Bezpieczeństwo i higiena pracy przy obsłudze ciągników rolniczych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRÓW PAŃSTWOWYCH GOSPODARSTW ROLNYCH I ROLNICTWA
z dnia 24 października 1956 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników rolniczych.

Na podstawie art. 3 ust. 2 dekretu z dnia 10 listopada 1954 r. o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz sprawowania inspekcji pracy (Dz. U. Nr 52, poz. 260) zarządza się, co następuje:

I.

Przepisy ogólne.

§  1.
Rozporządzenie niniejsze dotyczy bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników używanych w gospodarstwach rolnych.
§  2.
1.
W charakterze kierowcy ciągnika wolno zatrudniać jedynie osoby przeszkolone w tym zakresie i posiadające prawo kierowania ciągnikiem.
2.
Kobiety posiadające kwalifikacje określone w ust. 1 mogą być dopuszczone do kierowania ciągnikiem na podstawie zezwolenia lekarza.

II.

Urządzenia ciągników.

§  3.
1.
Części pędne ciągnika powinny być w miejscach dostępnych dla pracowników osłonięte.
2.
Jeżeli kołem pasowym lub wałkiem przekaźnikowym ciągnika napędza się maszyny, koło pasowe i pas oraz wałek przekaźnikowy powinny być w miejscach dostępnych dla pracowników osłonięte.
§  4.
Ciągnik powinien posiadać elastyczne siedzenie dla kierowcy zaopatrzone w oparcie dla pleców oraz w osłony boczne. Osłony boczne siedzenia kierowcy nie mogą być usuwane w czasie ruchu ciągnika.
§  5.
Ciągnik powinien być zaopatrzony w sprawnie działające hamulce.
§  6.
Urządzenia elektryczne ciągników powinny odpowiadać pod względem budowy i utrzymania normom obowiązującym w zakresie urządzeń elektrycznych.
§  7.
Ciągnik powinien posiadać przepisowe światło z przodu i z tyłu oraz oświetlenie mechanizmów kontrolnych.
§  8.
Ciągnik powinien być zaopatrzony w odpowiednią gaśnicę.
§  9.
Ciągnik powinien być zaopatrzony w miarę możności w lusterko do obserwacji wstecz.
§  10.
Maszyny i przyczepy wolno łączyć jedynie przy pomocy sztywnych połączeń, zapobiegających najeżdżaniu maszyn i przyczep na ciągnik. Przyczepy powinny być zaopatrzone w sprawnie działające hamulce.

III.

Stan ciągników i ich kontrola.

§  11.
1.
Przed rozpoczęciem pracy ciągnika brygadzista powinien zbadać sprawność ciągnika oraz stan urządzeń ochronnych, a w szczególności stan hamulców, sprzęgieł i mechanizmu kierowniczego.
2.
W razie braku brygadzisty czynności określonych w ust. 1 dokonuje kierowca ciągnika.
§  12.
Do pracy może być użyty ciągnik, którego wszystkie części oraz urządzenia znajdują się w należytym stanie. Należy zwrócić szczególną uwagę na stan i prawidłowość działania urządzeń iskrochronnych.
§  13.
Po zakończeniu pracy należy oczyścić części zewnętrzne ciągnika ze smarów i paliwa.
§  14.
Kierowca oddając ciągnik po ukończonej zmianie swemu następcy powinien powiadomić go o dostrzeżonych usterkach ciągnika oraz sprzętu pomocniczego.

IV.

Obsługa i ruch ciągników.

§  15.
1.
Ciągniki powinny być zaopatrzone w urządzenia do dawania sygnałów dźwiękowych.
2.
Rodzaj sygnałów dźwiękowych oraz sposób ich dawania powinien być znany obsłudze ciągnika oraz obsłudze maszyn napędzanych przez ciągnik.
§  16.
Uruchomienie i zatrzymanie ciągnika, maszyny lub narzędzia powinno być poprzedzone sygnałem dźwiękowym.
§  17.
Jeżeli ciągnik porusza maszyny lub narzędzia albo ciągnie przyczepy obsługiwane przez kilku pracowników, należy wyznaczyć jednego pracownika, który daje umówione sygnały do uruchomienia i zatrzymania ciągnika.
§  18.
Przy uruchamianiu silnika rozruchowego ciągnika przez pociągnięcie sznura zabronione jest nawijanie sznura na rękę.
§  19.
Uruchamianie silnika ciągnikowego kolbą lub kierownicą powinno być dokonywane przez osoby zaznajomione z tą czynnością.
§  20.
1.
Na ciągniku podczas jego ruchu może znajdować się tylko kierowca.
2.
Na ciągniku zaopatrzonym w dodatkowe siedzenie lub stoisko może znajdować się oprócz kierowcy również pomocnik kierowcy.
3.
Na maszynach i narzędziach, przewożonych lub poruszanych za pomocą ciągnika, mogą znajdować się tylko osoby obsługujące te maszyny lub narzędzia.
4.
Zabrania się jazdy na zaczepach i dyszlach przyczep oraz na maszynach sprzężonych z ciągnikiem w miejscach nie przewidzianych konstrukcyjnie do przewozu obsługi.
§  21.
W czasie ruchu ciągnika zabronione jest wskakiwanie na ciągnik i zeskakiwanie z ciągnika oraz przechodzenie z niego na przyczepę lub maszynę towarzyszącą i odwrotnie.
§  22.
1.
Ciągnik należy prowadzić z szybkością odpowiednią do warunków pracy i terenu. Przy przewożeniu maszyn lub narzędzi na polu i w czasie ich pracy szybkość ciągnika powinna być dostosowana do szybkości, z jaką może poruszać się dana maszyna lub narzędzie.
2.
Przed ostrymi zakrętami, na stromych zboczach i na nierównym terenie, jak również przed użyciem hamulców, należy odpowiednio zwolnić jazdę ciągnika.
3.
Przy zjeżdżaniu po pochyłości ciągnik należy prowadzić z odpowiednio zmniejszoną szybkością.
4.
Zabronione jest zjeżdżanie po pochyłości przy wyłączonych biegach i zgaszonym silniku.
§  23.
1.
W czasie jazdy ciągnika w transporcie podwójne pedały hamulcowe powinny być zawsze połączone.
2.
Przy zjeżdżaniu po pochyłości kierowca powinien być przygotowany do natychmiastowego użycia hamulców.
§  24.
Kierowca prowadzący ciągnik na drogach powinien przestrzegać przepisów o ruchu pojazdów na drogach publicznych.
§  25.
1.
Kierowcy nie wolno odchodzić od ciągnika, jeśli silnik ciągnika jest w ruchu.
2.
Pozostawiając ciągnik bez dozoru kierowca powinien zatrzymać silnik i zahamować ciągnik.
3.
Gdy ciągnik znajduje się na pochyłości, należy podłożyć pod jego koła kliny lub kamienie oraz włączyć bieg pierwszy lub bieg wsteczny zależnie od tego, w jakim kierunku do pochyłości ustawiony jest ciągnik.
4.
Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do przyczep.
§  26.
Regulowanie mechanizmów i urządzeń ciągnika oraz maszyn towarzyszących powinno być wykonywane w czasie postoju ciągnika i maszyn. Wchodzenie pod ciągnik w czasie ruchu silnika jest zabronione.
§  27.
1.
Nie wolno używać ciągnika w pobliżu miejsc, w których znajdują się wybuchowe pyły, pary lub gazy.
2.
Silników ciągników nie wolno uruchamiać w pomieszczeniach zamkniętych nie posiadających należytej wentylacji.
§  28.
Obsługiwanie ciągnika po spożyciu alkoholu oraz palenie tytoniu w czasie przebywania na ciągniku jest zabronione.

V.

Napełnianie ciągników paliwem.

§  29.
1.
Polowy punkt zaopatrywania ciągników w paliwo powinien znajdować się w odległości co najmniej 50 m od budynków, stert, postojów furmanek, maszyn i miejsc przechowywania nasion, a jego teren powinien posiadać dookoła pas ochronny zaorany o szerokości co najmniej 2 m.
2.
Palenie tytoniu i używanie ognia otwartego na terenie punktu jest zabronione. Zakaz ten powinien być podany do wiadomości pracowników przez umieszczenie odpowiednich napisów.
§  30.
Beczki z paliwem powinny być szczelnie zamknięte i przechowywane oddzielnie od smarów.
§  31.
Zbiorniki z paliwem i przewody do przetaczania paliwa powinny być szczelne.
§  32.
Otwieranie beczek z paliwem przy pomocy narzędzi lub przedmiotów mogących powodować powstawanie iskier jest zabronione. Beczki należy otwierać ostrożnie i za pomocą specjalnych kluczy do tego przeznaczonych.
§  33.
1.
Zabronione jest używanie ognia otwartego i lamp ogniowo niebezpiecznych oraz palenie tytoniu przy sprawdzaniu poziomu paliwa w beczkach, zbiornikach paliwa ciągników i naczyniach przenośnych oraz przy wlewaniu paliwa do zbiornika.
2.
W czasie napełniania zbiornika ciągnik powinien znajdować się w odległości co najmniej 15 m od składu paliwa.
3.
Zabrania się dolewania paliwa, gdy silnik ciągnika jest w ruchu.
§  34.
Po napełnieniu zbiorników paliwem płynnym należy wytrzeć części ciągnika zanieczyszczone paliwem.
§  35.
1.
W przypadku zapalenia się płynnego paliwa płomień należy gasić przy pomocy gaśnicy pianowej lub śniegowej, worka, brezentu albo przez zasypywanie płomienia ziemią.
2.
Płomienia palącej się benzyny, nafty, ropy, oleju i innych płynnych paliw nie wolno gasić wodą.

VI.

Ochrona osobista pracowników.

§  36.
Kierowca ciągnika powinien posiadać odzież specjalną obcisłą i okulary ochronne.
§  37.
Kierowca ciągnika i jego pomocnik powinni po zakończeniu pracy zdjąć odzież specjalną umyć starannie twarz i ręce, a odzież przewietrzyć. Odzież należy przechowywać w specjalnej szafce.
§  38.
Na ciągniku powinny znajdować się środki do udzielania pierwszej pomocy odpowiednio opakowane i umieszczone w skrzynce.

VII.

Przepisy końcowe.

§  39.
Przepisy niniejszego rozporządzenia powinny być podane do wiadomości pracownikom zatrudnionym przy ciągnikach, a także wywieszone w formie czytelnej i trwałej w miejscach uczęszczanych przez ogół pracowników.
§  40.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1956.51.228

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Bezpieczeństwo i higiena pracy przy obsłudze ciągników rolniczych.
Data aktu: 24/10/1956
Data ogłoszenia: 21/11/1956
Data wejścia w życie: 21/11/1956