Wyłączenie określonych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 13 sierpnia 2002 r.

w sprawie wyłączenia określonych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję.

Na podstawie art. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319, z 2001 r. Nr 110, poz. 1189 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 129, poz. 1102) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) warunki, jakie muszą być spełnione, aby porozumienia wertykalne zostały uznane za wyłączone spod zakazu, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, zwanej dalej "ustawą";

2) klauzule, których występowania w porozumieniu nie uznaje się za naruszenie art. 5 ustawy (klauzule dozwolone);

3) klauzule, których występowanie w porozumieniu stanowi naruszenie art. 5 ustawy (klauzule niedozwolone);

4) okres obowiązywania wyłączenia.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) porozumienia wertykalne - porozumienia zawierane między dwoma lub więcej przedsiębiorcami, działającymi - w ramach takiego porozumienia - na różnych szczeblach obrotu, których celem jest zakup, sprzedaż lub odsprzedaż towarów;

2) zobowiązania wyłącznego zakupu - klauzule zawarte w porozumieniach, na mocy których nabywca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się kupować towary objęte porozumieniem wyłącznie od jednego dostawcy;

3) zobowiązania wyłącznej dostawy - klauzule zawarte w porozumieniach, na mocy których dostawca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać towary objęte porozumieniem wyłącznie jednemu nabywcy;

4) dystrybucja selektywna - system dystrybucji, w którym dostawca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać towary objęte porozumieniem jedynie dystrybutorom wybranym według określonych kryteriów jakościowych, którzy zobowiązują się nie sprzedawać tych towarów dystrybutorom nienależącym do tego systemu;

5) dystrybucja franchisingowa - system dystrybucji, w którym dystrybutor (franchisobiorca) bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się odsprzedawać zakupione od dostawcy (franchisodawcy) towary objęte porozumieniem, wykorzystując uzyskany od niego - w zamian za bezpośrednie lub pośrednie wynagrodzenie - pakiet praw własności intelektualnej i przemysłowej lub know-how;

6) prawa własności intelektualnej i przemysłowej - prawa, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy;

7) know-how - nieopatentowane, nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne lub technologiczne, lub zasady organizacji i zarządzania, co do których podjęto działania zmierzające do zapobieżenia ich ujawnieniu, jeżeli stanowią one całość lub część określonych informacji praktycznych wynikających z doświadczeń dostawcy, przeprowadzonych badań lub testów, niezbędnych nabywcy do używania, sprzedaży lub odsprzedaży towarów objętych porozumieniem;

8) zakaz konkurowania - wynikające bezpośrednio lub pośrednio z porozumienia:

a) wyłączenie uprawnień dostawcy lub nabywcy do wytwarzania, zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów uznawanych za substytuty towarów objętych porozumieniem,

b) zobowiązanie nabywcy do dokonywania u określonego dostawcy ponad 80% swoich wszystkich zakupów towarów objętych porozumieniem i towarów uznawanych za ich substytuty, obliczonych na podstawie wartości zakupów dokonywanych przez nabywcę w poprzednim roku kalendarzowym;

9) dostawca - przedsiębiorcę, który sprzedaje nabywcy towary objęte porozumieniem;

10) nabywca - przedsiębiorcę, który kupuje towary objęte porozumieniem, w tym dystrybutora;

11) dystrybutor - przedsiębiorcę kupującego towary objęte porozumieniem z zamiarem ich odsprzedaży na szczeblu hurtowym (dystrybutor hurtowy) lub detalicznym (dystrybutor detaliczny), a także przedsiębiorcę zawierającego z dostawcą porozumienie, na podstawie którego dokonuje sprzedaży towarów objętych porozumieniem w imieniu dostawcy;

12) ostateczny użytkownik - konsumenta albo przedsiębiorcę kupującego towary w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, inną niż działalność dystrybucyjna;

13) aktywna sprzedaż - aktywne działania sprzedawcy podejmowane w celu zwiększenia sprzedaży lub pozyskanie nowych klientów, polegające w szczególności na prowadzeniu działań reklamowych lub promocyjnych, tworzeniu oddziałów lub organizowaniu centrów dystrybucji na określonym obszarze;

14) wyłączenie - wyłączenie spod zakazu, o którym mowa w art. 5 ustawy.

§ 3. Wyłączeniu podlegają porozumienia wertykalne, w szczególności zawierające zobowiązania wyłącznego zakupu lub wyłącznej dostawy lub tworzące systemy dystrybucji selektywnej lub franchisingowej.

§ 4. Wyłączenia nie stosuje się do porozumień wertykalnych:

1) przenoszących na nabywcę prawa własności intelektualnej i przemysłowej lub know-how, jeżeli przeniesienie tych praw lub know-how nie jest bezpośrednio związane z zakupem, sprzedażą lub odsprzedażą towarów;

2) 1  (uchylony);

3) wyłączonych spod zakazu, o którym mowa w art. 5 ustawy, na podstawie innych rozporządzeń wydanych na podstawie art. 7 ustawy.

Rozdział  2

Warunki dopuszczalności wyłączenia

§  5. 

1. Wyłączenie stosuje się do porozumień wertykalnych, jeżeli udział dostawcy i grupy kapitałowej, do której należy dostawca, w rynku właściwym sprzedaży towarów objętych porozumieniem nie przekracza 30%, z zastrzeżeniem ust. 2 i § 6.

2. W przypadku gdy porozumienie wertykalne zawiera zobowiązania wyłącznej dostawy, wyłączenie stosuje się, jeżeli udział nabywcy i grupy kapitałowej, do której należy nabywca, w rynku właściwym zakupu towarów objętych porozumieniem nie przekracza 30%, z zastrzeżeniem § 6.

§  6. 

1. Jeżeli udział w rynku, o którym mowa w § 5:

1) nie przekracza 30%, ale po zawarciu porozumienia wzrasta powyżej tej wielkości, nie przekraczając jednak 35%, wyłączenie stosuje się również przez okres dwóch lat kalendarzowych następujących po upływie roku, w którym próg 30% został przekroczony po raz pierwszy;

2) nie przekracza 30%, ale po zawarciu porozumienia wzrasta powyżej 35%, wyłączenie stosuje się również przez okres jednego roku kalendarzowego następującego po upływie roku, w którym próg 35% został przekroczony po raz pierwszy.

2. Okres wyłączenia, o którym mowa w ust. 1, nie może łącznie trwać dłużej niż dwa kolejne lata kalendarzowe po upływie roku, w którym udział w rynku, o którym mowa w § 5, przekroczył 30%.

§  7. 

1. Udział w rynku, o którym mowa w § 5 i 6, oblicza się na podstawie wartości sprzedaży lub zakupu towarów objętych porozumieniem i towarów uznawanych za ich substytuty. Jeżeli dane dotyczące wartości sprzedaży lub zakupu nie są dostępne, udział w rynku oblicza się na podstawie innych wiarygodnych informacji rynkowych, w tym informacji o ilości towarów będących przedmiotem sprzedaży lub zakupu.

2. Udział w rynku oblicza się na podstawie danych dotyczących roku kalendarzowego poprzedzającego rok zawarcia porozumienia.

3. Przy obliczaniu udziału w rynku nie uwzględnia się sprzedaży dokonywanej między przedsiębiorcami należącymi do jednej grupy kapitałowej.

Rozdział  3

Klauzule dozwolone

§ 8. Wyłączenie stosuje się do klauzul ograniczających konkurencję zawartych w porozumieniach wertykalnych, które w szczególności:

1) ograniczają prawa nabywcy do ustalania ceny sprzedaży przez określenie przez dostawcę maksymalnych lub zalecanych cen sprzedaży towarów objętych porozumieniem, chyba że ceny te w rzeczywistości mają charakter cen minimalnych lub są cenami o określonej wysokości (sztywnymi);

2) ograniczają dystrybutorowi hurtowemu możliwość odsprzedaży towarów objętych porozumieniem bezpośrednio konsumentom;

3) ograniczają dystrybutorom działającym w systemie dystrybucji selektywnej możliwość sprzedaży towarów objętych porozumieniem dystrybutorom nienależącym do tego systemu;

4) ograniczają uprawnienia nabywcy do odsprzedaży towarów objętych porozumieniem, mających charakter komponentów, innym przedsiębiorcom, którzy używaliby ich do produkcji towarów uznawanych za substytuty towarów sprzedawanych przez dostawcę;

5) zobowiązują nabywcę do zakupu określonego asortymentu lub określonych minimalnych ilości towarów objętych porozumieniem;

6) zobowiązują nabywcę do sprzedaży towarów objętych porozumieniem wyłącznie ze znakiem towarowym dostawcy;

7) zobowiązują nabywcę do podejmowania określonych działań służących promocji sprzedaży towarów objętych porozumieniem;

8) zobowiązują franchisodawcę do przekazania franchisobiorcy know-how oraz zapewnienia mu pomocy handlowej i technicznej w trakcie obowiązywania porozumienia tworzącego system dystrybucji franchisingowej;

9) zobowiązują franchisodawcę do niekorzystania lub nieprzyznawania innym przedsiębiorcom prawa korzystania z całości lub części pakietu franchisingowego na obszarze objętym porozumieniem tworzącym system dystrybucji franchisingowej;

10) zobowiązują franchisodawcę do niedostarczania innym przedsiębiorcom towarów będących przedmiotem dystrybucji w systemie dystrybucji franchisingowej oraz towarów uznawanych za ich substytuty na obszarze objętym porozumieniem tworzącym ten system;

11) zobowiązują franchisobiorcę do nieangażowania się bezpośrednio lub pośrednio w działalność handlową podobną do działalności prowadzonej przez uczestników systemu dystrybucji franchisingowej na obszarze, na którym mógłby on konkurować z uczestnikami tego systemu, w tym z franchisodawcą; zobowiązanie to może trwać także po ustaniu stosunku umownego przez okres nieprzekraczający roku na obszarze, na którym franchisobiorca dotychczas wykorzystywał pakiet franchisingowy;

12) zobowiązują franchisobiorcę do nienabywania akcji lub udziałów przedsiębiorców będących jego konkurentami lub konkurentami franchisodawcy, w ilości umożliwiającej mu wpływ na działalność tych przedsiębiorców;

13) zobowiązują franchisobiorcę do nieujawniania osobom trzecim know-how przekazanego przez franchisodawcę, dopóki nie zostanie ono podane do wiadomości publicznej;

14) zobowiązują franchisobiorcę do przekazywania franchisodawcy doświadczeń zdobytych w systemie dystrybucji franchisingowej;

15) zobowiązują franchisobiorcę do:

a) informowania franchisodawcy o naruszeniach praw własności intelektualnej i przemysłowej będących przedmiotem porozumienia tworzącego system dystrybucji franchisingowej,

b) podejmowania środków prawnych przeciwko osobom naruszającym prawa, o których mowa w lit. a,

c) udzielania franchisodawcy pomocy przy podejmowaniu działań w zakresie dochodzenia roszczeń przeciwko osobom naruszającym prawa własności intelektualnej i przemysłowej będące przedmiotem porozumienia tworzącego system dystrybucji franchisingowej;

16) zobowiązują franchisobiorcę do niewykorzystywania know-how przekazanego przez franchisodawcę w celach innych niż przewidziane w porozumieniu tworzącym system dystrybucji franchisingowej;

17) zobowiązują franchisobiorcę do nieprzenoszenia praw i obowiązków objętych porozumieniem tworzącym system dystrybucji franchisingowej na inne podmioty bez zgody franchisodawcy.

Rozdział  4

Klauzule niedozwolone

§  9. 

1. Wyłączenia nie stosuje się do klauzul zawartych w porozumieniach, które:

1) bezpośrednio lub pośrednio zakazują konkurowania na czas nieokreślony lub dłuższy niż 5 lat, chyba że nabywca sprzedaje towary objęte porozumieniem w lokalu lub na terenie, których właścicielem, wieczystym użytkownikiem, dzierżawcą lub najemcą jest dostawca, lub które dostawca wynajmuje lub dzierżawi od osób trzecich niezwiązanych z nabywcą, a okres trwania takiego zobowiązania nie przekracza okresu zajmowania przez nabywcę tego lokalu lub terenu;

2) bezpośrednio lub pośrednio zakazują dystrybutorom działającym w systemie dystrybucji selektywnej sprzedaży towarów tylko niektórych konkurentów dostawcy;

3) bezpośrednio lub pośrednio zakazują nabywcom wytwarzania, zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów po upływie okresu, na jaki porozumienie zostało zawarte, chyba że obowiązywanie takich klauzul:

a) dotyczy towarów uznawanych za substytuty towarów objętych porozumieniem oraz

b) jest ograniczone do lokalu lub obszaru, na którym nabywca prowadzi działalność w trakcie obowiązywania porozumienia, oraz

c) jest niezbędne do ochrony know-how przekazanego przez dostawcę nabywcy

- a czas ich obowiązywania jest ograniczony do jednego roku po upływie okresu, na jaki porozumienie zostało zawarte.

2. Wyłączenia nie stosuje się do porozumień wertykalnych, jeżeli klauzul, o których mowa w ust. 1, nie można oddzielić od porozumienia jako całości.

§ 10. Wyłączenia nie stosuje się do porozumień wertykalnych, które bezpośrednio lub pośrednio, samodzielnie lub w powiązaniu z innymi okolicznościami zależnymi od stron tych porozumień, mają na celu lub powodują:

1) ograniczenie prawa nabywcy do ustalania ceny sprzedaży przez narzucenie przez dostawcę minimalnych lub o określonej wysokości (sztywnych) cen sprzedaży towarów objętych porozumieniem;

2) ograniczenie obszaru lub kręgu podmiotów (klientów), którym nabywca może sprzedawać towary objęte porozumieniem, z wyjątkiem:

a) ograniczenia aktywnej sprzedaży na określonym obszarze lub określonej grupie klientów, w stosunku do których sprzedaż została zastrzeżona dla dostawcy lub dla innego nabywcy, jeżeli ograniczenia te nie utrudniają klientom nabywcy sprzedaży towarów objętych porozumieniem,

b) ograniczenia sprzedaży ostatecznym użytkownikom przez dystrybutora hurtowego,

c) ograniczenia dystrybutorom działającym w systemie dystrybucji selektywnej odsprzedaży towarów objętych porozumieniem dystrybutorom nienależącym do tego systemu,

d) ograniczenia uprawnienia nabywcy do odsprzedaży towarów objętych porozumieniem, mających charakter komponentów, innym przedsiębiorcom, którzy używaliby ich do produkcji towarów uznawanych za substytuty towarów sprzedawanych przez dostawcę;

3) ograniczenie dystrybutorom detalicznym działającym w systemie dystrybucji selektywnej możliwości prowadzenia sprzedaży użytkownikom ostatecznym, z wyjątkiem ograniczenia możliwości prowadzenia przez nich sprzedaży w lokalach niespełniających kryteriów określonych w porozumieniu będącym podstawą utworzenia systemu dystrybucji selektywnej;

4) ograniczenie wzajemnych dostaw między dystrybutorami działającymi w systemie dystrybucji selektywnej, włączając w to dystrybutorów działających na różnych szczeblach obrotu;

5) ograniczenie prawa dostawcy do sprzedaży komponentów będących przedmiotem umowy - jako części zamiennych - użytkownikom końcowym, zakładom naprawczym lub innym usługodawcom, którym nabywca nie powierzył napraw lub serwisowania towarów wyprodukowanych z użyciem tych komponentów.

Rozdział  5

Przepisy przejściowe i końcowe

§  11. 

1. Przepisy rozporządzenia stosuje się także do porozumień zawartych przed dniem jego wejścia w życie.

2. Jeżeli w przypadku porozumień, o których mowa w ust. 1, przekroczenie progu udziału w rynku, o którym mowa w § 5, nastąpiło przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, przyjmuje się, że miało ono miejsce po raz pierwszy w dniu jego wejścia w życie.

§ 12. Rozporządzenie obowiązuje do dnia 31 grudnia 2007 r.

§ 13. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1 § 4 pkt 2 uchylony przez § 1 rozporządzenia z dnia 21 kwietnia 2004 r. (Dz.U.04.95.951) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.

• Identyfikator: Dz.U.2002.142.1189
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wyłączenie określonych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję.
• Data aktu: 13/08/2002
• Data ogłoszenia: 06/09/2002
• Data wejścia w życie: 21/09/2002