Zasady i tryb usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby uczestników procesu w sprawach karnych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI I MINISTRA ZDROWIA
z dnia 7 września 1959 r.
w sprawie zasad i trybu usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby uczestników procesu w sprawach karnych.

Na podstawie art. 4 ustawy z dnia 18 czerwca 1959 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz. U. Nr 36, poz. 229) zarządza się, co następuje:
§  1.
Niestawiennictwo na wezwanie sądu albo organu prowadzącego śledztwo lub dochodzenie: oskarżonego, świadka i innych uczestników procesu (oskarżyciela prywatnego, powoda cywilnego, obrońcy, pełnomocnika, biegłego, tłumacza) z powodu choroby może być usprawiedliwione wyłącznie zaświadczeniem wydanym na podstawie orzeczenia przez:
1)
lekarza sądowego (§ 2) albo
2)
ordynatora oddziału szpitala (sanatorium), w którym osoba wezwana przebywa na leczeniu.
§  2.
1.
Kierownik wydziału zdrowia prezydium powiatowej (miasta stanowiącego powiat lub dzielnicy miasta wyłączonego z województwa) rady narodowej w porozumieniu z prezesem sądu powiatowego ustala liczbę i listę lekarzy sądowych dla danego powiatu.
2.
Na stanowisko lekarza sądowego mogą być powoływani jedynie lekarze uprawiający zawód w danym powiecie, zatrudnieni w zakładzie społecznym służby zdrowia w wymiarze co najmniej 5 godzin dziennie. Na lekarzy sądowych mogą być w szczególności powołani: inspektor do spraw orzecznictwa lekarskiego, ordynator szpitala (sanatorium), kierownik przychodni, lekarz mający doświadczenie w sprawach orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy, orzecznictwa inwalidzkiego lub orzecznictwa dla potrzeb Państwowego Zakładu Ubezpieczeń.
3.
Kierownik wydziału zdrowia, o którym mowa w ust. 1, odwołuje lekarza sądowego w porozumieniu z prezesem sądu powiatowego.
4.
Liczba lekarzy sądowych na terenie powiatu powinna być w miarę możności dostosowana do potrzeb terenu przy uwzględnieniu zasady, że lekarz sądowy jest obowiązany codziennie w dni powszednie w określonych godzinach przyjmować osoby ubiegające się o zaświadczenie, a w razie ich obłożnej choroby odwiedzać je w domu w dniu wezwania, oraz przy zapewnieniu zastępstwa lekarza sądowego w razie jego choroby lub nieobecności przez innego lekarza sądowego.
§  3.
1.
Ustaloną w trybie przewidzianym w § 2 listę lekarzy sądowych:
a)
ogłasza się w dzienniku urzędowym wojewódzkiej rady narodowej na wniosek wydziału zdrowia prezydium powiatowej rady narodowej,
b)
wywiesza się w gmachach sądów wojewódzkich i powiatowych oraz w zakładach społecznych służby zdrowia (szpitalach, sanatoriach), przychodniach, ośrodkach zdrowia, stacjach pogotowia ratunkowego i aptekach.
2.
Lista lekarzy sądowych powinna zawierać: imię i nazwisko lekarza sądowego, dni, godziny i miejsce przyjęć, ewentualnie numer jego telefonu oraz teren jego działania. Dni i godziny przyjęć powinny być uzgodnione z prezesem sądu powiatowego.
§  4.
1.
Lekarz sądowy jest obowiązany:
a)
zbadać osobiście każdą zamieszkałą na terenie jego działania osobę ubiegającą się o zaświadczenie stwierdzające niemożność stawienia się na wezwanie sądu w postępowaniu karnym albo na wezwanie organu prowadzącego śledztwo lub dochodzenie i wydać orzeczenie;
b)
prowadzić rejestr zgłaszających się po zaświadczenie osób według wzoru załączonego do rozporządzenia (załącznik nr 1);
c)
przesłać odpis wydanego przez siebie orzeczenia przychodni ośrodka zdrowia, na której obszarze działania osoba ubiegająca się o zaświadczenie stale zamieszkuje, albo zakładowi leczniczo-zapobiegawczemu przy zakładzie pracy, w którym osoba ta jest zatrudniona.
2.
W przypadkach nagłych lekarz sądowy może orzec o stanie zdrowia osoby zamieszkałej poza terenem jego działania i wydać zaświadczenie w takim przypadku jest obowiązany przesłać odpis swego orzeczenia ponadto właściwemu lekarzowi sądowemu według miejsca zamieszkania osoby zbadanej.
3.
Przy wydawaniu orzeczeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 marca 1958 r. w sprawie niektórych orzeczeń wydawanych przez zakłady społeczne służby zdrowia (Dz. U. Nr 20, poz. 92), z tym że:
a)
lekarz sądowy sporządza orzeczenie na specjalnej karcie choroby,
b)
zaświadczenie o niemożności stawienia się na wezwanie wydaje na formularzu będącym drukiem ścisłego zarachowania, którego wzór jest załączony do rozporządzenia (załącznik nr 2).
4.
Dokumentem uprawniającym do przeprowadzenia badania lekarskiego jest wezwanie sądu w sprawie karnej albo organu prowadzącego śledztwo lub dochodzenie.
§  5.
Przeprowadzone przez lekarza sądowego badanie i wydane przezeń zaświadczenie nie podlegają opłacie.
§  6.
Zakład społeczny służby zdrowia jest obowiązany udostępnić lekarzowi sądowemu dokumentację lekarską z przebiegu leczenia osoby ubiegającej się o zaświadczenie.
§  7.
Wydziały zdrowia prezydiów powiatowych (miast stanowiących powiat oraz dzielnic miast wyłączonych z województwa) rad narodowych:
1)
polecą kierownikom przychodni obwodowych zawarcie z lekarzami sądowymi umów o pracę i ustalą w porozumieniu z prezesami sądów powiatowych teren działania tych lekarzy,
2)
dostarczą lekarzom sądowym lokali (w miarę możności zaopatrzonych w telefon) oraz postawią do ich dyspozycji środki lokomocji dla odwiedzania obłożnie chorych w domu lub będą im wypłacać zwrot faktycznie poniesionych kosztów przejazdów odbytych w tym celu,
3)
zaopatrzą lekarzy sądowych oraz ordynatorów oddziałów szpitali (sanatoriów) w formularze zaświadczeń, o których mowa w § 4 ust. 3 lit. b).
§  8.
Lekarzowi sądowemu przysługuje wynagrodzenie ryczałtowe ustalone w trybie § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1958 r. w sprawie uposażenia lekarzy, lekarzy dentystów oraz innych pracowników z wyższym wykształceniem zatrudnionych w zakładach społecznych służby zdrowia (Dz. U. Nr 74, poz. 376).
§  9.
Wydziały zdrowia prezydiów wojewódzkich (miast wyłączonych z województwa) rad narodowych sprawują nadzór nad działalnością lekarzy sądowych.
§  10.
Rozporządzenie wchodzi w życie w 30 dni po ogłoszeniu.
ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

REJESTR LEKARZA SĄDOWEGO

Lp. Data Imię, imię ojca, nazwisko, rok urodzenia osoby ubiegającej się o zaświadczenie oraz adres tej osoby Zbadany w przychodni, w domu Treść orzeczenia Odmówiono wydania zaświadczenia Wydano zaświadczenie nr .......... Dokument, na podstawie którego stwierdzono tożsamość zbadanego Podpis lekarza sądowego

ZAŁĄCZNIK Nr 2

(pieczątka podłużna zakładu

społecznego służby zdrowia)

....................

(data)

ZAŚWIADCZENIE Nr ....

Na podstawie wyników badania lekarskiego przeprowadzonego

dnia ..........................................................

zaświadcza się, że ob. ........................................

syn(córka) ................... urodzony(a) dnia ...............

zamieszkały(a) w ................. przy ul. ...................

nr ..... jest chory(a) i wskutek tego nie może stawić się

w dniu ........................................................

na wezwanie .......... w sprawie nr ...........................

..................................

(pieczątka i podpis lekarza)

Zmiany w prawie

Ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych – ważne informacje dla pracodawcy i pracowników

13 grudnia 2025 r. weszła w życie ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Nowe przepisy upraszczają procedury zawierania i ewidencjonowania układów, przewidują możliwość skorzystania ze wsparcia mediatorki lub mediatora w rokowaniach oraz pozwalają regulować m.in. kwestie godzenia życia zawodowego i prywatnego, równości płci, procedur antymobbingowych czy wykorzystywania nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji.

Grażyna J. Leśniak 30.12.2025
Wskaźnik POLSTR po raz pierwszy w przepisach

Wskaźnik referencyjny POLSTR, który za dwa lata ma definitywnie zastąpić WIBOR, po raz pierwszy pojawił się w powszechnie obowiązujących przepisach. Jego stawkę określił resort finansów w obwieszeniu dotyczącym tzw. safe harbour przy cenach transferowych obowiązującym od 1 stycznia 2026 r.

Michał Kosiarski 29.12.2025
Co się zmieni w prawie dla osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku

Nowa grupa osób z niepełnosprawnością uprawnionych do świadczenia wspierającego, wyższe świadczenie pielęgnacyjne i zmiany organizacyjne w orzecznictwie o niezdolności do pracy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – to tylko niektóre zmiany w prawie, które będą dotyczyły osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Nowe terapie onkologiczne z refundacją

Od 1 stycznia 2026 r. będą refundowane 24 nowe terapie, w tym 9 onkologicznych, 15 nieonkologicznych i 8 terapii w chorobach rzadkich. Dla 585 terapii refundacja będzie kontynuowana. Nowe opcje leczenia zyskały osoby chore na chłoniaka grudkowego, chłoniaka Hodgkina, raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka przełyku i gruczolakoraka żołądka lub połączenia żołądkowo-przełykowego.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1959.55.331

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Zasady i tryb usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby uczestników procesu w sprawach karnych.
Data aktu: 07/09/1959
Data ogłoszenia: 08/10/1959
Data wejścia w życie: 02/11/1959