Organy administracji miar oraz miary i narzędzia miernicze.

DEKRET
z dnia 19 kwietnia 1951 r.
o organach administracji miar oraz o miarach i narzędziach mierniczych.

Na podstawie art. 4 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy z dnia 21 marca 1951 r. o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 16, poz. 126) - Rada Ministrów postanawia, a Rada Państwa zatwierdza, co następuje:
Art.  1.

Do zachowania jednolitości miar i zabezpieczenia rzetelności narzędzi mierniczych we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej powołane są organa administracji miar.

Art.  2.
1.
Organami administracji miar są urzędy miar.
2.
Organem centralnym administracji miar jest Główny Urząd Miar w Warszawie, któremu podlegają okręgowe urzędy miar, a tym ostatnim - obwodowe i objazdowe urzędy miar.
3.
Główny Urząd Miar prowadzi ponadto prace naukowo-badawcze z dziedziny metrologii dla potrzeb gospodarki narodowej. Szczegółową organizację i zakres działalności naukowo-badawczej Głównego Urzędu Miar określa statut.
4.
Statut organizacyjny organów administracji miar nadaje Rada Ministrów.
Art.  3.

Na czele Głównego Urzędu Miar stoi Prezes, mianowany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Wiceprezesów Głównego Urzędu Miar mianuje Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.

Art.  4.
1.
Prezes Głównego Urzędu Miar podlega bezpośrednio Przewodniczącemu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.
2.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego ustala zakres właściwości terytorialnej urzędów miar i ich siedziby.
Art.  5.

Prezes Głównego Urzędu Miar wydaje Dziennik Urzędowy Głównego Urzędu Miar, w którym ogłasza przepisy wydawane na podstawie niniejszego dekretu.

Art.  6.

Do pracowników naukowych, zatrudnionych w komórkach naukowo-badawczych Głównego Urzędu Miar, stosuje się przepisy dotyczące pracowników naukowych.

Art.  7.
1.
We wszystkich aktach i czynnościach urzędowych oraz gospodarczych należy wyrażać miarę w legalnych jednostkach miar.
2.
Rada Ministrów ustali w drodze rozporządzenia legalne jednostki miar.
3.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w porozumieniu z Ministrem Handlu Zagranicznego w przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami może zezwolić:
1)
na stosowanie w niektórych gałęziach handlu zagranicznego jednostek miar, które nie zostały uznane za legalne,
2)
na stosowanie do mierzenia niektórych rodzajów towarów, przeznaczonych do obrotu zagranicznego, narzędzi mierniczych, które są wzorcowane w jednostkach miar nie uznanych za legalne.
Art.  8.
1.
Wzorcem miary jest ciało fizyczne, którego pewna właściwość pod względem wielkości przedstawia tę miarę z określoną dokładnością.
2.
Przyrządem mierniczym jest każde urządzenie służące do pośredniego lub bezpośredniego dokonywania pomiarów.
3.
Wzorce miar i przyrządy miernicze stanowią narzędzia miernicze.
Art.  9.
1.
Prezes Głównego Urzędu Miar wydaje przepisy legalizacyjne dla narzędzi mierniczych podlegających obowiązkowi legalizacji.
2.
Przepisy legalizacyjne ustalają warunki legalności i dokładności narzędzi mierniczych, sposób cechowania tych narzędzi, okres ważności legalizacji oraz okoliczności powodujące utratę ważności przed upływem tego okresu.
Art.  10.
1.
Narzędzia miernicze są legalne, jeżeli odpowiadają postanowieniom przepisów legalizacyjnych pod względem konstrukcji, materiału i wykonania.
2.
Narzędzia miernicze są dokładne, jeżeli ich uchybienia lub błędy nie przekraczają granic uchybień (błędów) ustanowionych w przepisach legalizacyjnych dla danego rodzaju narzędzi mierniczych.
3.
Narzędzia miernicze są rzetelne, jeżeli ich uchybienia lub błędy nie przekraczają granic uchybień (błędów) obiegowych, określonych przez Prezesa Głównego Urzędu Miar.
Art.  11.

Legalizacja narzędzi mierniczych polega na sprawdzeniu ich zgodności z przepisami legalizacyjnymi pod względem legalności i dokładności oraz ocechowaniu przez organa administracji miar.

Art.  12.
1.
Legalizacji podlegają narzędzia miernicze:
1)
używane we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej w celu określenia wartości rzeczy lub świadczeń,
2)
mające znaczenie dla bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
3)
używane przy wszelkiego rodzaju czynnościach urzędowych.
2.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego ustala rodzaje narzędzi mierniczych, podlegających w myśl ust. 1 obowiązkowi legalizacji, i wykaz ich ogłasza w Monitorze Polskim.
3.
Narzędzia miernicze, podlegające legalizacji, nie mogą być stosowane ani przechowywane, jeżeli nie są legalizowane, legalne i rzetelne.
Art.  13.

Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego upoważniony jest do rozciągnięcia przepisu art. 12:

1)
na narzędzia miernicze służące do kontroli procesu produkcji przemysłowej,
2)
na wszelkie inne narzędzia miernicze zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej.
Art.  14.

Prezes Głównego Urzędu Miar ustala dla poszczególnych rodzajów narzędzi mierniczych, podlegających w myśl art. 12 obowiązkowi legalizacji, zakres i warunki właściwego ich stosowania.

Art.  15.
1.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego upoważniony jest do wprowadzenia w drodze rozporządzenia obowiązku legalizacji poszczególnych rodzajów nowych (nowowyrabianych), naprawianych lub sprowadzanych zza granicy narzędzi mierniczych przed przeznaczeniem ich do sprzedaży lub oddaniem do użytku.
2.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego może również uzależnić wytwarzanie, naprawianie lub wwóz niektórych rodzajów narzędzi mierniczych, nie podlegających obowiązkowi legalizacji, od spełnienia przez nie określonych wymagań wymagań konstrukcyjnych, technologicznych i metrologicznych.
Art.  16.
1.
Zakłady wyrobu, naprawy i sprzedaży narzędzi mierniczych podlegają rejestracji.
2.
Przewodniczący Państwowej komisji Planowania Gospodarczego ustala w drodze rozporządzenia zasady i warunki rejestracji oraz zakres i sposób sprawowania nadzoru nad wyrobem, naprawą i sprzedażą narzędzi mierniczych, jak również właściwość organów administracji miar w tym zakresie. Uprawnienia te Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego może przekazać w całości lub w części Prezesowi Głównego Urzędu Miar.
Art.  17.
1.
Wysokość opłat za legalizację narzędzi mierniczych i inne czynności urzędów miar określa Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w porozumieniu z Ministrem Finansów.
2.
Wszelkie należności, przypadające urzędom miar za ich czynności, podlegają egzekucji w drodze administracyjnej.
Art.  18.
1.
Organa administracji miar uprawnione są do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o miarach i narzędziach mierniczych.
2.
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o miarach i narzędziach mierniczych w urzędach i instytucjach państwowych należy do właściwych organów administracji miar.
3. 1
(uchylony).
4.
Zasady współdziałania organów administracji miar z Państwową Inspekcją Handlową określi instrukcja Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w porozumieniu z Ministrem Handlu Wewnętrznego.
Art.  19.
1.
Kto w warunkach przewidzianych w art. 12 stosuje lub przechowuje narzędzia miernicze nie legalizowane, nielegalne lub nierzetelne albo w przypadkach przewidzianych w art. 7 ust. 1 wyraża miary w nielegalnych jednostkach miar, podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub grzywny do 4.500 zł albo obu tym karom łącznie.
2.
Tej samej karze ulega ten, kto narusza przepisy wydane na podstawie art. 14, 15 i 16.
Art.  20.
1.
Można orzec przepadek, zniszczenie lub uniezdatnienie do użytku narzędzi mierniczych nielegalnych, nie legalizowanych lub nierzetelnych, nawet jeśli nie stanowią one własności sprawcy.
2.
W razie niemożności wszczęcia postępowania o wykroczenie z art. 19 można orzec przepadek, zniszczenie lub uniezdatnienie do użytku tytułem środka zabezpieczającego.
Art.  21.

Do orzekania w sprawach o wykroczenia, przewidziane w art. 19, właściwe są obwodowe urzędy miar.

Art.  22.

Prezes Rady Ministrów określa na wniosek Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego zadania prezydiów rad narodowych w zakresie współdziałania z organami administracji miar.

Art.  23.

Traci moc dekret o miarach z dnia 8 lutego 1919 r. (Dz. U. R. P. z 1928 r. Nr 72, poz. 661).

Art.  24.

Do czasu wydania przepisów, przewidzianych w niniejszym dekrecie, stosuje się dotychczasowe przepisy, o ile nie są sprzeczne z tym dekretem.

Art.  25.

Wykonanie dekretu porucza się Prezesowi Rady Ministrów, Przewodniczącemu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego oraz Ministrom: Finansów, Sprawiedliwości, Bezpieczeństwa Publicznego, Obrony Narodowej, Handlu Wewnętrznego i Handlu Zagranicznego.

Art.  26.

Dekret wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

1 Art. 18 ust. 3 uchylony przez art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o utworzeniu przy Radzie Ministrów Komisji Planowania i o zniesieniu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (Dz.U.56.54.244) z dniem 1 stycznia 1957 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1951.26.195

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Organy administracji miar oraz miary i narzędzia miernicze.
Data aktu: 19/04/1951
Data ogłoszenia: 12/05/1951
Data wejścia w życie: 12/05/1951