na rzecz otwartego społeczeństwa i planu reform;
17.
apeluje do Rady o opracowanie jednolitej polityki wobec Rosji, w której 28 państw członkowskich UE oraz jej instytucje zostaną zobowiązane do prezentowania wspólnego zdecydowanego stanowiska w sprawie roli praw człowieka w stosunkach między UE a Rosją, a także w sprawie konieczności zaprzestania w Rosji ograniczania wolności słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń; jest zdania, że strategia UE powinna mieć na celu skłonienie Rosji do pełnego przestrzegania zasad OBWE i przekonanie przywódców Rosji, by wyprowadzili swój kraj z politycznej i gospodarczej izolacji;
18.
nalega na wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel, wspieraną przez ESDZ i Komisję, by opracowały solidniejszy program wsparcia rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego w Rosji i na okupowanym Krymie oraz by poszukiwały nowych możliwości nawiązania kontaktów z nim i rozwijały te kontakty w celu propagowania wartości takich jak demokracja, prawa człowieka i praworządność; wzywa UE, by w związku z obecnym etapem programowania instrumentów finansowych UE zwiększyły pomoc finansową dla rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego za pośrednictwem Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie oraz funduszy przeznaczonych dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego i samorządów, a także by objęły instrumentem partnerstwa forum społeczeństwa obywatelskiego UE-Rosja w celu zapewnienia trwałego i wiarygodnego wsparcia długoterminowego;
19.
podobnie jak w poprzednich rezolucjach ponownie wyraża zaniepokojenie brakiem współpracy władz rosyjskich z niezależnymi i międzynarodowymi organami śledczymi w sprawie zestrzelenia samolotu odbywającego lot MH17; stanowczo podkreśla, że ustaleń w sprawie amnestii zawartych w porozumieniu z Mińska nie wolno stosować do sprawców tego przestępstwa, żeby nie przysługiwała im żadna amnestia;
20.
wzywa władze rosyjskie do niezwłocznego zwrócenia Polsce wraku polskiego samolotu rządowego Tu-154 oraz wszystkich jego czarnych skrzynek; podkreśla fakt, że poziom zależności rosyjskiego sądownictwa od władz podważa możliwość przeprowadzenia jakiegokolwiek bezstronnego i uczciwego dochodzenia;
21.
zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.
1 Dz.U. C 68 E z 7.3.2014, s. 13.
2 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0284.
3 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0253.
4 Teksty przyjęte, P8_TA(2014)0039.
5 Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0006.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024