Zakres i tryb działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 27 kwietnia 1960 r.
o zakresie i trybie działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 1960 r. o utworzeniu Komitetu Pracy i Płac oraz o zmianach właściwości w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, rent, zaopatrzeń i opieki społecznej (Dz. U. Nr 20, poz. 119) w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych zarządza się, co następuje:
§  1.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej "Zakładem", obejmuje swym zakresem działania sprawy:
1)
ustalania prawa do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o:
a)
ubezpieczeniu na wypadek choroby i macierzyństwa,
b)
ubezpieczeniu rodzinnym,
c)
powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,
d)
zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin,
e)
zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
f)
zaopatrzeniu dla b. właścicieli (dzierżawców) aptek, taboru żeglugi śródlądowej, przedsiębiorstw oraz niektórych nieruchomości rolnych i leśnych, które zostały przejęte na własność Państwa,

oraz dokonywania wypłaty tych świadczeń;

2)
ustalania prawa do świadczeń pieniężnych w związku z zatrudnieniem za granicą i wypłaty tych świadczeń;
3)
wypłaty zaopatrzeń przyznanych żołnierzom zawodowym i nadterminowym, funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i Służby Więziennej oraz członkom ich rodzin;
4)
wypłaty zaopatrzeń dla b. właścicieli nieruchomości ziemskich, przyznawanych przez Ministra Rolnictwa, oraz wypłaty zaopatrzeń dla b. właścicieli lasów, przyznawanych przez Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego;
5)
wymiaru i poboru składek na ubezpieczenia społeczne;
6)
powoływania komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia oraz nadzór nad działalnością wojewódzkich i obwodowych komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia;
7)
ustalania kredytów na zasiłki chorobowe oraz rozpatrywania odwołań zakładów pracy w tych sprawach;
8)
prowadzenia analiz przy współpracy organów służby zdrowia i związków zawodowych w zakresie orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy i zapobiegania chorobom i wypadkom przy pracy;
8)
opracowywania rocznych i wieloletnich planów świadczeń objętych zakresem działania Zakładu oraz przedkładania ich Przewodniczącemu Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministrowi Finansów i Przewodniczącemu Komitetu Pracy i Płac.
§  2.
W ramach obowiązujących przepisów prawnych oraz zarządzeń i wytycznych Zakładu jego oddziały:
1)
ustalają obowiązek ubezpieczenia,
2)
ustalają prawo do zasiłków i pomocy leczniczej,
3)
ustalają prawo do świadczeń rentowych określonych w przepisach o:
a)
powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,
b)
zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin,
c)
zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
d)
zaopatrzeniu dla b. właścicieli (dzierżawców) aptek, taboru żeglugi śródlądowej, przedsiębiorstw oraz niektórych nieruchomości rolnych i leśnych, które zostały przejęte na własność Państwa,
4)
dokonują wypłaty:
a)
zasiłków pracownikom zatrudnionym w zakładach pracy, które nie wypłacają tych świadczeń,
b)
świadczeń określonych w pkt 3,
c)
świadczeń przyznanych żołnierzom zawodowym i nadterminowym, funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i Służby Więziennej oraz członkom ich rodzin,
d)
świadczeń przyznanych b. właścicielom nieruchomości ziemskich przez Ministra Rolnictwa oraz świadczeń przyznanych b. właścicielom lasów przez Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego,
5)
wystawiają legitymacje ubezpieczeniowe pracownikom zatrudnionym w zakładach pracy, które tych legitymacji nie wydają,
6)
kontrolują legalność pobierania świadczeń określonych w pkt 4 lit. a), b) i d), a świadczeń określonych w pkt 4 lit. c), jeżeli organ przyznający świadczenia sam nie prowadzi takiej kontroli,
7)
prowadzą kontrolę korzystania ze zwolnień lekarskich od pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy i współdziałają z zakładami pracy oraz właściwymi organami prezydiów rad narodowych w wykonywaniu tej kontroli,
8)
organizują obwodowe komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia oraz nadzorują ich działalność,
9)
dokonują wymiaru i poboru składek na ubezpieczenia społeczne, ustalają wysokość kredytów dla zakładów pracy na wypłatę zasiłków chorobowych oraz przeprowadzają rozliczenia z zakładami pracy,
10)
dochodzą zwrotu świadczeń wypłaconych wskutek wydarzeń powstałych z winy zakładów pracy lub osób trzecich, w przypadkach określonych w przepisach prawnych,
11)
dokonują innych czynności zleconych przez Zakład.
§  3.
Prezes Zakładu składa Prezesowi Rady Ministrów okresowe sprawozdania z działalności Zakładu.
§  4.
Terenowe oddziały Zakładu wykonują w stosunku do prezydiów wojewódzkich rad narodowych i miejskich rad narodowych miast wyłączonych z województw obowiązki wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 października 1958 r. w sprawie uzgadniania działalności organów państwowych, instytucji i jednostek gospodarczych nie podporządkowanych radom narodowym z działalnością rad narodowych (Dz. U. Nr 59, poz. 296), a w szczególności składają tym prezydiom okresowe sprawozdania ze swej działalności.
§  5.
Zakład w wykonywaniu swych zadań współdziała z właściwymi organami państwowymi, organizacjami społecznymi i właściwymi instancjami związków zawodowych oraz - w zakresie zleconym - z organizacjami międzynarodowymi i zagranicznymi.
§  6.
Prezes Zakładu - za zgodą właściwego ministra - może przekazywać uspołecznionym zakładom pracy wykonywanie określonych czynności z zakresu ubezpieczeń społecznych, rent i zaopatrzeń, w szczególności przyjmowanie i przygotowywanie wniosków o świadczenia. Zakłady pracy wykonują zlecone im czynności zgodnie z instrukcjami Zakładu.
§  7.
Zakłady pracy obowiązane są udostępniać odpowiednie dokumenty i udzielać wyjaśnień upoważnionym pracownikom Zakładu i jego oddziałów, przeprowadzającym kontrolę prawidłowości wypłat świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych.
§  8.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1960.23.134

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Zakres i tryb działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Data aktu: 27/04/1960
Data ogłoszenia: 13/05/1960
Data wejścia w życie: 13/05/1960