Metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA
z dnia 13 lipca 2001 r.
w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót budowlanych.

Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach (Dz. U. z 1988 r. Nr 27, poz. 195, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, z 1994 r. Nr 111, poz. 536, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 54, poz. 348 i Nr 160, poz. 1085, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 62, poz. 718, Nr 73, poz. 852 i Nr 120, poz. 1268) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Rozporządzenie określa jednolite dla wszystkich jednostek gospodarczych metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych, w tym rodzaje kosztorysów i podstawy ich sporządzania.
2.
Rozporządzenie stosuje się do kosztorysów stanowiących kalkulację cen na obiekty i roboty budowlane, opracowywanych przez wykonawców robót na żądanie zamawiającego.
3.
Rozporządzenia nie stosuje się przy sporządzaniu kosztorysów:
1)
opracowywanych na etapach poprzedzających opracowanie dokumentacji projektowej,
2)
dotyczących obiektów i robót wykonywanych w ramach eksportu budownictwa,
3)
dotyczących obiektów i robót wykonywanych na podstawie umów międzynarodowych.
§  2.
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
katalogi - publikacje zawierające jednostkowe nakłady rzeczowe,
2)
jednostkowe nakłady rzeczowe - nakłady rzeczowe czynników produkcji: robocizny (nr), materiałów (nm) oraz pracy sprzętu i środków transportu technologicznego (ns), ujęte w katalogach lub ustalone na podstawie analizy indywidualnej,
3)
dokumentacja projektowa - wymagany odrębnymi przepisami projekt budowlany wraz z opisami i rysunkami niezbędnymi do realizacji robót, w razie potrzeby uzupełniony szczegółowymi projektami, lub opis zawierający określenie rodzaju, zakresu i standardu wykonania robót, wynikający z inwentaryzacji lub protokołu typowania robót,
4)
specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - opracowanie zawierające zbiory wymagań w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, obejmujące w szczególności wymagania w zakresie właściwości materiałów, wymagania dotyczące sposobu wykonania i oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót, określenie zakresu prac, które powinny być ujęte w cenach poszczególnych pozycji przedmiaru, wskazanie podstaw określających zasady przedmiarowania, a w przypadku braku podstaw - opis zasad przedmiarowania,
5)
założenia wyjściowe do kosztorysowania - ustalone przez zamawiającego dane techniczne, technologiczne i organizacyjne nieokreślone w dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, a mające wpływ na wysokość ceny kosztorysowej, oraz ustalone przez zamawiającego wymagania dotyczące metod i podstaw opracowania kosztorysu, w szczególności w zakresie formuły kalkulacyjnej oraz podstaw ustalania cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych i podstaw cenowych,
6)
dane wyjściowe do kosztorysowania - uzgodnione, w formie protokołu, między wykonawcą i zamawiającym dane techniczne, technologiczne i organizacyjne oraz inne niezbędne do kalkulacji kosztorysowej ustalenia dotyczące metody kalkulacji, formuły kalkulacyjnej oraz podstaw ustalenia cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych i podstaw cenowych,
7)
przedmiar robót - opracowanie obejmujące zestawienie planowanych robót w kolejności technologicznej ich wykonania, obliczenie i podanie ilości ustalonych jednostek przedmiarowych, wskazanie podstaw do ustalenia szczegółowego opisu robót lub szczegółowy opis robót obejmujący wyszczególnienie i opis czynności wchodzących w zakres robót, sporządzone przed wykonaniem robót na podstawie dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót,
8)
obmiar robót - opracowanie obejmujące zakres określony w pkt 7, sporządzone po wykonaniu robót na podstawie księgi obmiaru,
9)
koszty pośrednie - składnik kalkulacyjny ceny kosztorysowej, uwzględniający nieujęte w kosztach bezpośrednich koszty zaliczane zgodnie z odrębnymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów, w szczególności koszty ogólne budowy oraz koszty zarządu.
§  3.
Kosztorysy opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej lub szczegółowej.
§  4.
1.
Kalkulacja uproszczona polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów ustalonych jednostek przedmiarowych i ich cen jednostkowych, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług (VAT) - według formuły:

Ck = Σ L * Cj + PV

gdzie:

Ck - oznacza cenę kosztorysową,

L - oznacza liczby ustalonych jednostek przedmiarowych,

Cj - oznacza ceny jednostkowe dla ustalonych jednostek przedmiarowych,

PV - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).

2.
W zależności od ustalonych jednostek przedmiarowych kalkulację uproszczoną stosuje się przy użyciu następujących rodzajów cen jednostkowych:
1)
robót,
2)
asortymentów robót,
3)
części obiektów,
4)
obiektów.
3.
W przypadku braku w założeniach lub danych wyjściowych ustaleń dotyczących odrębnej - poza ceną jednostkową - kalkulacji szczegółowej wyszczególnionych elementów kosztów, cena jednostkowa uwzględnia wszystkie koszty robocizny, materiałów, pracy sprzętu i środków transportu technologicznego niezbędnych do wykonania robót objętych daną jednostką przedmiarową oraz koszty pośrednie i zysk.
4.
Ceny jednostkowe przyjmowane do kalkulacji uproszczonej nie uwzględniają podatku od towarów i usług (VAT).
§  5.
1.
Kalkulacja szczegółowa polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów: ilości ustalonych jednostek przedmiarowych, jednostkowych nakładów rzeczowych i ich cen oraz doliczonych odpowiednio kosztów materiałów pomocniczych nieobjętych nakładami rzeczowymi, kosztów pośrednich i zysku, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług - według formuły:

Ck = Σ L * (n * c + Kpj + Zj) + PV

lub

Ck = Σ(L * n * c) + Kp + Z + PV

gdzie:

Ck - oznacza cenę kosztorysową,

L - oznacza ilość ustalonych jednostek przedmiarowych,

n - oznacza jednostkowe nakłady rzeczowe: robocizny - nr, materiałów - nm, pracy sprzętu i środków transportu technologicznego - ns,

c - oznacza ceny jednostkowe czynników produkcji obejmujące: godzinową stawkę robocizny kosztorysowej - Cr, ceny jednostkowe materiałów - Cm, ceny jednostkowe maszynogodziny pracy sprzętu i środków transportu technologicznego - Cs,

n * c - oznacza koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową obliczone wg wzoru:

n * c = Σnr * Cr + Σ(nm * Cm + Mpj) + Σns * Cs

Mpj - oznacza koszty materiałów pomocniczych na jednostkę przedmiarową,

Kp - oznacza koszty pośrednie,

Kpj - oznacza koszty pośrednie na jednostkę przedmiarową,

Z - oznacza zysk kalkulacyjny,

Zj - oznacza zysk kalkulacyjny na jednostkę przedmiarową,

PV - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).

2.
Koszty materiałów pomocniczych oblicza się jako iloczyn wskaźnika kosztów materiałów pomocniczych i podstawy ich naliczania.
3.
Koszty pośrednie w kosztorysie oblicza się jako iloczyn wskaźnika kosztów pośrednich i ustalonej podstawy naliczania lub ustala kwotowo na podstawie preliminarza.
4.
W kalkulacji szczegółowej ujmuje się koszty wszystkich materiałów, które zgodnie z ustaleniami stron są uwzględniane w kosztorysie. Materiały wyłączone z kosztorysu nie wchodzą w zakres ceny kosztorysowej i są rozliczane odrębnie.
§  6.
1.
W zależności od przeznaczenia należy posługiwać się jednym z następujących rodzajów kosztorysów:
1)
ofertowym,
2)
zamiennym,
3)
powykonawczym.
2.
Kosztorys ofertowy stanowi kalkulację ceny oferty i jest przygotowywany przez wykonawcę przed wykonaniem robót.
3.
Kosztorys zamienny stanowi kalkulację dla ustalenia zmiany ceny ustalonej w umowie i jest przygotowywany przez wykonawcę po wykonaniu robót jako propozycja zmian kosztorysu ofertowego z uwagi na zmiany pierwotnie przewidzianych ilości jednostek przedmiarowych.
4.
Kosztorys powykonawczy stanowi kalkulację dla ustalenia wynagrodzenia wykonawcy za wykonane roboty, w przypadku gdy nie jest opracowany kosztorys ofertowy, i jest sporządzany przez wykonawcę po wykonaniu robót.
§  7.
1.
Podstawy sporządzania kosztorysu ofertowego stanowią:
1)
dokumentacja projektowa,
2)
przedmiar robót,
3)
specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych,
4)
założenia wyjściowe - przy przetargowych trybach udzielenia zamówienia lub dane wyjściowe do kosztorysowania - przy bezprzetargowych trybach udzielenia zamówienia,
5)
ceny jednostkowe, o których mowa w § 4 ust. 2 - dla kalkulacji uproszczonej,
6)
jednostkowe nakłady rzeczowe zawarte w katalogach lub ustalone na podstawie analizy indywidualnej - dla kalkulacji szczegółowej,
7)
ceny jednostkowe czynników produkcji (Cr, Cm, Cs) oraz wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych, kosztów pośrednich i narzutu zysku - dla kalkulacji szczegółowej,
8)
obowiązujące na podstawie odrębnych przepisów zasady obliczania podatku od towarów i usług.
2.
Podstawy sporządzania kosztorysu zamiennego stanowią:
1)
dokumentacja budowy - księga obmiaru i dziennik budowy,
2)
kosztorys ofertowy w zakresie cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych oraz cen czynników produkcji i wskaźników.
3.
Podstawy sporządzania kosztorysu powykonawczego stanowią:
1)
dokumentacja budowy, która obejmuje dokumentację projektową, dziennik budowy i księgę obmiarów, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, operaty geodezyjne, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu,
2)
protokół danych wyjściowych do kosztorysowania,
3)
ceny jednostkowe, o których mowa w § 4 ust. 2, określone zgodnie z ustaleniami w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania - w metodzie uproszczonej,
4)
jednostkowe nakłady rzeczowe, ceny jednostkowe czynników produkcji, wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych, kosztów pośrednich i narzutu zysku określone zgodnie z ustaleniami w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania - w metodzie szczegółowej,
5)
obowiązujące na podstawie odrębnych przepisów zasady obliczania podatku od towarów i usług.
§  8.
1.
Ceny jednostkowe stosowane w kalkulacji metodą uproszczoną ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji o cenach jednostkowych,
3)
dwustronnych negocjacji.
2.
O wyborze rodzaju cen jednostkowych stosowanych w kalkulacji oraz podstaw ich ustalania decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  9.
1.
Jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analizy indywidualnej określają ilości roboczogodzin dotyczące wszystkich czynności, które są wymienione w szczegółowych opisach robót wyszczególnionych pozycji kosztorysowych, oraz 5% rezerwy na czynności pomocnicze.
2.
Jednostkowe nakłady rzeczowe materiałów ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analiz indywidualnych określają ilości wyszczególnionych rodzajów materiałów, wyrobów lub prefabrykatów niezbędnych do wykonania robót objętych wyszczególnionymi pozycjami kosztorysowymi, z uwzględnieniem ubytków i odpadów w transporcie i w procesie wbudowania.
3.
Jednostkowe nakłady rzeczowe pracy sprzętu i środków transportu technologicznego ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analizy indywidualnej określają ilości maszynogodzin pracy wymienionych jednostek sprzętowych, niezbędnych do wykonania robót objętych wyszczególnionymi pozycjami kosztorysowymi, z uwzględnieniem przestojów wynikających z procesu technologicznego.
§  10.
1.
Godzinowa stawka robocizny kosztorysowej obejmuje wszystkie składniki zaliczane do wynagrodzenia oraz koszty pochodne naliczane od wynagrodzeń, a w szczególności:
1)
płace zasadnicze,
2)
premie regulaminowe,
3)
płace dodatkowe (dodatki stażowe, inne dodatki regulaminowe),
4)
płace uzupełniające (wynagrodzenia za urlopy i inne płatne nieobecności, zasiłki chorobowe, odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe),
5)
obligatoryjne obciążenia płac,
6)
odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
2.
Ceny jednostkowe materiałów przyjmuje się łącznie z kosztami zakupu, bez podatku od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy wykonawca lub objęte kosztorysem roboty są zwolnione z tego podatku.
3.
Cena jednostkowa maszynogodziny pracy jednostek sprzętowych lub środków transportu technologicznego obejmuje:
1)
kosztorysową cenę pracy jednostki sprzętowej lub transportowej wraz z kosztami obsługi etatowej,
2)
koszty jednorazowe, uwzględniające koszty przewozu sprzętu lub środków transportu z bazy na budowę i z powrotem, montaż i demontaż na miejscu pracy albo przezbrojenie.
§  11.
1.
Ceny jednostkowe czynników produkcji ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji o cenach rynkowych czynników produkcji,
3)
dwustronnych uzgodnień.
2.
O wyborze sposobu i podstawy ustalenia cen jednostkowych czynników produkcji decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  12.
1.
Wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych ustala się na podstawie:
1)
katalogów lub innych publikowanych informacji,
2)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
3)
dwustronnych uzgodnień.
2.
Wskaźniki kosztów pośrednich ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji,
3)
dwustronnych uzgodnień.
3.
Zysk w kosztorysie przyjmuje się kwotowo lub oblicza jako iloczyn wskaźnika narzutu zysku i podstawy jego naliczania.
4.
O sposobie kalkulacji kosztów pośrednich i zysku, wysokości wskaźników oraz podstawie naliczania kosztów pośrednich i zysku decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  13.
1.
Kosztorys obejmuje:
1)
stronę tytułową,
2)
ogólną charakterystykę obiektu budowlanego lub robót budowlanych,
3)
przedmiar lub obmiar robót,
4)
kalkulację metodą uproszczoną lub metodą szczegółową,
5)
załączniki do kosztorysu:
a)
założenia wyjściowe do kosztorysowania lub protokół danych wyjściowych do kosztorysowania,
b)
w miarę potrzeby, analizy dotyczące indywidualnego ustalania jednostkowych nakładów rzeczowych, kalkulacje własne wykonawcy robót oraz preliminarz kosztów pośrednich.
2.
Strona tytułowa kosztorysu zawiera:
1)
określenie rodzaju kosztorysu,
2)
nazwę przedmiotu kosztorysowania,
3)
określenie lokalizacji budowy,
4)
nazwę i adres zamawiającego,
5)
nazwę i adres jednostki opracowującej kosztorys, nazwiska z określeniem funkcji osób, które sporządziły kosztorys, oraz ich podpisy,
6)
cenę kosztorysową,
7)
datę opracowania kosztorysu,
8)
nazwę jednostki, która wykonuje roboty lub oferuje ich wykonanie,
9)
ewentualnie klauzulę o uzgodnieniu kosztorysu przez zamawiającego i wykonawcę.
3.
Ogólna charakterystyka obiektu lub robót zawiera krótki opis techniczny wraz z istotnymi parametrami, które określają wielkość obiektu lub zakres robót budowlanych.
4.
Przy sporządzaniu przedmiaru lub obmiaru robót należy kierować się przyjętymi zasadami obliczania ilości robót podanymi w katalogach, innych ustalonych przez strony publikacjach lub w specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót.
5.
Każdy jednostkowy nakład rzeczowy występujący w kalkulacji szczegółowej posiada swoją identyfikację w postaci podania podstawy jego ustalenia.
6.
Wszystkie ceny i kwoty podane lub obliczone w kosztorysie zaokrągla się do pełnych groszy.
7.
O ostatecznej formie i szczegółowym zakresie kosztorysu decyduje w odniesieniu do kosztorysu ofertowego zamawiający - w założeniach wyjściowych do kosztorysowania, a w wypadku pozostałych rodzajów kosztorysów - zamawiający i wykonawca w wyniku dwustronnych uzgodnień - w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  14.
Skutki kosztowe warunków wykonywania robót odbiegających od przeciętnych uwzględnia się w kalkulacji uproszczonej w cenach jednostkowych, a w metodzie szczegółowej - w nakładach rzeczowych, stawkach robocizny kosztorysowej, kosztach pośrednich lub zysku.
§  15.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2001.80.867

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych.
Data aktu: 13/07/2001
Data ogłoszenia: 02/08/2001
Data wejścia w życie: 02/10/2001