Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Zmiany niniejszej ustawy, wprowadzone przez art. 6 ustawy z dnia 29 października 2003 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.03.210.2036) oraz zmiany wprowadzone przez art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego oraz ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz.U.01.154.1793), nie zostały naniesione na tekst, gdyż data wejścia w życie tych zmian jest późniejsza od daty utraty mocy przez niniejszą ustawę.
..................................................
Przepisy ogólne
Organy zatrudnienia i rady zatrudnienia
Zadania określone w ustawie realizuje minister właściwy do spraw pracy oraz samorząd województwa, wojewoda i samorząd powiatowy, którzy współdziałają z organami, organizacjami i instytucjami zajmującymi się problematyką zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, a w szczególności z gminami oraz organizacjami związków zawodowych, pracodawców i bezrobotnych.
Minister właściwy do spraw pracy w zakresie objętym ustawą:
(uchylony).
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób realizacji przez organy zatrudnienia zadań wynikających z udziału organów zatrudnienia w sieci europejskich służb zatrudnienia, w tym związanych z:
- uwzględniając procedury i standardy obowiązujące państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Minister właściwy do spraw pracy może, w drodze rozporządzenia, ustalić wymagania i tryb homologacji systemów informatycznych stosowanych w urzędach pracy, uwzględniając:
Do zadań samorządu powiatowego należy w szczególności:
(uchylony).
(uchylony).
Zasady i formy przeciwdziałania bezrobociu oraz łagodzenia jego skutków
Organy zatrudnienia realizują zadania państwa w zakresie zatrudnienia, przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków.
Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób i tryb organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz przyznawania zaliczek, mając na uwadze:
Starosta może zawrzeć z pracodawcą lub organizacją zrzeszającą pracodawców umowę przewidującą refundowanie poniesionych kosztów na wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, w wysokości uprzednio uzgodnionej, nieprzekraczającej jednak kwoty, o której mowa w art. 57 ust. 3, z uwzględnieniem wykazu zawodów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 13.
Bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 5 dni powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku.
Należności przysługujące bezrobotnym i innym uprawnionym osobom stanowią ich prawa majątkowe i przechodzą po ich śmierci, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.
(uchylony).
(uchylony).
Kwoty zasiłków, dodatków szkoleniowych, stypendiów i świadczeń przedemerytalnych za należny okres zaokrągla się w górę do 10 groszy.
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w terminie do dnia 30 września każdego roku ogłasza w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przeciętną stopę bezrobocia w kraju oraz na obszarze działania powiatowych urzędów pracy według stanu na dzień 30 czerwca danego roku.
Aktywizacja zawodowa absolwentów
Absolwentowi skierowanemu przez starostę na szkolenie przysługuje, w okresie jego odbywania, stypendium w wysokości 60% kwoty zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1; przepisy art. 16 ust. 4 oraz art. 31 ust. 3a stosuje się odpowiednio.
(uchylony).
Wspieranie regionalnych i lokalnych rynków pracy
- utrzymanie i tworzenie miejsc pracy,
- zmniejszenie negatywnych skutków bezrobocia,
- wsparcie przebiegu restrukturyzacji zatrudnienia w przedsiębiorstwach
mogą zostać wsparte z rezerwy Funduszu Pracy pozostającej w dyspozycji ministra właściwego do spraw pracy, zgodnie z art. 57a ust. 7.
Świadczenia przedemerytalne
(uchylony).
Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne nie mają obowiązku zgłaszania się do powiatowego urzędu pracy w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Osoby te mogą być za ich zgodą skierowane przez powiatowy urząd pracy na szkolenie, do prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Świadczenia przysługujące rolnikom zwalnianym z pracy
Osobom podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników, które zostały zwolnione z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy i nie są uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych, przysługują świadczenia na warunkach i w zakresie określonych w niniejszym rozdziale.
Świadczenia obejmują:
Świadczenia określone w art. 39 przysługują osobie, o której mowa w art. 38, jeżeli:
Pokrycie składek, przewidziane w art. 39 pkt 1, polega na przekazaniu z Funduszu Pracy na odpowiednie fundusze ubezpieczenia społecznego rolników, na podstawie decyzji właściwego starosty, wydanej na wniosek rolnika zobowiązanego do zapłacenia składki, kwot należności z tytułu poszczególnych rat kwartalnych. Świadczenie to przysługuje począwszy od najbliższej raty kwartalnej, której wymagalność przypada po dniu rozwiązania stosunku pracy.
Zatrudnienie w ramach Ochotniczych Hufców Pracy
Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zadania oraz organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania ochotniczych hufców pracy.
Zatrudnianie obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych oraz zatrudnianie cudzoziemców w Polsce
Obywatele polscy mogą podejmować pracę za granicą u pracodawców zagranicznych w trybie i na zasadach obowiązujących w kraju zatrudnienia oraz określonych w umowach międzynarodowych.
Fundusz Pracy
Przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakłady aktywizacji zawodowej nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Dochody Funduszu Pracy zwolnione są od podatku dochodowego.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o finansach publicznych w zakresie gospodarki funduszami celowymi.
Kontrola przestrzegania przepisów ustawy
Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy
Kto:
- podlega karze grzywny nie niższej niż 3.000 zł.
Kto udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli przestrzegania przepisów ustawy, podlega karze grzywny nie niższej niż 3.000 zł.
Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w art. 63-67, następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Zmiany w obowiązujących przepisach
W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w art. 210 po wyrazach "ubezpieczeń społecznych" skreśla się przecinek i dodaje wyrazy "oraz z zakresu zatrudnienia i bezrobocia".
W ustawie z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85 oraz z 1993 r. Nr 11, poz. 50 i Nr 28, poz. 127) w art. 26 w ust. 1 w pkt 2 wyraz "bezrobotni" zastępuje się wyrazami "poszukujący pracy".
W ustawie z dnia 10 marca 1994 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu oraz o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 43, poz. 165) skreśla się art. 3.
W ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu oraz o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 108, poz. 516) skreśla się art. 3.
Przepisy przejściowe
Okresy zatrudnienia obywateli polskich w byłej Niemieckiej Republice Demokratycznej i w byłej Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej na podstawie umów i porozumień międzynarodowych, przypadające przed dniem 1 grudnia 1991 r., traktowane są jak okresy zatrudnienia w Państwie Polskim w zakresie uprawnień pracowniczych.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, obowiązują dotychczasowe akty wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne z niniejszą ustawą.
Ilekroć w dotychczasowych przepisach jest mowa o:
Przepisy końcowe
Traci moc ustawa z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu (Dz. U. Nr 106, poz. 457, z 1992 r. Nr 21, poz. 84 i Nr 78, poz. 394 oraz z 1994 r. Nr 43, poz. 165 i Nr 108, poz. 516).
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1995 r.
- zmieniona przez art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U.03.135.1268) z dniem 1 października 2003 r.
- zmieniona przez art. 41 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.03.228.2255) z dniem 1 maja 2004 r.
- zmieniona przez art. 136 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.04.64.593) z dniem 1 maja 2004 r.
Zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 kwietnia 2002 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz.U.02.74.675), która wejdzie w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Zmiana nie została naniesiona na tekst ze względu na swoją bezprzedmiotowość.
- uchylona przez art. 151 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.04.99.1001) z dniem 30 kwietnia 2004 r.
- zmieniona przez art. 1 pkt 7 lit. a) ustawy z dnia 26 kwietnia 2002 r. (Dz.U.02.74.675) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swoją bezprzedmiotowość.
- zmieniony przez art. 132 pkt 5 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.03.128.1176) z dniem 1 września 2003 r.
- zmieniony przez art. 16 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej (Dz.U.04.96.959) z dniem 1 maja 2004 r.
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
Marek Rotkiewicz 19.12.2025Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
Marek Rotkiewicz 19.12.2025Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
Grażyna J. Leśniak 18.12.2025Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
Krzysztof Koślicki 16.12.2025Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.
Marcin Szymankiewicz 15.12.2025Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
Grażyna J. Leśniak 10.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.2003.58.514 t.j. |
| Rodzaj: | Ustawa |
| Tytuł: | Zatrudnienie i przeciwdziałanie bezrobociu. |
| Data aktu: | 14/12/1994 |
| Data ogłoszenia: | 04/04/2003 |
| Data wejścia w życie: | 01/01/1995 |








